Tác giả - tác phẩm

Men của mùa xuân đã rót về

Nhà thơ Nguyễn Thị Minh Thông 07:56 04/04/2024

Nhà thơ Vũ Quần Phương sinh năm 1940 tại Hà Nội, tốt nghiệp Đại học Y khoa năm 1965 và chuyển sang viết văn chuyên nghiệp từ năm 1972. Đến nay ông đã xuất bản 13 tập thơ, 5 tập phê bình văn học và 1 tập văn xuôi. Ở tuổi 85 ông vẫn bền bỉ và giàu sức chiêm nghiệm trên cánh đồng thơ, cánh đồng chữ nghĩa. Mùa thu năm 2023 ông ra mắt bạn đọc tập thơ “Ngỗng trời kêu xa xứ” (NXB Hội Nhà văn).

Đọc tập thơ thứ 13 của ông, tôi giật mình bởi cảm nhận hồn thơ trong ông vẫn tươi trẻ, đầy sức sống nhưng không lẫn đi đâu nét dí dỏm, tinh tế của Vũ Quần Phương. Đâu đó, trong những câu thơ là bầu trời xanh ngắt, là hương bưởi ngõ quê, là nỗi lòng rạo rực của con người trước đất trời, hoa lá của mùa xuân ngay cả khi “ta thì bạc tóc”:

“Tiếng ngỗng trời trở lại hôm nay/ Trời vẫn xanh ngăn ngắt” (Ngỗng trời) và “Hương bưởi làm sang các ngõ quê/ Cỏ gà, cỏ mật xóm đường đê/ Nửa đêm thức giấc nghe trong lá/ Men của mùa xuân đã rót về” (Mùa hoa bưởi). Tràn ngập trong thơ ông là cái nhìn tươi trẻ, khiến phố cổ dọc ngang cũng tựa mỹ nhân: “Có người kẻ chợ tương tư phố/ Đi lạc Hàng Buồm sang Mã Mây/ Buồm... Mây... ờ nhỉ... Ô Quan Chưởng/ Kìa vầng trăng cổ vẫn thơ ngây” (Phố Hàng Buồm).

bia-sach-vu-quan-phuong.jpg

Trong “Ngỗng trời kêu xa xứ” ta cũng gặp vẻ đẹp của thiên nhiên và con người của vùng cao phơi phới, tràn đầy xúc cảm: “Gió xa động cánh rừng xa/ Cành run lá rụng cho hoa ngập ngừng” (Hoa rơi xa lắm). Hay nét thơ mộng mà hùng vĩ của vùng núi cheo leo Hà Giang: “Đường treo trên đỉnh núi/ Núi treo trên đỉnh trời/ Nhìn dưới chân mình sông Nho Quế/ Như mảnh khăn choàng ai đánh rơi” (Mã Pì Lèng).

Tươi trẻ, hồn nhiên, chân thành là “đặc sản” trong “Ngỗng trời kêu xa xứ” nhưng đan cài, ẩn sâu trong đó còn là những trải nghiệm sâu sắc về lẽ sống:

“Nước mắt mặn và chuyện đời cay đắng/ Đã chín dần thành múi ngọt hương bay/ Cam ngọt lại vì người trồng được hái/ Trên lưỡi mình “khổ tận cam lai” (Trong vườn cam Lục Ngạn). Cũng như vậy, dẫu lòng người tươi trẻ, xốn xang trước cây lá của mùa xuân, nhưng bằng độ trải nghiệm và lắng sâu trước cuộc đời, ông cũng cho ta những phút giây sống chậm: “Tôi uống chè hay sen/ Không biết/ Chỉ biết rằng hoa thác/ Thì chè thành hương bay” (Chè sen).

Vũ Quần Phương sinh ra ở Hà Nội, học tập và trưởng thành ở phố thị nhưng quê nội của ông ở Nam Định - mảnh đất lưu dấu các gương mặt tài danh đã thấm vào ông những vẻ đẹp kết tinh nhiều đời. Từ ấy ông suy ngẫm những vững bền và cả những chuyển động, đổi thay thông qua hình ảnh cây tre quen thuộc của làng quê Việt: “Có thể rồi tre thành đặc sản/ sang trọng mời nhau nằm chõng tre” và hơn cả là: “được trông thấy mẹ ngồi bên chõng/ trăng ngả tàu cau xuống ngõ quê” (Chõng tre).

121389752-686277078986342-5663-9676-2018-1696237688.jpg
Nhà thơ Vũ Quần Phương

Phải là người yêu gia đình, đất nước tha thiết mới gọi được những câu chữ giản dị mà cũng nhiều suy tư ấy đến với thơ mình.

Ai trong chúng ta cũng đều trăn trở nhớ nhung một nỗi về nguồn cội. Người thơ ở trong Vũ Quần Phương cũng không là ngoại lệ. Và ông nhìn về nguồn cội qua những thân phận người giản dị: “Người lẫn trong ruộng dâu/ bờ dâu hay sóng hát? /ngoài bến Việt Trì xuôi/ lá dong về ăn Tết/ Có người thuở Lang Liêu/ Cũng về phiên chợ họp” (Nét xuân vùng đất cổ). Đứng trước lăng vua Khải Định, ông ngẫm: “Đứng cạnh các ngài, tôi vững gót làm dân/ đồng lộng gió, lúa đang vào vụ gặt/ bông dâm bụt trong vườn lăng đỏ rực/ gương mặt trầm lầm lụi/ đá còn mê” (Dãy tượng đá trước lăng vua Khải Định).

Dưới ngòi bút của ông, mọi nỗi khổ niềm đau của kiếp người đều được hóa giải bằng sự yêu thương, trân trọng và lòng biết ơn vô bờ bến: “Chân người xưa gánh cực/ in khắp đường thế gian/ Tôi nhìn bàn chân Phật/ mà thương mẹ vô vàn” (Dấu bàn chân Phật). Ông thương cảm, rung động với những người đã xa, đã xưa và đã khuất: “Cỏ nói lời xanh, cây nói tươi/ chữ đau, giấy nát đã xong rồi/ thương ngôi sao lẻ bên trời biếc/cứ mãi long lanh giọt lệ người” và “Gấp sách mà thương người viết sách/ trang giấy còn run trên ngón tay” (Đọc người xưa).

Tập thơ cũng dành nhiều trang viết về những gương mặt đã đang cùng ông đóng góp, tích cực và đáng kể cho nền văn học nước nhà như Huy Cận, Nguyễn Quang Thiều, Hữu Thỉnh, Trần Đăng Khoa. Ông thủ thỉ, tâm tình: “Anh vẽ những gì mắt không thấy/ nhưng lòng anh nhìn ra” (Vẽ), “Thương lượng với tiếng mưa đêm tí tách/ với cánh buồm nhớ sóng, nhớ chân mây/ thương lượng với tàu cau/ ngả bóng xuống cơi trầu vắng mẹ” (Mùa gió cọ trung du)…

Khi tôi viết những dòng này về thơ ông thì mùa xuân đã tràn ngập xóm ngõ, phố phường. Xin mượn câu thơ trong bài “Tháng Chạp mưa bay” của ông để khép lại bài viết này với cảm thức mùa màng tươi mới và hy vọng: “Tháng Chạp mưa bay mặt cổ thành/ Vườn nhà hoa bưởi với hoa chanh/ Hàng cau ôm gió ru năm hết/ Làng tằm ngút ngát lá dâu xanh” .

Bài liên quan
  • Những cuốn sách bồi đắp thêm tình yêu biển đảo
    Với mong muốn bồi dưỡng cho các em tình yêu với biển đảo quê hương, trong tháng 3 này Nhà xuất bản Kim Đồng tái bản và giới thiệu với độc giả cả nước một số cuốn sách đặc sắc thuộc tủ sách Biển đảo Việt Nam. Mỗi cuốn sách là một hành trình độc đáo giúp bạn đọc tìm hiểu về vùng lãnh hải thân yêu của Tổ quốc.
(0) Bình luận
  • Muôn màu thơ thiếu nhi chào mừng Ngày thơ Việt Nam 2025
    Chào mừng Ngày thơ Việt Nam 2025, Nhà xuất bản Kim Đồng giới thiệu nhiều tập thơ thiếu nhi mới của các nhà thơ nhiều thế hệ. Đó là tuyển tập như "Đỗ trắng, đỗ đen" (Phạm Hổ), "Viết trên lá mới" (Lê Minh Quốc), "Cháu là cổ tích" (Đoàn Vị Thượng), "Chú dế đêm trăng" (Mai Quyên), "Hạt bắp vỗ tay" (Nguyễn Thánh Ngã), "Trắng mây tóc mẹ" (Trương Anh Tú), "Một cái ôm thật to" (Hoàng Ngọc Diệp)... Những tập thơ trong trẻo, ấm áp cùng minh họa màu sống động sẽ góp phần nuôi dưỡng tâm hồn, bồi đắp ngôn ngữ tiếng Việt giàu đẹp cho các bạn nhỏ.
  • Nhà văn Phan Thị Vàng Anh tái ngộ bạn đọc với "Chuyện nhà Tí"
    Mùa xuân này, nhà văn Phan Thị Vàng Anh tái ngộ bạn đọc với tập truyện ngắn - tản văn Chuyện nhà Tí (và chuyện nhiều nhà khác). Tập sách vừa ra mắt, đánh dấu sự trở lại của một trong những cây bút được yêu thích nhất trong văn chương Việt Nam đương đại. Tác phẩm nhẹ nhàng ghi lại những câu chuyện đời thường với lối viết tinh tế, làm nổi bật những điều quen thuộc trong cuộc sống qua một góc nhìn mới mẻ.
  • Xuân về, trò chuyện với tác giả “Mùa xuân, làng lúa làng hoa”
    “Lúa ơi thơm ngát cho em hát cùng người/ Bởi lúa yêu cuộc đời nên xanh thắm tươi ruộng đồng/ Sóng lấp lánh mặt hồ cho hoa em ngào ngạt/ Hương hoa bay dào dạt/ Làng hoa em gọi mùa - Mùa xuân...”
  • Khám phá địa danh lịch sử, văn hoá qua bộ sách song ngữ "Hà Nội - Sài Gòn du ký"
    Bộ sách song ngữ Hà Nội - Sài Gòn du ký là bộ sách độc đáo kết hợp giữa yếu tố du ký, tranh truyện, mang đến cho độc giả một hành trình thú vị khám phá vẻ đẹp và văn hóa đặc sắc của hai thành phố nổi tiếng nhất Việt Nam: Hà Nội và Sài Gòn.
  • “Dạ thưa, xứ Huế bây chừ”: Góc nhìn trữ tình và chân thực về xứ Huế
    Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật vừa ra mắt bạn đọc cuốn sách “Dạ thưa, xứ Huế bây chừ”. Đây là tác phẩm mới nhất trong sê-ri sách du lịch, được viết bởi tác giả Nguyễn Thái Bình cùng với nhóm biên soạn. “Dạ thưa, xứ Huế bây chừ” không chỉ đơn thuần là một cuốn du ký, mà còn là một bộ bách khoa toàn thư mini về Huế - một trong những địa danh văn hóa đặc sắc của Việt Nam.
  • GS.TS.KTS Hoàng Đạo Kính: “Người không cũ” của Hà Nội
    GS.TS.KTS Hoàng Đạo Kính đã dành cả cuộc đời của mình cho kiến trúc, dành tình yêu cho Hà Nội - mảnh đất ông sinh ra và lớn lên. Sau khi tốt nghiệp Đại học kiến trúc Matxcơva năm 1967 và bảo vệ luận án Phó tiến sĩ kiến trúc về di sản và trùng tu năm 1977, ông trở về nước. 20 năm giữ chức Giám đốc Trung tâm thiết kế và tu bổ di tích Trung ương (nay là Viện Bảo tồn di tích), Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa Quốc gia, Phó Chủ tịch Hội kiến trúc sư Việt Nam,… ông đã dành trọn kiến thức, tâm huyết cho công tác bảo tồn, trùng tu di tích để gìn giữ và phát huy những di sản cha ông. Giải thưởng Lớn, Giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội, năm 2024 vinh danh GS.TS.KTS Hoàng Đạo Kính như khẳng định lại những đóng góp của ông trong suốt hơn nửa thế kỉ qua.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc thiểu số luôn được quan tâm
    Đó là khẳng định của Bộ trưởng Bộ VH-TT&DL Nguyễn Văn Hùng về việc cử tri kiến nghị cần tiếp tục quan tâm, nghiên cứu có quy định, định mức các chính sách hỗ trợ kinh phí để địa phương thực hiện nhiệm vụ bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc; các chính sách đối với nghệ nhân ở các địa phương vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa…
  • Thành ủy Hà Nội công bố Quyết định về thành lập, kết thúc hoạt động các tổ chức Đảng trực thuộc
    Sáng 12/2, Thành ủy tổ chức Hội nghị công bố các Quyết định về thành lập, kết thúc hoạt động các tổ chức Đảng trực thuộc. Ủy viên Trung ương Đảng, Phó trưởng Ban Tổ chức Trung ương Nguyễn Quang Dương dự Hội nghị.
  • Muôn màu thơ thiếu nhi chào mừng Ngày thơ Việt Nam 2025
    Chào mừng Ngày thơ Việt Nam 2025, Nhà xuất bản Kim Đồng giới thiệu nhiều tập thơ thiếu nhi mới của các nhà thơ nhiều thế hệ. Đó là tuyển tập như "Đỗ trắng, đỗ đen" (Phạm Hổ), "Viết trên lá mới" (Lê Minh Quốc), "Cháu là cổ tích" (Đoàn Vị Thượng), "Chú dế đêm trăng" (Mai Quyên), "Hạt bắp vỗ tay" (Nguyễn Thánh Ngã), "Trắng mây tóc mẹ" (Trương Anh Tú), "Một cái ôm thật to" (Hoàng Ngọc Diệp)... Những tập thơ trong trẻo, ấm áp cùng minh họa màu sống động sẽ góp phần nuôi dưỡng tâm hồn, bồi đắp ngôn ngữ tiếng Việt giàu đẹp cho các bạn nhỏ.
  • Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh dự lễ giao, nhận quân tại quận Đống Đa
    Sáng 13-2, quận Đống Đa long trọng tổ chức lễ giao, nhận quân năm 2025. Tham dự buổi lễ có Ủy viên T.Ư Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP - Chủ tịch Hội đồng Nghĩa vụ quân sự TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh.
  • Bí thư Thành ủy Hà Nội động viên tân binh quận Ba Đình lên đường nhập ngũ
    Sáng 13/2, trong không khí sôi nổi của ngày hội tòng quân, quận Ba Đình long trọng tổ chức Lễ giao, nhận quân năm 2025. Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài đến động viên tân binh lên đường nhập ngũ tại quận Ba Đình.
Đừng bỏ lỡ
Men của mùa xuân đã rót về
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO