Người nhạc sĩ Hà  Nội với hai ca khúc để đời

Người nhạc sĩ Phố Cổ năm xưa.

Ở và o tuổi ngồi 80 ít người còn giữ được một sức khửe như ông, vẫn tác phong khoan thai, kín đáo trong từng lời nói, ông niửm nở bắt tay tôi và  yêu cầu đi ngay và o câu chuyện. Nói đến nhạc sĩ Hoà ng Vân, nhiửu người yêu mến âm nhạc đửu nghĩ đến hai ca khúc của ông là  Hò kéo pháo và  Quảng Bình quê ta ơi.

Nhạc sĩ Hoà ng Vân

Người Chiến sĩ trên hai mặt trận

Ca khúc đầu tiên tôi sáng tác là  bà i: Chiến sĩ Tây Bắc do anh Trần Dần trình bà y vẽ bìa rất đẹp, rồi in nitô, tôi nhớ là  và o năm 1951. Аến cuối năm 1953 đi chiến dịch Аiện Biên Phủ.

Trong đơn vị của tôi có một tiểu đoà n tham gia kéo pháo. Những tời, xà  beng, búa chim, dây thừng, dây chão, từng bó là  dụng cụ để kéo pháo và o mặt trận. Tôi là  người không tham gia trực tiếp kéo pháo, nhưng đã được quan sát và  nghe số anh em trong đơn vị kể lại sau những lần đưa pháo và o mặt trận rồi lại có lệnh kéo pháo ra. Những câu chuyện vử gương anh dũng hy sinh của liệt sĩ Tô Vĩnh Diện lấy thân mình chèn pháo quyết không cho lao xuống vực, những hy sinh mất mát do bom napan từ máy bay địch thả xuống, nhưng với quyết tâm của người lính Cụ Hồ các chiến sĩ vẫn kiên quyết bảo vệ pháo đến cùng.

Và o một đêm mùa đông lạnh giá, tôi đang ngủ dưới hầm, đột nhiên có một con gà  rừng từ đâu lao xuống chỗ tôi nằm rồi lại vỗ cánh phà nh phạch bay vút lên, lúc sau cất tiếng gáy vang, tôi đoán khoảng gần vử sáng. Từ bấy giử tôi không sao chợp được mắt. Rồi tự nhiên trong đầu hình thà nh ý thơ, nét nhạc với những ca từ: Gà  rừng gáy trên nương rồi-Dấn bước ta đi lên nà o-kéo pháo ta sang qua đèo-quyết tâm bảo vệ pháo...

Một cảnh kéo pháo

Tôi say sưa viết rồi lại sử­a, rồi lại mang đà n ra hát, chỉ và i ngà y sau ca khúc Hò kéo pháo ra đời. Một lần tình cử Chính trị viên qua đơn vị tôi ở, thấy bản nhạc vừa sáng tác hay quá đử nghị tôi dạy hát, phổ biến rộng rãi đến các Аại đội để anh em văn nghệ ca hát phục vụ chiến đấu. Sau nà y Аại hội liên hoan văn nghệ toà n quân tháng 11/1954 tại Thủ đô Hà  Nội, bà i Hò kéo pháo được trao giải nhất.

Tiửn tuyến gọi-hậu phương sẵn sà ng

Bà i Quảng Bình quê ta ơi tôi viết trong một hoà n cảnh khác. Và o khoảng cuối năm 1962 tôi có danh sách đi B đợt 1 cùng nhóm Văn nghệ sĩ. Tôi còn nhớ có anh Ngô Y Linh (sau đổi tên thà nh Nguyễn Vũ) là  người học cùng tôi ở Bắc Kinh Trung Quốc vử. Anh Tố Hữu lúc bấy giử gặp tôi gợi ý hửi thăm sức khửe, hoà n cảnh gia đình và  có đử xuất tôi đi B đợt đầu. Vì nhiửu lý do gia đình mặt khác tôi cũng mới từ Bắc Kinh vử Việt Nam, nên tôi có đử nghị xin lui lại.

Cuối cùng đ/c Tố Hữu hửi tôi một câu: Thế đồng chí đi QuảngBình công tác được không? Tôi nhận lời ngay. Nhóm Văn nghệ sĩ đi công tác và o khu 4 lúc bấy giử nhạc có anh Hồ Bắc, Phạm Tuyên... Văn thơ có anh Xuân Diệu, nhà  văn Bùi Hiển khoảng 20 người tất cả. Khi đến Quảng Bình anh em chúng tôi tửa xuống các huyện, xã để là m việc. Riêng tôi thâm nhập ngay đử tà i nghiên cứu vử dân ca các vùng miửn Quảng Bình. Và o các buổi tối các mẹ, các chị thường hay tập trung nhau lại ca hát những là n điệu hay lắm, lạ lắm. Vừa nghe tôi lấy mẫu bút chì nhấm nước bọt rồi nghi trên những trang giấy dó và ng khè. Hát đến đâu tôi ghi lại đến đó, ghi cả nhạc lẫn lời. Tôi ghi chép tổng cộng được khoảng 30 bà i hát ở mỗi là ng, xã khác nhau. Sau nà y ca khúc Quảng Bình quê ta ơi được phổ biến rộng rãi, có người hửi tôi; à”ng là  người ở đây hay sao mà  thuộc từng là n điệu, dân ca vùng miửn rõ thế?.

Muốn sáng tác một ca khúc dân ca vùng miửn núi nà o đó thì người nhạc sĩ phải tìm hiểu sâu ngôn ngữ âm nhạc nơi đó, chính vì vậy trong ca từ, nét nhạc của Quảng Bình quê ta ơi nó đã toát lên con người, cuộc sống lao động của người dân Quảng Bình:

Nếu ai hửi vì sao quê hương chúng ta nhiửu ngói mới-rằng: Có đắng cay lên chừ mới có ngọt bùi- Quảng Bình! Bao mến thương! - Аã mười năm rồi - Quê ta bao đổi thay rồi-Аồng lúa xanh, với hà ng cây xanh-Xanh tươi bốn mùa rộn vang tiếng hò khoan Lệ Thủy-Trên dòng song Kiến Giang ngà y cà ng đổi mới...

Khi viết xong ca khúc Quảng Bình quê ta ơi tôi hát cho một số anh em nghệ sĩ cùng chuyến đi nghe, góp ý. Anh Phạm Tuyên nói: Hay đấy, tuyệt lắm! Sao cậu nhanh thế, bọn tớ chưa viết được gì cả. Sau tôi báo cáo vử Hà  Hội với anh Trần Lâm Giám đốc Аà i phát thanh Tiếng Nói Việt Nam và  gử­i ca khúc vử cơ quan Аà i (lúc nà y tôi đang là  Nhạc trưởng chỉ huy dà n nhạc Аà i phát thanh Tiếng Nói Việt Nam). Thời gian sau ca khúc Quảng Bình quê ta ơi được phát trên là n sóng Tiếng Nói Việt Nam do ca sĩ Kim Oanh biểu diễn (lĩnh xướng). Bà i hát được Tỉnh ủy, nhân dân tỉnh Quảng Bình rất khen ngợi đón nhận như một phần thưởng quý giá nhất dà nh cho nhân dân địa phương Quảng Bình, nơi sau nà y là  tuyến lử­a trên mặt trận chống Mử¹ ác liệt.

Người nhạc sĩ được tôn vinh trong lòng người Hà  Nội và  nhân dân cả nước

Nhạc sĩ Hoà ng Vân đã dà nh cả cuộc đời cho nửn âm nhạc Việt Nam. à”ng là  người có công đóng góp cho sự nghiệp âm nhạc nước nhà . Аã được nhận Huân huy chương của Nhà  nước, Bộ Văn hóa, Hội âm nhạc Việt Nam khen tặng. Giử đây nối tiếp sự nghiệp của ông còn có hai người con cũng đang nổi danh không kém gì cha là  nhạc sĩ Lê Y Linh con gái lớn nhạc sĩ đang theo học nghiên cứu Sinh Nhạc viện Quốc gia Pháp vử thể loại nhạc dân gian. Và  anh con trai Lê Phi Phi đã tốt nghiệp Viện âm nhạc Traicopki (Liên Xô cũ). Hiện đang là  chỉ huy cho một dà n nhạc Quốc gia nước ngoà i.