Xác định vị thế Thủ đô, là trái tim của cả nước, Hà Nội luôn tích cực mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế, quan hệ đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại Nhân dân, tăng cường quảng bá văn hóa, giao lưu hữu nghị, thúc đẩy xúc tiến thương mại, thu hút đầu tư nước ngoài. Đến nay, Hà Nội có quan hệ hữu nghị, hợp tác với hơn 100 thủ đô, thành phố, vùng địa phương trên thế giới. Đồng thời Hà Nội ký thỏa thuận hợp tác với 61 Thủ đô, thành phố các nước; có quan hệ kinh tế thương mại với gần 200 quốc gia và vùng lãnh thổ và là thành viên của nhiều tổ chức quốc tế có uy tín trên thế giới. Hàng năm, lãnh đạo Thành phố Hà Nội đã tiếp xúc, làm việc với hàng trăm đoàn khách, đối tác quốc tế; duy trì hoạt động giao lưu, trao đổi đoàn các cấp. Đối ngoại nhân dân được tăng cường; nhiều di sản văn hóa, danh hiệu cao quý được UNESCO vinh danh.

Riêng về lĩnh vực ngoại giao văn hóa, nhiều năm qua, Thủ đô Hà Nội đã tổ chức và đăng cai nhiều sự kiện văn hóa gây tiếng vang trong nước và quốc tế, quảng bá tiềm năng của văn hóa Thăng Long - Hà Nội, kết hợp các giá trị văn hóa truyền thống được chắt lọc, kết tinh từ các vùng văn hóa xứ Đoài, xứ Đông, xứ Bắc…, Trong đó, cuối năm 2019, Hà Nội là thành phố đầu tiên của Việt Nam gia nhập hệ thống “Thành phố sáng tạo” của UNESCO trong lĩnh vực thiết kế. Sau gần 4 năm thực hiện, Hà Nội đã có nhiều hoạt động để cụ thể hóa những cam kết xây dựng Thành phố sáng tạo mà điển hình là Thành ủy Hà Nội đã ban hành Nghị quyết số 09-NQ/TU “Về phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”.

Hàng năm, Hà Nội tổ chức Lễ hội Thiết kế Sáng tạo với các chủ đề “Khơi nguồn Sáng tạo” (2021), “Sáng tạo và công nghệ” (2022) và năm 2023 vừa qua, Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội với chủ đề “Dòng chảy” tập trung vào 3 trụ cột chính: Thiết kế, Cộng đồng, Sáng tạo đã thu hút hàng vạn du khách trong nước và quốc tế, cộng đồng sáng tạo Thủ đô và nhiều quốc gia trên thế giới, lan tỏa và tôn vinh nguồn lực văn hóa sáng tạo phong phú của Thủ đô. Qua những công trình nghệ thuật và sáng tạo trong Lễ hội, tất cả có thể nhìn và cảm nhận cách mà sự phát triển của các nguồn lực văn hóa trong thành phố đã và đang đem lại sức sống mới cho Thủ đô Hà Nội.

Bên cạnh đó, nét đẹp văn hóa và con người Hà Nội được thể hiện trong các Tuần Văn hóa Hà Nội với các hoạt động sôi nổi được tổ chức thời gian qua tại Liên bang Nga, Pháp, Nhật Bản…, trong các Liên hoan phim quốc tế, Chương trình lễ hội Âm nhạc quốc tế Gió mùa, Lễ hội Áo dài, Lễ hội quà tặng Du lịch, Lễ hội Ẩm thực và gần đây là Festival Thu Hà Nội… Hơn nữa, Hà Nội cũng hợp tác cùng các tỉnh thành cả nước tổ chức các Ngày hội văn hóa Hà Nội tại các tỉnh, thành phố: Hồ Chí Minh, Điện Biên,…góp phần quảng bá hình ảnh Thủ đô Hà Nội – Thành phố Vì hòa bình – ngàn năm văn hiến; Hà Nội là trung tâm hội tụ và tỏa sáng văn hóa với sự phong phú, đa dạng về các loại hình di sản văn hóa vật thể và phi vật thể cũng như con người hào hoa, thanh lịch – văn minh.

Trong hoạt động văn học nghệ thuật, giới văn nghệ sĩ Hà Nội duy trì đều đặn việc cùng tổ chức triển lãm, trại sáng tác, xuất bản ấn phẩm chung, hội thảo văn học nghệ thuật chung với các tỉnh, thành phố trên cả nước và sinh hoạt văn hóa nghệ thuật giao lưu vớí các tỉnh kết nghĩa. Đặc biệt, từ năm 2023, Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật: Hà Nội - Thừa Thiên Huế - TP. Hồ Chí Minh đã ký kết hợp tác, phối hợp hoạt động trên lĩnh vực văn học nghệ thuật. Qua hoạt động này, các văn nghệ sĩ Thủ đô Hà Nội - Huế - TP. Hồ Chí Minh có điều kiện hơn để tích hợp những âm vang lịch sử - văn hoá - thi ca - nghệ thuật của ba thành phố xưa và nay, từ đó, hướng mọi khát khao hiểu biết, khám phá vào sáng tạo; vượt giới hạn chật hẹp để vươn đến những khung trời mới lạ của tri thức và nghệ thuật, mà vẫn không xa lạ với truyền thống.

Trong suốt chiều dài lịch sử, Thăng Long - Hà Nội luôn giữ vị thế quan trọng trong hoạt động ngoại giao của Việt Nam. Dưới các triều đại phong kiến, văn hóa và con người của đất kinh kỳ ngàn năm văn hiến đã góp phần không nhỏ vào thực hiện các mục tiêu đối ngoại của quốc gia - dân tộc. Đến hôm nay, Hà Nội tròn 70 năm ngày Giải phóng, những năm tháng lịch sử hào hùng “Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh”, công tác ngoại giao trong đó có ngoại giao văn hóa đã, đang được Hà Nội tiếp nối, phát triển đầy tự hào, quyết tâm xây dựng và phát triển thành một Thủ đô hòa bình và Sáng tạo, Thủ đô của lương tri và phẩm giá con người.

Kế hoạch triển khai chiến lược văn hóa đối ngoại trên địa bàn Thành phố Hà Nội giai đoạn 2022 - 2026, định hướng đến năm 2030 của UBND Thành phố đã đặt ra mục tiêu đổi mới sáng tạo trong công tác đối ngoại, xác định hiệu quả đối ngoại không chỉ là nguồn lực mà còn là sức mạnh mềm, động lực cho phát triển Thủ đô. Trong đó, về ngoại giao văn hóa, Hà Nội đã, đang đẩy mạnh kết hợp tổ chức các sản phẩm văn hóa như: biểu diễn giao lưu nghệ thuật, triển lãm tranh, ảnh, hoạt động du lịch trong nước và quốc tế. Tổ chức các hội thảo, hội nghị về hoạt động văn hóa trên địa bàn Thành phố có sự tham gia của tổ chức UNESCO, các bạn bè quốc tế, đặc biệt là các Thủ đô, Thành phố có mối quan hệ truyền thống với Hà Nội và các đối tác mới thiết lập.

Đồng thời, gắn kết hoạt động đối ngoại văn hóa với vận động thu hút đầu tư nước ngoài, thu hút khách quốc tế, tăng cường trao đổi thương mại, tạo điều kiện mở rộng và định hướng các mối quan hệ của Thủ đô với quốc tế. Thông qua ngoại giao văn hóa, những thông tin, hình ảnh về đất nước, con người, với bề dày văn hóa, lịch sử, truyền thống của Thủ đô được lan tỏa, phổ biến, từ đó sẽ dẫn đến những quyết định lựa chọn quốc gia đó là “điểm đến” đầu tư, hợp tác.

Hà Nội cũng đã, đang tham gia các hoạt động văn hóa, lễ hội của các Thành phố, Thủ đô trên thế giới, nhất là các thành phố có mối quan hệ truyền thống với Hà Nội, qua đó giới thiệu đến bạn bè quốc tế về hình ảnh con người và bản sắc văn hóa Thăng Long - Hà Nội, nghìn năm văn hiến, Thủ đô của lương tri phẩm giá con người, Thành phố vì hòa bình, Hà Nội - Thành phố sáng tạo. Tích cực quảng bá hình ảnh và các giá trị di sản văn hóa tiêu biểu, đặc sắc của Thủ đô như Hoàng thành Thăng Long; di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám; Di tích Cổ Loa; Làng cổ Đường Lâm…

Tổ chức, tham gia các hoạt động xúc tiến, quảng bá văn hóa, du lịch phù hợp với những dấu ấn riêng, độc đáo của Hà Nội. Tham gia các hội chợ quốc tế tại Việt Nam và nước ngoài; tổ chức các đoàn cán bộ và doanh nghiệp đi tìm hiểu, khảo sát thị trường và xúc tiến thương mại, đầu tư tại nước ngoài; đón các đoàn cán bộ và doanh nghiệp nước ngoài đến thăm và làm việc tại Hà Nội; tham gia tổ chức các hội thi, hội thảo tại Việt Nam và nước ngoài nhằm kết nối giao thương, tìm hiểu về văn hóa và con người nước bạn, quảng bá đến bạn bè quốc tế về văn hóa, con người Việt Nam - Hà Nội.

Với tinh thần hội nhập tích cực, độc lập, tự chủ, sáng tạo, các hoạt động đối ngoại, trong đó có ngoại giao văn hóa của Thủ đô Hà Nội mang tầm vóc, diện mạo mới, đã góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế của cả nước, nâng cao vị thế, vai trò của Thủ đô trong tiến trình hội nhập quốc tế, tạo thêm nhiều nguồn lực phục vụ phát triển kinh tế - xã hội./.