Hà Nội xưa - nay

Chợ Bắc Qua và ký ức gánh hàng của mẹ

Lê Hà 08:33 08/04/2024

Mỗi lần có dịp đi qua chợ Bắc Qua, tôi lại nhớ hình dáng mẹ với đôi quang gánh trên vai chở những lo toan cho gia đình những năm 80, 90 của thế kỷ trước.

dongxuan4.jpg

Ngày ấy, nhà tôi ở ven đô, bố làm công nhân còn mẹ có 2 sào ruộng khoán. Đồng lương ít ỏi của bố cùng 2 sào ruộng mẹ chẳng đủ lo cho 4 đứa con ăn học. Những ngày nông nhàn mẹ thường chạy chợ kiếm thêm. Đồ mẹ bán khi là gánh khoai tây, lúc gánh cà, khi ít đỗ xanh, đỗ đen, lạc hay ít cá khô, tôm khô. Gánh hàng tuy không lớn nhưng cũng phụ nuôi anh em tôi khôn lớn.

anhxuaquygiavechodongxuanhanoi149392.jpg

Chợ Bắc Qua nằm phía sau chợ Đồng Xuân - khu chợ lâu đời và nổi tiếng bậc nhất Hà Nội. Với tôi, chợ Bắc Qua là một khu chợ có lịch sử khá thú vị mà không phải ai cũng biết. Đây vốn là một khu chợ tạm được hình thành vào khoảng thập niên 1960. Ban đầu chỉ là khu đất trống dành cho những người nông dân từ bờ Bắc sông Hồng qua bán rau quả rồi dần dần trở nên sầm uất và đông đúc. Chợ chủ yếu bán hàng nông sản tươi như rau, củ quả và các mặt hàng khô như tôm, cá, măng, nấm, hạt khô và các loại gia vị. Hàng hóa không chỉ ở hai bờ Bắc, Nam sông Hồng mà nó còn đến từ nhiều nơi khác nữa.

1989-1523495946.jpg

Những năm 80, tuyến tàu điện Hà Đông - Bờ Hồ còn hoạt động, mỗi lần đi chợ Bắc Qua mẹ lại lên chuyến tàu điện đó. Trên tàu có đủ hạng người, từ trí thức đến công nhân, học sinh và cả những người buôn gánh, bán bưng như mẹ tôi. Tàu đến chợ Đồng Xuân, mẹ xuống và vòng ra chợ Bắc Qua để trao đổi mua bán. Mẹ bảo ở đây hàng hóa nhiều, mua tận gốc mới mong bán có lời.

Khi trời còn tờ mờ sương, với đôi quang gánh trên vai mẹ đã ra khỏi nhà để đi mua hàng, rồi lại tất tả ra bắt tàu điện mang về cho kịp buổi chợ. Có lúc mẹ gánh rong trên phố để bán, khi về nhà trời đã nhá nhem tối. Tôi thích lúc mẹ ngồi trên giường, lôi đống tiền lẻ trong túi vải ra đếm. Tôi lanh chanh phụ mẹ, nhìn nét mặt mẹ để biết nay mẹ bán được nhiều hay ít, có lãi lời gì không. Nếu có chút lãi, mẹ sẽ tủm tỉm cười, có khi còn cho tôi 1-2 đồng ăn quà vặt.
Những ngày đó chợ Bắc Qua với chợ Đồng Xuân họp theo phiên, hai ngày một phiên. Vào phiên chợ cuối tuần, khi về mẹ hay “tòng teng” túi bánh rán mua ở chợ Đồng Xuân cho anh em tôi thưởng thức. Bánh rán vàng đậm, phủ lớp mật bên ngoài, cắn một miếng, vị ngọt của mật thấm sâu vào đầu lưỡi. Bánh rán thời đó ăn sao mà ngon thế, mấy chục năm đã qua mà cái hương vị ấy tôi vẫn còn nhớ như mới ngày hôm qua.

Tôi năn nỉ rất nhiều lần mới được mẹ cho đi theo vào phiên chợ cuối tuần. Mẹ bảo đi cùng cấm được kêu mỏi chân hay đòi quà và luôn phải bám vào quang gánh của mẹ. Tôi vì háo hức muốn được đi tàu điện, muốn được thấy ngôi chợ sầm uất nhất Hà Nội lúc đó mà gật đầu đồng ý.

Xuống tàu, mẹ dắt tôi vòng ra chợ Bắc Qua. Bạt ngàn rau củ quả được bày bán la liệt. Nào cà chua đỏ au, khoai tây vàng ươm, trái cà bát to như bát ăn cơm và còn rất nhiều loại củ quả khác. Mẹ bảo, nay mẹ sẽ mua một thúng cà, thúng bên kia mẹ sẽ mua đồ khô mỗi thứ 1-2 cân về bán cho nhiều chủng loại, ai thích mua gì mình cũng có. Có khi mẹ mua cả buồng cau tươi, vài cân bồ kết, đủ thứ hàng hóa chất lên đôi quang gánh.

Lén nghe mấy bà cũng đi mua hàng, các bà cứ nói rủ nhau đi chợ Đồng Xuân - Bắc Qua, tôi tò mò hỏi mẹ. Mẹ bảo, có lẽ do chợ Bắc Qua ngay sau chợ Đồng Xuân, hai chợ “dính liền” nhau nên người Hà Nội thường gọi cả hai chợ bằng cái tên chung là chợ Đồng Xuân - Bắc Qua. Tôi gật gù ra vẻ mình đã hiểu.

Tôi còn được đi theo mẹ 1-2 lần nữa, có lần mẹ còn tranh thủ dắt tôi ngắm chợ Đồng Xuân, ngôi chợ to đùng, hoành tráng trong mắt tôi lúc bấy giờ, để lúc về nhà tôi lại hồ hởi kể cho lũ bạn cùng xóm nghe. Mặc dù câu chuyện cũng không có gì đặc sắc nhưng mỗi lần theo mẹ đi chợ Bắc Qua về tôi lại kể và lũ bạn vẫn nghe say sưa.
Ngày nay, chợ Bắc Qua vẫn ở phía sau chợ Đồng Xuân nhưng họp chủ yếu trên hai tuyến phố, là phố Nguyễn Thiện Thuật và phố Cao Thắng. Hai con phố này bán những mặt hàng đặc trưng, làm nên thương hiệu của chợ Bắc Qua.

Khu chợ trên phố Nguyễn Thiện Thuật chủ yếu bán các mặt hàng khô như măng, miến, mọc nhĩ, nấm hương, hạt sen, đỗ đen, đỗ xanh, đỗ đỏ, đỗ tương cho đến tôm khô, cá khô được mang từ các vùng biển về. Tới khu chợ này, khách phương xa sẽ không khỏi choáng ngợp trước bầu không khí vô cùng sôi động, sắc màu rực rỡ của vô số chủng loại hàng hóa cùng những mùi hương đặc trưng của các loại đồ khô hay nông sản... Phố Cao Thắng thì ngược lại, bán các loại nông sản tươi như rau, củ, quả cũng với đủ màu sắc bắt mắt.

Chợ Bắc Qua bây giờ không họp theo phiên như thời mẹ tôi còn chạy chợ mà họp từ sáng đến chiều tối. Do chợ nằm ở trung tâm phố cổ Hà Nội, lại ngay sát khu chợ Đồng Xuân nổi tiếng nên chợ cũng là một điểm thu hút khách du lịch tới tham quan mỗi khi họ đặt chân tới Thủ đô.

Dù đã trải qua nhiều năm tồn tại, chợ Bắc Qua vẫn giữ được những nét dân dã đặc sắc làm nên thương hiệu của chợ từ những ngày đầu - điều mà nhiều khu chợ lâu đời khác của Thủ đô dần mai một, thay đổi theo thời gian./.

Bài liên quan
(0) Bình luận
  • Chuyện khuyến học ở một dòng họ khoa bảng xứ Đoài
    Làng Sơn Đồng (huyện Hoài Đức, Hà Nội) nổi tiếng khắp vùng xứ Đoài xưa và nay, không chỉ bởi nghề đục tượng, làm hoành phi, câu đối cho các di tích mà còn là làng khoa bảng với 8 tiến sĩ, một Sĩ vọng, từ thời Trần đến cuối thời Nguyễn.
  • Tự hào Hoàn Kiếm - Nối mạch nguồn xưa, tri ân và tiếp bước
    Tối 13/6/2025, UBND quận Hoàn Kiếm tổ chức chương trình “Tự hào Hoàn Kiếm – Nối mạch truyền thống, tri ân và tiếp bước” tại Trung tâm Giao lưu Văn hóa Phố cổ Hà Nội (số 50 Đào Duy Từ, phường Hàng Buồm), nhân kỷ niệm 64 năm Ngày thành lập quận. Sự kiện nhằm tri ân các tổ chức, cá nhân tiêu biểu đã có nhiều đóng góp trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa trên địa bàn.
  • Bách hóa Tổng hợp Hà Nội - Ký ức một thời
    Mỗi lần có dịp qua phố Tràng Tiền, ngắm nhìn tòa nhà Tràng Tiền Plaza lộng lẫy, trong tôi lại tràn về những hoài niệm một thời xa xưa - khi nơi đây còn là Bách hóa Tổng hợp. Vẫn con phố ấy, góc quen ấy mà không gian giờ đã đổi thay.
  • Xứ Đoài - miền đất thiêng, vùng đất thơ
    Có những vùng đất chỉ cần thầm nhắc tên đã khơi dậy bao xúc cảm thi ca như sông Hương - núi Ngự, sông Lam - núi Hồng. Và xứ Đoài, với tâm điểm là núi Tản - sông Đà, cũng là một miền đất thiêng, một vùng đất thơ như thế.
  • Phục dựng nghi lễ tế Đinh tại đền Đức Thánh Cả
    Ngày 9/3/2025, nghi lễ tế Đinh đã điễn ra tại đền Đức Thánh Cả, thôn Hữu Vĩnh, xã Bình Lưu Quang, huyện Ứng Hòa, TP. Hà Nội. Việc phục dựng nghi lễ là một phần trong chiến lược bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của địa phương.
  • Tây Hồ – Nơi giao thoa giữa quá khứ và hiện tại trong bảo tồn văn hóa
    Quận Tây Hồ, một trong những quận trung tâm của Thủ đô Hà Nội, không chỉ nổi tiếng với vẻ đẹp tự nhiên mà còn là nơi chứa đựng nhiều giá trị văn hóa lịch sử. Quận Tây Hồ là một khu vực đặc biệt với sự kết hợp hài hòa giữa không gian xanh mát của các hồ, làng nghề truyền thống và các di sản văn hóa phong phú. Những năm qua, Tây Hồ đã và đang thực hiện công tác bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, tạo nên một hình ảnh đầy bản sắc và thu hút du khách.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Quần thể di tích Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO ghi danh vào Danh mục Di sản thế giới
    Tại Kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản thế giới thuộc Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO), Giáo sư Nikolay Nenov (người Bulgaria) - Chủ tịch Kỳ họp đã chính thức gõ búa công nhận Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn - Kiếp Bạc là Di sản văn hóa thế giới.
  • Chùm thơ của tác giả Khúc Hồng Thiện
    Tạp chí Người Hà Nội xin trân trọng giới thiệu chùm thơ (hai bài) của tác giả Khúc Hồng Thiện.
  • Tuần lễ Văn học Phần Lan: Kết nối bạn đọc Việt qua thế giới Moomin
    Chiều 11/7/2025, tại Nhà xuất bản Kim Đồng (55 Quang Trung, Hai Bà Trưng, Hà Nội) đã diễn ra lễ khai mạc “Tuần lễ Văn học Phần Lan – Trưng bày Tove Jansson & Moomins 80”, mở đầu chuỗi hoạt động diễn ra từ ngày 12 đến 20/7/2025. Chương trình do NXB Kim Đồng phối hợp cùng Đại sứ quán Phần Lan tại Việt Nam và The Initiative of Children's Book Creative Content (ICBC) tổ chức nhân kỷ niệm 80 năm ra đời tác phẩm đầu tiên về nhân vật Moomin của nhà văn Tove Jansson.
  • [Inforgaphic] nhiệm vụ của UBND các tỉnh, thành phố về chăm lo đời sống người có công với cách mạng
    Tại Công điện số 102/CĐ-TTg gần đây về việc tiếp tục chăm lo tốt đời sống người có công với cách mạng nhân dịp kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2025), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu cấp ủy chỉ đạo UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương làm tốt 4 nhiệm vụ trọng tâm. Qua đó làm sâu sắc hơn nữa chủ trương của Đảng, Nhà nước trong công tác người có công với cách mạng, gia đình liệt sĩ, “Đền ơn đáp nghĩa”, truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.
  • Hình tượng Hồ Chí Minh qua những tư liệu của GS.TS Trình Quang Phú
    Năm 2022, chuyến đi công tác thực tế khu di tích cách mạng Tân Trào, Tuyên Quang giúp tôi có một số sách viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trong đó, cuốn sách “Từ làng sen tới bến Nhà Rồng” và “Đường Bác Hồ đi cứu nước” là hai cuốn sách của tác giả Trình Quang Phú làm tôi ấn tượng nhất.
Đừng bỏ lỡ
Chợ Bắc Qua và ký ức gánh hàng của mẹ
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO