NHN - Vấn đử phong cách người Hà Nội không phải điửu mới được nêu ra hôm nay. Nó đã được các nhà triết học, sử học, xã hội học, nhà văn, nhà báo... nói đến rải rác từ hà ng chục năm thậm chí hà ng trăm năm nay và chắc chắn sẽ còn nói đến trong nhiửu năm nữa.
Vậy, phong cách người Hà Nội là cái gì? à”ng cha ta đã khái quát nó là hai tiếng vô cùng thông minh và bác học. Thanh - lịch (chẳng thơm cũng thể hoa nhà i/ Dẫu không thanh lịch cũng người Tràng An) nhưng thanh lịch là cái gì? Thật khó lòng định nghĩa theo định vị phổ thông một từ kép mang khái niệm vừa trừu tượng, vừa cụ thể hay nói đúng gọn một khái niệm trừu tượng “ có nghĩa là phải gạn lọc muôn và n những hiện tượng cụ thể mới rút ra được một cái gì là bản chất nhất của bản chất, là tinh hoa nhất của tinh hoa.
Thật vậy, khó có thể nói thế nà o là thanh lịch. Trong công việc lao động sáng tạo chân tay cũng như trí óc của con người Hà Nội xưa và nay như chúng ta dễ dà ng nhận thấy thái độ và tinh thần lao động, lương tâm nghử nghiệp và dáng vẻ hà o hoa phong nhã. Để kết luận rằng anh chà ng hay cô nà ng Hà Nội hay không Hà Nội được rồi.
Cũng khó có thể nói thế nà o là thanh lịch nhưng khi đứng trước mấy anh chà ng, ngồi bệt dưới vỉa hè giữa đất kinh kử³, nốc từng vò rượu hay từng vại bia hơi vừa ngửa mặt lên thả từng sợi nộm và o mồm giống hệt mấy trẻ em thả những con giun chỉ và o miệng mấy chú cá và ng, hoặc khi chạm trán những cô nà ng khác mặt hoa da phấn mà động mở mồm là chửi bậy, văng tục đến quỷ khóc thần sầu thì bất kể người Hà Nội có phong cách ít hay nhiửu đửu cũng không thể tha thứ được những thô tục ấy.
Có thể nói: cái thanh lịch- hay cái phong cách người Hà Nội “ nó biểu hiện vô cùng tỉ mỉ, vô cùng đa dạng ra từng cách ăn, cách mặc, cách cười, cách nói, cách đi, cách đứng, cách ở trong nhà , cách ra ngoà i phố, mọi suy nghĩ và hà nh động không mảy may đắt tiửn, lại cà ng không cầu kử³ lập dị rẻ tiửn mà không thể trộn lẫn với bất kử³ ai ở bất kử³ đâu.
Người Hà Nội xưa
Đến hôm nay có những ông bạn từng quan tâm đến phong cách người Hà Nội đã phải thốt ra những ý nghĩ khá bi quan: trải qua từng thế kỷ,thủ đô chúng ta bị giặc ngoại xâm là m xáo trộn không ngừng, thêm nữa là người đồng quê kéo nhau lên sinh cơ lập nghiệp kín đặc thủ đô, nên vô hình chung đã nông thôn hóa chúng ta thì còn đâu là phong cách người Hà Nội.
Đúng từ chỗ à‚u sang à, từ cổ chí kim, thủ đô nà o mà không trải qua nhiửu phen xáo trộn dân cư và mỗi lần dân cư xáo trộn, đem theo những đặc điểm ưu tú của địa phương mình họ còn du nhập cả mọi thứ rác rưởi, bụi bậm tưởng như đồng hóa mất cả thủ đô. Không thế là m gì có những ông Trưởng giả học là m sang hoà nh hà nh giữa đất Pa-ri từng tự phụ là thủ đô ánh sáng mang đại văn hà o Mô-li-e đã dựng lên thiên kiệt tác từ thế kỷ 18, song vẫn còn hợp với hiện thực của Pa-ri bây giử.
Nhưng đồng hóa có cái quy luật hai mặt của nó mà ta không nên chỉ thấy mặt nà y mà quên mặt khác: là dù sớm hay muộn, chính cái phong cách người Hà Nội nó sẽ đồng hóa lại không khoan nhượng tất cả những cái gì là tinh hoa từ nơi khác du nhập và o bằng cách sà ng lọc, nhà o nặn thà nh một thứ phong cách riêng khác những địa phương gốc.
Do sự phó thác của lịch sử cho thủ đô Hà Nội xưa và nay, mà nghị quyết của Bộ Chính trị Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đã cụ thể hóa từ trên hai năm: Hà Nội là trung tâm đầu não vử chính trị, vử văn hóa... đồng thời là một trung tâm lớn vử kinh tế và là trung tâm giao dịch quốc tế của cả nước ....(Trích phần mở đầu Nghị quyết Bộ Chính trị vử Hà Nội số 88-NQ/TW ngà y 21-1-1983).
Muốn xây dựng được phong cách người Hà Nội, mỗi chúng ta phải là m thế nà o cho xứng đáng với vị trí, vai trò mà cả nước đã giao phó cho người Hà Nội.