Danh thắng & Di tích Hà Nội

Chùa Thổ Khối (quận Long Biên)

Sơn Dương (t/h) 13/09/2023 15:39

Chùa Thổ Khối nằm trên một thế đất cao, quay hướng tây, thuộc phường Thổ Khối, quận Long Biên, Thành phố Hà Nội (trước đây là xã Thổ Khối, huyện Gia Lâm). Chùa còn có tên chữ là Sùng Phúc tự.

chua-tho-khoi-lb.jpg
Chùa Thổ Khối

Hiện nay chưa có tư liệu nào nói đến việc khởi dựng chùa Thổ Khối. Theo các nhà nghiên cứu thì tên gọi Sùng Phúc đã có từ khá sớm. Thổ Khối xưa kia có 5 gò cao như Gò Cát, Cầu Cao, Đồng Sơn, Đồng Dễ, Đồng Hột được coi là Ngũ nhạc cũng thể hiện cho Ngũ hành tương sinh tạo nên một làng quê thịnh vượng. Đôi câu đối tại trụ biểu toà Tiền đường có ghi lại:

Ngõ phong kính pháp giới ngọc lộ hương kim quả hưởng cảnh

ngưỡng sinh cương,

Nhị thuỷ tức tuệ tâm tường vân cái tuệ nhật phiên quang

lung bảo toà.

Tạm dịch:

Năm đỉnh tựa pháp giới bình ngọc toả hương thơm kết trái

ngưỡng vọng cao,

Sông Nhị tức tuệ tâm tốt lành thay tuệ nhật xoay luồng

ngóng toà sen.

Vào những năm 80 của thế kỷ XX, chùa Thổ Khối bị mất một số pho tượng cổ, trong đó có bộ tượng Tam thế, tượng Bồ tát cưỡi trên lưng trâu và đặc biệt là pho tượng Quan Âm nam hải. Theo các cụ kể lại thì pho tượng Quan Âm nam hải để chính giữa Thượng điện, có kích thước lớn nhất so với các pho tượng khác. Tượng Quan Âm nam hải thường thấy trong các ngôi chùa ven sông vì Quan Âm nam hải cứu độ cho các thương thuyền.

Tương truyền rằng, vào thời Lê có một người họ Đào người làng Thổ Khối, huyện Tống Sơn, phủ Thanh Hoa (Thanh Hoá) đến vùng bãi bồi này làm ăn sinh sống. Ông có công giúp vua Lê thoát nạn, sau đó được triều đình cho phép kiểm soát thuyền bè qua lại nơi đây. Nếu có bị vỡ đê, lũ lụt thì được phép viện binh cứu hộ từ Tuần phủ Thái Bình đến Tuyên Quang. Sau khi ông mất, dân làng thờ ông làm Thành hoàng và được triều đình phong sắc.

Như vậy, Thổ Khối là một làng ven sông Hồng, có khả năng đầu tiên chùa chỉ thờ Quan Âm nam hải.

Trải qua bao năm tháng, chùa Thổ Khối bị sụt lở, theo văn bia hậu Phật ngày 7 tháng 4 năm Minh Mệnh thứ 14 (1833) tại chùa, cho biết: “Vào năm Minh Mệnh thứ 13 (1832), chùa xã ta bịt sụt lở, cảm động trước việc đó, là Đào Thị Viết đã xuất tiền của gia tài là 20 quan để khởi công trùng tu tôn tạo”.

Được sự công đức của các quan chức và những người hảo tâm, chùa Thổ Khối được trùng tu, tôn tạo, đúc chuông và khánh...

Từ thế kỷ XIX, khi phái Lâm Tế được truyền từ Bà Đá về Đào Xuyên (Đa Tốn) thì chùa Thổ Khối trở thành chi nhánh thuộc tổ Đào Xuyên. Hàng năm đến ngày giỗ tổ Đào Xuyên thì các chùa theo dòng Lâm Tế quanh vùng, trong đó có chùa Thổ Khối đều về chùa Đào Xuyên cúng Phật, thỉnh Tổ.

Về mặt kiến trúc, toà Tam bảo có kết cấu hình chữ “đinh”. Phần Thượng điện đặt hệ thống tượng Phật. Không như những ngôi chùa khác, ở đây 2 bên tường của chính điện được tạo các ô vòm để thờ Thập điện Diêm vương và phía sau cùng của Thượng điện vẫn tạo lối đi để làm nghi thức nhiễu Phật (chạy đàn).

Ngoài hệ thống chuông, khánh và bia đá, chùa còn lưu giữ rất nhiều hiện vật cổ như hệ thống hoành phi, câu đối miêu tả cảnh sắc nơi đây.

Chùa Thổ Khối ngoài việc thờ Phật còn thờ Mẫu.

Chùa Thổ Khối đã được Bộ Văn hoá và Thông tin xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật năm 1990./.

Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 02

Bài liên quan
  • Chùa Tăng Non (huyện Phúc Thọ)
    Chùa Tăng Non có tên chữ là Chân Linh tự, thuộc thôn Tăng Non, xã Thanh Đa, huyện Phúc Thọ, ngoại thành Hà Nội, cách trung tâm Thủ đô khoảng 40km về phía tây.
(0) Bình luận
  • Ô Quan Chưởng - Cửa ô cuối cùng của Hà Nội
    Cửa Ô Quan Chưởng nằm ở phía Đông thành Thăng Long xưa, hiện nay thuộc phường Đồng Xuân, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Đây là một trong những cửa ô quan trọng của thành Thăng Long còn sót lại cho đến ngày nay. Chứng kiến biết bao biến đổi thăng trầm của Thủ đô, giữa phố phường Hà Nội nhộn nhịp hôm nay, Ô Quan Chưởng vẫn sừng sững uy nghiêm, khoác lên mình vẻ đẹp cổ kính, bình yên...
  • Bảo tàng Mỹ thuật ở giữa làng quê (huyện Ba Vì)
    Xứ Đoài là một vùng đất tối cổ - vùng địa văn hoá, địa thi hoạ - nơi mà con người có thể trải nghiệm đời mình trong hệ sinh thái tự nhiên của vùng đất, đi qua những truyền thuyết, cổ tích, để từ đó tạo nên tâm tính, giọng nói đặc trưng của con người xứ Đoài. Nắng và gió, núi và sông xứ Đoài đã gợi cảm hứng sáng tác cho một Tản Đà, một Quang Dũng và nhiều thi nhân, hoạ sĩ: từ Tô Ngọc Vân, Nguyễn Gia Trí đến Sĩ Tốt, Nguyễn Tiến Chung, Nguyễn Tư Nghiêm, Nguyễn Sáng... và những thế hệ văn nghệ sĩ sau này, ở họ đều có những sáng tác xuất sắc về xứ Đoài.
  • Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày (huyện Phú Xuyên)
    Đi khắp các vùng miền của Tổ quốc, những cựu tù binh Phú Quốc đã sưu tầm kỷ vật, di vật, tranh ảnh có liên quan đến các nhà tù trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược mà đồng đội và các ông đã trải qua. Hơn 20 năm kiếm tìm và góp nhặt, Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày, do chính những người cựu tù năm xưa thành lập là những minh chứng chân thực về một thời oanh liệt và hào hùng của dân tộc.
  • Bảo tàng Quê hương phong trào chiếc gậy Trường Sơn (huyệnỨng Hoà)
    Hoà Xá là một làng quê nằm sát bờ tả sông Đáy, thuộc vùng ven chiêm trũng Khu Cháy. Nơi đây sớm có phong trào cách mạng ngay từ những năm 1930, là hậu phương trung thành của cuộc kháng chiến chống Pháp. Trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Hòa Xá được xem là quê hương của phong trào động viên thanh niên lên đường “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” và câu chuyện huyền thoại “chiếc gậy Trường Sơn”.
  • Khu Cháy, Bảo tàng Khu Cháy - một địa chỉ đỏ về truyền thống đấu tranh cách mạng ở Ứng Hoà, Phú Xuyên
    “Khu Cháy” là thuật ngữ để nói về một khu du kích trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp gồm 22 xã ở phía nam huyện Ứng Hoà và tây huyện Phú Xuyên, Hà Nội.
  • Bảo tàng Tổng cục II (quận Hoàng Mai)
    Toạ lạc tại số 322 đường Lê Trọng Tấn, quận Hoàng Mai, Hà Nội trên khuôn viên rộng 3.500m2, gồm 2 tầng nhà và phần trưng bày ngoài trời, Bảo tàng Tổng cục II hiện lưu giữ 5.830 hiện vật, trong đó có nhiều hiện vật quý hiếm gắn liền với cuộc đời hoạt động của nhiều chiến sĩ tình báo xuất sắc của Quân đội nhân dân Việt Nam. Với chức năng phục vụ công tác nghiên cứu, tham quan học tập, giáo dục truyền thống, Bảo tàng Tổng cục II chính thức được Bộ Văn hoá - Thông tin công nhận nằm trong hệ thống các bảo tàng cấp 2 toàn quân.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Tọa đàm "Truyền thống - Văn hiến: Mạch dẫn không gian sáng tạo đương đại"
    Chiều 7/11/2024, tại Bảo tàng Hà Nội đã diễn ra tọa đàm “Truyền thống - Văn hiến - Mạch dẫn không gian sáng tạo đương đại”. Qua những chia sẻ của các vị khách mời, tọa đàm góp phần khẳng định những giá trị độc đáo của văn hóa Hà Nội đồng thời làm sáng tỏ sự chuyển dịch của dòng chảy văn hóa Hà Nội cùng những yếu tố có tác động lớn nhất đến sự chuyển dịch này.
  • Nơi chắp cánh những ước mơ cho thiếu nhi Thủ đô
    Với kiến trúc hiện đại, rộng rãi, gần gũi với thiên nhiên, sử dụng nhiều thiết bị thông minh, chất lượng cao, Cung thiếu nhi Hà Nội cơ sở 2 (quận Nam Từ Liêm) vừa được đưa vào sử dụng, được kỳ vọng sẽ đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, học tập, vui chơi thi đấu thể thao, rèn luyện thể chất cho thiếu nhi Thủ đô, xứng đáng là nơi chắp cánh cho ước mơ tuổi thơ bay cao.
  • Thể lệ Cuộc thi viết "Hà Nội & Tôi" lần thứ II
    Nhằm đa dạng hóa phương thức tuyên truyền trong việc đẩy mạnh triển khai thực hiện Nghị quyết 15-NQ/TW về “Phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Chương trình số 06-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội về “Phát triển văn hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; xây dựng người Hà Nội thanh lịch văn minh giai đoạn 2021 – 2025”; Nghị quyết số 09-NQ/TU của Thành ủy về “Phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021 – 2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn
  • Hà Nội bổ sung danh mục 4 dự án tại huyện Sóc Sơn
    Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Nguyễn Trọng Đông ký ban hành Quyết định số 5720/QĐ-UBND về việc điều chỉnh, bổ sung kế hoạch sử dụng đất năm 2024 huyện Sóc Sơn.
  • [Podcast] Trà đá vỉa hè Hà Nội
    Không phải ngẫu nhiên mà trà đá vỉa hè Hà Nội đi vào trong những sáng tác của các nghệ sĩ như ca từ trong bài hát Hà Nội trà đá vỉa hè của ca sỹ, nhạc sỹ Đinh Mạnh Ninh. Trà đá vỉa hè như một thói quen ăn sâu vào nếp sống, nếp nghĩ của người Hà Nội, văn hóa trà đá vỉa hè có gì đó khiến người Hà Nội sống chậm lại giữa đô thị nhộn nhịp ...
Đừng bỏ lỡ
Chùa Thổ Khối (quận Long Biên)
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO