Tản văn

Chiếc ghế mây của cha

Tản văn của Đặng Thủy Tiên 21/05/2024 05:46

Những ngày mưa to gió lớn, không đi làm nương được, mẹ rủ đám con gái chúng tôi lấy ghế mây ra đầu hè ngồi khâu vá. Bà nội tôi đeo kính lão xỏ kim, bà cười móm mém theo những câu chuyện kể tếu táo của đám trẻ chúng tôi. Chiếc ghế mây phát ra âm thanh kin kít chịu đựng sức nặng cơ thể con người theo những điệu cười khúc khích.

img_4409.jpg

Chiếc ghế mây đã theo người Dao chúng tôi từ lâu đời. Ghế có tám chân bằng gỗ, bao quanh bằng hai vòng tròn uốn từ thân cây mây, một vòng ở trên để đan dây mây chẻ nhỏ làm mặt ghế, một vòng ở dưới chạm đất, hai vòng bao quanh tám chân, rất đẹp và chắc chắn. Ở phía dưới của mặt ghế có đan một hình mạng nhện vừa để nâng đỡ mặt trên, vừa mang một nét đẹp bí ẩn.

Nghề làm ghế mây đã được truyền trong gia đình tôi từ đời này sang đời khác. Ông nội bảo đám con cháu chúng tôi, chiếc ghế mây không chỉ là vật dụng hữu ích trong gia đình, kiếm thêm thu nhập mua rau mua muối mà còn có một ý nghĩa rất sâu xa. Ở cái đế tròn dưới chân là ông bà, tám thanh gỗ đại diện cho cháu trai, cháu gái, vòng tròn trên cùng đại diện cho bố mẹ, mặt ghế chính là mái nhà che mưa che gió. Kết cấu chiếc ghế mây chắc chắn như tình cảm gia đình tốt đẹp, gắn kết không gió bão nào làm gãy đổ được.

img_4412.jpg

Ghế mây thông thường dùng rất bền, hơn mười năm vẫn chưa hỏng, có chiếc ghế mây ông tôi làm từ trước khi tôi được sinh ra, đã dùng được gần ba mươi năm. Ông bảo, đã có nghề làm ghế mây thì cả đời không bỏ đi được đâu, nghề nó gắn kết với đời mình các con các cháu cố công mà giữ gìn đừng để nó mất đi. Cha tôi đã kế tục ông nội làm nghề từ nhiều năm nay.

Những khi nông nhàn, cha tôi lại ra đầu hè, vần cuộn dây mây lấy từ trên rừng về ra để làm ghế mây. Cha đốt lửa, vứt cuộn dây mây vào. Một lúc sau, cha mang cuộn dây mây ra cây cột gỗ, mẹ tôi biết ý, cầm một đầu dây mây đứng sau lưng cha tôi. Cha tôi cầm đoạn mây chắc khỏe, cứng như thép đứng trước để vặn thành vòng tròn theo thân gỗ, mẹ tôi đứng sau cầm dây mây đi theo những vòng vặn của cha.

Cuốn xong đoạn mây, cha mẹ tôi lại vần cây gỗ ra đống lửa đốt dây mây thêm lần nữa để uốn thành các hình tròn theo ý mình rồi mới tiếp tục các công đoạn tiếp theo. Tôi nhận phần đan mặt ghế vì đó là công đoạn đơn giản nhất, và khiến tôi cảm thấy thích thú nhất trong công việc làm ghế mây. Mẹ tôi cầm con dao thật sắc để tước vỏ mây thành những đoạn dài, mỏng, tôi chỉ việc cầm lấy sợi mây thoăn thoắt đan chồng khít lên khung ghế cha tôi đã tạo sẵn.
Thường đám con gái chúng tôi, nhắc đến cây mây chỉ thích những chùm quả mây chín màu nâu, vỏ mỏng, thịt của nó chua chua, rất thơm. Thân cây mây rất nhiều gai, khi đi lấy cây mây phải đi ủng, đeo găng tay thật cẩn thận vì nếu chẳng may bị gai mây đâm vào da thịt sẽ vừa đau, vừa buốt nhức nhối. Cây mây kì lạ lắm, đem về nhà trồng họa hoằn mới có cây mọc được, còn bình thường, phải đi tìm mây ở trên rừng. Lá mây xòa ra xanh mướt với một vẻ đẹp núi rừng đầy hoang dại.

Mỗi lần đi lấy dây mây về, thể nào cha cũng cầm theo một bó đọt mây. Đọt mây sau khi tách vỏ lộ ra một màu trắng mỡ màng. Đọt mây có thể xào cùng rau rớn rừng, xào với thịt hoặc bỏ cả lên nướng trên than củi rồi chấm với muối ớt ăn rất ngon. Dạo gần đây, cha đi kiếm dây mây phải mất nhiều thời gian, đi vào rừng sâu hơn mới có, những đọt mây đầy gai cha không lấy về nữa. Cha bảo để cho cây mây mọc lên, ăn kiệt cùng rồi lấy mây đâu mà đan lát, mà tiếp nối nghề thủ công truyền thống nữa.

Tôi xếp chồng những chiếc ghế vừa làm xong, lấy dây mây buộc lại để mai gùi xuống chợ phiên đem bán. Tổng cộng qua hai ngày cha con làm cật lực được mười hai cái ghế. Cha bảo tôi vẫn bán theo giá cũ, không được tăng giá. Tôi im lặng làm theo dù biết bây giờ vật giá leo thang, bán một trăm nghìn một cái ghế là quá bèo bọt. Thôi thì lấy công làm lãi, chỉ mong còn nhiều người yêu thích sản phẩm truyền thống để nghề làm ghế mây có cơ hội sống.

Tôi vuốt tay lên bề mặt nhẵn bóng của ghế mây, chăm chú nhìn vào họa tiết trên mặt ghế mà mình vừa tạo ra. Tôi cảm nhận thấy tinh thần mình nhẹ nhõm hẳn, một tình cảm yêu thương, một niềm vui, niềm tự hào từ ngàn xưa đang truyền vào trong tôi. Tôi sẽ bước tiếp những bước đi của nghề, tiếp nối truyền thống từ cha tôi để ghế mây sẽ đi theo những người con của núi như một nét văn hóa riêng trên mỗi hành trình của mình./.

Bài liên quan
  • Phượng tím vắt ngang trời thương nhớ
    Đến Đà Lạt vào ngày nắng chói, đôi mắt chị dõi tìm loài hoa gieo thương nhớ, phượng tím. Đà Lạt mùa nào sắc đó, đều là những loài đặc trưng của xứ sở ngàn hoa. Mùa dã quỳ vàng hoang hoải, mùa cỏ hồng bềnh bồng như mây, mùa hoa ban trắng tinh khôi, mùa anh đào ngọt ngào trong trẻo. Với chị, lưu luyến nhất vẫn là mùa phượng tím. Mùa này phượng rải sắc tím ngăn ngắt khắp đất cùng trời, gợi lên trong lòng xiết bao lưu luyến.
(0) Bình luận
  • Người đi về phía biển
    Khi biển sinh ra, tôi chưa biết hát. Khi biển lớn lên, em chưa biết khóc. Khi biển mặn mòi, thì đã có những dấu chân đi về phía biển. Biển ở phía đường chân trời, một nơi tưởng chừng như chưa từng có sự nhọc nhằn, vất vả. Bởi chân trời luôn luôn là ước mơ.
  • Bên thềm giếng cũ
    Chiều cao nguyên giăng giăng mây phủ, khói sương mờ ảo giữa thăm thẳm núi đồi, tiếng chim chíu chít gọi nhau về tổ trên nền trời rực ánh tà dương. Vạt sáng huyền hoặc cuối ngày ấy trở thành sợi chỉ mảnh dắt kẻ tha phương lần về miền nhớ.
  • Về ăn cơm mẹ nấu
    Chiều chậm trôi bên nhánh sông hiền hòa chảy êm dòng văn vắt. Mùa lúa chín đã qua còn lưu lại bao miết mải phù sa trên từng gốc rạ se sắt, hanh hao trồi lên khỏi mặt ruộng khô nứt.
  • Nhớ giàn nho của ngoại
    Sớm mai thức giấc, ánh nắng lọt qua khung cửa sổ, dịu dàng rơi trên bàn làm việc, lướt nhẹ lên những đồ vật quen thuộc: vài cuốn sách đang đọc dở, ly trà còn vương hơi ấm và... một chùm nho. Đưa mắt nhìn thật lâu vào chùm nho ấy, một cảm giác xao xuyến đầy mến thương y như vừa tìm được một người bạn cũ lâu ngày không gặp ùa về trong tôi.
  • Mùa về trên tay mẹ
    Kề má vào bàn tay mẹ, lòng tôi nghẹn ngào xót xa khi thấy từng vệt chai sần trên những đường nhăn chằng chịt nứt nẻ tựa trái na khô. Đôi tay mẹ bây giờ không còn khỏe, lập cập lẫn run run như buổi chiều hôm mòn vẹt vì nắng gió. Những mùa màng xưa cũ , những vệt trầm thăng đã quá nửa đời người lần lượt hiện lên trên đôi tay mẹ. Và ký ức tôi lại sụt sùi nhẩm đếm. Dẫu bốn mùa xuân - hạ - thu - đông đã neo sẵn vào đất trời nhưng mùa của mẹ còn ngổn ngang nhiều hơn cả thế.
  • Hương hoa mùa xuân tụ trong chén trà
    Năm nay mọi thứ dường như trôi qua chậm hơn, Lập Xuân rồi mà vẫn cứ rét ngọt và nắng hanh hao mãi. Phải đến qua Nguyên tiêu mới thấy lác đác mưa phùn cùng gió nồm ẩm thổi vào Giêng hai Bắc bộ. Chiều nay trà thất của tôi đón khách quý từ phương xa ghé thăm.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Nhiều hoạt động văn hóa - nghệ thuật kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9
    Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa ban hành Kế hoạch số 3283/KH-BVHTTDL ngày 7/7/2025 về việc tổ chức các hoạt động kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
  • Gợi mở tư duy cải cách từ những thăng trầm của kinh tế Việt Nam
    Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam đang đối diện với nhiều thách thức: tăng trưởng chậm lại, thị trường bất động sản trầm lắng, yêu cầu cải cách thể chế ngày càng rõ rệt…, việc nhìn lại những bài học từ lịch sử là điều cần thiết hơn bao giờ hết. Cuốn sách “Kinh tế Việt Nam – Thăng trầm và đột phá” (NXB Chính trị Quốc gia Sự thật, 2025) của hai tác giả Phạm Minh Chính và Vương Quân Hoàng mang đến một nền tảng tri thức khoa học và thực tiễn để suy ngẫm, định hướng cho hiện tại và tương lai.
  • Sách “Người Hà Nội, chuyện ăn, chuyện uống một thời” được vinh danh tại Trung Quốc
    Cuốn sách “Người Hà Nội, chuyện ăn, chuyện uống một thời” của tác giả Vũ Thế Long, ấn bản tiếng Trung do Công ty Cổ phần Văn hóa Chi – Chibooks thực hiện và bán bản quyền cho Nhà xuất bản Khoa học kỹ thuật Quảng Tây, vừa chính thức được trao giải thưởng “Sách Đông Nam Á có sức ảnh hưởng tại Trung Quốc năm 2025”.
  • HĐND Thành phố Hà Nội: Những dấu ấn 6 tháng đầu năm 2025 (Bài 3)
    Thực hiện các chỉ đạo của Thành ủy, Nghị quyết về chương trình giám sát của HĐND Thành phố, căn cứ tình hình thực tiễn, Thường trực HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI đã chỉ đạo, triển khai chương trình giám sát chuyên đề của HĐND, Thường trực, các Ban và Tổ đại biểu HĐND Thành phố bảo đảm đúng luật và tiếp tục được đổi mới, nâng cao chất lượng, được triển khai linh hoạt, phù hợp tình hình thực tiễn của Thành phố, địa phương.
  • Phát động “Đêm Huế huyền diệu - Khám phá để yêu”, đón hành khách thứ 350 triệu của Vietnam Airlines
    Vietnam Airlines phối hợp với UBND Thành phố Huế đón hành khách thứ 350 triệu và phát động chương trình “Đêm Huế huyền diệu - Khám phá để yêu”.
Đừng bỏ lỡ
Chiếc ghế mây của cha
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO