Những ngà y viết tà i liệu 'tuyệt đối bí mật' của Chủ tịch Hồ Chí Minh

VnExpress xin trích đăng hồi ký của ông Vũ Kử³, thư ký riêng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, khi đử cập đến thời gian Người viết di chúc.

"Tôi nhớ mãi sáng tháng 5 ấy. Trời cao và  trong xanh. Mây trắng lững lử trôi trên bầu trời Ba Аình. Phía đầu hồi nhà  sà n, chim nhảy chuyửn cà nh, gọi nhau ríu rít.

Аó là  buổi sáng thứ hai, ngà y 10/5/1965 không thể nà o quên. Khắp nơi trong cả nước đang sôi nổi thi đua lập thà nh tích mừng thọ Bác Hồ 75 tuổi. Bác vẫn ung dung như thường lệ.

Từ 7h sáng, tại phòng khách cạnh nhà  ăn phía bên nà y hồ, Bác ngồi nghe đồng chí Bộ trưởng Giao thông Vận tải đến báo cáo vử con đường chiến lược qua đất Là o. Bác chăm chú nghe, thỉnh thoảng hửi thêm, rồi căn dặn một số vấn đử.

Tôi theo Bác lên nhà  sà n, báo cáo công việc chính trong tuần. Cà nh phượng là  là  trên mặt nước, nụ hoa đã nở đử. Аà n cá đớp động, đáy nước lung linh mây trời. Аúng 9h, Bác Hồ ngồi chăm chú viết. Vấn đử chắc đã được suy ngẫm từ lâu. Phòng là m việc trên nhà  sà n cà ng yên tĩnh. Gió mát dịu, thoang thoảng hương thơm của hoa vườn.

Chính và o giử phút đó, Bác Hồ đặt bút viết những dòng đầu tiên và o tà i liệu "Tuyệt đối bí mật" để dặn lại cho muôn đời con cháu mai sau.

Bác chọn đúng một ngà y tháng 5, nhân dịp sinh nhật của mình, đúng lúc 9h, giử đẹp nhất của một ngà y, chọn đúng và o lúc sức khửe tốt nhất trong những năm gần đây để viết vử ngà y ra đi của mình, sao mà  thanh thản, ung dung đến thế!

Bác Hồ suy nghĩ vử việc nà y từ đầu những năm 60, sau khi dự Hội nghị đại biểu các Аảng cộng sản và  công nhân quốc tế từ Mátxcơva trở vử. Những bất đồng dẫn đến bất hòa giữa các Аảng anh em, nhất là  trong việc đánh giá kẻ thù, cà ng là m cho Bác suy nghĩ nhiửu.

Trong tình hình đất nước và  thế giới đang có những diễn biến phức tạp, việc Bác Hồ quyết định viết rõ "những lời dặn lại" là  rất cần thiết và  đúng lúc. Аúng 10h, một giử đã trôi qua, Bác gấp những tử giấy "tuyệt đối bí mật" lại, cẩn thận cho và o phong bì rồi để và o ngăn trên giá sách.

Bác Hồ lại ung dung, thanh thản trở lại công việc hà ng ngà y của vị Chủ tịch nước, Chủ tịch Аảng, của người hoạt động không biết mệt mửi cho phong trà o giải phóng dân tộc, phong trà o cộng sản và  công nhân quốc tế.

Chủ tịch Hồ Chí Minh và  thư ký riêng Vũ Kử³. Ảnh tư liệu.

Những ngà y sau đó, mỗi ngà y Bác đửu dà nh một giử để viết tiếp tà i liệu Tuyệt đối bí mật. Riêng ngà y 14/5/1965, do bận việc nên không thể viết tiếp và o lúc 9h, Bác đã dà nh gấp đôi thời gian để viết và o buổi chiửu, từ 14h đến 16h. Thời gian nà y Bác căn dặn vử việc riêng: Cuối cùng, tôi để lại muôn và n tình thương yêu cho toà n dân, toà n Аảng, cho toà n thể bộ đội, cho con cháu thanh niên và  nhi đồng.

Аúng hẹn, đồng chí Lê Duẩn sang gặp, cũng vừa lúc Bác đánh máy xong tà i liệu Tuyệt đối bí mật và o lúc 16h. Dù là  ngà y 14 nhưng Bác lại đánh máy dòng chữ Hà  Nội ngà y 15/5/1965 trước chữ ký Hồ Chí Minh.

17h, anh Cả sang cùng ăn cơm với Bác, báo cáo cụ thể vử chuyến đi công tác ngà y mai. Một giử sau, các đồng chí Bộ Chính trị và  một số đồng chí ủy viên trung ương tranh thủ và o chúc thọ Bác, vì biết được chương trình của Bác sáng mai đi công tác khoảng một tháng.

Một bó hoa tươi được đặt trang trọng giữa bà n, Bác Hồ đứng dậy thân mật hửi: Bác muốn biết ai đứng ra tổ chức cuộc gặp mặt hôm nay? Hoặc cơ quan nà o, đoà n thể nà o. Аồng chí Lê Duẩn tủm tỉm cười, đưa mắt nhìn sang đồng chí Phạm Văn Аồng, đồng chí Phạm Văn Аồng nhìn sang đồng chí Trường Chinh. Аồng chí Trường Chinh đứng dậy hướng vử phía Bác Hồ: Thưa Bác, nhân dịp kỷ niệm sinh nhật lần thứ 75 của Bác, chúng tôi thay mặt Trung ương Аảng, Quốc hội, Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xin chúc Bác mạnh khoẻ, sống lâu.

Mọi người vỗ tay nhiệt liệt hưởng ứng lời phát biểu của đồng chí Chủ tịch Ủy ban thường vụ Quốc hội. Bác xúc động đứng dậy nói: Bác cảm ơn các chú đã có lòng, nhưng trong lúc toà n dân ta đang kháng chiến gian khổ, mọi công việc hết sức khẩn trương mà  lại tổ chức chúc thọ một cá nhân là  không nên.

Rồi Bác hửi: Chú Kử³ xem có gì chiêu đãi không?. Thưa Bác, có ạ. Tôi vừa trả lời vừa ra hiệu để các đồng chí phục vụ chuyển kẹo bánh ra. Bác vui vẻ giơ tay cao mời tất cả mọi người ăn kẹo, ăn bánh và  dặn nhớ để phần cho các thím, các cháu ở nhà . Tất cả cười vang, đầm ấm, chan hoà . Lễ sinh nhật lần thứ 75 của một vị Chủ tịch nước diễn ra như thế.

Bước sang tuổi 76, tay chân Bác cử­ động khó khăn hơn. Hội đồng y khoa xác định đó là  triệu chứng của hiện tượng tưới máu não không đửu. Bác tăng cường luyện tập để chống lại bệnh tật, rất kiên trì, tuân thủ phương pháp, giữ đúng giử giấc.

Nhớ lời Bác dặn năm ngoái, trước 9h ngà y 10/5/1966, tôi đặt chiếc phong bì tà i liệu Tuyệt đối bí mật trên bà n là m việc của Bác, nhưng không thấy Bác viết gì thêm.

Ngà y hôm sau, 11/5, Bác vẫn dà nh đúng một tiếng, từ 9h đến 10h để tiếp tục suy nghĩ vử những điửu dặn lại cho mai sau. Bác đọc rất chăm chú từng câu, từng chữ mà  Bác đã đánh máy xong từ lúc 16h ngà y 14/5/1965. Nhưng Bác không viết gì thêm. Có lúc Bác cầm bút lên rồi lại đặt xuống.

Từ ngà y 12 đến ngà y 14, Bác họp Bộ Chính trị. Chính trong những ngà y nà y, Bác đã viết thêm một câu đặc biệt quan trọng ở phần đoà n kết: Trong Аảng thực hà nh dân chủ rộng rãi, thường xuyên và  nghiêm chỉnh tự phê bình và  phê bình là  cách tốt nhất để củng cố và  phát triển sự đoà n kết và  thống nhất trong Аảng.

Năm nay (1966), Bác viết thêm liửn sau đoạn đó: Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau. Trong suốt một năm Bác chỉ dặn một câu như thế. Chỉ một câu nhưng đó là  điểm cơ bản nhất của vấn đử đoà n kết bởi nếu không có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau thì dù có tự phê bình và  phê bình đến mấy, dù được gọi là  có tinh thần đấu tranh thẳng thắn đến mấy hiệu quả cũng chẳng được là  bao.

Những năm sau đó, cứ đến giữa tháng 5, Bác lại giở tà i liệu Tuyệt đối bí mật ra đọc lại. Nếu như năm 1965 Bác mở đầu: Năm nay tôi 75 tuổi, tinh thần vẫn sáng suốt, thân thể vẫn mạnh khoẻ thì năm 1968 Bác viết lại: Năm nay tôi vừa 78 tuổi, và o những lớp người trung thọ. Tinh thần vẫn sáng suốt tuy sức khoẻ có kém so với và i năm trước đây.

Có thể nói tà i liệu nà y đã được hoà n thà nh từ năm 1965 nhưng cũng như bản Tuyên ngôn độc lập năm 1945, Lời kêu gọi toà n quốc kháng chiến 1946, Lời kêu gọi chống Mử¹ cứu nước 1966, cứ còn thời gian là  Bác sử­a chữa, thêm bớt.

Ngà y 12/5/1969, buổi sáng dự hội ý Bộ Chính trị từ 8h đến 10h nên Bác chuyển sang buổi chiửu từ 15h đến 16h, sau khi khám bệnh xong mới đưa tà i liệu ra sử­a chữa. Những ngà y nà y Bác tập trung và o sử­a chữa đoạn mở đầu và  phần viết thêm năm 1968.

Ngà y 18/5 là  một ngà y chủ nhật nắng đẹp. Tối hôm qua, Bác hửi tôi ngà y mai chú có bận gì không? Tôi thưa là  có việc phải ở lại, bởi tôi biết ngà y mai Bác vẫn tiếp tục sử­a chữa tà i liệu. Dù có bận việc riêng gì đến mấy tôi cũng không thể không có mặt ở cơ quan trong giử phút đó.

Hôm nay Bác chữa hai chữ và  thêm hai chữ. Аứng vử mặt ngữ pháp có thể nói là  một sự mẫu mực. Аó là  câu: Tôi có ý định đến ngà y đó, tôi sẽ đi khắp hai miửn Nam Bắc để thăm hửi đồng bà o, cán bộ và  chiến sĩ. Bác gạch chữ thăm hửi, và  thay bằng chữ chúc mừng bởi đến ngà y thắng lợi hoà n toà n thì chúc mừng là  chính xác nhất.

Ngà y 19/5/1969, sinh nhật cuối cùng của Bác. 5h30, tôi và  các con đồng chí Cẩn đến chúc thọ Bác. Khi chúng tôi đến nhà  sà n thì Bác đã dậy và  đang tập luyện. Bác ngồi ở bà n, ném bóng và o cái giử đựng giấy ở góc nhà , rất kiên trì và  cố gắng. Tôi dừng lại một lát, bỗng cảm thấy trong lòng trà o lên một nỗi niửm xúc động vô hạn. Bác đang chuẩn bị ra đi, nhưng Bác vẫn muốn ở lại thêm với con cháu, vì sự nghiệp cách mạng chưa hoà n thà nh, miửn Nam chưa giải phóng, Tổ quốc chưa thống nhất.

Аúng 9h trong ngà y sinh nhật, Bác ngồi và o bà n là m việc với bản Tà i liệu tuyệt mật trước mặt. Bên ngoà i nắng sớm và  gió nhẹ là m rung rinh hoa lá. Những chùm hoa phượng nở sớm, đử rực rỡ. Mặt hồ lăn tăn, lấp lánh ánh mặt trời. Một là n gió là m bay những sợi tóc bạc của Bác. Bác ngồi đó, tựa lưng và o thà nh ghế thoải mái, ung dung, nét suy tư hiện lên trên vầng trán rộng".