Danh thắng & Di tích Hà Nội

Chùa Quán Sứ (quận Hoàn Kiếm)

Sơn Dương (t/h) 10/09/2023 15:47

Chùa Quán Sứ trước đây thuộc thôn An Tập, huyện Thọ Xương, thành Thăng Long. Thời Lê, thôn An Tập thuộc tổng Nội, huyện Thọ Xương, phủ Phụng Thiên. Hiện nay, chùa ở số nhà 73 phố Quán Sứ, phường Trần Hưng Đạo, quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội.

chua-quan-xu.jpg
Chùa Quán Sứ

Chùa được khởi dựng từ thế kỷ XV, cạnh nhà Quán Sứ để tiện cho các sứ thần nước Lão Qua, Chiêm Thành tụng kinh thờ Phật khi họ đến giao thiệp với triều đình ở kinh đô Thăng Long. Tấm bia dựng năm Thiệu Trị thứ 2 (1842) do Lê Duy Trung soạn, hiện dựng ở chùa có ghi: “Tiền đường thờ Phật, hậu đường thờ Lý Quốc Sư. Đầu đời Gia Long, Thăng Long đổi ra Bắc Thành, chia đặt các đồn quân. Chùa ở giáp đồn Hậu quân”.

Sách Hà Nội nửa đầu thế kỷ XX, phần chú thích bản đồ Hồng Đức thành Thăng Long có ghi: cửa Nam Kinh thành có 4 di tích nổi tiếng: Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Khâm Thiên Giám, đền Nam Giao, chùa Quán Sứ.

Năm 1934, Phật giáo Bắc Kỳ đóng Hội quán tại chùa. Từ năm 1935 đến năm 1942, chùa Quán Sứ là trụ sở báo Đuốc Tuệ, đại diện cho tiếng nói của hội Phật giáo Bắc Kỳ.

Năm 1942, Hội Phật giáo Việt Nam được thành lập và lấy chùa Quán Sứ làm trụ sở Trung ương.

Từ khi khởi dựng tới nay, chùa đã trải qua nhiều lần trùng tu, sửa chữa. Tấm bia niên hiệu Minh Mệnh thứ 3 (1822) có ghi: “...Chùa được sửa sang làm chỗ lễ bái cầu đảo cho quân nhân”. Ở thời Tự Đức đã có 3 lần tu sửa, tổ tượng, tạc thêm tượng Phật vào các năm Tự Đức thứ 8 (1855), Tự Đức thứ 29 (1876), Tự Đức thứ 34 (1881). Năm 1942, chùa được trùng tu lớn để làm trụ sở Trung ương Hội Phật giáo Việt Nam. Năm 1992, tu sửa lại nhà thờ Tổ.

Chùa Quán Sứ là di tích tôn giáo thờ Phật và thờ Lý Quốc Sư. Bài ký trên bia dựng năm Tự Đức thứ 8 (1855) có ghi: “...Thiền sư rất tinh thông pháp thuật, thuật quán đến khôn lường có khi cưỡi mây đến thiên thai cũng không biết được, lúc thì đỗ ở chùa Hà Trạch ngâm vịnh:

Chọn đất long xà tạm nghỉ ngơi,

Tình quê suốt buổi xiết bao vui!

Sớm nào trèo đỉnh non cao ngất,

Một tiếng kêu vang lạnh cả trời.

Thiền sư đã chữa khỏi bệnh cho vua Lý Thần Tông. Thiền sư có an huệ với bốn vua nhà Lý. Người có công với nước, ấy là có công với dân. Năm thứ 4, niên hiệu Thiên Chương Bảo Tự (1136), vua ban cho chức Quốc sư...” Chùa được xây dựng trên một khu đất cao, rộng, thoáng, quay hướng tây nhìn ra phố Quán Sứ. Các công trình kiến trúc của chùa gồm: Cổng Tam quan, Gác chuông, Tiền đường, Thượng điện, hai nhà Dải vũ, nhà thờ Tổ.

Cổng tam quan gác chuông xây bằng gạch kiểu chồng diêm ba tầng, mái lợp giả ngói ống. Chùa chính được xây dựng trên nền cao hơn mặt sân 1,8m, từ sân lên nền nhà xây 12 bậc bó vỉa bằng xi măng. Nhà Tiền đường xây kiểu nhà có mái chồng diêm, mái lợp giả ngói ống.

Nhà Thượng điện 4 gian xây nối với gian giữa, Tiền đường chạy dọc về phía sau, mái lợp giả ngói ống. Hai hồi gian cuối của gian Thượng điện nối với 2 gian bên, một bên thờ Lý Quốc Sư, một bên thờ Già Lam Chân tể. Nhà thờ Tổ ở phía sau thượng điện, xây hai tầng, mái lợp ngói Tây. Tầng trên là nơi thờ Tổ, tầng dưới là giảng đường của Giáo hội Phật giáo Việt Nam. Hai bên sân và hai hồi chùa là hai dãy nhà Tả - Hữu vu, xây kiểu nhà hai tầng, mái lợp ngói ta. Dãy nhà bên tả là văn phòng Hội đồng chứng minh và văn phòng Giáo hội. Tầng hai của Hữu vu là văn phòng Hội đồng trị sự Trung ương.

Gian bên trái Tiền đường đặt bàn thờ tượng Quan Âm chuẩn đề, gian bên phải đặt ban thờ tượng Thánh Tăng. Toà Phật điện gồm các lớp tượng: Lớp thứ nhất: 3 pho tượng Tam thế thường trụ diệu pháp thân (quá khứ, hiện tại và vị lai).

Lớp thứ hai: Tượng A Di Đà ở tư thế ngồi thiền định trên toà sen. Lớp thứ ba: Chính giữa là tượng Thích Ca niêm hoa, hai bên là tượng Bồ Toà Cửu long và Phật Thích Ca sơ sinh.

Lớp thứ tư: Bộ sưu tập di vật văn hoá của chùa gồm: 8 tấm bia hậu, trong đó 1 tấm bia “Quán Sứ tự công đức bi ký” niên hiệu Tự Đức thứ 8 (1855) ghi việc tu sửa chùa và sự tích Thiền sư Minh Không, 2 tấm bia niên hiệu Tự Đức thứ 29 (1876), 4 tấm bia niên hiệu Tự Đức thứ 34 (1881) ghi việc tu sửa chùa, tạc tượng, đúc chuông.

- 5 quả chuông đồng có kích thước lớn nhỏ khác nhau, 1 quả chuông niên hiệu Gia Long thứ 11 (1812), 1 chuông niên hiệu Gia Long thứ 16 (1817), 1 chuông đề “Quán Sứ tự chung” niên hiệu Gia Long.

- 27 pho tượng tròn được tạo tác công phu, tinh xảo, phủ thếp vàng lộng lẫy mang phong cách nghệ thuật thế kỷ XVIII, XIX.

- 13 câu đối sơn son thếp vàng có nội dung ca ngợi cảnh đẹp của chùa và sự huyền diệu của Phật pháp như:

Thọ quang vô lượng trang nghiêm, vạn đức hồng danh chân giáo thể

Phúc tuệ thâm thâm cứu cánh, nhất tâm bất loạn đại từ tôn.

Nghĩa là:

Thọ quang nhất mực trang nghiêm, muôn đức lẫy lừng thực là giáo thể

Phúc tuệ cực sâu kết thúc một lòng không loạn lớn lắm từ tôn.

Hệ thống di vật bằng gỗ cũng khá phong phú và đều là những tác phẩm mang giá trị nghệ thuật thuộc thế kỷ XIX - XX như: 4 tấm hoành phi sơn son; 6 bức cửa võng chạm hình tứ quý, tứ linh; 8 nghi môn chạm tứ quý; 2 bức phù điêu chạm hình rồng chầu; 6 bức cuốn thư chạm hình tứ linh và nhiều đồ thờ tự khác như: hương án, sập thờ, bát hương sứ men lam, cây đèn, mâm bổng.

Chùa Quán Sứ có khởi nguồn tạo dựng vào thời Lê thế kỷ XV. Chùa Quán Sứ là một trong những di tích được bảo quản khá tốt, là trụ sở của Hội Phật giáo Việt Nam, trung tâm đào tạo các chư vị thượng toạ, tăng ni có tài, có đức giúp ích cho đời. Chùa Quán Sứ còn là trung tâm sinh hoạt văn hoá tâm linh của cộng đồng, một điểm tham quan hấp dẫn đối với du khách trong và ngoài nước./.

Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 02

Bài liên quan
(0) Bình luận
  • Bảo tàng Mỹ thuật ở giữa làng quê (huyện Ba Vì)
    Xứ Đoài là một vùng đất tối cổ - vùng địa văn hoá, địa thi hoạ - nơi mà con người có thể trải nghiệm đời mình trong hệ sinh thái tự nhiên của vùng đất, đi qua những truyền thuyết, cổ tích, để từ đó tạo nên tâm tính, giọng nói đặc trưng của con người xứ Đoài. Nắng và gió, núi và sông xứ Đoài đã gợi cảm hứng sáng tác cho một Tản Đà, một Quang Dũng và nhiều thi nhân, hoạ sĩ: từ Tô Ngọc Vân, Nguyễn Gia Trí đến Sĩ Tốt, Nguyễn Tiến Chung, Nguyễn Tư Nghiêm, Nguyễn Sáng... và những thế hệ văn nghệ sĩ sau này, ở họ đều có những sáng tác xuất sắc về xứ Đoài.
  • Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày (huyện Phú Xuyên)
    Đi khắp các vùng miền của Tổ quốc, những cựu tù binh Phú Quốc đã sưu tầm kỷ vật, di vật, tranh ảnh có liên quan đến các nhà tù trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược mà đồng đội và các ông đã trải qua. Hơn 20 năm kiếm tìm và góp nhặt, Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày, do chính những người cựu tù năm xưa thành lập là những minh chứng chân thực về một thời oanh liệt và hào hùng của dân tộc.
  • Bảo tàng Quê hương phong trào chiếc gậy Trường Sơn (huyệnỨng Hoà)
    Hoà Xá là một làng quê nằm sát bờ tả sông Đáy, thuộc vùng ven chiêm trũng Khu Cháy. Nơi đây sớm có phong trào cách mạng ngay từ những năm 1930, là hậu phương trung thành của cuộc kháng chiến chống Pháp. Trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Hòa Xá được xem là quê hương của phong trào động viên thanh niên lên đường “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” và câu chuyện huyền thoại “chiếc gậy Trường Sơn”.
  • Khu Cháy, Bảo tàng Khu Cháy - một địa chỉ đỏ về truyền thống đấu tranh cách mạng ở Ứng Hoà, Phú Xuyên
    “Khu Cháy” là thuật ngữ để nói về một khu du kích trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp gồm 22 xã ở phía nam huyện Ứng Hoà và tây huyện Phú Xuyên, Hà Nội.
  • Bảo tàng Tổng cục II (quận Hoàng Mai)
    Toạ lạc tại số 322 đường Lê Trọng Tấn, quận Hoàng Mai, Hà Nội trên khuôn viên rộng 3.500m2, gồm 2 tầng nhà và phần trưng bày ngoài trời, Bảo tàng Tổng cục II hiện lưu giữ 5.830 hiện vật, trong đó có nhiều hiện vật quý hiếm gắn liền với cuộc đời hoạt động của nhiều chiến sĩ tình báo xuất sắc của Quân đội nhân dân Việt Nam. Với chức năng phục vụ công tác nghiên cứu, tham quan học tập, giáo dục truyền thống, Bảo tàng Tổng cục II chính thức được Bộ Văn hoá - Thông tin công nhận nằm trong hệ thống các bảo tàng cấp 2 toàn quân.
  • Bảo tàng Binh chủng Thông tin (quận Ba Đình)
    Bảo tàng Binh chủng Thông tin thuộc loại hình bảo tàng lịch sử chuyên ngành quân sự, là thể chế văn hoá, có chức năng bảo quản và trưng bày các sưu tập về lịch sử Binh chủng Thông tin liên lạc nhằm phục vụ nhu cầu nghiên cứu, giáo dục, tham quan và hưởng thụ văn hoá của cán bộ, chiến sĩ trong Binh chủng và nhân dân, bạn bè quốc tế.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
Đừng bỏ lỡ
  • UNESCO trao Bằng công nhận Công viên địa chất toàn cầu Lạng Sơn
    Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn là minh chứng rõ nét cho nỗ lực gìn giữ và quảng bá di sản văn hóa Việt Nam cùng với các di sản văn hóa phi vật thể như tín ngưỡng thờ Mẫu, hát Then của người Tày, Nùng, Thái...
  • 9 tựa sách hay trong Tủ sách gia đình của Nhã Nam
    Ngày Gia đình Việt Nam 28/6 là dịp để mỗi người lắng lại, cảm nhận rõ hơn giá trị của tình thân, của những khoảnh khắc bên nhau giản dị mà quý giá. Trong nhịp sống hiện đại, một trong những cách đẹp đẽ để giữ gìn và bồi đắp sợi dây gắn kết gia đình chính là cùng nhau đọc sách – những cuốn sách đầy yêu thương, sẻ chia và thấu cảm. Hiểu được điều đó, Nhã Nam đã kỳ công tuyển chọn và xây dựng Tủ sách Gia đình. Đây là những cuốn sách giúp nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ, lan tỏa giá trị yêu thương trong mỗi mái ấm, để mỗi em bé đều được lớn lên trong vòng tay chan chứa hạnh phúc của gia đình.
  • Phu nhân Tổng Bí thư và Tổng Giám đốc UNESCO tham dự triển lãm ảnh "Chúng tôi có thể"
    Các tác phẩm là sản phẩm tiêu biểu của dự án “Chúng tôi CÓ THỂ” – sáng kiến phối hợp giữa UNESCO và Bộ Giáo dục và Đào tạo, hướng đến mục tiêu trao quyền học tập và phát triển toàn diện cho phụ nữ và trẻ em gái dân tộc thiểu số tại các vùng khó khăn.
  • Người đẹp Phú Yên Hà Trúc Linh đăng quang Hoa hậu Việt Nam 2024
    Hà Trúc Linh - 21 tuổi, quê Phú Yên, sinh viên Đại học Tài chính Marketing TP HCM - vượt top 24 để đoạt vương miện Hoa hậu Việt Nam 2024.
  • Ra mắt sách “Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn"
    Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam vừa ra mắt cuốn sách "Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn", tuyển chọn các bài viết tiêu biểu của nữ trí thức trên tuần báo Phụ nữ tân văn – một diễn đàn quan trọng trong phong trào nữ quyền Việt Nam đầu thế kỷ XX. Ấn phẩm dày 600 trang, do Đoàn Ánh Dương biên soạn và giới thiệu, được phát hành trên toàn quốc từ tháng 6/2025.
  • Hà Nội nêu cao tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”
    Tại kỳ họp thứ 24 (kỳ họp chuyên đề) diễn ra sáng 27/6, HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 đã thông qua Nghị quyết về phân cấp quản lý nhà nước một số lĩnh vực kinh tế - xã hội trên địa bàn Thành phố, bảo đảm thực hiện đúng phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.
  • Phát động cuộc thi ảnh báo chí 'Việt Nam trên hành trình đổi mới’
    Cuộc thi ảnh báo chí “Việt Nam trên hành trình đổi mới” do Báo Nhân Dân phối hợp Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức nhằm tuyên truyền, quảng bá hình ảnh đất nước, con người, những thành tựu về chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa cũng như vị thế của Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế trong quá trình 40 năm đổi mới.
  • Hà Nội sửa đổi, bổ sung quy định phân cấp nguồn thu, chi để mô hình chính quyền địa phương 2 cấp hoạt động hiệu quả
    Để có cơ sở điều chỉnh, giao dự toán ngân sách năm 2025 cho các xã, phường sau sắp xếp đảm bảo nguồn ngân sách để thực hiện các nhiệm vụ được giao từ ngày 1/7/2025, HĐND Thành phố Hà Nội ngày 27/6 đã thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số nội dung quy định tại Nghị quyết số 22/2022/NQ-HĐND ngày 08/12/2022 về phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa các cấp ngân sách, định mức phân bổ ngân sách Thành phố và tỷ lệ phần trăm phân chia nguồn thu giữa các cấp ngân sách giai đoạn 2023-2025.
  • Trình chiếu loạt phim đỉnh cao của Hàn Quốc tại Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng lần 3
    Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng lần 3 diễn ra từ ngày 29/6 – 5/7 sẽ có nhiều hoạt động hấp dẫn, đặc biệt khán giả sẽ có cơ hội gặp gỡ nhiều diễn viên Hàn Quốc.
  • Festival Nông sản Hà Nội: Thúc đẩy mô hình canh tác, chế biến và tiêu dùng nông sản gắn với văn hóa – du lịch
    Từ ngày 26 - 29/6/2025, tại quận Tây Hồ, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội phối hợp UBND quận Tây Hồ tổ chức Festival Nông sản Hà Nội lần thứ 4 – sự kiện xúc tiến thương mại nông nghiệp thường niên đang ngày càng khẳng định vị thế là điểm hẹn lớn của người tiêu dùng và các nhà sản xuất nông sản trên cả nước.
Chùa Quán Sứ (quận Hoàn Kiếm)
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO