Danh thắng & Di tích Hà Nội

Trường tư thục Thăng Long, trung tâm của phong trào thanh niên học sinh trước Cách mạng tháng Tám (quận Hoàn Kiếm)

Sơn Dương (t/h) 26/09/2023 16:10

Được thành lập từ năm 1928, 6 năm đầu trường có tên là Trường tư thục Hàng Cót, từ năm 1935 đến 1946 là Trường tư thục Thăng Long, nay là Trường Tiểu học Thăng Long thuộc phường Hàng Bông, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội.

truong-tieu-hoc-thang-long.jpg
Trường tư thục Thăng Long nay là trường Tiểu học Thăng Long

Theo lịch sử được ghi ở phòng truyền thống Trường Tiểu học Thăng Long thì “… tháng 9 năm 1928, trường khai giảng khoá đầu tiên tại số nhà 9 và 11 Hàng Cót” (nên có tên gọi là Trường Hàng Cót). Đến năm 1935, do quy mô phát triển, trường được chuyển về địa điểm hiện nay, trở thành trường Trung học tư thục Thăng Long, một trường tư thục lớn nhất ở Hà Nội thời đó. Trường có địa chỉ: 20 Ngõ Trạm, thuộc phường Hàng Bông, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Trước đây, Trường Thăng Long có 2 cổng: cổng chính nằm trên phố Ngõ Trạm, cổng phụ tại phố Phùng Hưng (Rue Henri d'Orleans).

Lịch sử Trường Thăng Long gắn liền với những sự kiện của lịch sử dân tộc đầu thế kỷ XX. Đây là thời kỳ phong trào đấu tranh yêu nước của nhân dân ta đã chuyển sang một giai đoạn mới, đặc biệt phong trào Đông Du do trường Đông Kinh nghĩa thục đề xướng đã được sự hưởng ứng tích cực của đông đảo học sinh, sinh viên. Việc dạy và học chữ quốc ngữ đã trở thành một nhu cầu mang tính xã hội. Hội truyền bá Quốc ngữ ra đời. Nhiều trường tư thục được thành lập.

Trong bối cảnh đó, năm 1928, trường tư thục Thăng Long ra đời do sáng kiến của một số nhà trí thức tiến bộ yêu nước. Mặc dù chịu sự chi phối của nền giáo dục thực dân nô dịch, nhưng trường tư thục Thăng Long vẫn có hướng giáo dục riêng. Mục đích chính của trường là chống chính sách ngu dân của thực dân Pháp và mong muốn có một nơi gửi gắm chí hướng hoài bão của mình: nối chí Đông Kinh nghĩa thục, mở mang trí tuệ cho con em Việt Nam, góp phần xây dựng nước nhà.

Sự ra đời của Trường tư thục Thăng Long đã được ghi nhận trong Lịch sử Đảng bộ thành phố Hà Nội 1930 - 2000 (NXB Hà Nội - 2004): “Cũng trong năm 1928, nhà giáo Hoàng Minh Giám đã thành lập Trường tư thục Thăng Long, các giáo viên là những trí thức yêu nước, như Đặng Thai Mai, Phan Thanh, Phan Mỹ... Ngoài việc truyền bá kiến thức, trường Thăng Long còn kết hợp giáo dục các thế hệ học sinh lòng yêu nước, tự hào dân tộc, không chịu làm nô lệ cho thực dân, đế quốc” (trang 39).

Lịch sử trường Thăng Long cũng cho biết, ngoài các thầy giáo kể trên, trường còn nhiều giáo viên có trình độ uyên bác, tâm huyết, là các học giả, nhà văn, nhà báo, nhà sử học nổi tiếng như Võ Nguyên Giáp, Vũ Đình Hoè, Vũ Đình Liên, Xuân Diệu, Nguyễn Lân, Nguyễn Bá Thúc, Nguyễn Văn Đệ, Phạm Huy Thông, Đặng Vũ Xích...

Từ năm 1935 - 1936, Trường Thăng Long đã trở thành cơ sở cách mạng, là một trong những trung tâm vận động thành lập Mặt trận Dân chủ (1936 - 1939) ở Hà Nội.

Khoảng tháng 4/1936, nhóm thanh niên tiến bộ tiêu biểu là Nguyễn Thường Khanh (Trần Mai Ninh), Nguyễn Khả Kế được các thầy giáo Phan Thanh, Võ Nguyên Giáp, Đặng Thai Mai khuyến khích và được tiếp xúc với các tài liệu sách báo mác xít, đã thành lập Chi bộ Thanh niên Cộng sản của Trường Thăng Long, sau đó phát triển ra các trường Gia Long, Bưởi, Cao đẳng tiểu học, ảnh hưởng đến cả Đại học Y và Đại học Luật. Tổ chức chi bộ Thanh niên Cộng sản của trường Thăng Long đã trở thành nòng cốt trong nhiều phong trào dân chủ yêu nước, đấu tranh cách mạng, truyền bá quốc ngữ...

Tới năm 1943, trong không khí khủng bố khốc liệt, nhiều tổ chức bị tan vỡ, nhiều thầy giáo và học sinh nhà trường bị bắt nhưng các thầy vẫn tranh thủ lấy lớp học làm diễn đàn để truyền bá những tư tưởng chính trị tiến bộ và tinh thần đấu tranh cách mạng. Tiêu biểu là các thầy Phan Thanh, Đặng Thai Mai, Võ Nguyên Giáp, Vũ Đình Hoè, Phan Anh.

Tháng 12/1946, trong cuộc chiến đấu chống thực dân Pháp, bảo vệ Thủ đô, trường bị phá huỷ. Năm 1951, trường được dựng lại trên nền cũ và được đặt tên là Thủ đô để tránh sự dòm ngó của địch. Thủ đô được giải phóng, trường được mang tên là Trường tư thục Lê Hồng Phong. Tháng 11/1955, trường được vinh dự đón Bác Hồ đến thăm.

Năm 1960, trên cơ sở Trường tư thục Thăng Long, Trường tiểu học quốc lập Thăng Long được thành lập. Trường là cái nôi của phong trào “Vở sạch chữ đẹp” và “Rèn nét chữ, dạy nết người”. Trường đã được thưởng 3 huân chương Lao động, cờ thưởng của Chính phủ, cờ và lẵng hoa của Bác Hồ, được phong tặng danh hiệu đơn vị “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân”.

Hơn 70 năm tồn tại và phát triển, trường tiểu học Thăng Long đã tạo được một bề dày lịch sử và truyền thống đấu tranh cách mạng cùng những thành tích to lớn trong giảng dạy, học tập, xứng đáng là một địa chỉ đỏ, một di tích cách mạng kháng chiến ở thủ đô.

Hiện nay, trường được xây dựng trên diện tích 1.242m2 gồm 3 dãy nhà 3 tầng với 17 phòng học, 7 phòng làm việc, 1 phòng truyền thống, một sân chơi rộng với nhiều cây bóng mát.

Trường tư thục Thăng Long trước đây, nay là Trường Tiểu học Thăng Long đã được Uỷ ban nhân dân Thành phố Hà Nội gắn biển di tích cách mạng - kháng chiến./.

Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 02

Bài liên quan
  • Chùa Xã Đàn (quận Đống Đa)
    Chùa Xã Đàn tên chữ là Kim Yên tự, xưa kia chùa thuộc phường Xã Đàn, huyện Thọ Xương, phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Nội, nay là số 4/106 ngõ Xã Đàn II, phường Nam Đồng, quận Đống Đa, Hà Nội.
(0) Bình luận
  • Bảo tàng Mỹ thuật ở giữa làng quê (huyện Ba Vì)
    Xứ Đoài là một vùng đất tối cổ - vùng địa văn hoá, địa thi hoạ - nơi mà con người có thể trải nghiệm đời mình trong hệ sinh thái tự nhiên của vùng đất, đi qua những truyền thuyết, cổ tích, để từ đó tạo nên tâm tính, giọng nói đặc trưng của con người xứ Đoài. Nắng và gió, núi và sông xứ Đoài đã gợi cảm hứng sáng tác cho một Tản Đà, một Quang Dũng và nhiều thi nhân, hoạ sĩ: từ Tô Ngọc Vân, Nguyễn Gia Trí đến Sĩ Tốt, Nguyễn Tiến Chung, Nguyễn Tư Nghiêm, Nguyễn Sáng... và những thế hệ văn nghệ sĩ sau này, ở họ đều có những sáng tác xuất sắc về xứ Đoài.
  • Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày (huyện Phú Xuyên)
    Đi khắp các vùng miền của Tổ quốc, những cựu tù binh Phú Quốc đã sưu tầm kỷ vật, di vật, tranh ảnh có liên quan đến các nhà tù trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược mà đồng đội và các ông đã trải qua. Hơn 20 năm kiếm tìm và góp nhặt, Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày, do chính những người cựu tù năm xưa thành lập là những minh chứng chân thực về một thời oanh liệt và hào hùng của dân tộc.
  • Bảo tàng Quê hương phong trào chiếc gậy Trường Sơn (huyệnỨng Hoà)
    Hoà Xá là một làng quê nằm sát bờ tả sông Đáy, thuộc vùng ven chiêm trũng Khu Cháy. Nơi đây sớm có phong trào cách mạng ngay từ những năm 1930, là hậu phương trung thành của cuộc kháng chiến chống Pháp. Trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Hòa Xá được xem là quê hương của phong trào động viên thanh niên lên đường “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” và câu chuyện huyền thoại “chiếc gậy Trường Sơn”.
  • Khu Cháy, Bảo tàng Khu Cháy - một địa chỉ đỏ về truyền thống đấu tranh cách mạng ở Ứng Hoà, Phú Xuyên
    “Khu Cháy” là thuật ngữ để nói về một khu du kích trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp gồm 22 xã ở phía nam huyện Ứng Hoà và tây huyện Phú Xuyên, Hà Nội.
  • Bảo tàng Tổng cục II (quận Hoàng Mai)
    Toạ lạc tại số 322 đường Lê Trọng Tấn, quận Hoàng Mai, Hà Nội trên khuôn viên rộng 3.500m2, gồm 2 tầng nhà và phần trưng bày ngoài trời, Bảo tàng Tổng cục II hiện lưu giữ 5.830 hiện vật, trong đó có nhiều hiện vật quý hiếm gắn liền với cuộc đời hoạt động của nhiều chiến sĩ tình báo xuất sắc của Quân đội nhân dân Việt Nam. Với chức năng phục vụ công tác nghiên cứu, tham quan học tập, giáo dục truyền thống, Bảo tàng Tổng cục II chính thức được Bộ Văn hoá - Thông tin công nhận nằm trong hệ thống các bảo tàng cấp 2 toàn quân.
  • Bảo tàng Binh chủng Thông tin (quận Ba Đình)
    Bảo tàng Binh chủng Thông tin thuộc loại hình bảo tàng lịch sử chuyên ngành quân sự, là thể chế văn hoá, có chức năng bảo quản và trưng bày các sưu tập về lịch sử Binh chủng Thông tin liên lạc nhằm phục vụ nhu cầu nghiên cứu, giáo dục, tham quan và hưởng thụ văn hoá của cán bộ, chiến sĩ trong Binh chủng và nhân dân, bạn bè quốc tế.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Ra mắt sách tranh song ngữ “Kể chuyện Bác Hồ”
    Nhân kỷ niệm 100 năm thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên (6/1925 – 6/2025), Nhà xuất bản Kim Đồng giới thiệu tới bạn đọc cuốn sách tranh "Kể chuyện Bác Hồ", ấn bản song ngữ Việt – Trung.
  • Chuyện kể về Chúa Nguyễn và các giai thoại mở đất phương Nam
    Trong hành trình mở cõi về phương Nam của dân tộc Việt Nam, các chúa Nguyễn hiện lên như những nhà lãnh đạo có tầm nhìn xa, với các quyết sách chiến lược và nghệ thuật bang giao khôn khéo, đặc biệt trong quan hệ với triều đình Chân Lạp. Cuốn sách “Chúa Nguyễn và các giai thoại mở đất phương Nam” của nhà giáo, nhà nghiên cứu sử học Nguyễn Hữu Hiếu, do Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phát hành tháng 6/2025, là một công trình giàu tư liệu và cảm hứng góp phần tái hiện sinh động giai đoạn lịch sử đặc biệt ấy.
  • Nhìn lại nửa thế kỷ văn học nghệ thuật Việt Nam
    Ngày 27/6/2025, tại Hà Nội, Tạp chí Văn hóa Nghệ thuật (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ chức hội thảo khoa học “Nhìn lại sự vận động, phát triển của VHNT Việt Nam 50 năm sau ngày đất nước thống nhất (30/4/1975 – 30/4/2025)”. Với 33 tham luận cùng nhiều ý kiến trao đổi sôi nổi, hội thảo là dịp tổng kết quá trình phát triển của VHNT Việt Nam trong bối cảnh đất nước thống nhất, đổi mới và hội nhập, từ đó đưa ra các đề xuất nhằm phát triển VHNT trở thành thành tố quan trọng của nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
  • Huyện Thường Tín đón nhận danh hiệu đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao
    Sáng 28/6, huyện Thường Tín (Hà Nội) tổ chức Lễ công bố và đón nhận danh hiệu huyện đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao năm 2024. Sau 4 năm nỗ lực, huyện đã đạt nhiều kết quả nổi bật, kinh tế-xã hội chuyển biến tích cực, hạ tầng ngày càng khang trang, đời sống người dân được nâng cao.
  • Tiêu dùng bền vững hướng đến kỷ nguyên xanh
    Tối 27-6, Chương trình thúc đẩy sản xuất – tiêu dùng bền vững 2025 chính thức khai mạc tại Hà Nội với chủ đề “Tiêu dùng bền vững hướng đến kỷ nguyên xanh”.
Đừng bỏ lỡ
  • 9 tựa sách hay trong Tủ sách gia đình của Nhã Nam
    Ngày Gia đình Việt Nam 28/6 là dịp để mỗi người lắng lại, cảm nhận rõ hơn giá trị của tình thân, của những khoảnh khắc bên nhau giản dị mà quý giá. Trong nhịp sống hiện đại, một trong những cách đẹp đẽ để giữ gìn và bồi đắp sợi dây gắn kết gia đình chính là cùng nhau đọc sách – những cuốn sách đầy yêu thương, sẻ chia và thấu cảm. Hiểu được điều đó, Nhã Nam đã kỳ công tuyển chọn và xây dựng Tủ sách Gia đình. Đây là những cuốn sách giúp nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ, lan tỏa giá trị yêu thương trong mỗi mái ấm, để mỗi em bé đều được lớn lên trong vòng tay chan chứa hạnh phúc của gia đình.
  • Phu nhân Tổng Bí thư và Tổng Giám đốc UNESCO tham dự triển lãm ảnh "Chúng tôi có thể"
    Các tác phẩm là sản phẩm tiêu biểu của dự án “Chúng tôi CÓ THỂ” – sáng kiến phối hợp giữa UNESCO và Bộ Giáo dục và Đào tạo, hướng đến mục tiêu trao quyền học tập và phát triển toàn diện cho phụ nữ và trẻ em gái dân tộc thiểu số tại các vùng khó khăn.
  • Người đẹp Phú Yên Hà Trúc Linh đăng quang Hoa hậu Việt Nam 2024
    Hà Trúc Linh - 21 tuổi, quê Phú Yên, sinh viên Đại học Tài chính Marketing TP HCM - vượt top 24 để đoạt vương miện Hoa hậu Việt Nam 2024.
  • Ra mắt sách “Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn"
    Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam vừa ra mắt cuốn sách "Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn", tuyển chọn các bài viết tiêu biểu của nữ trí thức trên tuần báo Phụ nữ tân văn – một diễn đàn quan trọng trong phong trào nữ quyền Việt Nam đầu thế kỷ XX. Ấn phẩm dày 600 trang, do Đoàn Ánh Dương biên soạn và giới thiệu, được phát hành trên toàn quốc từ tháng 6/2025.
  • Hà Nội nêu cao tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”
    Tại kỳ họp thứ 24 (kỳ họp chuyên đề) diễn ra sáng 27/6, HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 đã thông qua Nghị quyết về phân cấp quản lý nhà nước một số lĩnh vực kinh tế - xã hội trên địa bàn Thành phố, bảo đảm thực hiện đúng phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.
  • Phát động cuộc thi ảnh báo chí 'Việt Nam trên hành trình đổi mới’
    Cuộc thi ảnh báo chí “Việt Nam trên hành trình đổi mới” do Báo Nhân Dân phối hợp Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức nhằm tuyên truyền, quảng bá hình ảnh đất nước, con người, những thành tựu về chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa cũng như vị thế của Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế trong quá trình 40 năm đổi mới.
  • Hà Nội sửa đổi, bổ sung quy định phân cấp nguồn thu, chi để mô hình chính quyền địa phương 2 cấp hoạt động hiệu quả
    Để có cơ sở điều chỉnh, giao dự toán ngân sách năm 2025 cho các xã, phường sau sắp xếp đảm bảo nguồn ngân sách để thực hiện các nhiệm vụ được giao từ ngày 1/7/2025, HĐND Thành phố Hà Nội ngày 27/6 đã thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số nội dung quy định tại Nghị quyết số 22/2022/NQ-HĐND ngày 08/12/2022 về phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa các cấp ngân sách, định mức phân bổ ngân sách Thành phố và tỷ lệ phần trăm phân chia nguồn thu giữa các cấp ngân sách giai đoạn 2023-2025.
  • Trình chiếu loạt phim đỉnh cao của Hàn Quốc tại Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng lần 3
    Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng lần 3 diễn ra từ ngày 29/6 – 5/7 sẽ có nhiều hoạt động hấp dẫn, đặc biệt khán giả sẽ có cơ hội gặp gỡ nhiều diễn viên Hàn Quốc.
  • Festival Nông sản Hà Nội: Thúc đẩy mô hình canh tác, chế biến và tiêu dùng nông sản gắn với văn hóa – du lịch
    Từ ngày 26 - 29/6/2025, tại quận Tây Hồ, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội phối hợp UBND quận Tây Hồ tổ chức Festival Nông sản Hà Nội lần thứ 4 – sự kiện xúc tiến thương mại nông nghiệp thường niên đang ngày càng khẳng định vị thế là điểm hẹn lớn của người tiêu dùng và các nhà sản xuất nông sản trên cả nước.
  • [Podcast] Đình Mễ Trì Thượng – Nơi lưu giữ những lớp trầm tích văn hóa Hà Nội
    Trong hàng ngàn di tích lịch sử văn hóa của Thủ đô ngàn năm văn hiến, thì đình Mễ Trì Thượng là ngôi đình cổ kính bậc nhất. Ngôi đình này nằm trên gò Quy Sơn (núi Rùa), thuộc làng Mễ Trì Thượng (tên Nôm là Kẻ Mẩy). Mễ Trì Thượng không chỉ mang dáng dấp kiến trúc cổ đặc trưng Bắc Bộ, mà ngôi đình này còn là nơi lưu giữ những lớp trầm tích văn hóa của một Hà Nội đang chuyển mình theo vòng quay thời gian.
Trường tư thục Thăng Long, trung tâm của phong trào thanh niên học sinh trước Cách mạng tháng Tám (quận Hoàn Kiếm)
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO