Danh thắng & Di tích Hà Nội

Đình, miếu Xa La (quận Hà Đông)

Sơn Dương (t/h) 07/08/2023 15:14

Đình, miếu Xa La thuộc địa phường Phúc La, quận Hà Đông, Hà Nội.

dinh-mieu-xa-la.jpg
Khu di tích đình, miếu Xa La

Khu phố Xa La trước đây là một làng cổ. Trước Cách mạng tháng 8 năm 1945, Xa La thuộc Trung Thanh Oai, tổng Thượng Thanh Oai, huyện Thanh Oai, phủ Ứng Hoà. Nay thuộc thành phố Hà Nội.

Đình Xa La toạ lạc đầu phía đông của làng. Theo cuốn lịch sử văn hóa làng Xa La thì ngôi đình được dựng từ rất sớm, trên mảnh đất rộng ở đầu phía tây bắc của làng, bên bờ sông Nhuệ, giáp với chùa và miếu ngày nay. Vào đời Nguyễn (vua Thành Thái 1889 - 1907), dân làng chuyển đình đến đầu phía đông của làng như hiện nay.

Đại bái đình là một toà nhà ngang, 5 gian rộng, đầu hồi bít đốc, hai mái chảy lợp ngói ri. Trên bờ nóc, ở hai đầu đắp hai con kìm, còn ở giữa đắp hình tượng lưỡng long chầu nguyệt. Nét khác biệt ở hình tượng lưỡng long chầu nguyệt trên nóc đình là hình nguyệt đứng trên một tấm biển đắp hình chữ nhật nằm, có ghi 3 chữ Hán “Linh Lang từ”. Vào trong toà Đại bái, 5 gian rộng, các bộ vì đứng trên 4 hàng chân cột gỗ có những chân đá tảng ở dưới, 6 bộ vì có các kiểu thức khác nhau từng đôi một. Bộ vì 1 và bộ vì 6 (hai bộ vì giáp tường hồi) được làm theo kiểu thức “thượng giá chiêng chồng rường con nhị, hạ chồng rường” trên xà nách, đầu bẩy vươn ra ngoài gánh mái hiên. Đây là hai bộ vì ở ngôi đình cũ còn giữ lại khi dân làng chuyển ngôi đình sang vị trí mới vào thời vua Thành Thái. Hai bộ vì 2 và 5 được làm theo kiểu thức “thượng giá chiêng, chồng rường, hạ kẻ, bẩy” mang phong cách nghệ thuật thời Nguyễn, cuối thế kỷ XIX. Bộ vì 3 và 4 (hai bộ vì gian giữa) được làm theo kiểu thức “thượng chồng rường giá chiêng, hạ mê cốn”. Những bức mê cốn này đều được đục chạm trang trí ở cả hai mặt. Mặt trong mỗi mê cốn, nơi hướng vào gian giữa là bức chạm bong kênh theo tích tứ linh, có đủ long, ly, quy, phượng trong đó hình tượng long (rồng) được đặc tả to hơn, chiếm giữ phần lớn bề mặt cốn. Hậu cung đình là một ngôi nhà 3 gian, đầu hồi bít đốc, hai mái chảy lợp ngói ri. Quá giang bắc suốt, đội cột lửng, cột lửng đội kèo cầu. Kết cấu bộ vì đơn giản, thiên về bào trơn đóng bén, chỉ cốt bền vững mà không cần hoa mỹ.

Ngôi miếu nằm ở phía tây của làng, ngay bên bờ sông Nhuệ, tiếp giáp với chùa Xa La. Nhìn tổng thể, toà miếu có mặt nền hình chữ “đinh”, gồm toà Đại bái và Hậu cung. Đại bái 3 gian đầu hồi bít đốc, 2 mái chảy lợp ngói ri. Bờ nóc đắp nổi tấm biển chữ nhật nằm ngang có đề ba chữ Hán: Linh Lang từ. Đầu bờ nóc đắp đấu vuông. Vào trong nhà, bộ vì theo kiểu “chồng rường, giá chiêng”. Đại bái không có cửa, thay vào đó là ba cánh giại tre như thể tôn lên vẻ giản dị cổ kính của ngôi miếu. Hậu cung nằm dọc, kết nối với mái sau gian giữa toà Đại bái, có 3 cửa nhỏ, 2 cửa tả hữu dùng làm lối đi, cửa giữa trên tường cao 0,80m dùng làm nơi hành lễ và thông thoáng cho bên trong. Vào bên trong, bộ vì theo kiểu “thượng chồng rường giá chiêng, hạ mê cốn”. Hoa văn trang trí trên các cấu kiện gỗ đơn giản, những nét chạm mây xoắn, lá lật thông thoáng mà đẹp. Bức cốn trong Hậu cung là những hoạ tiết trang trí cách điệu hình chữ thọ.

Đình, miếu Xa La là nơi thờ Linh Lang đại vương, tức Hoàng tử Hoằng Chân nhà Lý, người đã có công đánh giặc Tống xâm lược ở thế kỷ XI. Tương truyền, Hoàng tử Hoằng Chân hay ăn, mau lớn, chưa đầy tuổi nghe tin có giặc Trinh Vĩnh ở phía Nam bèn vươn vai lớn bổng, thành một tráng sĩ, cưỡi voi ra trận, chỉ trong chớp mắt đánh tan quân giặc. Đến khi quân xâm lược nhà Tống kéo sang xâm lược nước ta, bị Lý Thường Kiệt chặn lại ở phòng tuyến sông Cầu. Theo kế hoạch của Lý Thường Kiệt, hai hoàng tử Hoằng Chân và Chiêu Văn dùng 400 chiến hạm đổ bộ quân sang bờ Bắc, tiến công vào trận tuyến của quân Tống ở quãng sông Kháo Túc (sông Cầu gần núi Nham Biền). Hai hoàng tử thúc quân đánh mạnh nhằm thu hút lực lượng của chúng, tạo điều kiện cho Lý Thường Kiệt bất ngờ vượt sông đánh úp vào doanh trại quân giặc. Quân Tống không kịp trở tay, đại bại. Quân ta thắng lớn. Trong trận chiến đấu quan trọng ấy hai hoàng tử Hoằng Chân và Chiêu Văn đều hy sinh anh dũng.

Lễ hội truyền thống làng Xa La mở 3 ngày, từ ngày 9 đến ngày 11 tháng giêng âm lịch hàng năm.

Đình, miếu Xa La đã được UBND tỉnh Hà Tây xếp hạng di tích lịch sử - văn hoá năm 2004./.

Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 02

Bài liên quan
(0) Bình luận
  • Ô Quan Chưởng - Cửa ô cuối cùng của Hà Nội
    Cửa Ô Quan Chưởng nằm ở phía Đông thành Thăng Long xưa, hiện nay thuộc phường Đồng Xuân, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Đây là một trong những cửa ô quan trọng của thành Thăng Long còn sót lại cho đến ngày nay. Chứng kiến biết bao biến đổi thăng trầm của Thủ đô, giữa phố phường Hà Nội nhộn nhịp hôm nay, Ô Quan Chưởng vẫn sừng sững uy nghiêm, khoác lên mình vẻ đẹp cổ kính, bình yên...
  • Bảo tàng Mỹ thuật ở giữa làng quê (huyện Ba Vì)
    Xứ Đoài là một vùng đất tối cổ - vùng địa văn hoá, địa thi hoạ - nơi mà con người có thể trải nghiệm đời mình trong hệ sinh thái tự nhiên của vùng đất, đi qua những truyền thuyết, cổ tích, để từ đó tạo nên tâm tính, giọng nói đặc trưng của con người xứ Đoài. Nắng và gió, núi và sông xứ Đoài đã gợi cảm hứng sáng tác cho một Tản Đà, một Quang Dũng và nhiều thi nhân, hoạ sĩ: từ Tô Ngọc Vân, Nguyễn Gia Trí đến Sĩ Tốt, Nguyễn Tiến Chung, Nguyễn Tư Nghiêm, Nguyễn Sáng... và những thế hệ văn nghệ sĩ sau này, ở họ đều có những sáng tác xuất sắc về xứ Đoài.
  • Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày (huyện Phú Xuyên)
    Đi khắp các vùng miền của Tổ quốc, những cựu tù binh Phú Quốc đã sưu tầm kỷ vật, di vật, tranh ảnh có liên quan đến các nhà tù trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược mà đồng đội và các ông đã trải qua. Hơn 20 năm kiếm tìm và góp nhặt, Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày, do chính những người cựu tù năm xưa thành lập là những minh chứng chân thực về một thời oanh liệt và hào hùng của dân tộc.
  • Bảo tàng Quê hương phong trào chiếc gậy Trường Sơn (huyệnỨng Hoà)
    Hoà Xá là một làng quê nằm sát bờ tả sông Đáy, thuộc vùng ven chiêm trũng Khu Cháy. Nơi đây sớm có phong trào cách mạng ngay từ những năm 1930, là hậu phương trung thành của cuộc kháng chiến chống Pháp. Trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Hòa Xá được xem là quê hương của phong trào động viên thanh niên lên đường “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” và câu chuyện huyền thoại “chiếc gậy Trường Sơn”.
  • Khu Cháy, Bảo tàng Khu Cháy - một địa chỉ đỏ về truyền thống đấu tranh cách mạng ở Ứng Hoà, Phú Xuyên
    “Khu Cháy” là thuật ngữ để nói về một khu du kích trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp gồm 22 xã ở phía nam huyện Ứng Hoà và tây huyện Phú Xuyên, Hà Nội.
  • Bảo tàng Tổng cục II (quận Hoàng Mai)
    Toạ lạc tại số 322 đường Lê Trọng Tấn, quận Hoàng Mai, Hà Nội trên khuôn viên rộng 3.500m2, gồm 2 tầng nhà và phần trưng bày ngoài trời, Bảo tàng Tổng cục II hiện lưu giữ 5.830 hiện vật, trong đó có nhiều hiện vật quý hiếm gắn liền với cuộc đời hoạt động của nhiều chiến sĩ tình báo xuất sắc của Quân đội nhân dân Việt Nam. Với chức năng phục vụ công tác nghiên cứu, tham quan học tập, giáo dục truyền thống, Bảo tàng Tổng cục II chính thức được Bộ Văn hoá - Thông tin công nhận nằm trong hệ thống các bảo tàng cấp 2 toàn quân.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • “Ngày về” - lời ru giàu cảm xúc về làng quê Việt Nam
    “Ngày về” được mở đầu bằng hình ảnh quen thuộc, dễ nhận thấy nhất của làng quê Việt Nam với những giá trị truyền thống thiêng liêng: “Cây đa, bến nước, sân đình/ Con đường gạch lát nối tình xóm thôn”.
  • Nguyễn Đình Thi một bản lĩnh  văn hóa lớn
    Nguyễn Đình Thi là một nhà hoạt động cách mạng lão thành và là người làm văn học nghệ thuật đa tài, nhiều sáng tạo. Ông viết sách khảo luận triết học, viết văn, viết báo, làm thơ, soạn nhạc, soạn kịch, viết lý luận phê bình, và ở lĩnh vực nào, ông cũng thể hiện mình là một bản lĩnh văn hóa lớn. Những chia sẻ của nhà thơ Bằng Việt - nguyên Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, nguyên Chủ tịch Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hà Nội, người đã tuyển chọn và dịch tác phẩm của Nguyễn Đình
  • Tuần lễ chiếu phim đặc sắc về Quân đội nhân dân Việt Nam
    Tuần phim Kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 – 22/12/2024) sẽ diễn ra tại thành phố Cao Bằng (từ ngày 9/12 đến ngày 13/12) và trên phạm vi cả nước (từ 19/12 đến ngày 25/12).
  • CLB Giám đốc các bệnh viện miền Trung chia sẻ kinh nghiệm quản lý, điều hành
    CLB Giám đốc các bệnh viện khu vực miền Trung chia sẻ kinh nghiệm quản lý, điều hành… để hướng tới người bệnh và lấy người bệnh làm trung tâm phấn đấu cho mục tiêu cung cấp dịch vụ y tế chất lượng.
  • Huy động sức dân xây dựng Thủ đô Sáng - Xanh – Sạch – Đẹp
    Với quyết tâm mạnh mẽ, cam kết tạo ra bước đột phá trong công tác bảo vệ môi trường, kiểm soát chặt chẽ và hiệu quả các nguồn gây ô nhiễm, thúc đẩy phong trào chung tay hành động để xây dựng Thủ đô, UBND Thành phố Hà Nội vừa ban hành Kế hoạch số 359/KH-UBND về việc thực hiện phong trào thi đua Sáng - Xanh – Sạch – Đẹp của Thành phố.
Đừng bỏ lỡ
Đình, miếu Xa La (quận Hà Đông)
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO