Hà Nội xưa - nay

Nghề làm xôi Phú Thượng được ghi danh vào danh mục Di sản văn hoá phi vật thể Quốc gia

Thu Trang 17/02/2024 18:41

Ngày 17/2, tại di tích lịch sử - văn hoá Quốc gia Đình Phú Gia, UBND quận Tây Hồ long trọng tổ chức Lễ hội truyền thống Xôi Phú Thượng lần thứ VII và công bố Quyết định ghi danh Nghề Xôi Phú Thượng vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.

007.jpg
Chương trình văn nghệ mở màn lễ hội.

Trải qua quá trình lao động cần cù, sáng tạo, đến nay, người dân làng Gạ nói riêng và Nhân dân phường Phú Thượng nói chung đã được ghi nhận, bà con nơi đây đã và đang tiếp tục giữ gìn và phát triển nghề.

004.jpg
Phó chủ tịch UBND quận Tây Hồ Bùi Thị Lan Phương phát biểu.

Phát biểu khai mạc tại buổi lễ, Phó chủ tịch UBND quận Tây Hồ Bùi Thị Lan Phương cho biết: Xôi Phú Thượng như một nét văn hoá, không thể không nhắc tới Lễ hội truyền thống của làng Phú Gia, Phú Thượng. Lễ hội làng Phú Gia diễn ra vào 3 ngày 8,9,10 tháng Giêng âm lịch hàng năm. Nhân dân địa phương làm lễ cơm mới, dâng cúng lên Thành hoàng làng những sản phẩm xôi do mình làm ra bày tỏ lòng biết ơn và cầu mong Ngài phù hộ cho dân làng một mùa màng bội thu. Đồng thời, các gia đình nấu chè bà cốt để dâng cúng lên bàn thờ tổ tiên tại gia đình để bày lòng biết ơn tổ tiên đã khuất và mong muốn phù hộ cho con cháu làm ăn suôn sẻ.

0010.jpg
Xôi Phú Thượng được biết đến là món ăn ẩm thực truyền thống của người Hà Thành.

Từ năm 2017, cộng đồng nhân dân và chính quyền địa phương đã đồng thuận tổ chức Lễ hội Xôi tại Đình Phú Gia trong dịp Lễ hội làng vào ngày mùng 8 tháng Giêng âm lịch để tưởng nhớ công ơn của thần Khai Nguyên đồng thời là dịp để những người dân Phú Thượng lập nghiệp nơi xa trở về, cùng tôn vinh nghề truyền thống, dâng những mâm xôi dẻo thơm kết tinh từ tinh hoa trời đất cùng với tài hoa sáng tạo của con người lên Thành hoàng làng với mong ước một mùa xuân mới ấm no, hạnh phúc. Trong Lễ hội, người dân Phú Thượng mở Hội thi nấu xôi và chia sẻ, trình diễn nhiều món xôi ngon của Phú Thượng để du khách mọi miền Tổ quốc ghé thăm đều có thể thưởng thức và trải nghiệm.

Trong những năm qua, với mong muốn gìn giữ nghề truyền thống địa phương và nâng cao đời sống người dân, Quận Tây Hồ đã luôn quan tâm tạo điều kiện hỗ trợ làng nghề phát triển. Ngày 30/12/2016, Phú Thượng được UBND thành phố Hà Nội công nhận danh hiệu Làng nghề truyền thống xôi Phú Thượng.

Năm 2018, Xôi Phú Thượng là 01 trong 12 món ẩm thực truyền thống của Hà Nội Phục vụ Trung tâm Báo chí tại Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều đã thu hút sự chú ý của nhiều phóng viên báo chí nước ngoài. Năm 2019, Làng nghề truyền thống xôi Phú Thượng đã được Cục Sở hữu Trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu Xôi Phú Thượng.

009.jpg
Xuất phát từ niềm đam mê và tình yêu nghề, các nghệ nhân rất công phu từ khâu chọn nguyên liệu đến khâu chế biến để tạo ra thành phẩm xôi Phú Thượng bóng, no tròn, dẻo ngon mang đậm nét văn hóa ẩm thực của người Hà Nội thanh lịch.

Xôi Phú Thượng đã có những sản phẩm đạt tiêu chuẩn 4 sao OCOP (Chương trình mỗi xã một sản phẩm) của thành phố Hà Nội. Quận cũng đã tập trung đầu tư nâng cấp hạ tầng, chỉnh trang đường, ngõ, chiếu sáng trên địa bàn phường; đặc biệt đã và đang chỉ đạo triển khai xây dựng Đề án “Điểm giới thiệu, quảng bá sản phẩm làng nghề truyền thống Xôi Phú Thượng” nhằm tạo điều kiện, hỗ trợ tốt nhất cho làng nghề phát triển, khẳng định thương hiệu và nâng cao đời sống của người dân.

Và để định vị giá trị, bảo vệ và phát huy giá trị làng nghề truyền thống với tư cách là một di sản văn hoá, trong thời gian qua, với sự đồng hành, hỗ trợ của Sở Văn hoá và Thể thao Hà Nội, sự hướng dẫn, giúp đỡ của Cục di sản văn hoá phi vật thể, Bộ Văn hoá - Thể thao và Du lịch, các nhà khoa học đầu ngành văn hoá, Quận Tây Hồ đã hoàn thành việc lập hồ sơ khoa học đề nghị ghi danh “Nghề Xôi Phú Thượng” vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Lễ hội truyền thống Xôi Phú Thượng lần thứ VII; Lễ công bố Quyết định ghi danh Nghề Xôi Phú Thượng vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia hôm nay là dịp để tôn vinh Di sản; ghi nhận và biểu dương những nỗ lực của cấp ủy, chính quyền phường Phú Thượng, các phòng, ngành liên quan của quận và cộng đồng nhân dân trong việc gìn giữ, bảo tồn, phát huy giá trị Nghề truyền thống Xôi Phú Thượng; đồng thời thúc đẩy trách nhiệm bảo tồn, phát huy di sản phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao đời sống người dân.

Tin tưởng rằng, trong thời gian tới, Xôi Phú Thượng sẽ không chỉ là món ẩm thực nổi tiếng cung cấp tới mọi miền đất nước mà Làng nghề Xôi Phú Thượng sẽ là điểm du lịch với các tour du lịch hấp dẫn thu hút khách trong và ngoài nước thăm quan, trải nghiệm; góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân. Đồng thời, đóng góp tích cực vào việc đẩy mạnh quảng bá hình ảnh vùng đất và con người Tây Hồ với các điểm đến hấp dẫn, lễ hội truyền thống, các di sản văn hóa phi vật thể, sản phẩm văn hóa ẩm thực, góp phần phát triển công nghiệp văn hoá trên địa bàn, hiện thực hoá khát vọng xây dựng Quận Tây Hồ trở thành Trung tâm du lịch văn hoá của Thủ đô, phó chủ tịch quận Tây Hồ nhấn mạnh.

Việt Nam nằm trong nền văn minh lúa nước, những chế phẩm có thành phần gạo hay nếp đều chiếm vị trí quan trọng trong nền ẩm thực. Gạo nếp có mặt trong nhiều món ăn, từ bữa cơm gia đình đến các mâm cỗ trong Lễ, Tết như bánh dày, bánh chưng, và một món ăn vô cùng phổ biến và quen thuộc với người dân Việt bao đời nay, ấy chính là Xôi.

Xưa có câu ca rằng:

“Làng Gạ có gốc cây đề,

Có sông tắm mát, có nghề nấu xôi”

Câu ca ấy truyền tụng món xôi ngon nức tiếng đất Kinh kỳ Thăng Long xưa, Hà Nội nay – Xôi làng Gạ - làng Phú Gia, Phú Thượng.

Làng Gạ - Phú Thượng có nghề thổi xôi từ bao giờ thì không ai rõ. Nhờ nước mát của dòng Nhị Hà và phù sa màu mỡ mà làng Gạ xưa có cánh đồng lúa trù phú và phì nhiêu. Mỗi khi vào mùa, hương lúa thơm ngát triền đê sông Hồng… Từ những cánh đồng màu mỡ này, người dân làng Gạ trồng được hai loại gạo thượng hạng là nếp cái hoa vàng và nếp dâu keo để đồ xôi. Để có một chõ xôi ngon đậm chất xôi Phú Thượng, người dân nơi đây phải bỏ ra nhiều công phu.

Mặc dù vậy, ở Phú Thượng, gần như ai trong làng cũng biết đồ xôi, làm bánh trôi, bánh chay, xôi chè, bánh đa kê, nấu rượu nếp. Thế hệ sau tiếp nối thế hệ trước. Hiện làng có 3 nghệ nhân và có đến 600 gia đình đang làm nghề nấu xôi cùng một “hệ thống” bán lẻ với cả trăm người trong làng đưa hương thơm của xôi Phú Thượng đi khắp các ngõ ngách của đất Hà thành. Gánh xôi đời người của các mẹ, các chị không chỉ giúp mỗi gia đình của làng Gạ xưa qua cơn đói kém, Xôi Phú Thượng ngày nay còn giúp người dân làm giàu, trở thành hàng hóa có giá trị kinh tế cao mang lại nguồn lợi cho người dân và địa phương.

Trong những năm gần đây, để phát huy giá trị làng nghề truyền thống, các nghệ nhân làng Xôi đã chủ động, sáng tạo trong việc tiếp cận thị trường, quảng bá du lịch; gắn nghề truyền thống với lịch sử văn hoá địa phương nhằm phục vụ khách du lịch. Hiện nay, ngoài việc làm xôi phục vụ kinh doanh, Phú Thượng còn là địa chỉ quen thuộc của nhiều đoàn khách du lịch, nhất là các đoàn học sinh trên địa bàn Thành phố đến thăm quan, trải nghiệm nghề truyền thống và tìm hiểu lịch sử văn hoá.

Xôi làng Phú Gia xưa, hay Phú Thượng nay đã nâng tầm lên nghệ thuật ẩm thực Hà thành với thương hiệu đã được công nhận, gìn giữ. Những bà, những chị bán xôi truyền thống chân chất nét người ven đô xưa được tôn vinh thành nghệ nhân đất nghề. Hội Làng nghề truyền thống xôi Phú Thượng đã có nhiều hoạt động hỗ trợ các thành viên như chia sẻ kinh nghiệm làm xôi, bán xôi, hỗ trợ kênh tiêu thụ sản phẩm… Qua đó, giúp các thành viên gắn kết và cùng giữ nét truyền thống của làng./.

Một số hình ảnh PV ghi nhận tại Lễ hội:

005.jpg
006.jpg
Đại biểu Trung Ương, Thành phố Hà Nội, quận Tây Hồ tham dự buổi lễ.
002.jpg
Chủ tịch UBND quận Tây Hồ trao quyết định ghi danh Nghề Xôi Phú Thượng vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia cho phường Phú Thượng.
001.jpg

003.jpg
Ngày 16/02/2024, nghề làm xôi Phú Thượng Phường Phú Thượng, quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội đã được đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia theo Quyết định số 344/QĐ-BVHTTDL ngày 16/02/2024 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
0015.jpg
Một số gian hàng trưng bày tại ngày hội.
0011.jpg

0013.jpg
Du khách tham quan, trải nghiệm và check in tại các gian hàng.
Bài liên quan
(0) Bình luận
  • Ký ức Hà Nội thời bao cấp qua di sản kiến trúc
    Lịch sử đô thị Hà Nội có tầng tầng, lớp lớp các công trình kiến trúc được chia thành nhiều giai đoạn. Nếu như các công trình kiến trúc Pháp là minh chứng cho bước đầu du nhập văn minh phương Tây thì những công trình mang phong cách kiến trúc Đông Dương lại là sự kết hợp độc đáo giữa văn hóa phương Đông và phương Tây. Những công trình kiến trúc thời kì 1954 - 1986 đã thể hiện một tiếng nói mới, có sự kế thừa, học hỏi và sáng tạo, mang bản sắc kiến trúc Việt Nam, góp phần kiến tạo xã hội trong tâm thế một dân tộc được làm chủ vận mệnh của mình.
  • Đô thị sinh thái Thăng Long - Hà Nội là cơ sở hình thành văn hóa thanh lịch, giá trị sống hướng tới sự an bình
    GS-TS. Đặng Cảnh Khanh - Viện trưởng Viện nghiên cứu truyền thống và phát triển, nhận định, đô thị sinh thái Thăng Long - Hà Nội chính là cơ sở cho sự hình thành văn hóa thanh lịch và giá trị sống hướng tới sự an bình. Sự thanh lịch của con người đô thị Thăng Long, trước hết có lẽ được bắt đầu hình thành từ chính cảnh sắc của Thăng Long – Hà Nội.
  • Văn hóa Thăng Long - Hà Nội trở thành tâm điểm của những sáng tạo và phát triển văn hóa
    Theo GS.TS. Đặng Cảnh Khanh (Viện trưởng Viện nghiên cứu Truyền thống và phát triển), tính chất thanh cao, tôn trọng sự hài hòa và an bình khiến cho văn hóa Thăng Long - Hà Nội trở thành tâm điểm của những sáng tạo và phát triển văn hóa. Bởi vậy, UNESCO phong tặng danh hiệu “Thành phố hòa bình” cho Hà Nội là đúng đắn.
  • Đêm hồ Gươm kỳ diệu
    Sáng rực, lung linh, huyền ảo, thơ mộng - những vòm cây ven hồ sẫm tối nhả ra muôn ngàn trái quả nhấp nhánh như trong một đêm địa đàng, một vườn cổ tích. Ấy chính là quang cảnh hồ Gươm những ngày lễ Tết trong ký ức tuổi thơ tôi.
  • Chuyện ở hàng nước mắm
    Những năm 1958 - 1959, Hà Nội chưa bước vào nền kinh tế bao cấp, các cửa hàng tư nhân lâu đời vẫn hoạt động buôn bán ở khắp các phố phường. Dạo ấy, tôi đã bảy, tám tuổi nên thường được bà ngoại và mẹ sai đi mua những đồ lặt vặt cho gia đình.
  • Kiến trúc Thủ đô (1954 - nay): Dấu ấn qua mỗi chặng đường
    Sau ngày tiếp quản (10/10/1954), từ một thành phố nhỏ bé, với lượng dân số ít, Hà Nội đã vươn tầm trở thành thành phố lớn trong khu vực và thế giới với không gian kiến trúc đô thị đa hệ, giàu bản sắc và phát triển theo hướng văn minh hiện đại. Nhìn lại chặng đường 70 năm qua, có thể thấy ngành kiến trúc quy hoạch xây dựng đã có những đóng góp đáng kể và để lại nhiều dấu ấn. Đây chính là những bước đệm, tạo đà cho sự phát triển của đô thị Hà Nội trong tương lai.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Tuần lễ chiếu phim đặc sắc về Quân đội nhân dân Việt Nam
    Tuần phim Kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 – 22/12/2024) sẽ diễn ra tại thành phố Cao Bằng (từ ngày 9/12 đến ngày 13/12) và trên phạm vi cả nước (từ 19/12 đến ngày 25/12).
  • Thêm một cuốn sách về tôn giáo và đời sống tôn giáo ở Việt Nam
    Để giúp bạn đọc hiểu rõ và đầy đủ hơn về các tôn giáo, đời sống tôn giáo ở Việt Nam, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản cuốn sách “Tôn giáo và đời sống tôn giáo ở Việt Nam - Hỏi và đáp” của tác giả Nguyễn Thái Bình và Đỗ Thị Thanh Hương.
  • Họa mi vương vấn
    Chọn cho mình một góc quán cà phê ngoài trời, tôi nhìn dọc theo Phố sách Hà Nội. Vài ba người có lẽ là khách du lịch đang thích thú chụp ảnh và lựa sách, thi thoảng so vai, sửa lại khăn choàng khi có cơn gió ngang qua.
  • Hà Nội thưởng 300 triệu đồng cho học sinh đạt huy chương vàng quốc tế
    Sáng 10-12, các đại biểu tham dự kỳ họp thứ 20 Hội đồng Nhân dân (HĐND) thành phố Hà Nội khoá XVI, nhiệm kỳ 2021 - 2026, đã xem xét thông qua nhiều nghị quyết về các mức chi. Trong đó, có quy định về mức tiền thưởng đối với giáo viên, học sinh đạt thành tích cao trong các cuộc thi, kỳ thi cấp thành phố, quốc gia, quốc tế.
  • Lễ khởi công dự án xây dựng sân bay Gia Bình, Bắc Ninh
    Sân bay Gia Bình dự kiến hoàn thành vào dịp chào mừng Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV. Đây là sân bay phục vụ nhiệm vụ bay huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu của lực lượng Không quân CAND Việt Nam.
Đừng bỏ lỡ
Nghề làm xôi Phú Thượng được ghi danh vào danh mục Di sản văn hoá phi vật thể Quốc gia
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO