Danh thắng & Di tích Hà Nội

Trụ sở Thư viện Quốc gia Việt Nam - dấu ấn lịch sử (quận Hoàn Kiếm)

Sơn Dương (t/h) 27/07/2023 11:51

Trụ sở Thư viện Quốc gia Việt Nam tọa lạc tại số 31 phố Tràng Thi, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội.

thu-vien-quoc-gia.jpg
Thư viện Quốc gia Việt Nam tọa lạc tại số 31 phố Tràng Thi, Hoàn Kiếm, Hà Nội.

Thư viện Quốc gia Việt Nam ngày nay là hậu duệ của Thư viện Trung ương Đông Dương nằm trong Nha Lưu trữ và công văn Đông Dương được thành lập bằng Nghị định ngày 29/11/1917 của Toàn quyền Đông Dương. Trụ sở của Thư viện đóng tại 31 Tràng Thi, Hà Nội.

Khu đất Tràng Thi này mang nhiều dấu ấn lịch sử. Trước hết, khu đất nằm trên phủ chúa Trịnh xưa. Phủ chúa được xây dựng năm 1594 trên khu đất cách Hoàng thành 500m (nghĩa là từ Cửa Nam trở xuống đến đầu phố Tràng Thi hiện nay), hướng ra 2 hồ: hồ Gươm được gọi là hồ Tả Vọng và hồ Thủy Quân được gọi là hồ Hữu Vọng. Phủ chúa bao gồm 50 công trình kiến trúc tráng lệ và vườn ngự uyển. Vào năm 1788 vua Lê Chiêu Thống, đã sai đốt trụi phủ chúa, biến khu đất này thành nơi hoang tàn.

Năm 1802 Nguyễn Ánh lên ngôi vua, lấy niên hiệu là Gia Long, đóng đô tại Thuận Hóa (Huế) còn ở miền Bắc đặt chức Bắc Thành tổng trấn. Chỗ đất hoang phủ chúa cũ trở thành nơi đóng quân của trấn Bắc Thành.

Tại đây xây dựng 3 đồn: Trung quân, Tả quân, Hậu quân. Nơi góc Tràng Thi - Quang Trung ngày nay, trên đó có trụ sở Thư viện Quốc gia Việt Nam là đồn Tả quân của Tổng trấn Bắc Thành.

Năm 1813, tình hình đất nước tương đối yên hàn, Gia Long tổ chức lại các khoa thi Hương trong cả nước. Trường thi Hương Thăng Long, một trong hai trường thi Hương ở miền Bắc, được tổ chức cho sĩ tử 8 tỉnh quanh Hà Nội. Bắt đầu từ đây trường thi Hương Thăng Long (năm 1831 Thăng Long được đổi thành Hà Nội) mới có địa điểm ổn định, có nhà cửa xây dựng kiên cố, và vào năm 1845 lại được xây tường gạch bao quanh. Trường thi Hà Nội có hình vuông, chu vi 182 trượng, tương đương 564m, choán một diện tích khoảng 75.000m2.

Đến năm 1873 Gacniê xâm lược Hà Nội, đóng quân tại trường thi, sau đó theo hiệp ước với triều Nguyễn, quân Pháp rút về đóng quân tại Cửa Cấm (nay là Hải Phòng). Đổi lại, nhà Nguyễn nhượng cho Pháp 5ha ở khu Đồn Thủy để xây dựng lãnh sự quán. Trong khi chờ xây xong lãnh sự quán, quân Pháp vẫn đóng ở trường thi. Năm 1876 chúng mới trả lại song năm 1882 Rivie tái chiếm Hà Nội. Trường thi Hà Nội lại được nhà binh sử dụng, xây thêm 40 gian để làm bệnh xá đón các thương bệnh binh từ các chiến trường về điều trị.

Năm 1886 Pháp dồn trường thi Hà Nội xuống thi chung với Nam Định, lấy đất xây nha Kinh lược. Khi mới xây xong tòa nhà chính của nha Kinh lược, người Pháp đã tổ chức triển lãm (hội chợ) với mục đích phô trương khoa học - kỹ thuật, kinh tế của Pháp...

Đây là cuộc triển lãm đầu tiên thời Pháp thuộc mở cửa ngày 15-3-1887. Triển lãm trải rộng trên toàn bộ diện tích 75.000m’ của trường thi gồm dinh của Kinh lược và 28 ngôi nhà trong đó có 1 số nhà tranh lợp lá. Ngoài hàng hóa của Pháp, người Hà Nội trưng bày vải vóc, đồ thủy tinh, đồ sứ, đồ gỗ...

Để gây ấn tượng mạnh mẽ với khách đi xem người ta dựng 1 cột cờ cao 40 mét, đặt 1 pho tượng nữ gọi là Thần Tự do, rập theo mẫu của nhà điều khác Pháp Bactonti.

Triển lãm bế mạc, pho tượng Thần Tự do (nhân dân ta gọi là tượng Bà Đầm xòe) được đưa về đặt ở vườn hoa Cửa Nam.

Sau khi nhà cửa được tu sửa lại nha Kinh lược làm việc từ tháng 2 năm 1888 cho tới ngày 26-07-1897 là ngày có dụ của vua Thành Thái bãi bỏ chức Kinh lược Bắc Kỳ. Sau đó khu trường thi trở thành trụ sở các phòng thương mại và canh nông.

Nghị định ngày 29 tháng 11 năm 1917 của Toàn quyền Đông Dương quy định thành lập nha Lưu trữ và Thư viện tại nha Kinh lược cũ. Phòng đọc của Thư viện Trung ương Đông Dương đặt tại phòng Thương mại. Còn phòng Nông nghiệp ở dẫy nhà giáp phố Jauréguiberay (nay là phố Quang Trung) thành Sở Lưu chiểu văn hóa phẩm (trong thành phần của Thư viện Trung ương).

Việc thành lập Thư viện Trung ương Đông Dương là sự kiện lớn trong đời sống của Việt Nam. Đặc biệt từ 31 - 1 - 1922, khi được quyền thu nhận lưu chiểu tất cả các xuất bản phẩm ra đời trên toàn cõi Đông Dương, Thư viện đã có vai trò hết sức quan trọng trong thu thập và gìn giữ lâu dài các xuất bản phẩm - di sản văn hóa thành văn của dân tộc ta.

Năm 1924, vua Bảo Đại đã tới thăm Thư viện.

Ngày 20 - 10 - 1945, Bộ trưởng Bộ Quốc gia giáo dục thuộc Chính phủ lâm thời Việt Nam dân chủ cộng hòa đã đổi tên thư viện này thành Quốc gia Thư viện. Ngày 31/1/ 1946, Hồ Chủ tịch ban hành Sắc lệnh 18 quy định chế độ lưu chiểu văn hóa phẩm ở Việt Nam và giao cho Quốc gia Thư viện thực hiện việc thu nhận và giữ gìn các văn hóa phẩm của nước nhà. Từ sau ngày giải phóng Thủ đô (10 - 1954), đổi tên thành Thư viện Quốc gia Việt Nam.

Thư viện Quốc gia Việt Nam là thành viên chính thức của Hiệp hội Quốc tế các hội và cơ quan Thư viện (IFLA); là chi nhánh của Thư viện Liên hợp quốc, có quan hệ trao đổi sách với hơn 100 thư viện, cơ quan khoa học của nhiều nước trên thế giới.

Các nhà lãnh đạo Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm tới Thư viện Quốc gia Việt Nam. Nhiều vị lãnh đạo đã tới thăm - làm việc với Thư viện như:

- Năm 1964, Thủ tướng Phạm Văn Đồng thăm và làm việc với Thư viện, quyết định tăng thêm biên chế để Thư viện mở rộng hoạt động.

- Ngày 5/7/1997, Thủ tướng Võ Văn Kiệt, trong chuyến thăm - làm việc đã quyết định nhiều vấn đề liên quan đến xây dựng, cải tạo, mở rộng trụ sở nhà Thư viện Quốc gia Việt Nam.

- Ngày 10/8/2001, đồng chí Đỗ Mười, nguyên Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam tới thăm và tặng nhiều sách quý cho Thư viện Quốc gia Việt Nam.

Có thể nói rằng Thư viện Quốc gia Việt Nam ẩn chứa nhiều sự kiện lịch sử - văn hóa quan trọng của đất nước. Lịch sử và cảnh quan kiến trúc đẹp của Thư viện Quốc gia được ghi nhận là một di tích và thắng cảnh Thủ đô./.

Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 02

Bài liên quan
(0) Bình luận
  • Bảo tàng Mỹ thuật ở giữa làng quê (huyện Ba Vì)
    Xứ Đoài là một vùng đất tối cổ - vùng địa văn hoá, địa thi hoạ - nơi mà con người có thể trải nghiệm đời mình trong hệ sinh thái tự nhiên của vùng đất, đi qua những truyền thuyết, cổ tích, để từ đó tạo nên tâm tính, giọng nói đặc trưng của con người xứ Đoài. Nắng và gió, núi và sông xứ Đoài đã gợi cảm hứng sáng tác cho một Tản Đà, một Quang Dũng và nhiều thi nhân, hoạ sĩ: từ Tô Ngọc Vân, Nguyễn Gia Trí đến Sĩ Tốt, Nguyễn Tiến Chung, Nguyễn Tư Nghiêm, Nguyễn Sáng... và những thế hệ văn nghệ sĩ sau này, ở họ đều có những sáng tác xuất sắc về xứ Đoài.
  • Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày (huyện Phú Xuyên)
    Đi khắp các vùng miền của Tổ quốc, những cựu tù binh Phú Quốc đã sưu tầm kỷ vật, di vật, tranh ảnh có liên quan đến các nhà tù trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược mà đồng đội và các ông đã trải qua. Hơn 20 năm kiếm tìm và góp nhặt, Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày, do chính những người cựu tù năm xưa thành lập là những minh chứng chân thực về một thời oanh liệt và hào hùng của dân tộc.
  • Bảo tàng Quê hương phong trào chiếc gậy Trường Sơn (huyệnỨng Hoà)
    Hoà Xá là một làng quê nằm sát bờ tả sông Đáy, thuộc vùng ven chiêm trũng Khu Cháy. Nơi đây sớm có phong trào cách mạng ngay từ những năm 1930, là hậu phương trung thành của cuộc kháng chiến chống Pháp. Trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Hòa Xá được xem là quê hương của phong trào động viên thanh niên lên đường “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” và câu chuyện huyền thoại “chiếc gậy Trường Sơn”.
  • Khu Cháy, Bảo tàng Khu Cháy - một địa chỉ đỏ về truyền thống đấu tranh cách mạng ở Ứng Hoà, Phú Xuyên
    “Khu Cháy” là thuật ngữ để nói về một khu du kích trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp gồm 22 xã ở phía nam huyện Ứng Hoà và tây huyện Phú Xuyên, Hà Nội.
  • Bảo tàng Tổng cục II (quận Hoàng Mai)
    Toạ lạc tại số 322 đường Lê Trọng Tấn, quận Hoàng Mai, Hà Nội trên khuôn viên rộng 3.500m2, gồm 2 tầng nhà và phần trưng bày ngoài trời, Bảo tàng Tổng cục II hiện lưu giữ 5.830 hiện vật, trong đó có nhiều hiện vật quý hiếm gắn liền với cuộc đời hoạt động của nhiều chiến sĩ tình báo xuất sắc của Quân đội nhân dân Việt Nam. Với chức năng phục vụ công tác nghiên cứu, tham quan học tập, giáo dục truyền thống, Bảo tàng Tổng cục II chính thức được Bộ Văn hoá - Thông tin công nhận nằm trong hệ thống các bảo tàng cấp 2 toàn quân.
  • Bảo tàng Binh chủng Thông tin (quận Ba Đình)
    Bảo tàng Binh chủng Thông tin thuộc loại hình bảo tàng lịch sử chuyên ngành quân sự, là thể chế văn hoá, có chức năng bảo quản và trưng bày các sưu tập về lịch sử Binh chủng Thông tin liên lạc nhằm phục vụ nhu cầu nghiên cứu, giáo dục, tham quan và hưởng thụ văn hoá của cán bộ, chiến sĩ trong Binh chủng và nhân dân, bạn bè quốc tế.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Ra mắt sách tranh song ngữ “Kể chuyện Bác Hồ”
    Nhân kỷ niệm 100 năm thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên (6/1925 – 6/2025), Nhà xuất bản Kim Đồng giới thiệu tới bạn đọc cuốn sách tranh "Kể chuyện Bác Hồ", ấn bản song ngữ Việt – Trung.
  • Chuyện kể về Chúa Nguyễn và các giai thoại mở đất phương Nam
    Trong hành trình mở cõi về phương Nam của dân tộc Việt Nam, các chúa Nguyễn hiện lên như những nhà lãnh đạo có tầm nhìn xa, với các quyết sách chiến lược và nghệ thuật bang giao khôn khéo, đặc biệt trong quan hệ với triều đình Chân Lạp. Cuốn sách “Chúa Nguyễn và các giai thoại mở đất phương Nam” của nhà giáo, nhà nghiên cứu sử học Nguyễn Hữu Hiếu, do Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phát hành tháng 6/2025, là một công trình giàu tư liệu và cảm hứng góp phần tái hiện sinh động giai đoạn lịch sử đặc biệt ấy.
  • Nhìn lại nửa thế kỷ văn học nghệ thuật Việt Nam
    Ngày 27/6/2025, tại Hà Nội, Tạp chí Văn hóa Nghệ thuật (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ chức hội thảo khoa học “Nhìn lại sự vận động, phát triển của VHNT Việt Nam 50 năm sau ngày đất nước thống nhất (30/4/1975 – 30/4/2025)”. Với 33 tham luận cùng nhiều ý kiến trao đổi sôi nổi, hội thảo là dịp tổng kết quá trình phát triển của VHNT Việt Nam trong bối cảnh đất nước thống nhất, đổi mới và hội nhập, từ đó đưa ra các đề xuất nhằm phát triển VHNT trở thành thành tố quan trọng của nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
  • Huyện Thường Tín đón nhận danh hiệu đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao
    Sáng 28/6, huyện Thường Tín (Hà Nội) tổ chức Lễ công bố và đón nhận danh hiệu huyện đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao năm 2024. Sau 4 năm nỗ lực, huyện đã đạt nhiều kết quả nổi bật, kinh tế-xã hội chuyển biến tích cực, hạ tầng ngày càng khang trang, đời sống người dân được nâng cao.
  • Tiêu dùng bền vững hướng đến kỷ nguyên xanh
    Tối 27-6, Chương trình thúc đẩy sản xuất – tiêu dùng bền vững 2025 chính thức khai mạc tại Hà Nội với chủ đề “Tiêu dùng bền vững hướng đến kỷ nguyên xanh”.
Đừng bỏ lỡ
  • 9 tựa sách hay trong Tủ sách gia đình của Nhã Nam
    Ngày Gia đình Việt Nam 28/6 là dịp để mỗi người lắng lại, cảm nhận rõ hơn giá trị của tình thân, của những khoảnh khắc bên nhau giản dị mà quý giá. Trong nhịp sống hiện đại, một trong những cách đẹp đẽ để giữ gìn và bồi đắp sợi dây gắn kết gia đình chính là cùng nhau đọc sách – những cuốn sách đầy yêu thương, sẻ chia và thấu cảm. Hiểu được điều đó, Nhã Nam đã kỳ công tuyển chọn và xây dựng Tủ sách Gia đình. Đây là những cuốn sách giúp nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ, lan tỏa giá trị yêu thương trong mỗi mái ấm, để mỗi em bé đều được lớn lên trong vòng tay chan chứa hạnh phúc của gia đình.
  • Phu nhân Tổng Bí thư và Tổng Giám đốc UNESCO tham dự triển lãm ảnh "Chúng tôi có thể"
    Các tác phẩm là sản phẩm tiêu biểu của dự án “Chúng tôi CÓ THỂ” – sáng kiến phối hợp giữa UNESCO và Bộ Giáo dục và Đào tạo, hướng đến mục tiêu trao quyền học tập và phát triển toàn diện cho phụ nữ và trẻ em gái dân tộc thiểu số tại các vùng khó khăn.
  • Người đẹp Phú Yên Hà Trúc Linh đăng quang Hoa hậu Việt Nam 2024
    Hà Trúc Linh - 21 tuổi, quê Phú Yên, sinh viên Đại học Tài chính Marketing TP HCM - vượt top 24 để đoạt vương miện Hoa hậu Việt Nam 2024.
  • Ra mắt sách “Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn"
    Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam vừa ra mắt cuốn sách "Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn", tuyển chọn các bài viết tiêu biểu của nữ trí thức trên tuần báo Phụ nữ tân văn – một diễn đàn quan trọng trong phong trào nữ quyền Việt Nam đầu thế kỷ XX. Ấn phẩm dày 600 trang, do Đoàn Ánh Dương biên soạn và giới thiệu, được phát hành trên toàn quốc từ tháng 6/2025.
  • Hà Nội nêu cao tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”
    Tại kỳ họp thứ 24 (kỳ họp chuyên đề) diễn ra sáng 27/6, HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 đã thông qua Nghị quyết về phân cấp quản lý nhà nước một số lĩnh vực kinh tế - xã hội trên địa bàn Thành phố, bảo đảm thực hiện đúng phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.
  • Phát động cuộc thi ảnh báo chí 'Việt Nam trên hành trình đổi mới’
    Cuộc thi ảnh báo chí “Việt Nam trên hành trình đổi mới” do Báo Nhân Dân phối hợp Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức nhằm tuyên truyền, quảng bá hình ảnh đất nước, con người, những thành tựu về chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa cũng như vị thế của Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế trong quá trình 40 năm đổi mới.
  • Hà Nội sửa đổi, bổ sung quy định phân cấp nguồn thu, chi để mô hình chính quyền địa phương 2 cấp hoạt động hiệu quả
    Để có cơ sở điều chỉnh, giao dự toán ngân sách năm 2025 cho các xã, phường sau sắp xếp đảm bảo nguồn ngân sách để thực hiện các nhiệm vụ được giao từ ngày 1/7/2025, HĐND Thành phố Hà Nội ngày 27/6 đã thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số nội dung quy định tại Nghị quyết số 22/2022/NQ-HĐND ngày 08/12/2022 về phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa các cấp ngân sách, định mức phân bổ ngân sách Thành phố và tỷ lệ phần trăm phân chia nguồn thu giữa các cấp ngân sách giai đoạn 2023-2025.
  • Trình chiếu loạt phim đỉnh cao của Hàn Quốc tại Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng lần 3
    Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng lần 3 diễn ra từ ngày 29/6 – 5/7 sẽ có nhiều hoạt động hấp dẫn, đặc biệt khán giả sẽ có cơ hội gặp gỡ nhiều diễn viên Hàn Quốc.
  • Festival Nông sản Hà Nội: Thúc đẩy mô hình canh tác, chế biến và tiêu dùng nông sản gắn với văn hóa – du lịch
    Từ ngày 26 - 29/6/2025, tại quận Tây Hồ, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội phối hợp UBND quận Tây Hồ tổ chức Festival Nông sản Hà Nội lần thứ 4 – sự kiện xúc tiến thương mại nông nghiệp thường niên đang ngày càng khẳng định vị thế là điểm hẹn lớn của người tiêu dùng và các nhà sản xuất nông sản trên cả nước.
  • [Podcast] Đình Mễ Trì Thượng – Nơi lưu giữ những lớp trầm tích văn hóa Hà Nội
    Trong hàng ngàn di tích lịch sử văn hóa của Thủ đô ngàn năm văn hiến, thì đình Mễ Trì Thượng là ngôi đình cổ kính bậc nhất. Ngôi đình này nằm trên gò Quy Sơn (núi Rùa), thuộc làng Mễ Trì Thượng (tên Nôm là Kẻ Mẩy). Mễ Trì Thượng không chỉ mang dáng dấp kiến trúc cổ đặc trưng Bắc Bộ, mà ngôi đình này còn là nơi lưu giữ những lớp trầm tích văn hóa của một Hà Nội đang chuyển mình theo vòng quay thời gian.
Trụ sở Thư viện Quốc gia Việt Nam - dấu ấn lịch sử (quận Hoàn Kiếm)
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO