Xôi lúa - Món quà  sáng Hà  thà nh giản dị và  hấp dẫn

Dừng chân bên gốc cây đầu ngõ, cạnh ngôi nhà  bên phố, nhận từ tay người bán hà ng gói xôi nếp nóng hổi, thơm nồng trong tấm lá sen xanh của đất Tương Mai, thấy ấm lòng vì hương vị quê hương thật đậm đà . Bà  bán xôi lúa tên Lê Thị Thu trên phố Trương Аịnh, đất Hoà ng Mai, tuổi đã ngót nghét 70. Bà  Thu dẻo tay đơm ngô và o tấm lá sen thơm dịu, rồi cầm quả đỗ mà u và ng chanh, to bằng quả bưởi Diễn, dùng con dao mửng thoăn thoắt lia những đường sắc ngọt.

Từng lát đỗ rơi nhè nhẹ, phủ xuống những hạt ngô no tròn. Tay bà  lại khéo léo rắc hà nh phi như điểm hoa lên bử mặt gói xôi rồi rưới chút mỡ nước thơm phức lên trên. Tấm lá sen gói lại, buộc cẩn thận bằng chiếc lạt rơm. Gói xôi giản dị thế thôi nhưng khi nhai một miếng xôi sần sật với đủ cả mùi vị: Bùi, béo, ngậy, thơm, ngọt, dẻo, ngon đến lạ. Xung quanh thúng xôi lúa, người ăn ngồi ngay trên vỉa hè, người đứng tựa gốc cây, có người thong thả cất gói xôi và o túi xách rồi nổ máy, phóng xe đi.

Vừa bán hà ng, bà  Thu vừa nhẹ nhà ng: "Giếng Tương Mai vừa trong vừa mát/ Аường Tương Mai mới lát dễ đi/ Nghử là ng: xôi lúa, hà nh phi/ Xa xôi bạn nhớ những gì quê hương".

Kể cũng lạ, kho tà ng ẩm thực Hà  thà nh như bất tận, với đủ cả món ngon thức lạ, từ phở, bún chả, cốm là ng Vòng, chả cá Lã Vọng đến cả những món ngon quê mùa, mộc mạc như xôi lúa Tương Mai. Rồi bà  Thu buông lời: Xôi lúa ăn quanh năm, nhưng ngon nhất là  và o buổi sáng những hôm tiết trời se lạnh, cuối thu, đầu đông.

Lúc ấy, mới cảm nhận hết vị ngon của xôi lúa. Muốn nấu món xôi lúa ngon, người chế biến cần chọn loại gạo nếp mẩy, trắng, đửu hạt. Riêng ngô thì cần loại ngô nếp già , thứ hạt quá lứa lỡ thì, hấp thụ hết nắng gió mà  đanh lại. Sau đó, ngô nếp đãi sạch, bung nhừ rồi trộn lẫn với ít gạo nếp dẻo, đủ để hạt ngô nà y dính với hạt ngô khác. Còn đỗ xanh đãi sạch, bử và o chõ đồ chín, giã nhuyễn. Và  khi đỗ vẫn còn nóng, người ta dùng tay nắm lại, nắm từng quả đỗ tròn nhử đắp lên nhau cho đến khi nắm đỗ to bằng quả bưởi Diễn.

Nắm đỗ chặt, tuyệt đối không được để ướt quá, bởi nếu không khi cắt miếng đỗ sẽ bị bết. Аỗ cũng không được để quá khô vì khi cắt, miếng đỗ sẽ rời rạc. Hà nh khô xắt miếng cho và o chảo mỡ phi đến khi nà o miếng hà nh chín đửu, giòn mà  không gãy vụn. Thế là  có được món xôi lúa ngon tuyệt!

Câu chuyện vử món xôi lúa như dẫn dắt thực khách tìm vử, lục lại ký ức của là ng Tương Mai (đường Trương Аịnh, quận Hoà ng Mai) ở phía Nam kinh thà nh Thăng Long hà ng trăm năm vử xưa. Аó là  nơi tạo ra một món ăn ngon là nh, hấp dẫn đến kử³ lạ từ ngô. Nghe kể lại rằng, ngà y xưa Tương Mai từng là  điểm dừng chân của người phương xa trước khi và o nội đô.

Trên con đường thiên lý, trạm Hà  Mai ở đây chính là  nơi nghỉ chân, đổi ngựa của quan khách trước khi chuyển công văn, giấy tử từ trong Nam và o thà nh và  ngược lại. Nhử một vị trí đặc biệt như thế, người dân Tương Mai từ xưa đã biết đem những sản vật quê mình ra buôn bán, phục vụ khách qua đường.

Món ngon xôi lúa mang thương hiệu Tương Mai khởi nguồn từ đó. Và  hương vị món ăn dân dã kết tinh cuộc sống của người lao động một nắng hai sương ấy đã góp phần nuôi nấng bao thế hệ người là ng nà y. Hà  thà nh trong thời buổi hội nhập kinh tế quốc tế ngà y nay có bao món ngon quyến rũ với đủ mọi hương vị, và  xôi cũng có đủ loại, từ xôi lạp xường, xôi ba tê ruốc, đến xôi trắng ăn kèm với thịt.

Nhưng xôi lúa Tương Mai vẫn tiếp tục níu chân thực khách - từ người cao sang đến người có thu nhập vừa phải, khiêm tốn, như món quà  sáng ngon là nh mang bên mình hương vị quê hương nồng đượm. Và  cũng có điửu rất thú vị, nếu ai đó bước và o những quán xôi lúa ven đường, bên vỉa hè, nhử nhẹ cất tiếng gọi "Cho gói xôi lúa", ắt hẳn, đó là  người Hà  Nội.