Lý luận - phê bình

Tiếp nối mạch nguồn, tạo sự bứt phá

Thụy Phương 08:21 02/05/2024

Giá trị VHNT Hà Nội - Huế - Thành phố Hồ Chí Minh là một bộ phận nền tảng quan trọng, mang ý nghĩa văn hóa, xã hội trong tiến trình phát triển của đất nước. Điều này được thể hiện rõ nét trên các lĩnh lực: văn học, văn nghệ dân gian, âm nhạc, mỹ thuật, nhiếp ảnh, sân khấu, điện ảnh, kiến trúc, múa. Nhìn lại chặng đường gần 50 năm kể từ ngày thống nhất đất nước của VHNT 3 thành phố, có thể thấy rõ những thành tựu và cả những mặt hạn chế tồn tại cần phải thay đổi để tiếp nối mạch nguồn, tạo sự bứt phá.

anh-3a.jpg
Văn nghệ sĩ Hà Nội - Huế - TP. Hồ Chí Minh chụp ảnh lưu niệm tại Bảo tàng gốm Bát Tràng.

Dòng chủ lưu trong văn học nghệ thuật Việt

Đề cập tới giá trị VHNT của 3 thành phố Hà Nội - Huế - TP Hồ Chí Minh, NSND Trần Quốc Chiêm - Phó Chủ tịch Liên hiệp các hội VHNT Việt Nam, Chủ tịch Hội VHNT Hà Nội nhận định: “Có thể nói, trong dòng chảy của VHNT Việt Nam nói chung thì VHNT 3 thành phố luôn giữ và phát huy vai trò của mình là dòng chủ lưu trong tồn tại và phát triển. Mỗi thành phố đều xây dựng và tạo nên gương mặt VHNT riêng, bản sắc riêng, đa dạng, muôn vẻ trên nền tảng văn hóa dân tộc, văn hóa Việt Nam. Trong đó, nhiều tác phẩm VHNT có giá trị cao đã tạo được sức lan tỏa sâu rộng trong nước và trên thế giới, đáp ứng nhu cầu tinh thần của nhân dân, góp phần hình thành nguồn lực và động lực nội sinh để phát triển đất nước”.

Theo nhà thơ Hồ Đăng Thanh Ngọc - Chủ tịch Liên hiệp các Hội VHNT Thừa Thiên - Huế, kể từ sau ngày thống nhất đất nước VHNT Hà Nội, Thừa Thiên - Huế, TP. Hồ Chí Minh có sự giao thoa, hội nhập và phát triển đầy ấn tượng.

“Những năm 1975 - 1985, nền VHNT bước ra khỏi chiến tranh tiếp tục âm hưởng sử thi của 2 cuộc kháng chiến giành độc lập dân tộc. Từ sau năm 1986, không khí đổi mới thổi vào đời sống văn nghệ, nhiều tác giả tiêu biểu là hội viên của các hội VHNT thuộc 3 tỉnh, thành phố xuất hiện, đủ khả năng vươn tầm thế giới. Và đặc biệt những năm gần đây, với nhiều vận hội mới đang mở ra, VHNT nước nhà nói chung và của 3 địa phương nói riêng có những cơ hội mới để phát triển hơn, hội nhập với thế giới sâu rộng hơn qua nền tảng công nghệ số…", nhà thơ Hồ Đăng Thanh Ngọc nhận định.

anh-2.jpg
Các đại biểu tham quan trưng bày ảnh nghệ thuật “Chung một cơ đồ Việt Nam” do Hội VHNT 3 thành phố tổ chức.

Trong lĩnh vực văn học, các nhà văn cũng đã hăng hái bung mình ra tìm tòi chủ đề mới và cách thể hiện mới để thỏa mãn nhu cầu thưởng thức của công chúng. Sự phát triển rầm rộ và vượt bậc của đời sống văn học đã đem đến những chuyển động mới của VHNT nước nhà. Bên cạnh những tác phẩm về chiến tranh hay hậu chiến là những tác phẩm viết về công cuộc đổi mới với lối tư duy mới, cách nhìn mới, phương thức biểu đạt mới; phản ánh rõ nét hơn hiện thực cuộc sống.

1anh-1fnghn.jpg
Hội thảo “Văn học nghệ thuật Hà Nội - Huế - TP. Hồ Chí Minh sau ngày đất nước thống nhất: Những vấn đề đặt ra và định hướng phát triển” ghi nhận nhiều ý kiến tâm huyết của các văn nghệ sĩ 3 thành phố.

Trong lĩnh vực văn hóa dân gian, sự khởi sắc này thể hiện rõ nét cả trong công tác sưu tầm, nghiên cứu cũng như sự phát triển của đội ngũ sưu tầm, nghiên cứu văn hóa, văn nghệ dân gian. Các công trình nghiên cứu ở lĩnh vực này cho thấy văn hóa dân gian thực sự là một nguồn tài nguyên dồi dào, là những nền tảng của văn hóa truyền thống góp phần kiến tạo văn hóa vùng, miền, quốc gia.
Với lĩnh vực âm nhạc, sân khấu, điện ảnh, nhiếp ảnh, mỹ thuật, múa, văn nghệ sĩ của 3 thành phố đã bắt kịp với hơi thở của thời đại, sáng tạo nhiều tác phẩm đa dạng và phong phú về đề tài, chủ đề và phong cách; có giá trị Chân, Thiện, Mỹ đáp ứng yêu cầu thưởng thức của công chúng, đóng góp vào kho tàng văn hóa, VHNT của dân tộc.

do-hong-quanbn-vhm-jfvrdgbrtgbrtbt.jpg

Theo nhà thơ Cao Ngọc Thắng (Hội Điện ảnh Hà Nội), nhìn một cách tổng quát, trong hoàn cảnh hòa bình và toàn dân tộc dồn tâm lực cho công cuộc kiến tạo đất nước, giới văn nghệ sĩ có cơ hội chủ động chọn điểm nhìn mới về quá khứ, đặc biệt đối với hai cuộc chiến tranh giành độc lập dân tộc và thống nhất đất nước kéo dài suốt 30 năm liên tục, xa hơn là có cách nhìn thấu đáo và khách quan những vấn đề lịch sử. Không chỉ riêng văn học, các sáng tác ở các lĩnh vực nghệ thuật khác, như sân khấu, âm nhạc, mỹ thuật, điện ảnh... cũng tập trung vào các chủ đề, đề tài về quá khứ như một cách hoàn thành những gì còn dang dở mang tính tự thân với trách nhiệm và tình cảm công dân, nhằm tri ân những người đã ngã xuống trên các chiến trường và sự âm thầm hi sinh của những người ở hậu phương, một mặt thỏa mãn nhu cầu sáng tạo cá nhân, mặt khác đáp ứng yêu cầu của người thưởng thức nghệ thuật.

Tiếp nối mạch nguồn, tạo sự bứt phá

Bên cạnh sự sôi động và chuyển biến tích cực, đời sống VHNT 3 thành phố 50 năm sau ngày đất nước thống nhất cũng đã bộc lộ rõ những hạn chế. Điều này thể hiện rõ trên nhiều lĩnh vực, từ việc sưu tầm nghiên cứu, phát triển văn nghệ dân gian, định hướng phát triển âm nhạc, nâng cao chất lượng văn chương, đặc biệt là văn học trẻ, rồi hoạt động mỹ thuật, sáng tạo nghệ thuật trong cơ chế thị trường…

do-hong-quanbn-vhm-jfvrdgbmygmyu.jpg

Theo PGS.TS Trần Thị An - Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp VHNT Hà Nội, Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Hà Nội, chính sự chưa tương đồng trong mô hình hoạt động tổ chức về sưu tầm, nghiên cứu văn nghệ dân gian ở 3 Hội VHNT của 3 thành phố dẫn tới thực tế: chưa có nhiều công trình mang tính tập thể của các Hội, chi hội văn nghệ dân gian; giảm sự kết nối trong hoạt động của các chi hội…

Đề cập tới bức tranh âm nhạc của 3 thành phố Hà Nội - Huế - TP. Hồ Chí Minh, PGS.TS, nhạc sĩ Trần Hoàng Tiến cũng chỉ rõ một số những hiện tượng lệch chuẩn trong sáng tác biểu diễn. Đó là thực trang sao chép ý tưởng, vay mượn nhạc nước ngoài vào sáng tác (bằng giai điệu, chuyển dịch lời ca, phối khí) đang áp dụng với mức độ tinh vi, dưới nhiều dạng khác nhau; vai trò của âm nhạc chuyên nghiệp bị lu mờ, các ca sĩ hát nhạc nhẹ đắt sô, còn ca sĩ hát thính phòng thì phải loay hoay tự tìm hướng hòa nhập xã hội…

Tại hội thảo “Văn học nghệ thuật Hà Nội - Huế - TP. Hồ Chí Minh sau ngày đất nước thống nhất: Những vấn đề đặt ra và định hướng phát triển” được tổ chức tại Hà Nội mới đây, nhiều ý kiến tham luận của các đại biểu cũng đã đề cập tới những giải pháp trong việc phát triển VHNT của 3 thành phố trong giai đoạn mới.

do-hong-quanbn-vhm-jfvrdgbjmgu-hui-.jpg

Theo đó, các ý kiến đều nhấn mạnh tới các giải pháp như: Tăng cường vai trò của các cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, các tổ chức chính trị xã hội trong đẩy mạnh phát triển VHNT; tạo điều kiện cho văn nghệ sĩ các địa phương giao lưu, cùng sáng tạo; cần thực hiện tích cực hơn tinh thần của Nghị quyết 23 của Bộ Chính trị, tinh thần “văn hóa soi đường cho quốc dân đi” của Hội nghị văn hóa toàn quốc năm 2021…

do-hong-quanbn-vhm-jfvrdgbgntfnmym.jpg

Về phía Liên hiệp các Hội VHNT cũng cần chủ động tham mưu chính quyền về các vấn đề liên quan đến việc phát triển VHNT trên địa bàn; tổ chức tốt các hoạt động liên quan đến việc sáng tác, nghiên cứu - lí luận phê bình VHNT, quảng bá tác phẩm của văn nghệ sĩ; tiếp tục đẩy mạnh công tác xã hội hóa các hoạt động VHNT, đẩy mạnh mối quan hệ giao lưu hợp tác VHNT với các tỉnh thành, các nước trong khu vực, quốc tế.

do-hong-quanbn-vhm-jfvrdgbnfhnyt.jpg

Nhà biên kịch Dương Cẩm Thúy, Chủ tịch Hội Điện ảnh TP. Hồ Chí Minh cho rằng, bên cạnh các chương trình giao lưu, hội thảo, văn nghệ sĩ của 3 thành phố cần đẩy mạnh sáng tác, chung sức phối hợp, thực hiện những công trình VHNT chung, có chất lượng đáp ứng nhu cầu thưởng thức của công chúng…

Theo Chủ tịch Hội Liên hiệp VHNT Hà Nội - NSND Trần Quốc Chiêm, trước những biến đổi mạnh mẽ trong đời sống xã hội, kinh tế, chính trị... VHNT 3 thành phố càng phải phát huy vai trò hơn nữa trong việc nâng cao chất lượng hoạt động, nâng cao hiệu quả lao động sáng tạo nghệ thuật.

anh-3b.jpg
Các văn nghệ sĩ 3 thành phố chụp ảnh lưu niệm tại Hoàng thành Thăng Long.

Nhìn nhận VHNT của 3 thành phố như là trụ cột, là điểm sáng của VHNT nước nhà, PGS.TS, nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân - Chủ tịch Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam cho rằng, trong thời gian tới, bên cạnh việc lưu giữ, bảo tồn, quảng bá giá trị tinh hoa văn hóa của VHNT, các văn nghệ sĩ 3 thành phố cần nỗ lực hơn để tạo nên tam giác trụ cột của nền VHNT nước nhà; có nhiều hơn nữa những tác phẩm nghệ thuật có chất lượng tư tưởng, nghệ thuật cao, có giá trị để đời…

Bài liên quan
  • Tuyên dương già làng, trưởng bản, nghệ nhân… trong Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam
    Trong khuôn khổ “Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam” (19/4) do Làng Văn hoá - Du lịch các dân tộc Việt Nam tổ chức từ ngày 18/4/2024 đến ngày 21/4/2024 sẽ diễn ra “Hội nghị tuyên dương già làng, trưởng bản, nghệ nhân, người có uy tín có nhiều thành tích đóng góp trong hoạt động bảo tồn, gìn giữ, phát huy giá trị truyền thống văn hóa dân tộc tại địa phương”.
(0) Bình luận
  • “Con đường tương lai ” – Hành trình trí tuệ nối dài khát vọng Việt
    Nhân dịp kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam, ngày 19/6, tại Thư viện Quốc gia Việt Nam, Hội Nhà văn Hà Nội, Viện Nhân học Văn hóa, Viện Khoa học Giáo dục và Môi trường kết hợp với Sàn văn hóa Học và Đọc Việt Nam, Nhà xuất bản Thể thao và Du lịch tổ chức Hội thảo khoa học đánh giá tập 1 và định hướng tập tiếp theo của dự án sách “Con đường tương lai”.
  • Trại viết Lý luận, phê bình VHNT “50 năm Văn học Nghệ thuật Việt Nam đồng hành cùng dân tộc”
    Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam tổ chức Trại viết Lý luận, phê bình VHNT “50 năm Văn học Nghệ thuật Việt Nam đồng hành cùng dân tộc” tại Thành phố Huế.
  • Thơ Lữ Hồng - vị buồn dưới một đồng cỏ thơm
    Tình yêu trong thơ Lữ Hồng không ồn ào hay cháy lửa. Nó là thứ tình thì thầm, âm ỉ từ bên trong, càng đọc càng cảm nhận được sự đằm sâu, nồng nàn và chân thật. Đó không chỉ là cảm xúc của một cô gái trẻ lần đầu biết yêu mà là tâm hồn của người phụ nữ đã trải qua những mất mát thấu hiểu lặng im và khát vọng được yêu trọn vẹn.
  • Nguyễn Chính và những trăn trở “nắng đã qua thu”
    “Nắng đã qua thu” là tập thơ thứ 10 của nhà thơ Nguyễn Chính - hội viên Hội Nhà văn Hà Nội, được Nhà xuất bản Hội Nhà văn ấn hành đầu năm 2025, với lời giới thiệu trang trọng, hấp dẫn của nhà thơ Đặng Huy Giang.
  • Tình đất đai xứ sở ngả bóng trong văn chương
    Ngày 20/7/1954, Hiệp định Genève được ký kết, nước ta tạm thời chia cắt làm hai miền và 21 năm sau (năm 1975) mới tái thống nhất. Tình cảm ấy ngả bóng vào văn chương tạo nên một không gian cảm xúc trùng điệp nỗi nhớ thương đất đai sông núi, chưa từng có trong tiến trình văn chương nước nhà, cả văn xuôi lẫn thơ.
  • Thế hệ nhà văn 1975 trong không gian văn học đương đại
    Lớp nhà văn sinh từ 1975, chúng tôi gọi là “Thế hệ 1975”, một lực lượng đông đảo (sinh ra trong vòng 20 năm, sau giải phóng miền Nam), các tác giả là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, hoặc những cây bút nhiều triển vọng.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
Đừng bỏ lỡ
  • UNESCO trao Bằng công nhận Công viên địa chất toàn cầu Lạng Sơn
    Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn là minh chứng rõ nét cho nỗ lực gìn giữ và quảng bá di sản văn hóa Việt Nam cùng với các di sản văn hóa phi vật thể như tín ngưỡng thờ Mẫu, hát Then của người Tày, Nùng, Thái...
  • 9 tựa sách hay trong Tủ sách gia đình của Nhã Nam
    Ngày Gia đình Việt Nam 28/6 là dịp để mỗi người lắng lại, cảm nhận rõ hơn giá trị của tình thân, của những khoảnh khắc bên nhau giản dị mà quý giá. Trong nhịp sống hiện đại, một trong những cách đẹp đẽ để giữ gìn và bồi đắp sợi dây gắn kết gia đình chính là cùng nhau đọc sách – những cuốn sách đầy yêu thương, sẻ chia và thấu cảm. Hiểu được điều đó, Nhã Nam đã kỳ công tuyển chọn và xây dựng Tủ sách Gia đình. Đây là những cuốn sách giúp nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ, lan tỏa giá trị yêu thương trong mỗi mái ấm, để mỗi em bé đều được lớn lên trong vòng tay chan chứa hạnh phúc của gia đình.
  • Phu nhân Tổng Bí thư và Tổng Giám đốc UNESCO tham dự triển lãm ảnh "Chúng tôi có thể"
    Các tác phẩm là sản phẩm tiêu biểu của dự án “Chúng tôi CÓ THỂ” – sáng kiến phối hợp giữa UNESCO và Bộ Giáo dục và Đào tạo, hướng đến mục tiêu trao quyền học tập và phát triển toàn diện cho phụ nữ và trẻ em gái dân tộc thiểu số tại các vùng khó khăn.
  • Người đẹp Phú Yên Hà Trúc Linh đăng quang Hoa hậu Việt Nam 2024
    Hà Trúc Linh - 21 tuổi, quê Phú Yên, sinh viên Đại học Tài chính Marketing TP HCM - vượt top 24 để đoạt vương miện Hoa hậu Việt Nam 2024.
  • Ra mắt sách “Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn"
    Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam vừa ra mắt cuốn sách "Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn", tuyển chọn các bài viết tiêu biểu của nữ trí thức trên tuần báo Phụ nữ tân văn – một diễn đàn quan trọng trong phong trào nữ quyền Việt Nam đầu thế kỷ XX. Ấn phẩm dày 600 trang, do Đoàn Ánh Dương biên soạn và giới thiệu, được phát hành trên toàn quốc từ tháng 6/2025.
  • Hà Nội nêu cao tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”
    Tại kỳ họp thứ 24 (kỳ họp chuyên đề) diễn ra sáng 27/6, HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 đã thông qua Nghị quyết về phân cấp quản lý nhà nước một số lĩnh vực kinh tế - xã hội trên địa bàn Thành phố, bảo đảm thực hiện đúng phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.
  • Phát động cuộc thi ảnh báo chí 'Việt Nam trên hành trình đổi mới’
    Cuộc thi ảnh báo chí “Việt Nam trên hành trình đổi mới” do Báo Nhân Dân phối hợp Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức nhằm tuyên truyền, quảng bá hình ảnh đất nước, con người, những thành tựu về chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa cũng như vị thế của Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế trong quá trình 40 năm đổi mới.
  • Hà Nội sửa đổi, bổ sung quy định phân cấp nguồn thu, chi để mô hình chính quyền địa phương 2 cấp hoạt động hiệu quả
    Để có cơ sở điều chỉnh, giao dự toán ngân sách năm 2025 cho các xã, phường sau sắp xếp đảm bảo nguồn ngân sách để thực hiện các nhiệm vụ được giao từ ngày 1/7/2025, HĐND Thành phố Hà Nội ngày 27/6 đã thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số nội dung quy định tại Nghị quyết số 22/2022/NQ-HĐND ngày 08/12/2022 về phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa các cấp ngân sách, định mức phân bổ ngân sách Thành phố và tỷ lệ phần trăm phân chia nguồn thu giữa các cấp ngân sách giai đoạn 2023-2025.
  • Trình chiếu loạt phim đỉnh cao của Hàn Quốc tại Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng lần 3
    Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng lần 3 diễn ra từ ngày 29/6 – 5/7 sẽ có nhiều hoạt động hấp dẫn, đặc biệt khán giả sẽ có cơ hội gặp gỡ nhiều diễn viên Hàn Quốc.
  • Festival Nông sản Hà Nội: Thúc đẩy mô hình canh tác, chế biến và tiêu dùng nông sản gắn với văn hóa – du lịch
    Từ ngày 26 - 29/6/2025, tại quận Tây Hồ, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội phối hợp UBND quận Tây Hồ tổ chức Festival Nông sản Hà Nội lần thứ 4 – sự kiện xúc tiến thương mại nông nghiệp thường niên đang ngày càng khẳng định vị thế là điểm hẹn lớn của người tiêu dùng và các nhà sản xuất nông sản trên cả nước.
Tiếp nối mạch nguồn, tạo sự bứt phá
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO