Lý luận - phê bình

Tiếp nối mạch nguồn cảm hứng tri ân

Lời bình của Nguyễn Thị Thiện 07:29 03/08/2024

Uống nước nhớ nguồn, tri ân người có công với đất nước và các liệt sĩ đã hy sinh là nét đẹp trong đạo lý truyền thống của dân tộc Việt Nam. Bài thơ “Khúc hát ru huyền thoại” của Quang Thiên Phú (bút danh của thầy giáo Lê Khắc Dinh, Nghệ An) tiếp nối mạch nguồn cảm hứng tri ân người có công với dân, với nước, mang sắc thái biểu đạt rất riêng.

9i.jpg

Khúc hát ru huyền thoại

Tháng Bảy về mẹ lại hát ru anh
Khúc hát ru xưa thay bằng lời cầu nguyện
Tiếng ru thì thầm theo khói hương
bay vào vô tận
Đến những chiến hào xưa...
máu nhuộm đỏ chiến trường

Nâng niu di ảnh và những tấm huân chương
Mẹ vuốt ve và gọi tên
những đứa con của mẹ
Các anh nhìn mẹ cười
nụ cười rất trẻ
Ôi! Những nụ cười khắc mãi dấu thời gian

Mẹ nhìn các con khẽ cất tiếng “đặc khàn”
Lời mẹ ru
Vọng vào lòng đất
nơi những đứa con yên nghỉ
Cho đất nước yên bình
Những con đường rộng mở
Cho Tổ quốc vươn cao
Quê hương thêm rạng rỡ
Cho em bé no tròn
giấc ngủ đưa nôi
Tóc mẹ bạc dần hóa những áng mây trôi
Nơi xa xôi
các anh có nghe
những khúc ru...
Huyền thoại.

Quang Thiên Phú

Uống nước nhớ nguồn, tri ân người có công với đất nước và các liệt sĩ đã hy sinh là nét đẹp trong đạo lý truyền thống của dân tộc Việt Nam. Bài thơ “Khúc hát ru huyền thoại” của Quang Thiên Phú (bút danh của thầy giáo Lê Khắc Dinh, Nghệ An) tiếp nối mạch nguồn cảm hứng tri ân người có công với dân, với nước, mang sắc thái biểu đạt rất riêng.

Bài được trình bày theo thể tự do. Cách biểu đạt này phù hợp với cảm xúc phóng khoáng, nhiều cung bậc qua những câu thơ đa dạng từ 2 đến 12 âm tiết. Thi phẩm phản ánh niềm xúc động nghẹn ngào, dào dạt như nỗi lòng chất chứa nhớ thương của người mẹ dành cho đứa con liệt sĩ.

Với trí tưởng tượng phong phú, tác giả như thấy hiển hiện trước mắt tại nơi chiến hào biên giới là người chiến sĩ - người con trai yêu quý, núm ruột xiết bao yêu thương của mẹ ngã xuống. Lúc anh còn thơ, bao đêm trường mẹ hằng hát ru con. Giờ đây, người con ấy đã đi xa mãi mãi, mẹ vẫn không tin đó là sự thật. Mẹ vẫn hát ru con vào mỗi dịp tháng Bảy nghĩa tình: “Tháng Bảy về mẹ lại hát ru anh/ Khúc hát ru xưa thay bằng lời cầu nguyện/ Tiếng ru thì thầm theo khói hương/ bay vào vô tận/ Đến những chiến hào xưa.../ máu nhuộm đỏ chiến trường”. Tháng Bảy hằng năm có ngày lễ kỷ niệm 27/7, tháng của những tưởng nhớ và hoài niệm tri ân, tháng đáp đền ơn nghĩa những người có công với đất nước, đặc biệt là các liệt sĩ. Lòng người mẹ lại trào dâng nỗi nhớ niềm thương đứa con đi xa. Mẹ từng gửi gắm qua “khúc hát ru” những vỗ về, đưa con hồi thơ bé vào giấc ngủ ngon lành năm xưa. Giờ đây, “khúc hát ru” mẹ “thay bằng lời cầu nguyện” để con của mẹ được siêu thoát và an nghỉ nơi vĩnh hằng.

Những câu thơ khiến người đọc rưng rưng nước mắt trước hình ảnh đôi tay gầy của mẹ: “Nâng niu di ảnh và những tấm huân chương/ Mẹ vuốt ve và gọi tên/ những đứa con của mẹ”. Tấm huân chương là biểu tượng cho vinh quang và sự cống hiến được Tổ quốc ghi nhận, điều ấy thật đáng quý nhưng không làm mẹ nguôi nỗi nhớ thương con. Mẹ gọi tên từng đứa con yêu dấu trên bia mộ. Đáp lại tấm lòng của mẹ: “Các anh nhìn mẹ cười/ nụ cười rất trẻ/ Ôi! Những nụ cười khắc mãi dấu thời gian”. Câu thơ cảm thán với những hình ảnh rất chân thực. Trong thơ như có họa, tác giả đã tạc bằng thơ nụ cười tươi trẻ rạng rỡ của đứa con liệt sĩ “mãi mãi tuổi 20” trên di ảnh, trong nỗi nhớ thương của đấng sinh thành.

Cảm xúc sâu lắng nhất trong bài là những âm thanh “đặc khàn” cất lên từ sâu thẳm gan ruột mẹ: “Lời mẹ ru/ Vọng vào lòng đất”. Mẹ giàu đức hy sinh, vị tha, bao dung nên lời cầu nguyện của mẹ chẳng vì cá nhân con hay gia đình riêng của mẹ. Mẹ cầu mong khấn nguyện chung: “Cho đất nước yên bình/ Những con đường rộng mở/ Cho Tổ quốc vươn cao/ Quê hương thêm rạng rỡ/ Cho em bé no tròn/ giấc ngủ đưa nôi”. Điều mẹ mong ước, khát khao nhất là mọi người, mọi nhà có cuộc sống hòa bình, nhân dân được sống yên ổn, Tổ quốc được mạnh giàu, quê hương phát triển, em thơ được ăn no, ngủ yên. Trong bài, niềm xúc động thành kính trước tấm lòng của mẹ và cảm hứng sử thi khiến tác giả kết thúc bài bằng thơ hình ảnh người mẹ mái tóc bạc bồng bềnh như mây trắng, một vẻ đẹp lộng lẫy và kỳ vĩ: “Tóc mẹ bạc dần hóa những áng mây trôi/ Nơi xa xôi/ các anh có nghe/ những khúc ru.../ huyền thoại”.

Lời thơ cô lại, những câu ngắn tựa như tiếng nấc nghẹn ngào của chủ thể trữ tình thương quý và cảm phục tấm lòng cao cả của người mẹ liệt sĩ. Tấm lòng vị tha, nhân hậu và tình yêu thương con vô bờ của người mẹ trong bài thơ là điển hình của biết bao bà mẹ Việt Nam. Bài thơ là lời nhắc nhớ chúng ta hãy sống sao cho xứng đáng với sự hy sinh của những người mẹ và các anh hùng liệt sĩ đã ngã xuống vì độc lập tự do của dân tộc./.

Bài liên quan
  • Vừa tỉnh vừa mê với “Thuốc mê” của Thâm Tâm
    Câu chuyện mỏng mảnh, ngắn gọn, mà nhà thơ Thâm Tâm gợi ra được những sắc thái ly kỳ, hồi hộp. Nhưng vừa ngả theo hướng truyện phiêu lưu, điều tra, lại vừa gài được chất tình của chuyện yêu đương quyến luyến nam nữ, mà không ngả ngớn, “sến sẩm” ướt át. Liên tưởng trong đời sống hiện đại hôm nay, tiểu thuyết “Thuốc mê” vẫn nhắc hỏi ta về việc sống như thế nào cho ra con người, giữa biết bao nhiêu áp lực và ràng buộc.
(0) Bình luận
  • “Con đường tương lai ” – Hành trình trí tuệ nối dài khát vọng Việt
    Nhân dịp kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam, ngày 19/6, tại Thư viện Quốc gia Việt Nam, Hội Nhà văn Hà Nội, Viện Nhân học Văn hóa, Viện Khoa học Giáo dục và Môi trường kết hợp với Sàn văn hóa Học và Đọc Việt Nam, Nhà xuất bản Thể thao và Du lịch tổ chức Hội thảo khoa học đánh giá tập 1 và định hướng tập tiếp theo của dự án sách “Con đường tương lai”.
  • Trại viết Lý luận, phê bình VHNT “50 năm Văn học Nghệ thuật Việt Nam đồng hành cùng dân tộc”
    Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam tổ chức Trại viết Lý luận, phê bình VHNT “50 năm Văn học Nghệ thuật Việt Nam đồng hành cùng dân tộc” tại Thành phố Huế.
  • Thơ Lữ Hồng - vị buồn dưới một đồng cỏ thơm
    Tình yêu trong thơ Lữ Hồng không ồn ào hay cháy lửa. Nó là thứ tình thì thầm, âm ỉ từ bên trong, càng đọc càng cảm nhận được sự đằm sâu, nồng nàn và chân thật. Đó không chỉ là cảm xúc của một cô gái trẻ lần đầu biết yêu mà là tâm hồn của người phụ nữ đã trải qua những mất mát thấu hiểu lặng im và khát vọng được yêu trọn vẹn.
  • Nguyễn Chính và những trăn trở “nắng đã qua thu”
    “Nắng đã qua thu” là tập thơ thứ 10 của nhà thơ Nguyễn Chính - hội viên Hội Nhà văn Hà Nội, được Nhà xuất bản Hội Nhà văn ấn hành đầu năm 2025, với lời giới thiệu trang trọng, hấp dẫn của nhà thơ Đặng Huy Giang.
  • Tình đất đai xứ sở ngả bóng trong văn chương
    Ngày 20/7/1954, Hiệp định Genève được ký kết, nước ta tạm thời chia cắt làm hai miền và 21 năm sau (năm 1975) mới tái thống nhất. Tình cảm ấy ngả bóng vào văn chương tạo nên một không gian cảm xúc trùng điệp nỗi nhớ thương đất đai sông núi, chưa từng có trong tiến trình văn chương nước nhà, cả văn xuôi lẫn thơ.
  • Thế hệ nhà văn 1975 trong không gian văn học đương đại
    Lớp nhà văn sinh từ 1975, chúng tôi gọi là “Thế hệ 1975”, một lực lượng đông đảo (sinh ra trong vòng 20 năm, sau giải phóng miền Nam), các tác giả là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, hoặc những cây bút nhiều triển vọng.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Khơi dậy giá trị di sản bị lãng quên từ quán Đạo giáo
    Trong hệ thống tín ngưỡng tôn giáo của người Việt, đình, chùa, đền, miếu từ lâu đã được nhận diện như những thiết chế tiêu biểu, in đậm dấu ấn trong tâm thức cộng đồng. Tuy nhiên, có một loại hình di tích tôn giáo từng giữ vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần dân tộc nhưng dần bị lãng quên: đó là quán Đạo giáo. Cuốn sách "Quán Đạo giáo với một số vấn đề lịch sử và tôn giáo ở Việt Nam" của TS. Nguyễn Thế Hùng (NXB Chính trị quốc gia Sự thật, 2025) là một chuyên khảo công phu nhằm lấp đầy khoảng trống trong nghiên cứu cũng như nhận thức xã hội về loại hình di sản đặc biệt này.
  • Phường Sơn Tây (mới) ngày đầu thực hiện tổ chức chính quyền 2 cấp: Vì Nhân dân phục vụ
    Từ ngày 1/7/2025, cùng với cả nước, phường Sơn Tây (thị xã Sơn Tây cũ - thành phố Hà Nội) thực hiện hoạt động chính quyền 2 cấp. Từ đầu giờ sáng nay, 1/7, toàn bộ cán bộ, công chức Phục vụ hành chính công phường Sơn Tây đã có mặt đầy đủ, đã bắt tay ngay vào thực hiện nhiệm vụ.
  • Kỳ họp thứ Nhất HĐND phường Cửa Nam: Không để đứt gãy công việc khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp
    Thực hiện Luật Tổ chức chính quyền địa phương, sáng 1/7, HĐND phường Cửa Nam (Thành phố Hà Nội) khóa I, nhiệm kỳ 2021-2026 tổ chức kỳ họp thứ nhất để xem xét, quyết định công tác nhân sự và thực hiện các nội dung quan trọng thuộc thẩm quyền. Đây là kỳ họp đặc biệt của phường Cửa Nam để hoàn thiện tổ chức bộ máy, vận hành chính quyền địa phương 2 cấp hiệu lực, hiệu quả góp phần xây dựng và phát triển Thủ đô Văn hiến – Văn minh – Hiện đại.
  • Ngày đầu tiên vận hành chính quyền 2 cấp tại phường Ba Đình diễn ra thông suốt
    Sáng 1/7, 126 xã, phường trên địa bàn Thành phố Hà Nội chính thức vận hành theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp được đánh giá diễn ra thuận lợi, người dân đánh giá cao tinh thần phục vụ chu đáo của đội ngũ cán bộ, công chức.
  • Kỳ họp thứ Nhất HĐND phường Phú Thượng: Nâng cao hiệu quả phục vụ nhân dân
    Sáng 1/7, HĐND phường Phú Thượng (Hà Nội) khóa I tổ chức kỳ họp thứ Nhất, nhiệm kỳ 2021-2026, thông qua nhiều nghị quyết quan trọng nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Đừng bỏ lỡ
Tiếp nối mạch nguồn cảm hứng tri ân
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO