Danh thắng & Di tích Hà Nội

Đình, đền Thượng, đền Hạ (huyện Mỹ Đức)

Sơn Dương (t/h) 20/07/2023 08:21

Đình, đền Thượng, đền Hạ thuộc địa phận xã Lê Thanh, huyện Mỹ Đức, Hà Nội.

Ngôi đình ở giữa làng Áng Hạ gồm: Nghi môn, Đại bái và Hậu cung. Nghi môn được xây dựng theo hình thức Nghi môn trụ biểu với ba cửa đi. Cửa chính giữa là hai trụ biểu đồ sộ. Trên đầu trụ đắp nổi ô lồng đèn, đỉnh trụ là đôi hệ chầu. Giữa hai cột trụ lớn với hai cột trụ nhỏ về hai phía là hai cổng pháo được làm kiểu cuốn vòm lá mái giả. Trụ biểu nhỏ có mặt cắt hình vuông, bên trên là ô lồng đèn bốn mặt, đỉnh trụ được đắp hoa sen cách điệu bằng vôi vữa. Nhìn bên ngoài Đại bái đình được làm kiểu tường xây hồi bít đốc với hai mái chảy lợp ngói ri. Nối từ gian giữa Đại bái vào là toà Hậu cung là ba gian nhà dọc làm theo kiểu nhà cuốn vòm gôtic.

Đền Hạ ở đầu làng, quay hướng tây nam. Theo lời kể của các cụ trong làng thì từ xưa ngôi đền được khởi dựng vào thời Hậu Lê với quy mô kiến trúc bề thế, nhưng trải qua thời gian và chiến tranh nên ngôi đền cũ không còn. Dấu tích còn lại của ngôi đền cổ là một chân đá tảng có đường kính 40cm chạm đường viền với 16 cánh sen úp, mập. Đền Hạ ngày nay có kiến trúc chữ “nhất” với 3 gian chính, nhìn từ bên ngoài Đại bái là ba gian nhà dọc với ba mái, bờ nóc, bờ chảy đắp bờ đỉnh, hai đầu đao được đắp vút cong tạo vẻ mềm mại cho phần mái của di tích. Vào bên trong, kết cấu của bộ vì của Đại bái được làm theo kiểu “Thượng chồng rường, hạ cốn mê, bẩy” trên mặt bằng 6 hàng chân cột. Trong lòng cốn được chạm nổi bong kênh tứ linh, tứ quý tinh xảo. Nối liền với Đại bái là Hậu cung được làm theo kiểu 2 tầng 8 mái. Vào bên trong Hậu cung được xây kiểu cuốn vòm gôtic, tạo không gian thoáng đãng nơi thờ thánh Mẫu.

Đền Thượng ở cuối làng giáp với chùa, bố cục kiến trúc theo hình chữ “công” gồm: Đại bái, ống muống và Hậu cung. Đại bái là 3 gian nhà ngang tường xây hồi bít đốc hai mái chảy lợp ngói ri, vào bên trong bộ vì đỡ mái được làm thống nhất theo kiểu “kèo kẻ quá giang” đơn giản. Nối giữa Hậu cung và Đại bái là nhà ống muống, được xây cuốn vòm gôtic theo kiểu Tây phương. Hậu cung đền là 3 gian nhà ngang. Nhìn bên ngoài được xây 2 tầng 8 mái, vào bên trong được xây kiểu cuốn vòm gôtic đơn giản phía dưới xây bệ thờ bằng vôi vữa trên đặt long ngai bài vị và một số đồ thờ tự khác.

Đình, đền Thượng, đền Hạ qua nhiều lần tu sửa nên di tích mang dấu ấn điêu khắc của nhiều giai đoạn khác nhau.

Thành hoàng Lê Nghị Vũ được thờ tại đình, đền Thượng. Thành hoàng Ngô Trinh Tĩnh được thờ tại đền Hạ. Thân thế và sự nghiệp của các vị thành hoàng có thể được tóm tắt như sau: Ngài Lê Nghị Vũ là con của cụ Lê Cương và bà Phạm Thị Quang cùng quê và cùng thời với vua Lê Đại Hành (980 - 1005). Ông sinh ngày 09 tháng giêng, huý là Vũ, tên chữ là Hiển Liệt. Khi trưởng thành thì văn võ song toàn, ngài được vua Lê Đại Hành giao chức Võ vệ tướng quân. Trong cuộc kháng chiến chống quân Tống, ngài đã có công lớn trong việc ngăn chặn đạo quân do Hầu Nhân Bảo và Đà Tẫn chỉ huy để vua Lê Đại Hành dùng mưu tiêu diệt. Sau khi đất nước thanh bình, ngài đứng đầu cai quản vùng Long Biên. Trong một chuyến du ngoạn cùng với cựu trấn thủ Nguyễn Hanh đến vùng Áng Hạ, thấy nơi đây đẹp đẽ nên triệu tập các vị bô lão trong trang ban cho tiền của và chỉ bảo mua ruộng đất làm của công và giao riêng cho dân để lấy đó làm cúng tế hàng năm.

Đức quốc mẫu Ngô Trinh Tĩnh, là con của cụ Ngô Quân An và bà Triệu Thị An. Bà là bậc quốc sắc thiên hương, ít ai có thể sánh được. Vài năm sau, đến tuổi trưởng thành, bà kết hôn với Lê Hoàn là tổng chỉ huy quân đội. Sau khi vua Đinh Tiên Hoàng băng hà, con trai mới sáu tuổi là Đinh Toàn lên ngôi. Hoàng hậu Dương Vân Nga buông rèm nhiếp chính và đưa Lê Hoàn lên làm vua thay nhà Đinh. Bà Ngô Trịnh Tĩnh can ngăn không được, sau đó đã bỏ trốn và mất tại trang Thanh Áng. Sau này vua Lê Thánh Tông biết câu chuyện của bà đã ban cho sắc phong là: Phu nhân đại vương” và tặng Ngô Trinh Tĩnh bốn chữ: Thiên Tiên Thánh Mẫu.

Lễ hội truyền thống thôn Áng Hạ được tổ chức từ ngày 8 đến mùng 10 tháng giêng âm lịch hằng năm.

Cụm di tích đã được UBND tỉnh Hà Tây xếp hạng di tích lịch sử - văn hoá năm 2005./.

Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 02

Bài liên quan
(0) Bình luận
  • Ô Quan Chưởng - Cửa ô cuối cùng của Hà Nội
    Cửa Ô Quan Chưởng nằm ở phía Đông thành Thăng Long xưa, hiện nay thuộc phường Đồng Xuân, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Đây là một trong những cửa ô quan trọng của thành Thăng Long còn sót lại cho đến ngày nay. Chứng kiến biết bao biến đổi thăng trầm của Thủ đô, giữa phố phường Hà Nội nhộn nhịp hôm nay, Ô Quan Chưởng vẫn sừng sững uy nghiêm, khoác lên mình vẻ đẹp cổ kính, bình yên...
  • Bảo tàng Mỹ thuật ở giữa làng quê (huyện Ba Vì)
    Xứ Đoài là một vùng đất tối cổ - vùng địa văn hoá, địa thi hoạ - nơi mà con người có thể trải nghiệm đời mình trong hệ sinh thái tự nhiên của vùng đất, đi qua những truyền thuyết, cổ tích, để từ đó tạo nên tâm tính, giọng nói đặc trưng của con người xứ Đoài. Nắng và gió, núi và sông xứ Đoài đã gợi cảm hứng sáng tác cho một Tản Đà, một Quang Dũng và nhiều thi nhân, hoạ sĩ: từ Tô Ngọc Vân, Nguyễn Gia Trí đến Sĩ Tốt, Nguyễn Tiến Chung, Nguyễn Tư Nghiêm, Nguyễn Sáng... và những thế hệ văn nghệ sĩ sau này, ở họ đều có những sáng tác xuất sắc về xứ Đoài.
  • Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày (huyện Phú Xuyên)
    Đi khắp các vùng miền của Tổ quốc, những cựu tù binh Phú Quốc đã sưu tầm kỷ vật, di vật, tranh ảnh có liên quan đến các nhà tù trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược mà đồng đội và các ông đã trải qua. Hơn 20 năm kiếm tìm và góp nhặt, Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày, do chính những người cựu tù năm xưa thành lập là những minh chứng chân thực về một thời oanh liệt và hào hùng của dân tộc.
  • Bảo tàng Quê hương phong trào chiếc gậy Trường Sơn (huyệnỨng Hoà)
    Hoà Xá là một làng quê nằm sát bờ tả sông Đáy, thuộc vùng ven chiêm trũng Khu Cháy. Nơi đây sớm có phong trào cách mạng ngay từ những năm 1930, là hậu phương trung thành của cuộc kháng chiến chống Pháp. Trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Hòa Xá được xem là quê hương của phong trào động viên thanh niên lên đường “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” và câu chuyện huyền thoại “chiếc gậy Trường Sơn”.
  • Khu Cháy, Bảo tàng Khu Cháy - một địa chỉ đỏ về truyền thống đấu tranh cách mạng ở Ứng Hoà, Phú Xuyên
    “Khu Cháy” là thuật ngữ để nói về một khu du kích trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp gồm 22 xã ở phía nam huyện Ứng Hoà và tây huyện Phú Xuyên, Hà Nội.
  • Bảo tàng Tổng cục II (quận Hoàng Mai)
    Toạ lạc tại số 322 đường Lê Trọng Tấn, quận Hoàng Mai, Hà Nội trên khuôn viên rộng 3.500m2, gồm 2 tầng nhà và phần trưng bày ngoài trời, Bảo tàng Tổng cục II hiện lưu giữ 5.830 hiện vật, trong đó có nhiều hiện vật quý hiếm gắn liền với cuộc đời hoạt động của nhiều chiến sĩ tình báo xuất sắc của Quân đội nhân dân Việt Nam. Với chức năng phục vụ công tác nghiên cứu, tham quan học tập, giáo dục truyền thống, Bảo tàng Tổng cục II chính thức được Bộ Văn hoá - Thông tin công nhận nằm trong hệ thống các bảo tàng cấp 2 toàn quân.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Họa mi vương vấn
    Chọn cho mình một góc quán cà phê ngoài trời, tôi nhìn dọc theo Phố sách Hà Nội. Vài ba người có lẽ là khách du lịch đang thích thú chụp ảnh và lựa sách, thi thoảng so vai, sửa lại khăn choàng khi có cơn gió ngang qua.
  • Thân thương căn bếp mùa đông
    Ngoài kia, gió mùa Đông Bắc ào ạt tìm về, bập bùng trên mái tôn, hun hút luồn vào khe cửa. Những chiếc lá cuối thu lặng lẽ buông mình. Đất trời hanh hao đón một mùa đông mới. Chị em tôi chui ra khỏi chăn chờ mẹ tìm quần áo ấm.
  • [Podcast] Truyện ngắn: Trăng thơm
    Thoan ngồi giặt ở cầu ao. Trăng nhấp nhoáng dưới làn nước. Hoa bèo tím thẫm một mảng bồng bềnh trong âm thanh rền rã của bầy ve kêu trên cây nhãn già. Cây nhãn này mấy năm trước đứt hoa, mùa xuân năm nay bung lại, hoa kết từng chùm vàng nhạt, li ti, đậu quả bện trĩu cành. Ngang trưa nay, chị Hà đi lấy hàng về sớm, thấy thằng cu Minh đánh quần đùi, áo ba lỗ, mũ lưỡi trai đội ngược, cầm sào đi bắt ve qua ngõ, bèn vẫy lại: “Cu Minh, trèo cây vặt nhãn hộ cô”.
  • Hội nghị tổng kết các nhiệm vụ của Sở Văn hoá và Thể thao Hà Nội thực hiện Chương trình số 06
    Những năm qua, Sở Văn hoá và Thể thao Hà Nội đã triển khai thực hiện Chương trình số 06-CTr/TU của Thành ủy (Chương trình số 06) và Kế hoạch 176/KH-UBND ngày 30/7/2021 của UBND Thành phố về “Phát triển văn hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng người Hà Nội thanh lịch văn minh giai đoạn 2021-2025" quyết liệt, hiệu quả, với nhiều cơ chế, chính sách đặc thù của Thành phố được ban hành, có tác động tích cực đến đời sống nhân dân, được người dân đồng tình, hưởng ứng.
  • Bí thư Thành ủy Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài: Xây dựng hệ thống chính trị “Tinh- Gọn- Mạnh- Hiệu năng- Hiệu lực- Hiệu quả”
    Sáng 9/12, HĐND TP Hà Nội Khóa 16 đã khai mạc Kỳ họp thứ 20 - kỳ họp thường lệ cuối năm 2024 để xem xét tình hình phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng, tài chính ngân sách, đầu tư công năm 2024, kế hoạch năm 2025.
Đừng bỏ lỡ
Đình, đền Thượng, đền Hạ (huyện Mỹ Đức)
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO