Danh thắng & Di tích Hà Nội

Chùa Xuyên Dương (huyện Thanh Oai)

Sơn Dương (t/h) 21/09/2023 15:25

Chùa Xuyên Dương hiện nay tọa lạc tại xã Xuân Dương, huyện Thanh Oai, Hà Nội.

Chùa Xuyên Dương có tên chữ là Bạch Dương am. Dấu tích cổ xưa nhất của ngôi chùa là tấm bia đá làm năm Xương Phù thứ 3 (1379). Chùa còn lưu giữ được bảo tháp bằng đất nung thời Mạc (thế kỷ XVI), cây hương đá thời Lê Dụ Tông (Bảo Thái 3 - 1722), bia đá thời Lê Cảnh Hưng 13 (1752). Tuy nhiên, kiến trúc gỗ của chùa hiện nay là kết quả của lần trùng tu lớn ở thời Nguyễn: niên hiệu Tự Đức thứ 29 (1876) và năm Thành Thái thứ 17 (1905). Hiện tại chùa chính có bố cục kiểu chữ “nhị” với toà Tiền đường và Tam bảo nằm song song. Phía sau Tam bảo là nhà Mẫu làm cùng hướng với Tam bảo, ở sườn bên tả Tam bảo là đình Sắc. Phía trước chùa có cổng xây kiểu trụ biểu, sân lát gạch rộng, hai bên sân là tả hữu vu.

Toà Tiền đường được làm 3 gian 2 chái vào năm Bính Tý, Tự Đức thứ 29 (1876) kiểu hai mái chảy hồi bít đốc. Bờ chảy đắp bờ đinh, hai đầu bờ nóc đắp hai con rồng lá cách điệu, chạy dọc theo bờ nóc là các đường hồi văn trang trí. Vào bên trong, các bộ vì đỡ mái được làm thống nhất theo kiểu “thượng chồng rường con nhị, hạ kẻ chuyền quá giang trốn cột cái”. Trang trí trên các hạng mục gỗ của toà Tiền đường chủ yếu được bào trơn đóng bén, soi gờ chỉ hoặc tạo các đường xoắn nhẹ. Toà Tam bảo nằm song song với Tiền đường, cách nhau một khoảng sân lọng lát gạch, làm theo kiểu tường xây hồi bít đốc với hai tầng mái chảy. Bên trong Tam bảo được chia làm ba gian với các bộ vì đỡ mái tương ứng kiểu “thượng giá chiêng chồng rường, hạ rường nách quá giang trốn cột cái” mang phong cách thời Nguyễn. Tại Tam bảo, toàn bộ nghệ thuật điêu khắc được tập trung ở gian hiện có, các bức cốn mê, bẩy, xà, ván dong... đều được chạm khắc hai mặt rất tinh xảo. Cốn mê chạm tứ quý, tứ linh. Xà nách chạm lá lật, độc long, phượng hay tứ quý hoá long. Bẩy chạm tứ quý hoá rồng riêng rẽ từng con một... Bên trong Tam bảo có xây ba ban thờ bằng gạch, trên đó gian giữa là nơi toạ lạc của các tượng Phật, gian bên tả đặt một long ngai bài vị thờ Đức Ông, gian bên hữu đặt một khám thờ, bên trong là long ngai bài vị thờ Lang tướng họ Dương. Nhà Mẫu làm phía sau chùa chính gồm ba gian nhà ngang, làm theo kiểu tường xây hồi bít đốc, hai mái chảy lợp ngói. Các bộ vì ở nhà mẫu được làm theo kiểu “kèo kẻ quá giang” đơn giản, gian giữa có xây thêm chuôi về nhỏ, lùi về phía sau một chút là nơi đặt ban thờ Mẫu.

Đình Sắc được làm bên tả chùa chính, đây là nơi lưu giữ sắc phong và các đồ thờ tự quý giá của ngôi miếu và một số đồ thờ của chùa. Đình Sắc cũng gồm hai toà có kết cấu và trang trí tương tự như ở hai toà Tiền đường và Tam bảo chùa chính. Đình Sắc được trùng tu năm Thành Thái thứ 17 (1905).

Chùa Xuyên Dương còn giữ được nhiều di vật quý giá bằng đá: 1 bia đá cao 91cm, rộng 57cm, chất liệu đá xanh đen. Bia được làm năm Xương Phù thứ ba (1379) ghi chép về am Bạch Dương do vua Trần Nhân Tông đặt tên và công đức của vị Lang tướng họ Dương. Một bia đá dẹt cao 130cm, rộng 63cm, dầy 20cm, mặt trước thân bia có ghi công đức những người đặt hậu, mặt sau dưới trán bia có bốn chữ Hán “Bạch Dương am phủ”. Bia làm năm Cảnh Dương thứ 13 (1752). một cây hương đá cao 155cm làm theo kiểu Thượng thu hạ thách, phần trên ngọn có tiết vuông 23 x 23cm, phần chân có tiết diện vuông 25 x 25cm. Chóp cây hương có đặt một bát hương đá chạm cánh sen nhọn đầu. Bốn mặt của cây hương phần trên có chạm bốn chữ Hán “Nhất trụ thạch hương”, mặt chính thân có ghi dòng niên hiệu: Bảo Thái thứ ba (1722)... cùng nhiều đồ tế tự khác.

Chùa Xuyên Dương đã được Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch xếp hạng là di tích kiến trúc nghệ thuật năm 2008./.

Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 02

Bài liên quan
  • Chùa Vĩnh Trù (quận Hoàn Kiếm)
    Nằm ở khu vực trung tâm buôn bán sầm uất của 36 phố phường Hà Nội cổ, của kinh đô Thăng Long xưa, chùa Vĩnh Trù nổi lên với một Tam quan sừng sững. Chùa hiện ở số nhà 59 phố Hàng Lược, phường Hàng Mã, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội.
(0) Bình luận
  • Bảo tàng Mỹ thuật ở giữa làng quê (huyện Ba Vì)
    Xứ Đoài là một vùng đất tối cổ - vùng địa văn hoá, địa thi hoạ - nơi mà con người có thể trải nghiệm đời mình trong hệ sinh thái tự nhiên của vùng đất, đi qua những truyền thuyết, cổ tích, để từ đó tạo nên tâm tính, giọng nói đặc trưng của con người xứ Đoài. Nắng và gió, núi và sông xứ Đoài đã gợi cảm hứng sáng tác cho một Tản Đà, một Quang Dũng và nhiều thi nhân, hoạ sĩ: từ Tô Ngọc Vân, Nguyễn Gia Trí đến Sĩ Tốt, Nguyễn Tiến Chung, Nguyễn Tư Nghiêm, Nguyễn Sáng... và những thế hệ văn nghệ sĩ sau này, ở họ đều có những sáng tác xuất sắc về xứ Đoài.
  • Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày (huyện Phú Xuyên)
    Đi khắp các vùng miền của Tổ quốc, những cựu tù binh Phú Quốc đã sưu tầm kỷ vật, di vật, tranh ảnh có liên quan đến các nhà tù trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược mà đồng đội và các ông đã trải qua. Hơn 20 năm kiếm tìm và góp nhặt, Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày, do chính những người cựu tù năm xưa thành lập là những minh chứng chân thực về một thời oanh liệt và hào hùng của dân tộc.
  • Bảo tàng Quê hương phong trào chiếc gậy Trường Sơn (huyệnỨng Hoà)
    Hoà Xá là một làng quê nằm sát bờ tả sông Đáy, thuộc vùng ven chiêm trũng Khu Cháy. Nơi đây sớm có phong trào cách mạng ngay từ những năm 1930, là hậu phương trung thành của cuộc kháng chiến chống Pháp. Trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Hòa Xá được xem là quê hương của phong trào động viên thanh niên lên đường “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” và câu chuyện huyền thoại “chiếc gậy Trường Sơn”.
  • Khu Cháy, Bảo tàng Khu Cháy - một địa chỉ đỏ về truyền thống đấu tranh cách mạng ở Ứng Hoà, Phú Xuyên
    “Khu Cháy” là thuật ngữ để nói về một khu du kích trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp gồm 22 xã ở phía nam huyện Ứng Hoà và tây huyện Phú Xuyên, Hà Nội.
  • Bảo tàng Tổng cục II (quận Hoàng Mai)
    Toạ lạc tại số 322 đường Lê Trọng Tấn, quận Hoàng Mai, Hà Nội trên khuôn viên rộng 3.500m2, gồm 2 tầng nhà và phần trưng bày ngoài trời, Bảo tàng Tổng cục II hiện lưu giữ 5.830 hiện vật, trong đó có nhiều hiện vật quý hiếm gắn liền với cuộc đời hoạt động của nhiều chiến sĩ tình báo xuất sắc của Quân đội nhân dân Việt Nam. Với chức năng phục vụ công tác nghiên cứu, tham quan học tập, giáo dục truyền thống, Bảo tàng Tổng cục II chính thức được Bộ Văn hoá - Thông tin công nhận nằm trong hệ thống các bảo tàng cấp 2 toàn quân.
  • Bảo tàng Binh chủng Thông tin (quận Ba Đình)
    Bảo tàng Binh chủng Thông tin thuộc loại hình bảo tàng lịch sử chuyên ngành quân sự, là thể chế văn hoá, có chức năng bảo quản và trưng bày các sưu tập về lịch sử Binh chủng Thông tin liên lạc nhằm phục vụ nhu cầu nghiên cứu, giáo dục, tham quan và hưởng thụ văn hoá của cán bộ, chiến sĩ trong Binh chủng và nhân dân, bạn bè quốc tế.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
Đừng bỏ lỡ
  • Cam kết mạnh mẽ của Hà Nội trong bảo đảm an sinh xã hội, không để ai bị bỏ lại phía sau
    Việc HĐND thành phố Hà Nội khóa XVI thông qua Nghị quyết quy định nội dung, mức hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, bảo hiểm y tế cho các đối tượng chính sách xã hội của thành phố (thực hiện điểm a, điểm b khoản 3, khoản 4 Điều 27 Luật Thủ đô 2024) tại kỳ họp thứ 25, đã khẳng định cam kết mạnh mẽ của Hà Nội về việc đảm bảo an sinh xã hội, không để ai bị bỏ lại phía sau.
  • “Cho muôn đời sau” - Đêm nhạc tôn vinh nhạc sĩ Hoàng Vân
    Nhiều tác phẩm nổi bật trong bộ sưu tập của nhạc sĩ Hoàng Vân – bộ sưu tập đã được UNESCO ghi danh là Di sản tư liệu thế giới, sẽ được giới thiệu đến người yêu âm nhạc trong chương trình nghệ thuật “Cho muôn đời sau”, sự kiện diễn ra tại Nhà hát Hồ Gươm (Hà Nội) vào tối 24/7 tới đây.
  • Xã Nội Bài (Hà Nội): Điểm sáng trong triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp
    Ngay trong ngày đầu triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp 1/7/2025; điểm phục vụ hành chính công xã Nội Bài đã đi vào hoạt động, với không khí làm việc diễn ra khẩn trương, nền nếp, tinh thần phục vụ nhân dân thân thiện, nghiêm túc và hiệu quả, với khẩu hiệu: “Khoa học - Hiệu quả - Hiện đại – Sẵn sàng – Thân thiện”; trong khuôn khổ mô hình chính quyền địa phương hai cấp.
  • Vừa phát hành “Totto-chan bên cửa sổ” phần 2 lập tức tái bản
    Sau hơn bốn thập kỷ kể từ khi “Totto-chan bên cửa sổ” ra đời và trở thành hiện tượng xuất bản toàn cầu, tác giả Kuroyanagi Tetsuko đã hoàn thành phần tiếp theo mang tên “Totto-chan bên cửa sổ: Những chuyện tiếp theo”. Ngay khi ra mắt tại Việt Nam, tác phẩm đã tạo nên cơn sốt với 3.000 bản in đầu tiên được bán hết chỉ trong ba ngày, cho thấy sức hút bền vững của một trong những nhân vật văn học thiếu nhi được yêu thích nhất thế giới.
  • Khai quật khảo cổ Tháp đôi Liễu Cốc, xuất lộ di tích có 2 tháp thờ duy nhất ở Việt Nam
    Sau khi thăm dò, khai quật di tích Tháp đôi Liễu Cốc (phường Kim Trà, TP Huế) giai đoạn 2 đã thu được 9.380 tiêu bản và mảnh hiện vật, trong đó xác định được di tích duy nhất ở Việt Nam có 2 đền tháp thờ chính.
  • Các nghị quyết đặt người dân, doanh nghiệp vào vị trí trung tâm, chính sách phải khả thi
    Bí thư Thành ủy Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài đề nghị các đại biểu HĐND khi thảo luận, xem xét các nghị quyết cần phải đặt trong tầm nhìn dài hạn, với tư duy dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, đặt người dân và doanh nghiệp vào vị trí trung tâm…
  • Hà Nội đề xuất khôi phục tên phố Hàng Lọng
    UBND Thành phố Hà Nội vừa có tờ trình HĐND thành phố ban hành Nghị quyết về việc đặt tên, đổi tên và điều chỉnh độ dài đường phố và công trình công cộng trên địa bàn Thành phố Hà Nội năm 2025.
  • Nghề gốm Mỹ Thiện là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
    Nghề gốm Mỹ Thiện được xếp vào loại hình “Nghề thủ công truyền thống” và chính thức trở thành một phần trong kho tàng di sản văn hóa phi vật thể quốc gia...
  • Tết cơm mới của người Xá Phó là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
    Khi tổ chức Tết cơm mới, mỗi gia đình phải đi rước “hồn lúa mới” từ cánh đồng, nương rẫy về nhà. Hình tượng cây lúa và “hồn lúa” trong tâm thức của người dân mang đậm tính nhân văn, bản sắc văn hóa tộc người.
  • Phim "Chị dâu" thắng lớn tại Liên hoan phim châu Á - Đà Nẵng 2025
    Tại lễ trao giải, bộ phim "Chị dâu" đã thắng lớn với 3 giải thưởng quan trọng gồm: Phim hay nhất, nữ diễn viên chính xuất sắc nhất cho nghệ sĩ Việt Hương và kịch bản xuất sắc nhất do nhóm biên kịch Phạm Thị Thanh Thu, Nguyễn Phạm Hoàng Quân, Trần Hữu Tấn chấp bút...
Chùa Xuyên Dương (huyện Thanh Oai)
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO