Lý luận - phê bình

Day trở một nỗi niềm thanh khiết

Lời bình của nhà thơ Nguyễn Thanh Kim 18/08/2023 08:19

Trần Hòa Bình vốn là nhà giáo, đồng thời là nhà thơ. Nhà giáo/ người truyền đạt kiến thức, còn nhà thơ thì... phụ thuộc vào xúc cảm, vào những khoảnh khắc tâm trạng xuất thần, của phấn hứng sáng tạo... Dẫu đọc nhiều, đi nhiều, viết nhiều, sống và chiêm nghiệm nhưng cái được của nhà thơ là thu lại rất ít ỏi.

anh-mai-tam.jpg

Bạn đọc yêu thơ, nhớ đến thơ Trần Hòa Bình là bài “Thêm một”. Anh thường tâm sự: Với Bình, thích thơ thì làm, làm nhiều "sản xuất" thơ nhiều chỉ khổ cho bạn đọc ở thời buổi "lạm phát" thơ này. Lâu không đọc thơ Bình, tình cờ tìm được "Bài hát ru hoa sen" tôi đọc ngay vì lẽ bài thơ có liên quan đến vùng đất quê tôi, vùng Từ Sơn - Bắc Ninh; thứ nữa ít nhiều "đụng chạm" đến đời riêng của anh.

Bài thơ được viết trong đêm (khi bốn bề im ắng) ở một nghịch lý ru sen ngủ nhà thơ lại thức ngổn ngang bao nỗi niềm khi nhớ về một vùng quê ngan ngát hương sen với những nét thật gần gũi mà anh thương nhớ: “Ngủ đi những đóa sen/ Sen mọc bên nhà em/ Ta hái về thành phố/ Đêm nay Từ Sơn ta nhớ/ Đêm nay Từ Sơn còn nhớ ta…” Trong cô đơn, nhà thơ chỉ biết gửi gắm lòng mình vào những đóa hoa và tự hỏi: “Hạnh phúc là gì, hạnh phúc có thật không?/ Ôi những đóa sen dè dặt cánh hồng”. Bình cầu mong trong một trạng thái bị dằn vặt và nỗi giày vò: “Ngủ đi những đóa hoa vợ chồng/ Ta ru hoa một đêm dài đơn độc/ Và em nữa, đã bao giờ em khóc/ Trước hồn hoa trong vắt một ước nguyền/ Trước những cánh sen quay trong gió như thuyền…” Trong sự tự thức: “Những bông hoa ta hái về chậm trễ” ấy nhưng ở Bình vẫn day trở một nỗi niềm trong sự thanh khiết của một người không dễ thổ lộ lòng mình ở cái tuổi đã ngoài bốn mươi: “Ta thương em mà không sao thưa được/ Ta yêu em mà không sao nói được/ Sen ngủ trong bình, em thức trong ta…” Ca dao cổ có câu "Cá buồn cá trở đầu đuôi/ Người buồn lên ngược xuống xuôi vẫn buồn". Huống chi là Bình vốn dễ xúc động, anh đã nén nỗi đau tan vỡ trong cảnh ngộ riêng mà: “Hãy mơ giùm ta một mùa đôi lứa”, thầm mong đợi: “Hết khổ đau lại chập chờn hy vọng trong một cảnh huống của hồi tưởng: “Nhớ về một đầm sen/ Thổi gió dài tóc em…”, mà sao hương hoa tình yêu, nỗi nhớ nhung cứ mãi phảng phất quanh ta.

"Bài hát ru hoa sen" của Trần Hòa Bình xoay quanh trục tâm điểm: Nỗi lòng và sự không bình ổn của nhà thơ và tập trung ở 3 đối tượng: “Ta thức/ Ru hoa ngủ và “Em vắng xa”. Ớ đây hoa chỉ là cái cớ cho nhà thơ ký thác tâm sự với em thông qua bài hát ru với nhiều cung bậc tình cảm. Buồn mà không thất vọng, bâng khuâng xao xuyến mà vẫn không rơi vào bi lụy, cô đơn vẫn nồng ấm tình đời, niềm riêng vẫn rộng ra với tình yêu lứa đôi... Tôi mừng cho Bình trong "Tình yêu làm đất lạ hóa quê hương" (Chế Lan Viên)/ một vùng quê dẫu sao cũng cho Bình giữ được trạng thái bình ổn trong đời sống tâm hồn. Và mừng hơn nữa là anh có thêm một bài thơ hay cho bạn bè và cho những người yêu thơ.

Bài hát ru hoa sen

Ngủ đi những đóa sen
Hoa mọc bên nhà em
Ta hái về thành phố
Đêm nay Từ Sơn ta nhớ
Đêm nay Từ Sơn còn nhớ ta?
Ngủ đi những đóa hoa
Giấc mơ yêu nồng thắm của
ta
Hết khổ đau lại chập chờn
hy vọng
Hạnh phúc là gì, hạnh phúc
có thật không?
Ôi những đóa sen dè dặt
cánh hồng...
Ngủ đi những đóa hoa vợ
chồng
Ta ru hoa một đêm dài đơn
độc
Và em nữa, đã bao giờ em
khóc
Trước hồn sen trong vắt một
ước nguyền
Trước những cánh sen quay
trong gió như thuyền?
Ngủ đi - nhưng đừng vào lãng
quên
Những đóa sen ta hái về
chậm trễ
Ta thương em mà không sao
thưa được
Ta yêu em mà không sao nói
được
Sen ngủ trong bình em thức
trong ta...
Ngủ đi những đóa hoa lạ nhà
Hãy mơ giùm ta một mùa hoa
đôi lứa
Đêm nay hồn ta lại nở
Nhớ một đầm sen
Thổi gió dài tóc em...

Trần Hòa Bình

Bài liên quan
(0) Bình luận
  • “Bóng của hoa” trên những trang thơ trữ tình đậm chất Hà Nội
    Sau hai tập thơ “Lửa lá” (2009) và “Vườn tôi nở đóa vàng bông” (2013), nhà thơ Đặng Minh Kính - hội viên Hội Nhà văn Hà Nội vừa ra mắt bạn đọc tập thơ “Bóng của hoa” (NXB Hội Nhà văn, 2024). Tôi cứ ngỡ rằng, trên những trang thơ trữ tình giàu cảm xúc tinh tế của nữ tính, đậm chất Hà Nội nơi chị đang chập chờn, ẩn hiện những “Bóng của hoa” đầy thi vị với những suy tưởng khá lắng đọng.
  • Một phác thảo toàn diện về Hà Nội thời cận đại
    Quá trình biến đổi Hà Nội từ khu nhượng địa trở thành một thành phố hiện đại kiểu phương Tây, một “Paris thu nhỏ” của chính quyền thực dân vào cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20 đã được nhà nghiên cứu Đào Thị Diến phản ánh chi tiết trong cuốn sách “Hà Nội thời cận đại - từ nhượng địa đến thành phố (1873 - 1945)”. Với nguồn tư liệu quý từ hồ sơ lưu trữ, cuốn sách không chỉ phác thảo toàn diện về Hà Nội thời cận đại mà còn góp phần giải mã sự thật lịch sử.
  • Một số gợi mở trong thẩm định thơ
    Nhìn chung đánh giá về việc đọc sách văn học của công chúng, có thể theo nhiều khía cạnh, đồng sáng tạo, kích thích người viết sáng tác, bồi bổ thẩm mĩ, tích lũy tri thức, phát triển đời sống văn hóa… với những hiệu quả tích cực. Nhưng còn có những tồn tại theo chiều hướng ngược lại, mang tính nguy cơ hơn là cơ hội tốt, phản ánh sự trì trệ hơn là phát triển. Đó là sự dễ dãi trong việc đọc, thẩm định thơ từ cả người đọc lẫn người sáng tác, truyền tải.
  • Chi tiết trong sáng tạo của nhà văn
    Chúng ta đều từng quen câu nói của văn hào Nga Macxim Gorki: “Chi tiết nhỏ làm nên nhà văn lớn”. Quả vậy! Chi tiết trong văn xuôi chỉ là một thứ nhỏ, rất nhỏ so với cốt truyện, tình huống truyện, nhân vật,…
  • Vũ Quần Phương với thơ hay
    Quan sát các nhà thơ viết phê bình tôi thấy rằng vì có sáng tác, nên phê bình của họ thường giàu cảm xúc, thuyết phục bạn đọc bởi sự tinh tế, thành thục của người có nghề, cùng làm nghề với tác giả được bình. Mặt khác, là người cũng từng thai nghén, mang nặng đẻ đau tác phẩm, nên nhà thơ bình thơ thường có sự cảm thông, trân trọng và sẻ chia. Các nhà thơ bình thơ thành công trước đây phải kể đến Xuân Diệu, Chế Lan Viên. Lớp kế tiếp có Vũ Quần Phương, Nguyễn Trọng Tạo, Hữu Thỉnh, Trần Đăng Khoa, Nguyễn Hoàng Sơn...
  • Văn nghệ sĩ trong Hà Nội tạm chiếm
    Sống trong Hà Nội tạm chiếm những năm 1947-1954, đời sống văn nghệ sĩ hết sức khó khăn. Nguyễn Minh Lang, Hoài Việt, Minh Tân, Thùy Linh, Nguyễn Quốc Trinh, Song Nhất Nữ, Tô Kiều Ngân, Thy Ngọc... đều sống bằng nghề dạy học ở trường tư. Nhà thơ Giang Quân trông nom một hiệu sách mang tên Quốc Việt ở 274 phố Khâm Thiên.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • [Podcast] Truyện ngắn: Sen quán
    Loay hoay mãi chị mới cởi nổi bộ khuy áo. Cái áo cánh nâu bà ngoại để lại. May sao áo của bà không chỉ vừa mà như muốn vẽ lại những đường cong đẹp nhất của chị. Chị là người Hà Nội. Mẹ không biết cụ tổ đến Hà Nội từ bao giờ mà chỉ biết và kể chuyện từ đời ông bà ngoại. Rằng ông ngoại từng là nhà buôn vải lụa còn bà là ca nương ca trù nổi tiếng ở đất kinh kỳ.
  • [Video] Chùa Thầy - Di sản văn hóa xứ Đoài tỏa sáng cùng Thủ đô ngàn năm văn hiến
    Thủ đô Hà Nội ngàn năm văn hiến có hàng ngàn di tích lịch sử - văn hóa, nhưng hiếm có di tích nào hàm chứa cả giá trị di sản vật thể và phi vật thể như Chùa Thầy (xã Sài Sơn, huyện Quốc Oai) được xây dựng từ thế kỷ thứ 11, gắn liền với tên tuổi của Thiền sư Từ Đạo Hạnh. Cuối năm 2014, chùa Thầy được Chính phủ công nhận Di tích Quốc gia đặc biệt, tới năm 2023, Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội công nhận Chùa Thầy là “Điểm du lịch Di tích Quốc gia đặc biệt" và đầu năm 2024, Đảng bộ - Chính quyền và nhân dân h
  • Phố cũ
    Chiều. Làn gió se lạnh vời vợi dọc theo những con phố. Gió về cuốn đi cái oi nồng của những ngày nắng hanh hao. Bỗng vòng xe vô tình rẽ vào phố cũ. Lâu lắm không về phố, hình như đã không còn cảm giác thân thuộc ngày nào. Phố cũ hiện ra trước mặt là lạ, quen quen…
  • Trưng bày văn hóa Đông Sơn và tinh hoa cổ vật Vĩnh Phúc
    Sở Văn hóa-Thể thao-Du lịch tỉnh Vĩnh Phúc khai mạc trưng bày văn hóa Đông Sơn và tinh hoa cổ vật Vĩnh Phúc với hơn 600 hiện vật quý hiếm, với nhiều loại hình và chất liệu phong phú.
  • Hà Nội: Tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp phòng, chống bệnh Dịch tả lợn Châu Phi
    UBND Thành phố Hà Nội vừa có công văn gửi các Sở, ngành, Ban Chỉ đạo 389 Thành phố Hà Nội về việc tập trung triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp phòng, chống bệnh Dịch tả lợn Châu Phi trên địa bàn Thành phố.
Đừng bỏ lỡ
Day trở một nỗi niềm thanh khiết
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO