GS, KTS Nguyễn Thế Bá chia sẻ vử giao thông Hà  Nội

Nhắc đến giao thông đô thị tại Hà  Nội nhiửu người tham gia giao thông đặt ra câu hửi, vì sao giao thông không theo kịp sự phát triển của kinh tế xã hội? Chính điửu nà y đã là m ảnh hưởng đến việc phát triển kinh tế của thủ đô Hà  Nội. Vậy đâu là  giải pháp để giải cứu giao thông đô thị nội đô? Аể hiểu thêm vử vấn đử nà y, chúng tôi đã có cuộc phửng vấn với Nhà  giáo Nhân dân, GS.TSKH, KTS Nguyễn Thế Bá, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu Quy hoạch và  Thiết kế đô thị nông thôn.

- Với cương vị là  một nhà  quy hoach, quản lý giao thông vận tải, xin ông cho biết cảm nghĩ vử hệ thống giao thông hiện nay của Hà  Nội?

Giao thông nói chung và  giao thông đô thị đang là  vấn đử cực kử³ nghiêm trọng mà  ta gần như buông lửng. Ta vẫn thiếu định hướng và  chưa tìm ra được giải pháp thực tế. Thời kử³ những năm 60, 70 ở thế kỷ trước, sự phát triển đô thị ở ta chưa diễn ra mạnh mẽ nên ta chưa thấy rõ những vấn đử vử giao thông.

Bức xúc vử giao thông lúc ấy chủ yếu xoay quanh phương tiện giao thông cá nhân là  xe đạp. Trong quy hoạch, chúng tôi phải giải quyết vấn đử giữa phương tiện giao thông cá nhân là  xe đạp và  giao thông công cộng như xe buýt, tà u điện... nhưng ngà y đó rất ít.  Sau khi đất nước thống nhất, chúng ta chứng kiến giai đoạn giao thông phát triển ồ ạt, và  đặc biệt là  giao thông cá nhân mà  ở đây tôi muốn nói là  xe máy. Ta đã có dự kiến giảm bớt lượng xe máy và  thậm chí có thời kử³ cương quyết không cho loại phương tiện nà y phát triển nhưng sau đó ta lại bử mà  theo tôi thì vì mục đích kinh tế nhiửu hơn. Chính hiện tượng ấy vẫn còn tồn tại đến ngà y nay mà  chúng ta vẫn chưa có một lời giải đầy đủ cho bà i toán.

Giao thông đô thị là  bộ xương sống của đô thị ấy, còn những phương tiện giao thông như những mạch máu đưa những người dân từ địa điểm nà y tới địa điểm khác. Những cái đó mà  hỗn loạn thì không thể có một đô thị tốt và  chúng ta đang nằm trong tình trạng ấy. Có một điửu chúng ta là m tốt là  giữ được mạng lưới ô tô buýt, cho dù nó không phát triển tốt.

Một số cán bộ chuyên vử giao thông đô thị thì họ không phát huy được thế mạnh, mà  chỉ là m theo những ý kiến của các nhà  quy hoạch. Theo tôi, chiến lược phát triển giao thông đô thị của chúng ta chưa tốt và  chưa dứt khoát!

Nhà  giáo Nhân dân, GS.TSKH, KTS Nguyễn Thế Bá, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu Quy hoạch và  Thiết kế đô thị nông thôn. Ảnh:TS

- Theo như ông thì vấn đử nà y thuộc vử tầm nhìn của lãnh đạo ngà nh giao thông hay nhà  quản lý đô thị?

Thực chất không phải lãnh đạo nà o cũng hiểu vử giao thông, nhưng giao thông là  vấn đử không phải quá khó hiểu. Аôi chân của chúng ta đi nên nếu đi bộ thì ta hiểu nó như thế nà o, đi xem đạp thế nà o, xe máy thế nà o, đi ô tô buýt hay đi tà u điện thì như thế nà o? Các đồng chí lãnh đạo không thể không hiểu mà  nếu có không hiểu thì ít ra chỉ cần đi 1 tháng trong thà nh phố là  ai cũng có thể hiểu. Theo tôi, chỉ có điửu là  chúng ta chưa đặt vấn đử nà y một cách thực sự nghiêm túc, chúng ta không giải quyết những vấn đử giao thông đô thị một cách kiên quyết và  cụ thể. Hệ thống giao thông đi theo phương tiện.

Nếu xe máy là  một đường đi bộ bình thường nhưng nó cũng phải có tuyến của nó. à” tô cá nhân lại khác hay xe đạp lại khác. Các nước khác họ có sự phân biệt rất rõ. Ví dụ: Hà  Lan họ đi xe đạp, ô tô buýt hay xe điện. Như vậy, chúng ta phải ấn định phương tiện nà o là  thích hợp nhất. Theo tôi phương tiện giao thông cá nhân không phải là  hay đối với giao thông đô thị, nhất là  khi mật độ dân đông. Bởi vậy, phương tiện giao thông tập thể bao giử cũng phải chiếm một tỉ lệ cao hơn thì ta mới giải phóng được vấn đử đường sá, cũng như quan hệ giữa nơi nà y với nơi khác.

- Chúng ta đang có chủ trương xây hệ thống tà u điện trên cao cũng như tà u điện ngầm. Theo ông đó có phải là  giải pháp giải quyết tình trạng giao thông hiện nay của Hà  Nội không?

Tất cả những phương tiện giao thông hiện nay ở đô thị, mà  đặc biệt như hệ thống tà u điện thì các nước khác cũng đã sử­ dụng và  điửu đó cũng không hử mới mẻ. Vấn đử là  chúng ta đưa và o ứng dụng như thế nà o cho thích hợp với từng loại hình đô thị và  đối với từng nước một. Như ở Việt Nam cũng cần phải xem xét. Hệ thống metro có thể là  tiện thật nhưng tổ chức đô thị phải rất chặt chẽ, bởi các điểm ga của nó là  xa nhau, vấn đử kử¹ thuật hay vấn đử xây dựng cũng rất tốn kém và  mất nhiửu thời gian, vấn đử kiểm tra kử¹ thuật cũng khó khăn.

Giao thông đô thị của Hà  Nội cà ng lộ rõ vấn đử khi trời mưa. Ảnh: TS

Vấn đử xây dựng tà u điện ngầm hay trên cao, tôi rất hoan nghênh vì từ trước tới giử đó không phải là  phương tiện mới, nhưng người ta thường giải quyết trong những đoạn đường ngắn. Qua những bức xúc vử vấn đử giao thông, tôi thấy việc là m hệ thống tà u điện giao thông chính là  một bước đột phá mà  chúng ta thực hiện là  tốt. Khí hậu chúng ta cũng thích hợp và  phương tiện giao thông nà y có độ tiện lợi cao. Аây là  một giải quyết hợp lý cho vấn đử giao thông đô thị Việt Nam. 

- Có ý kiến cho rằng, vì thiếu kinh phí mà  Hà  Nội không thể xây dựng được hệ thống giao thông như tà u điện ngầm hay tà u điện trên cao. Sau và i năm nữa cứ với tình trạng nà y thì giao thông sẽ tiếp tục ách tắc. Theo đánh giá của ông thì phải chăng do thà nh phố Hà  Nội chưa quan tâm hay là  do thiếu kinh phí?

Theo tôi, bất kử³ một đô thị nà o đã xây dựng là  rất tốn kém. Nhưng các kinh phí để xây dựng đô thị như kinh phí hạ tầng là  rất cao, trong đó có giao thông và  khi chúng ta lập quy hoạch thì không thể không nói tới điửu đó.

Аã là  một đô thị có quy hoạch thì không thể nói là  vì không có kinh phí nên chúng ta không là m. Vì nhu cầu của cuộc sống, nhu cầu sản xuất và  nhu cầu phát triển đô thị, nên chúng ta phải giải quyết được tất cả mọi vấn đử từ việc là m, đời sống sinh hoạt... Vì vậy, không nên đổ lỗi cho kinh phí mà  cũng không nên đổ lỗi cho khó khăn nà y khó khăn nọ. Vấn đử là  trí tuệ chúng ta nghĩ chưa cao và  chưa theo kịp phát triển chung của xã hội hay nhu cầu phát triển của đô thị.

- Thưa ông. à”ng nghĩ sao nếu Hà  Nội tiến hà nh xã hội hóa nguồn kinh phí xây hệ thống tà u điện trên cao và  tà u điện ngầm bằng việc doanh nghiệp bử vốn, Hà  Nội bử đất nhằm giảm tải ngân sách nhà  nước?

Tôi cho điửu nà y là  quá tốt! Hiện nay, Nhà  nước ta đang thực hiện những việc tương tự. Có những doanh nghiệp có kinh phí thì ta nên cho họ đầu tư để phát triển. Chúng ta nên hoan nghênh việc nà y và  phải mạnh dạn thực hiện những ý tưởng mới.

- Xin cám ơn ông vử cuộc trao đổi nà y!