Đây là một quần thể di tích danh thắng nổi tiếng, hội tụ đầy đủ các yếu tố tâm linh, sinh khí của trời đất với phong cảnh núi non hùng vĩ, lại được thiên nhiên ban tặng dòng thác trong lành, mát mẻ quanh năm rồi hội tụ ở một điểm như sự giao hòa âm dương giữa trời và đất, mang lại phúc lộc cho muôn người.
Truyền thuyết kể rằng, vào đời vua Hùng thứ 18, khi Thủy Tinh dâng nước đánh Sơn Tinh, “Ao Vua” là nơi hội quân của Thủy Tinh. Để ngăn chặn luồng nước dữ, Sơn Tinh bèn tách núi Ba Vì thành nhiều ngọn rồi thúc quân bao vây địch. Sơn Tinh còn cho quân đeo giỏ chứa đầy hạt mây rải quanh Ao Vua. Trong nháy mắt, mây mọc thành rừng, gai đầy chi chít thít chặt quân của Thủy Tinh. Sau một trận giáp chiến ác liệt, Thủy Tinh thua trận phải bỏ chạy, vô số quân tôm, quân cá bị mắc vào cành gai, tử trận. Ngày nay, trong dãy Ba Vì có giống mây vừa dài, vừa lớn, người ta bảo đó là giống mây con cháu của Sơn Tinh.
Len lỏi giữa cảnh trí thâm u của phong cảnh khu vực Ao Vua, ở độ cao 200m có con suối thả mình chảy xuống chân núi, qua ba cấp hơi nước bay lên trắng xóa, người ta gọi đó là “Thác Bạc”, trong đó, “Ao Vua” nằm dưới chân thác như một hồ nước nhỏ, bốn mùa trong xanh soi bóng cả mây trời - đó chính là “Ao” của “Vua” Thủy một thời vang dội, đến nay vẫn còn được bảo tồn và phát huy giá trị nguyên sinh vốn có.
Gắn với truyền thuyết “Ao Vua”, ở giữa đỉnh U Bò còn có một giếng sâu. Mặc dù giếng ở trên đỉnh núi cao, nhưng quanh năm lúc nào mạch nước cũng dâng đầy. Nước giếng rất ngọt và mát. Tục truyền, khi xưa trong những ngày giáp chiến với Thủy Tinh ở Ao Vua, quân của Sơn Tinh trên núi không có nước ăn, Sơn Tinh liền rút gươm cắm xuống đỉnh núi U Bò cho quân theo dấu gươm đào giếng lấy nước. Quả nhiên khi đào xuống mấy thước, đã thấy nước phun lên thành tia rất mạnh. Quân của Sơn Tinh nhờ đó mà không bị khát. Chiếc giếng kỳ lạ đó đến nay vẫn được dân quanh vùng quen gọi là giếng Mũi Gươm.
Ao Vua - điểm du lịch với cảnh quan thiên nhiên đa dạng, khí hậu ôn hòa mát mẻ, non xanh nước biếc, phong cảnh hữu tình đã và đang trở thành nơi tham quan hấp dẫn du khách trong và ngoài nước. Đến đây bạn không chỉ được sống trong không gian văn hóa đậm đà huyền tích và giàu chất nhân văn, với những câu chuyện về Hùng Duệ Vương, công chúa Ngọc Hoa, thần núi Sơn Tinh, thần nước Thủy Tinh, về cuộc chiến long trời lở đất của hai vị thần là những truyền thuyết đẹp nhất của người Việt, mà nơi đây còn là điểm hẹn của sự giao lưu giữa đồng bào Kinh, Mường, Dao. Du khách được leo núi, vượt thác, vui đùa trong công viên nước, thăm động Sơn Tinh, Thủy Tinh, rong ruổi du thuyền trên mặt hồ hay đùa vui với chim thú trong vườn và thưởng thức các món ăn đậm đà hương vị núi rừng như rượu cần, măng, xôi nếp nương, nấm hương, cơm lam... Vào những ngày hè oi bức, từng dòng xe máy, ô tô từ các ngả đường đổ về khu du lịch Áo Vua làm cho khung cảnh thêm náo nhiệt, sôi động.
Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 01
