Hà Nội xưa - nay

Chợ Bắc Qua và ký ức gánh hàng của mẹ

Lê Hà 08:33 08/04/2024

Mỗi lần có dịp đi qua chợ Bắc Qua, tôi lại nhớ hình dáng mẹ với đôi quang gánh trên vai chở những lo toan cho gia đình những năm 80, 90 của thế kỷ trước.

dongxuan4.jpg

Ngày ấy, nhà tôi ở ven đô, bố làm công nhân còn mẹ có 2 sào ruộng khoán. Đồng lương ít ỏi của bố cùng 2 sào ruộng mẹ chẳng đủ lo cho 4 đứa con ăn học. Những ngày nông nhàn mẹ thường chạy chợ kiếm thêm. Đồ mẹ bán khi là gánh khoai tây, lúc gánh cà, khi ít đỗ xanh, đỗ đen, lạc hay ít cá khô, tôm khô. Gánh hàng tuy không lớn nhưng cũng phụ nuôi anh em tôi khôn lớn.

anhxuaquygiavechodongxuanhanoi149392.jpg

Chợ Bắc Qua nằm phía sau chợ Đồng Xuân - khu chợ lâu đời và nổi tiếng bậc nhất Hà Nội. Với tôi, chợ Bắc Qua là một khu chợ có lịch sử khá thú vị mà không phải ai cũng biết. Đây vốn là một khu chợ tạm được hình thành vào khoảng thập niên 1960. Ban đầu chỉ là khu đất trống dành cho những người nông dân từ bờ Bắc sông Hồng qua bán rau quả rồi dần dần trở nên sầm uất và đông đúc. Chợ chủ yếu bán hàng nông sản tươi như rau, củ quả và các mặt hàng khô như tôm, cá, măng, nấm, hạt khô và các loại gia vị. Hàng hóa không chỉ ở hai bờ Bắc, Nam sông Hồng mà nó còn đến từ nhiều nơi khác nữa.

1989-1523495946.jpg

Những năm 80, tuyến tàu điện Hà Đông - Bờ Hồ còn hoạt động, mỗi lần đi chợ Bắc Qua mẹ lại lên chuyến tàu điện đó. Trên tàu có đủ hạng người, từ trí thức đến công nhân, học sinh và cả những người buôn gánh, bán bưng như mẹ tôi. Tàu đến chợ Đồng Xuân, mẹ xuống và vòng ra chợ Bắc Qua để trao đổi mua bán. Mẹ bảo ở đây hàng hóa nhiều, mua tận gốc mới mong bán có lời.

Khi trời còn tờ mờ sương, với đôi quang gánh trên vai mẹ đã ra khỏi nhà để đi mua hàng, rồi lại tất tả ra bắt tàu điện mang về cho kịp buổi chợ. Có lúc mẹ gánh rong trên phố để bán, khi về nhà trời đã nhá nhem tối. Tôi thích lúc mẹ ngồi trên giường, lôi đống tiền lẻ trong túi vải ra đếm. Tôi lanh chanh phụ mẹ, nhìn nét mặt mẹ để biết nay mẹ bán được nhiều hay ít, có lãi lời gì không. Nếu có chút lãi, mẹ sẽ tủm tỉm cười, có khi còn cho tôi 1-2 đồng ăn quà vặt.
Những ngày đó chợ Bắc Qua với chợ Đồng Xuân họp theo phiên, hai ngày một phiên. Vào phiên chợ cuối tuần, khi về mẹ hay “tòng teng” túi bánh rán mua ở chợ Đồng Xuân cho anh em tôi thưởng thức. Bánh rán vàng đậm, phủ lớp mật bên ngoài, cắn một miếng, vị ngọt của mật thấm sâu vào đầu lưỡi. Bánh rán thời đó ăn sao mà ngon thế, mấy chục năm đã qua mà cái hương vị ấy tôi vẫn còn nhớ như mới ngày hôm qua.

Tôi năn nỉ rất nhiều lần mới được mẹ cho đi theo vào phiên chợ cuối tuần. Mẹ bảo đi cùng cấm được kêu mỏi chân hay đòi quà và luôn phải bám vào quang gánh của mẹ. Tôi vì háo hức muốn được đi tàu điện, muốn được thấy ngôi chợ sầm uất nhất Hà Nội lúc đó mà gật đầu đồng ý.

Xuống tàu, mẹ dắt tôi vòng ra chợ Bắc Qua. Bạt ngàn rau củ quả được bày bán la liệt. Nào cà chua đỏ au, khoai tây vàng ươm, trái cà bát to như bát ăn cơm và còn rất nhiều loại củ quả khác. Mẹ bảo, nay mẹ sẽ mua một thúng cà, thúng bên kia mẹ sẽ mua đồ khô mỗi thứ 1-2 cân về bán cho nhiều chủng loại, ai thích mua gì mình cũng có. Có khi mẹ mua cả buồng cau tươi, vài cân bồ kết, đủ thứ hàng hóa chất lên đôi quang gánh.

Lén nghe mấy bà cũng đi mua hàng, các bà cứ nói rủ nhau đi chợ Đồng Xuân - Bắc Qua, tôi tò mò hỏi mẹ. Mẹ bảo, có lẽ do chợ Bắc Qua ngay sau chợ Đồng Xuân, hai chợ “dính liền” nhau nên người Hà Nội thường gọi cả hai chợ bằng cái tên chung là chợ Đồng Xuân - Bắc Qua. Tôi gật gù ra vẻ mình đã hiểu.

Tôi còn được đi theo mẹ 1-2 lần nữa, có lần mẹ còn tranh thủ dắt tôi ngắm chợ Đồng Xuân, ngôi chợ to đùng, hoành tráng trong mắt tôi lúc bấy giờ, để lúc về nhà tôi lại hồ hởi kể cho lũ bạn cùng xóm nghe. Mặc dù câu chuyện cũng không có gì đặc sắc nhưng mỗi lần theo mẹ đi chợ Bắc Qua về tôi lại kể và lũ bạn vẫn nghe say sưa.
Ngày nay, chợ Bắc Qua vẫn ở phía sau chợ Đồng Xuân nhưng họp chủ yếu trên hai tuyến phố, là phố Nguyễn Thiện Thuật và phố Cao Thắng. Hai con phố này bán những mặt hàng đặc trưng, làm nên thương hiệu của chợ Bắc Qua.

Khu chợ trên phố Nguyễn Thiện Thuật chủ yếu bán các mặt hàng khô như măng, miến, mọc nhĩ, nấm hương, hạt sen, đỗ đen, đỗ xanh, đỗ đỏ, đỗ tương cho đến tôm khô, cá khô được mang từ các vùng biển về. Tới khu chợ này, khách phương xa sẽ không khỏi choáng ngợp trước bầu không khí vô cùng sôi động, sắc màu rực rỡ của vô số chủng loại hàng hóa cùng những mùi hương đặc trưng của các loại đồ khô hay nông sản... Phố Cao Thắng thì ngược lại, bán các loại nông sản tươi như rau, củ, quả cũng với đủ màu sắc bắt mắt.

Chợ Bắc Qua bây giờ không họp theo phiên như thời mẹ tôi còn chạy chợ mà họp từ sáng đến chiều tối. Do chợ nằm ở trung tâm phố cổ Hà Nội, lại ngay sát khu chợ Đồng Xuân nổi tiếng nên chợ cũng là một điểm thu hút khách du lịch tới tham quan mỗi khi họ đặt chân tới Thủ đô.

Dù đã trải qua nhiều năm tồn tại, chợ Bắc Qua vẫn giữ được những nét dân dã đặc sắc làm nên thương hiệu của chợ từ những ngày đầu - điều mà nhiều khu chợ lâu đời khác của Thủ đô dần mai một, thay đổi theo thời gian./.

Bài liên quan
(0) Bình luận
  • Tự hào Hoàn Kiếm - Nối mạch nguồn xưa, tri ân và tiếp bước
    Tối 13/6/2025, UBND quận Hoàn Kiếm tổ chức chương trình “Tự hào Hoàn Kiếm – Nối mạch truyền thống, tri ân và tiếp bước” tại Trung tâm Giao lưu Văn hóa Phố cổ Hà Nội (số 50 Đào Duy Từ, phường Hàng Buồm), nhân kỷ niệm 64 năm Ngày thành lập quận. Sự kiện nhằm tri ân các tổ chức, cá nhân tiêu biểu đã có nhiều đóng góp trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa trên địa bàn.
  • Bách hóa Tổng hợp Hà Nội - Ký ức một thời
    Mỗi lần có dịp qua phố Tràng Tiền, ngắm nhìn tòa nhà Tràng Tiền Plaza lộng lẫy, trong tôi lại tràn về những hoài niệm một thời xa xưa - khi nơi đây còn là Bách hóa Tổng hợp. Vẫn con phố ấy, góc quen ấy mà không gian giờ đã đổi thay.
  • Xứ Đoài - miền đất thiêng, vùng đất thơ
    Có những vùng đất chỉ cần thầm nhắc tên đã khơi dậy bao xúc cảm thi ca như sông Hương - núi Ngự, sông Lam - núi Hồng. Và xứ Đoài, với tâm điểm là núi Tản - sông Đà, cũng là một miền đất thiêng, một vùng đất thơ như thế.
  • Phục dựng nghi lễ tế Đinh tại đền Đức Thánh Cả
    Ngày 9/3/2025, nghi lễ tế Đinh đã điễn ra tại đền Đức Thánh Cả, thôn Hữu Vĩnh, xã Bình Lưu Quang, huyện Ứng Hòa, TP. Hà Nội. Việc phục dựng nghi lễ là một phần trong chiến lược bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của địa phương.
  • Tây Hồ – Nơi giao thoa giữa quá khứ và hiện tại trong bảo tồn văn hóa
    Quận Tây Hồ, một trong những quận trung tâm của Thủ đô Hà Nội, không chỉ nổi tiếng với vẻ đẹp tự nhiên mà còn là nơi chứa đựng nhiều giá trị văn hóa lịch sử. Quận Tây Hồ là một khu vực đặc biệt với sự kết hợp hài hòa giữa không gian xanh mát của các hồ, làng nghề truyền thống và các di sản văn hóa phong phú. Những năm qua, Tây Hồ đã và đang thực hiện công tác bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, tạo nên một hình ảnh đầy bản sắc và thu hút du khách.
  • Một thoáng ký ức Hà Nội xưa
    Nếu mang nắng chiều chiếu nghiêng nghiêng vào ngăn ký ức của người Hà Nội, dễ sẽ thấy gói hàng Tết thời xa vắng, thấy chiếc áo chần bông xúng xính chờ cái rét ngọt để diện đi chơi… Thời gian có khả năng diệu kỳ, đôi khi có thể biến những khoảnh khắc tưởng chừng như thiếu thốn, khó khăn nhất trở thành tình cảm nhất, vui vẻ nhất; biến những điều răn dạy khắt khe nay trở thành lời vàng thước ngọc muốn gửi gắm lại cho thế hệ sau…
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phát động phong trào “Học tập trên các nền tảng số”
    Nhằm thực hiện đồng bộ các chủ trương, đường lối của Đảng và nhiệm vụ của Chính phủ về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong các lĩnh vực quản lý Nhà nước; Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành kế hoạch phát động phong trào “Học tập trên các nền tảng số” để trở thành phong trào “học tập số” thường xuyên, phổ cập, nâng cao kiến thức về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo... trong công chức, viên chức, người lao động của ngành.
  • Khơi dậy giá trị di sản bị lãng quên từ quán Đạo giáo
    Trong hệ thống tín ngưỡng tôn giáo của người Việt, đình, chùa, đền, miếu từ lâu đã được nhận diện như những thiết chế tiêu biểu, in đậm dấu ấn trong tâm thức cộng đồng. Tuy nhiên, có một loại hình di tích tôn giáo từng giữ vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần dân tộc nhưng dần bị lãng quên: đó là quán Đạo giáo. Cuốn sách "Quán Đạo giáo với một số vấn đề lịch sử và tôn giáo ở Việt Nam" của TS. Nguyễn Thế Hùng (NXB Chính trị quốc gia Sự thật, 2025) là một chuyên khảo công phu nhằm lấp đầy khoảng trống
  • Phường Sơn Tây (mới) ngày đầu thực hiện tổ chức chính quyền 2 cấp: Vì Nhân dân phục vụ
    Từ ngày 1/7/2025, cùng với cả nước, phường Sơn Tây (thị xã Sơn Tây cũ - thành phố Hà Nội) thực hiện hoạt động chính quyền 2 cấp. Từ đầu giờ sáng nay, 1/7, toàn bộ cán bộ, công chức Phục vụ hành chính công phường Sơn Tây đã có mặt đầy đủ, đã bắt tay ngay vào thực hiện nhiệm vụ.
  • Khai mạc triển lãm HanoiPrintPack 2025
    HanoiPrintPack 2025 quy tụ hơn 150 gian hàng đến từ 11 quốc gia và vùng lãnh thổ nhằm giới thiệu công nghệ tiên tiến trong lĩnh vực in ấn và đóng gói, hệ thống tự động hóa và vật liệu mới.
  • Hà Nội tuyên dương 39 tập thể, cá nhân trong "Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc"
    Sáng 2/7, Ban Chỉ đạo 138 thành phố Hà Nội tổ chức Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc (ANTQ); tuyên dương các điển hình tiên tiến trong phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ năm 2025.
Đừng bỏ lỡ
Chợ Bắc Qua và ký ức gánh hàng của mẹ
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO