Danh thắng & Di tích Hà Nội

Trụ sở Thư viện Quốc gia Việt Nam - dấu ấn lịch sử (quận Hoàn Kiếm)

Sơn Dương (t/h) 27/07/2023 11:51

Trụ sở Thư viện Quốc gia Việt Nam tọa lạc tại số 31 phố Tràng Thi, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội.

thu-vien-quoc-gia.jpg
Thư viện Quốc gia Việt Nam tọa lạc tại số 31 phố Tràng Thi, Hoàn Kiếm, Hà Nội.

Thư viện Quốc gia Việt Nam ngày nay là hậu duệ của Thư viện Trung ương Đông Dương nằm trong Nha Lưu trữ và công văn Đông Dương được thành lập bằng Nghị định ngày 29/11/1917 của Toàn quyền Đông Dương. Trụ sở của Thư viện đóng tại 31 Tràng Thi, Hà Nội.

Khu đất Tràng Thi này mang nhiều dấu ấn lịch sử. Trước hết, khu đất nằm trên phủ chúa Trịnh xưa. Phủ chúa được xây dựng năm 1594 trên khu đất cách Hoàng thành 500m (nghĩa là từ Cửa Nam trở xuống đến đầu phố Tràng Thi hiện nay), hướng ra 2 hồ: hồ Gươm được gọi là hồ Tả Vọng và hồ Thủy Quân được gọi là hồ Hữu Vọng. Phủ chúa bao gồm 50 công trình kiến trúc tráng lệ và vườn ngự uyển. Vào năm 1788 vua Lê Chiêu Thống, đã sai đốt trụi phủ chúa, biến khu đất này thành nơi hoang tàn.

Năm 1802 Nguyễn Ánh lên ngôi vua, lấy niên hiệu là Gia Long, đóng đô tại Thuận Hóa (Huế) còn ở miền Bắc đặt chức Bắc Thành tổng trấn. Chỗ đất hoang phủ chúa cũ trở thành nơi đóng quân của trấn Bắc Thành.

Tại đây xây dựng 3 đồn: Trung quân, Tả quân, Hậu quân. Nơi góc Tràng Thi - Quang Trung ngày nay, trên đó có trụ sở Thư viện Quốc gia Việt Nam là đồn Tả quân của Tổng trấn Bắc Thành.

Năm 1813, tình hình đất nước tương đối yên hàn, Gia Long tổ chức lại các khoa thi Hương trong cả nước. Trường thi Hương Thăng Long, một trong hai trường thi Hương ở miền Bắc, được tổ chức cho sĩ tử 8 tỉnh quanh Hà Nội. Bắt đầu từ đây trường thi Hương Thăng Long (năm 1831 Thăng Long được đổi thành Hà Nội) mới có địa điểm ổn định, có nhà cửa xây dựng kiên cố, và vào năm 1845 lại được xây tường gạch bao quanh. Trường thi Hà Nội có hình vuông, chu vi 182 trượng, tương đương 564m, choán một diện tích khoảng 75.000m2.

Đến năm 1873 Gacniê xâm lược Hà Nội, đóng quân tại trường thi, sau đó theo hiệp ước với triều Nguyễn, quân Pháp rút về đóng quân tại Cửa Cấm (nay là Hải Phòng). Đổi lại, nhà Nguyễn nhượng cho Pháp 5ha ở khu Đồn Thủy để xây dựng lãnh sự quán. Trong khi chờ xây xong lãnh sự quán, quân Pháp vẫn đóng ở trường thi. Năm 1876 chúng mới trả lại song năm 1882 Rivie tái chiếm Hà Nội. Trường thi Hà Nội lại được nhà binh sử dụng, xây thêm 40 gian để làm bệnh xá đón các thương bệnh binh từ các chiến trường về điều trị.

Năm 1886 Pháp dồn trường thi Hà Nội xuống thi chung với Nam Định, lấy đất xây nha Kinh lược. Khi mới xây xong tòa nhà chính của nha Kinh lược, người Pháp đã tổ chức triển lãm (hội chợ) với mục đích phô trương khoa học - kỹ thuật, kinh tế của Pháp...

Đây là cuộc triển lãm đầu tiên thời Pháp thuộc mở cửa ngày 15-3-1887. Triển lãm trải rộng trên toàn bộ diện tích 75.000m’ của trường thi gồm dinh của Kinh lược và 28 ngôi nhà trong đó có 1 số nhà tranh lợp lá. Ngoài hàng hóa của Pháp, người Hà Nội trưng bày vải vóc, đồ thủy tinh, đồ sứ, đồ gỗ...

Để gây ấn tượng mạnh mẽ với khách đi xem người ta dựng 1 cột cờ cao 40 mét, đặt 1 pho tượng nữ gọi là Thần Tự do, rập theo mẫu của nhà điều khác Pháp Bactonti.

Triển lãm bế mạc, pho tượng Thần Tự do (nhân dân ta gọi là tượng Bà Đầm xòe) được đưa về đặt ở vườn hoa Cửa Nam.

Sau khi nhà cửa được tu sửa lại nha Kinh lược làm việc từ tháng 2 năm 1888 cho tới ngày 26-07-1897 là ngày có dụ của vua Thành Thái bãi bỏ chức Kinh lược Bắc Kỳ. Sau đó khu trường thi trở thành trụ sở các phòng thương mại và canh nông.

Nghị định ngày 29 tháng 11 năm 1917 của Toàn quyền Đông Dương quy định thành lập nha Lưu trữ và Thư viện tại nha Kinh lược cũ. Phòng đọc của Thư viện Trung ương Đông Dương đặt tại phòng Thương mại. Còn phòng Nông nghiệp ở dẫy nhà giáp phố Jauréguiberay (nay là phố Quang Trung) thành Sở Lưu chiểu văn hóa phẩm (trong thành phần của Thư viện Trung ương).

Việc thành lập Thư viện Trung ương Đông Dương là sự kiện lớn trong đời sống của Việt Nam. Đặc biệt từ 31 - 1 - 1922, khi được quyền thu nhận lưu chiểu tất cả các xuất bản phẩm ra đời trên toàn cõi Đông Dương, Thư viện đã có vai trò hết sức quan trọng trong thu thập và gìn giữ lâu dài các xuất bản phẩm - di sản văn hóa thành văn của dân tộc ta.

Năm 1924, vua Bảo Đại đã tới thăm Thư viện.

Ngày 20 - 10 - 1945, Bộ trưởng Bộ Quốc gia giáo dục thuộc Chính phủ lâm thời Việt Nam dân chủ cộng hòa đã đổi tên thư viện này thành Quốc gia Thư viện. Ngày 31/1/ 1946, Hồ Chủ tịch ban hành Sắc lệnh 18 quy định chế độ lưu chiểu văn hóa phẩm ở Việt Nam và giao cho Quốc gia Thư viện thực hiện việc thu nhận và giữ gìn các văn hóa phẩm của nước nhà. Từ sau ngày giải phóng Thủ đô (10 - 1954), đổi tên thành Thư viện Quốc gia Việt Nam.

Thư viện Quốc gia Việt Nam là thành viên chính thức của Hiệp hội Quốc tế các hội và cơ quan Thư viện (IFLA); là chi nhánh của Thư viện Liên hợp quốc, có quan hệ trao đổi sách với hơn 100 thư viện, cơ quan khoa học của nhiều nước trên thế giới.

Các nhà lãnh đạo Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm tới Thư viện Quốc gia Việt Nam. Nhiều vị lãnh đạo đã tới thăm - làm việc với Thư viện như:

- Năm 1964, Thủ tướng Phạm Văn Đồng thăm và làm việc với Thư viện, quyết định tăng thêm biên chế để Thư viện mở rộng hoạt động.

- Ngày 5/7/1997, Thủ tướng Võ Văn Kiệt, trong chuyến thăm - làm việc đã quyết định nhiều vấn đề liên quan đến xây dựng, cải tạo, mở rộng trụ sở nhà Thư viện Quốc gia Việt Nam.

- Ngày 10/8/2001, đồng chí Đỗ Mười, nguyên Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam tới thăm và tặng nhiều sách quý cho Thư viện Quốc gia Việt Nam.

Có thể nói rằng Thư viện Quốc gia Việt Nam ẩn chứa nhiều sự kiện lịch sử - văn hóa quan trọng của đất nước. Lịch sử và cảnh quan kiến trúc đẹp của Thư viện Quốc gia được ghi nhận là một di tích và thắng cảnh Thủ đô./.

Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 02

Bài liên quan
(0) Bình luận
  • Ô Quan Chưởng - Cửa ô cuối cùng của Hà Nội
    Cửa Ô Quan Chưởng nằm ở phía Đông thành Thăng Long xưa, hiện nay thuộc phường Đồng Xuân, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Đây là một trong những cửa ô quan trọng của thành Thăng Long còn sót lại cho đến ngày nay. Chứng kiến biết bao biến đổi thăng trầm của Thủ đô, giữa phố phường Hà Nội nhộn nhịp hôm nay, Ô Quan Chưởng vẫn sừng sững uy nghiêm, khoác lên mình vẻ đẹp cổ kính, bình yên...
  • Bảo tàng Mỹ thuật ở giữa làng quê (huyện Ba Vì)
    Xứ Đoài là một vùng đất tối cổ - vùng địa văn hoá, địa thi hoạ - nơi mà con người có thể trải nghiệm đời mình trong hệ sinh thái tự nhiên của vùng đất, đi qua những truyền thuyết, cổ tích, để từ đó tạo nên tâm tính, giọng nói đặc trưng của con người xứ Đoài. Nắng và gió, núi và sông xứ Đoài đã gợi cảm hứng sáng tác cho một Tản Đà, một Quang Dũng và nhiều thi nhân, hoạ sĩ: từ Tô Ngọc Vân, Nguyễn Gia Trí đến Sĩ Tốt, Nguyễn Tiến Chung, Nguyễn Tư Nghiêm, Nguyễn Sáng... và những thế hệ văn nghệ sĩ sau này, ở họ đều có những sáng tác xuất sắc về xứ Đoài.
  • Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày (huyện Phú Xuyên)
    Đi khắp các vùng miền của Tổ quốc, những cựu tù binh Phú Quốc đã sưu tầm kỷ vật, di vật, tranh ảnh có liên quan đến các nhà tù trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược mà đồng đội và các ông đã trải qua. Hơn 20 năm kiếm tìm và góp nhặt, Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày, do chính những người cựu tù năm xưa thành lập là những minh chứng chân thực về một thời oanh liệt và hào hùng của dân tộc.
  • Bảo tàng Quê hương phong trào chiếc gậy Trường Sơn (huyệnỨng Hoà)
    Hoà Xá là một làng quê nằm sát bờ tả sông Đáy, thuộc vùng ven chiêm trũng Khu Cháy. Nơi đây sớm có phong trào cách mạng ngay từ những năm 1930, là hậu phương trung thành của cuộc kháng chiến chống Pháp. Trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Hòa Xá được xem là quê hương của phong trào động viên thanh niên lên đường “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” và câu chuyện huyền thoại “chiếc gậy Trường Sơn”.
  • Khu Cháy, Bảo tàng Khu Cháy - một địa chỉ đỏ về truyền thống đấu tranh cách mạng ở Ứng Hoà, Phú Xuyên
    “Khu Cháy” là thuật ngữ để nói về một khu du kích trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp gồm 22 xã ở phía nam huyện Ứng Hoà và tây huyện Phú Xuyên, Hà Nội.
  • Bảo tàng Tổng cục II (quận Hoàng Mai)
    Toạ lạc tại số 322 đường Lê Trọng Tấn, quận Hoàng Mai, Hà Nội trên khuôn viên rộng 3.500m2, gồm 2 tầng nhà và phần trưng bày ngoài trời, Bảo tàng Tổng cục II hiện lưu giữ 5.830 hiện vật, trong đó có nhiều hiện vật quý hiếm gắn liền với cuộc đời hoạt động của nhiều chiến sĩ tình báo xuất sắc của Quân đội nhân dân Việt Nam. Với chức năng phục vụ công tác nghiên cứu, tham quan học tập, giáo dục truyền thống, Bảo tàng Tổng cục II chính thức được Bộ Văn hoá - Thông tin công nhận nằm trong hệ thống các bảo tàng cấp 2 toàn quân.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Mở cơ hội mới cho sự phát triển văn hóa trong kỷ nguyên hội nhập
    Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 – 2035 (sau đây gọi là Chương trình) vừa được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 8, có thiết kế như một chiến lược toàn diện để khắc phục các điểm nghẽn về nguồn lực, mở ra cơ hội mới cho sự phát triển văn hóa Việt Nam trong kỷ nguyên hội nhập và hiện đại hóa.
  • Gần 1.000 tác phẩm tham dự Cuộc thi viết “Những tấm gương bình dị mà cao quý” lần thứ 15
    Sáng 2/12, tại Hà Nội, Báo Quân đội nhân dân, Vụ Báo chí-Xuất bản (Ban Tuyên giáo Trung ương), Nhà xuất bản Quân đội nhân dân và Ngân hàng TMCP Bắc Á phối hợp tổ chức gặp mặt báo chí, giới thiệu Lễ tổng kết, trao giải Cuộc thi viết “Những tấm gương bình dị mà cao quý” lần thứ 15 (2023-2024); phát động Cuộc thi viết lần thứ 16 (2024-2025).
  • Khai mạc Hội nghị Thành phố thông minh Việt Nam - châu Á 2024
    Sáng 2/12, Hội nghị Thành phố thông minh Việt Nam - Châu Á 2024 với chủ đề "Đô thị thông minh - Kinh tế số - Phát triển bền vững" đã diễn ra tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia Hà Nội.
  • Cựu Chiến binh quận Tây Hồ tiếp nối truyền thống, gương mẫu tham gia xây dựng Thủ đô trong kỷ nguyên mới
    Phát huy truyền thống của Quân đội anh hùng, suốt 70 năm qua (kể từ ngày Thủ đô được hoàn toàn giải phóng), các thế hệ cựu chiến binh quận Tây Hồ luôn gương mẫu, tích cực tham gia có hiệu quả vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xứng đáng là lực lượng chính trị tin cậy của cấp ủy, chính quyền và nhân dân Thủ đô.
  • Hà Nội triển khai chiến dịch uống vitamin A đợt 2
    Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hà Nội, chiến dịch uống bổ sung vitamin A đợt 2 năm 2024 trên địa bàn Hà Nội diễn ra trong 2 ngày 1-2/12, uống vét ngày 3-4/12. Đối tượng được bổ sung vitamin A là trẻ từ 6 đến 35 tháng tuổi đang có mặt tại địa phương, kể cả trẻ vãng lai, trẻ đang điều trị tại các cơ sở y tế.
Đừng bỏ lỡ
Trụ sở Thư viện Quốc gia Việt Nam - dấu ấn lịch sử (quận Hoàn Kiếm)
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO