Phủ Tây Hồ - Những điều chưa biết: Phủ chính và Điện Sơn Trang.

Phương Anh (T/h)| 03/12/2022 21:45

Các công trình kiến trúc của Phủ Tây Hồ bao gồm phủ chính có quy mô lớn nhất. Mặt trước là cửa tam quan 2 tầng, mái giữa có ghi “Tây Hồ hiển tích”, được trang trí tỉ mỉ, công phu. Kế đến là Điện Sơn Trang 3 tầng, 8 mái cong, lòng nhà có 2 tầng, tầng trên thờ Quan Âm, tầng dưới là 3 động Sơn Trang chiếm 3 gian; khu nhà khách, lầu Cô, lầu Cậu…

Phủ chính

Phủ chính gồm một toà nhà nối liền nhưng được chia làm ba theo kiểu chữ “tam”. Tiền tế thờ cộng đồng, trung tế thờ vua cha Ngọc Hoàng Thượng đế và Tam toà thánh Mẫu (thờ bài vị). Hậu cung thờ ba vị thánh Mẫu (thờ tượng). Ba vị thánh Mẫu là Mẫu Liễu, Mẫu Thượng Ngàn, Mẫu Thoải.

phu-tay-ho-huyen-thoai-linh-thieng-tin-nguong-tho-mau-tam-tu-phu.jpg
Cổng tam quan để vào Phủ Tây Hồ.

Theo quan niệm Tam phủ thì: Cai quản Thiên Phủ có Thiên quan, Thiên quan tích phúc (ban phúc lộc cho người). Cai quản Địa phủ có Địa quan, Địa quan xá tội (xá bỏ tội lỗi cho con người). Cai quản Thuỷ phủ có Thuỷ quan, Thuỷ quan giải ách (cởi bỏ mọi chướng ngại khó khăn cho con người).

Với sức mạnh thần bí ban phúc, xá tội, giải ách, tín ngưỡng Tam phủ quả hấp dẫn với bất cứ ai.

Hơn nữa tín ngưỡng Tam phủ đều tôn thờ vua cha Ngọc Hoàng. Ngọc Hoàng là vị thần tối cao trên Thiên đình cai quản tam giới, cai quản bách thần. Ngọc Hoàng uy nghiêm là thế, nhưng với tâm linh của người tín ngưỡng Tam phủ thì Ngọc Hoàng cũng có xương có thịt, có vợ có con. Vợ Ngọc Hoàng là Tây Vương Mẫu. Con Ngọc Hoàng là Liễu Hạnh công chúa. Do đánh vỡ chén ngọc mà con gái út của Ngọc Hoàng bị đày xuống làm dân thường ở làng Vân Hương, huyện Thiên Bản, trấn Sơn Nam, nước Đại Việt để tu luyện. Sau do luyến tiếc cảnh đẹp nước Nam, nàng lại lẻn xuống trần gian để thưởng ngoạn, khi ở Quảng Bình, Nghệ An, lúc ở Thanh Hoá, Lạng Sơn, cuối cùng nàng đam mê phong cảnh Tây Hồ hơn bất cứ ai.

Bởi vậy ở phủ chính còn có biển đề: Tây Hồ hiển tích

Nghĩa là: Hiển tích ở Tây Hồ

Hay: Tây Hồ phong nguyệt đề:

Nghĩa là: Gió trăng Tây Hồ

Gió trời, trăng trời và cũng chỉ có người trời như Liễu Hạnh mới cảm nhận hết cái thi vị của gió trăng ở đây.

Danh truyền Nam sử, dấu tiên rực rỡ mấy ngàn thu. Các nhà nghiên cứu về Tam phủ, về Mẫu thường muốn truy nguyên. Vậy Mẫu tên tuổi là gì, quê quán ở đâu, đời sống riêng tư ra sao, hiển thánh như thế nào... xin hãy xem câu đối:

Tối linh nhi linh, Thiên Bản hồi hoàn chân cảnh tịnh.

Chúng mẫu chi mẫu, Tây Hồ hương hoả biệt từ tôn.

Tạm dịch:

Linh thiêng của linh, Thiên Bản trang hoàng tiên phủ đệ

Mẫu trong các mẫu, Tây Hồ hương hoả chốn từ tôn.

Tìm về quê gốc của Mẫu, kỳ thực vùng này do Sùng thượng Thiên tiên Liễu Hạnh, con gái út của Ngọc Hoàng mà có tên là Vân Hương, Thiên Bản, Thiên Hương... Tất cả những danh từ đó là tính từ hoá, nó đã quy về hư vô, quy về mây gió, quy về cái gốc của vạn vật

Bài thơ bên trái phủ chính nói rõ về thân thế của Mẫu:

Vân tác y thường phong tác xa

Chiêu du Đâu Suất mộ yên hà

Nhân gian dục thức ngô danh tính

Nhất đại tiên nhân Ngọc Kinh hoa.

Tạm dịch:

Mây là áo gió là xe

Sáng chơi Đâu Suất chiều mê yên hà

Người đời muốn hỏi tên ta?

Quỳnh Hoa tiên nữ mờ xa Thiên đình.

Điện Sơn Trang

Điện Sơn Trang mới được xây bằng chất liệu bê tông giả gỗ làm theo kiểu chồng diềm hai tầng mái ngói. Tầng trên thờ Phật và Tam toà Thánh Mẫu, tầng dưới thờ Mẫu Thượng Ngàn và 24 cô sơn trang. Nói là Điện Sơn Trang nhưng thực ra đây là nơi thờ Phật. Phật tức Tiên, Tiên tức Phật. Quan niệm dân gian Việt Nam là thế. Họ coi Tiên, Phật là một, đều là các vị thần tối linh bất tử, cứu giúp con người. Tiên cuối cùng cũng quy về Phật. Nội đạo tràng và các thần tích về Mẫu Liễu đều nói: Mẫu Liễu Hạnh được Phật Bà Quan Âm cứu đưa về chùa Hương, quy y Phật!

phu-tay-ho-hn-8-nemtv.jpg

Điện Sơn Trang không nên hiểu đơn thuần là nơi thờ Mẫu Thượng Ngàn. Mà Điện Sơn Trang ở phủ Tây Hồ nếu suy rộng ra là sơn lâm nước Việt, thu nhỏ lại là núi non Hương Tích, núi non Tây Hồ. Tiên, Phật bao giờ cũng gắn với non xanh nước biếc linh thiêng, giang sơn kỳ tú. Chính vì thế ở các phủ, các điện có thờ Phật cũng là điều dễ hiểu.

“Tháng tám giỗ cha, tháng ba giỗ mẹ”. Cha là Trần Hưng Đạo, mẹ là Liễu Hạnh công chúa. Cha và mẹ là cha mẹ trong tâm linh tôn giáo, không nên hiểu theo nghĩa dung tục.

Hàng năm cứ vào ngày mùng 3 tháng ba và 13 tháng tám âm lịch, tại phủ Tây Hồ đều mở hội tế lễ. Lễ hội này đã có từ xưa, mấy năm gần đây càng trở nên hưng thịnh. Có thể nói lượng người đến cầu khấn, thăm viếng tại phủ ngày càng nhiều, không lúc nào ngừng.

Phủ Tây Hồ đã được Bộ Văn hoá và Thông tin xếp hạng di tích lịch sử, kiến trúc nghệ thuật năm 1996.

Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 01

Bài liên quan
  • Thành cổ Sơn Tây - Tòa thành đá ong duy nhất của Việt Nam
    Với lối kiến trúc độc đáo, Thành cổ Sơn Tây là một trong những điểm đến không thể bỏ qua mỗi khi đến thăm thủ đô. Cho đến thời điểm hiện tại, đây là thành trì lớn nhất còn tồn tại ở Hà Nội. Đó cũng chính là lý do vì sao hàng năm, nơi đây thu hút hàng nghìn lượt khách đến tham quan và khám phá vẻ đẹp mang tính lịch sử lâu đời tại đây.
(0) Bình luận
  • Ô Quan Chưởng - Cửa ô cuối cùng của Hà Nội
    Cửa Ô Quan Chưởng nằm ở phía Đông thành Thăng Long xưa, hiện nay thuộc phường Đồng Xuân, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Đây là một trong những cửa ô quan trọng của thành Thăng Long còn sót lại cho đến ngày nay. Chứng kiến biết bao biến đổi thăng trầm của Thủ đô, giữa phố phường Hà Nội nhộn nhịp hôm nay, Ô Quan Chưởng vẫn sừng sững uy nghiêm, khoác lên mình vẻ đẹp cổ kính, bình yên...
  • Bảo tàng Mỹ thuật ở giữa làng quê (huyện Ba Vì)
    Xứ Đoài là một vùng đất tối cổ - vùng địa văn hoá, địa thi hoạ - nơi mà con người có thể trải nghiệm đời mình trong hệ sinh thái tự nhiên của vùng đất, đi qua những truyền thuyết, cổ tích, để từ đó tạo nên tâm tính, giọng nói đặc trưng của con người xứ Đoài. Nắng và gió, núi và sông xứ Đoài đã gợi cảm hứng sáng tác cho một Tản Đà, một Quang Dũng và nhiều thi nhân, hoạ sĩ: từ Tô Ngọc Vân, Nguyễn Gia Trí đến Sĩ Tốt, Nguyễn Tiến Chung, Nguyễn Tư Nghiêm, Nguyễn Sáng... và những thế hệ văn nghệ sĩ sau này, ở họ đều có những sáng tác xuất sắc về xứ Đoài.
  • Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày (huyện Phú Xuyên)
    Đi khắp các vùng miền của Tổ quốc, những cựu tù binh Phú Quốc đã sưu tầm kỷ vật, di vật, tranh ảnh có liên quan đến các nhà tù trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược mà đồng đội và các ông đã trải qua. Hơn 20 năm kiếm tìm và góp nhặt, Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày, do chính những người cựu tù năm xưa thành lập là những minh chứng chân thực về một thời oanh liệt và hào hùng của dân tộc.
  • Bảo tàng Quê hương phong trào chiếc gậy Trường Sơn (huyệnỨng Hoà)
    Hoà Xá là một làng quê nằm sát bờ tả sông Đáy, thuộc vùng ven chiêm trũng Khu Cháy. Nơi đây sớm có phong trào cách mạng ngay từ những năm 1930, là hậu phương trung thành của cuộc kháng chiến chống Pháp. Trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Hòa Xá được xem là quê hương của phong trào động viên thanh niên lên đường “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” và câu chuyện huyền thoại “chiếc gậy Trường Sơn”.
  • Khu Cháy, Bảo tàng Khu Cháy - một địa chỉ đỏ về truyền thống đấu tranh cách mạng ở Ứng Hoà, Phú Xuyên
    “Khu Cháy” là thuật ngữ để nói về một khu du kích trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp gồm 22 xã ở phía nam huyện Ứng Hoà và tây huyện Phú Xuyên, Hà Nội.
  • Bảo tàng Tổng cục II (quận Hoàng Mai)
    Toạ lạc tại số 322 đường Lê Trọng Tấn, quận Hoàng Mai, Hà Nội trên khuôn viên rộng 3.500m2, gồm 2 tầng nhà và phần trưng bày ngoài trời, Bảo tàng Tổng cục II hiện lưu giữ 5.830 hiện vật, trong đó có nhiều hiện vật quý hiếm gắn liền với cuộc đời hoạt động của nhiều chiến sĩ tình báo xuất sắc của Quân đội nhân dân Việt Nam. Với chức năng phục vụ công tác nghiên cứu, tham quan học tập, giáo dục truyền thống, Bảo tàng Tổng cục II chính thức được Bộ Văn hoá - Thông tin công nhận nằm trong hệ thống các bảo tàng cấp 2 toàn quân.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Khai trương hạ tầng Trung tâm Dữ liệu chính thành phố Hà Nội
    Sáng nay 6/12, UBND thành phố Hà Nội tổ chức Lễ khai trương hạ tầng Trung tâm Dữ liệu chính thành phố Hà Nội tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc, Hà Nội.
  • [Podcast] Quà chiều – Thú ăn tao nhã của người Hà Nội
    Hà Nội có nhiều điều khiến người ta yêu và nhớ. Có người yêu Hà Nội vì mùa thu với hương hoa sữa thơm nồng, có người yêu Hà Nội vì mùa hạ cùng những trái sấu chín vàng ươm, cùng những rặng hoa bằng lăng tím ngắt. Có người lại yêu Hà Nội bởi mùa đông - vì đó là mùa của tình yêu, là mùa gọi người ta xích lại gần nhau hơn, mùa của những bàn tay đan cài vào nhau, mùa của những nụ hôn và cái ôm thật chặt. Có người lại yêu Hà Nội để mỗi khi chiều về lân la những khu tập thể cũ, những ngõ nhỏ, phố nhỏ tìm kiếm thức quà chiều mà mình ưa thích nào là cháo sườn, cháo trai, bành giò, bánh gối… Những điều giản dị đó trong nhịp sống hàng ngày của người Hà Nội đôi khi lại là lý do chính để nhiều người đến, yêu và muốn gắn bó với Hà Nội.
  • Trưng bày gần 150 tài liệu, hình ảnh quý giá về 80 năm Quân đội nhân dân Việt Nam
    Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2024), Trung tâm Lưu trữ quốc gia III tổ chức giới thiệu bộ tài liệu lưu trữ quốc gia với chủ đề "80 Năm Quân đội nhân dân Việt Nam" gồm gần 150 tài liệu và hình ảnh quý giá được lựa chọn từ nhiều nguồn khác nhau. Các tài liệu được tuyển chọn từ các phông tài liệu hành chính như Phủ Thủ tướng, Quốc hội, Bộ Nội vụ, Chủ tịch nước/Văn phòng Chủ tịch nước, Ủy ban Thống nhất Chính phủ...
  • Hợp tác phát triển bền vững ngành Dệt may và Da giày Việt Nam
    Ngày 05/12, tại Hà Nội, Bộ Công Thương (Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững) và Tổ chức Sáng kiến và thương mại bền vững (IDH), các Hiệp hội trong lĩnh vực dệt may và da giày (Hiệp hội Dệt may Việt Nam - VITAS, Hiệp hội Bông sợi Việt Nam - VCOSA và Hiệp hội Da giày và Túi xách Việt Nam - LEFASO) tổ chức Hội thảo quốc tế “Hợp tác phát triển bền vững ngành Dệt may và Da giày Việt Nam”.
  • Hà Nội yêu cầu đảm bảo đủ thuốc cho phòng chống dịch và nhu cầu sử dụng trong dịp Tết 2025
    Sở Y tế Hà Nội đã có văn bản số 6069/SYT-NVD yêu cầu các đơn vị đảm bảo cung ứng thuốc phòng, chống dịch bệnh và nhu cầu sử dụng thuốc trong dịp Tết Dương lịch và Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025.
Đừng bỏ lỡ
Phủ Tây Hồ - Những điều chưa biết: Phủ chính và Điện Sơn Trang.
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO