Tản văn

Chiếc ghế mây của cha

Tản văn của Đặng Thủy Tiên 21/05/2024 05:46

Những ngày mưa to gió lớn, không đi làm nương được, mẹ rủ đám con gái chúng tôi lấy ghế mây ra đầu hè ngồi khâu vá. Bà nội tôi đeo kính lão xỏ kim, bà cười móm mém theo những câu chuyện kể tếu táo của đám trẻ chúng tôi. Chiếc ghế mây phát ra âm thanh kin kít chịu đựng sức nặng cơ thể con người theo những điệu cười khúc khích.

img_4409.jpg

Chiếc ghế mây đã theo người Dao chúng tôi từ lâu đời. Ghế có tám chân bằng gỗ, bao quanh bằng hai vòng tròn uốn từ thân cây mây, một vòng ở trên để đan dây mây chẻ nhỏ làm mặt ghế, một vòng ở dưới chạm đất, hai vòng bao quanh tám chân, rất đẹp và chắc chắn. Ở phía dưới của mặt ghế có đan một hình mạng nhện vừa để nâng đỡ mặt trên, vừa mang một nét đẹp bí ẩn.

Nghề làm ghế mây đã được truyền trong gia đình tôi từ đời này sang đời khác. Ông nội bảo đám con cháu chúng tôi, chiếc ghế mây không chỉ là vật dụng hữu ích trong gia đình, kiếm thêm thu nhập mua rau mua muối mà còn có một ý nghĩa rất sâu xa. Ở cái đế tròn dưới chân là ông bà, tám thanh gỗ đại diện cho cháu trai, cháu gái, vòng tròn trên cùng đại diện cho bố mẹ, mặt ghế chính là mái nhà che mưa che gió. Kết cấu chiếc ghế mây chắc chắn như tình cảm gia đình tốt đẹp, gắn kết không gió bão nào làm gãy đổ được.

img_4412.jpg

Ghế mây thông thường dùng rất bền, hơn mười năm vẫn chưa hỏng, có chiếc ghế mây ông tôi làm từ trước khi tôi được sinh ra, đã dùng được gần ba mươi năm. Ông bảo, đã có nghề làm ghế mây thì cả đời không bỏ đi được đâu, nghề nó gắn kết với đời mình các con các cháu cố công mà giữ gìn đừng để nó mất đi. Cha tôi đã kế tục ông nội làm nghề từ nhiều năm nay.

Những khi nông nhàn, cha tôi lại ra đầu hè, vần cuộn dây mây lấy từ trên rừng về ra để làm ghế mây. Cha đốt lửa, vứt cuộn dây mây vào. Một lúc sau, cha mang cuộn dây mây ra cây cột gỗ, mẹ tôi biết ý, cầm một đầu dây mây đứng sau lưng cha tôi. Cha tôi cầm đoạn mây chắc khỏe, cứng như thép đứng trước để vặn thành vòng tròn theo thân gỗ, mẹ tôi đứng sau cầm dây mây đi theo những vòng vặn của cha.

Cuốn xong đoạn mây, cha mẹ tôi lại vần cây gỗ ra đống lửa đốt dây mây thêm lần nữa để uốn thành các hình tròn theo ý mình rồi mới tiếp tục các công đoạn tiếp theo. Tôi nhận phần đan mặt ghế vì đó là công đoạn đơn giản nhất, và khiến tôi cảm thấy thích thú nhất trong công việc làm ghế mây. Mẹ tôi cầm con dao thật sắc để tước vỏ mây thành những đoạn dài, mỏng, tôi chỉ việc cầm lấy sợi mây thoăn thoắt đan chồng khít lên khung ghế cha tôi đã tạo sẵn.
Thường đám con gái chúng tôi, nhắc đến cây mây chỉ thích những chùm quả mây chín màu nâu, vỏ mỏng, thịt của nó chua chua, rất thơm. Thân cây mây rất nhiều gai, khi đi lấy cây mây phải đi ủng, đeo găng tay thật cẩn thận vì nếu chẳng may bị gai mây đâm vào da thịt sẽ vừa đau, vừa buốt nhức nhối. Cây mây kì lạ lắm, đem về nhà trồng họa hoằn mới có cây mọc được, còn bình thường, phải đi tìm mây ở trên rừng. Lá mây xòa ra xanh mướt với một vẻ đẹp núi rừng đầy hoang dại.

Mỗi lần đi lấy dây mây về, thể nào cha cũng cầm theo một bó đọt mây. Đọt mây sau khi tách vỏ lộ ra một màu trắng mỡ màng. Đọt mây có thể xào cùng rau rớn rừng, xào với thịt hoặc bỏ cả lên nướng trên than củi rồi chấm với muối ớt ăn rất ngon. Dạo gần đây, cha đi kiếm dây mây phải mất nhiều thời gian, đi vào rừng sâu hơn mới có, những đọt mây đầy gai cha không lấy về nữa. Cha bảo để cho cây mây mọc lên, ăn kiệt cùng rồi lấy mây đâu mà đan lát, mà tiếp nối nghề thủ công truyền thống nữa.

Tôi xếp chồng những chiếc ghế vừa làm xong, lấy dây mây buộc lại để mai gùi xuống chợ phiên đem bán. Tổng cộng qua hai ngày cha con làm cật lực được mười hai cái ghế. Cha bảo tôi vẫn bán theo giá cũ, không được tăng giá. Tôi im lặng làm theo dù biết bây giờ vật giá leo thang, bán một trăm nghìn một cái ghế là quá bèo bọt. Thôi thì lấy công làm lãi, chỉ mong còn nhiều người yêu thích sản phẩm truyền thống để nghề làm ghế mây có cơ hội sống.

Tôi vuốt tay lên bề mặt nhẵn bóng của ghế mây, chăm chú nhìn vào họa tiết trên mặt ghế mà mình vừa tạo ra. Tôi cảm nhận thấy tinh thần mình nhẹ nhõm hẳn, một tình cảm yêu thương, một niềm vui, niềm tự hào từ ngàn xưa đang truyền vào trong tôi. Tôi sẽ bước tiếp những bước đi của nghề, tiếp nối truyền thống từ cha tôi để ghế mây sẽ đi theo những người con của núi như một nét văn hóa riêng trên mỗi hành trình của mình./.

Bài liên quan
  • Phượng tím vắt ngang trời thương nhớ
    Đến Đà Lạt vào ngày nắng chói, đôi mắt chị dõi tìm loài hoa gieo thương nhớ, phượng tím. Đà Lạt mùa nào sắc đó, đều là những loài đặc trưng của xứ sở ngàn hoa. Mùa dã quỳ vàng hoang hoải, mùa cỏ hồng bềnh bồng như mây, mùa hoa ban trắng tinh khôi, mùa anh đào ngọt ngào trong trẻo. Với chị, lưu luyến nhất vẫn là mùa phượng tím. Mùa này phượng rải sắc tím ngăn ngắt khắp đất cùng trời, gợi lên trong lòng xiết bao lưu luyến.
(0) Bình luận
  • Người đi về phía biển
    Khi biển sinh ra, tôi chưa biết hát. Khi biển lớn lên, em chưa biết khóc. Khi biển mặn mòi, thì đã có những dấu chân đi về phía biển. Biển ở phía đường chân trời, một nơi tưởng chừng như chưa từng có sự nhọc nhằn, vất vả. Bởi chân trời luôn luôn là ước mơ.
  • Bên thềm giếng cũ
    Chiều cao nguyên giăng giăng mây phủ, khói sương mờ ảo giữa thăm thẳm núi đồi, tiếng chim chíu chít gọi nhau về tổ trên nền trời rực ánh tà dương. Vạt sáng huyền hoặc cuối ngày ấy trở thành sợi chỉ mảnh dắt kẻ tha phương lần về miền nhớ.
  • Về ăn cơm mẹ nấu
    Chiều chậm trôi bên nhánh sông hiền hòa chảy êm dòng văn vắt. Mùa lúa chín đã qua còn lưu lại bao miết mải phù sa trên từng gốc rạ se sắt, hanh hao trồi lên khỏi mặt ruộng khô nứt.
  • Nhớ giàn nho của ngoại
    Sớm mai thức giấc, ánh nắng lọt qua khung cửa sổ, dịu dàng rơi trên bàn làm việc, lướt nhẹ lên những đồ vật quen thuộc: vài cuốn sách đang đọc dở, ly trà còn vương hơi ấm và... một chùm nho. Đưa mắt nhìn thật lâu vào chùm nho ấy, một cảm giác xao xuyến đầy mến thương y như vừa tìm được một người bạn cũ lâu ngày không gặp ùa về trong tôi.
  • Mùa về trên tay mẹ
    Kề má vào bàn tay mẹ, lòng tôi nghẹn ngào xót xa khi thấy từng vệt chai sần trên những đường nhăn chằng chịt nứt nẻ tựa trái na khô. Đôi tay mẹ bây giờ không còn khỏe, lập cập lẫn run run như buổi chiều hôm mòn vẹt vì nắng gió. Những mùa màng xưa cũ , những vệt trầm thăng đã quá nửa đời người lần lượt hiện lên trên đôi tay mẹ. Và ký ức tôi lại sụt sùi nhẩm đếm. Dẫu bốn mùa xuân - hạ - thu - đông đã neo sẵn vào đất trời nhưng mùa của mẹ còn ngổn ngang nhiều hơn cả thế.
  • Hương hoa mùa xuân tụ trong chén trà
    Năm nay mọi thứ dường như trôi qua chậm hơn, Lập Xuân rồi mà vẫn cứ rét ngọt và nắng hanh hao mãi. Phải đến qua Nguyên tiêu mới thấy lác đác mưa phùn cùng gió nồm ẩm thổi vào Giêng hai Bắc bộ. Chiều nay trà thất của tôi đón khách quý từ phương xa ghé thăm.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Nhìn lại nửa thế kỷ văn học nghệ thuật Việt Nam
    Ngày 27/6/2025, tại Hà Nội, Tạp chí Văn hóa Nghệ thuật (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ chức hội thảo khoa học “Nhìn lại sự vận động, phát triển của VHNT Việt Nam 50 năm sau ngày đất nước thống nhất (30/4/1975 – 30/4/2025)”. Với 33 tham luận cùng nhiều ý kiến trao đổi sôi nổi, hội thảo là dịp tổng kết quá trình phát triển của VHNT Việt Nam trong bối cảnh đất nước thống nhất, đổi mới và hội nhập, từ đó đưa ra các đề xuất nhằm phát triển VHNT trở thành thành tố quan trọng của nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
  • “Con rối hát ngoài rừng xa”: Bước chuyển trong hành trình sáng tác của Khải Đơn
    Tác giả Khải Đơn từ lâu đã được biết đến như một cây bút sắc sảo trong địa hạt tản văn, ký và du ký với văn phong giàu chiều sâu nội tâm, sự cô đơn, bản dạng, ký ức và cảm thức di cư. Năm 2025, chị đánh dấu một bước chuyển mới táo bạo khi lần đầu tiên ra mắt độc giả ở thể loại truyện ngắn qua tác phẩm “Con rối hát ngoài rừng xa”. Sách vừa được Nhã Nam giới thiệu tới bạn đọc.
  • Giang Văn Minh và những giai thoại rạng danh xứ Đoài
    Nằm dưới chân núi Tổ, vùng đất cổ Đường Lâm, xứ Đoài không chỉ nổi tiếng là nơi sinh ra vua Phùng Hưng (cuối thế kỷ thứ VIII) và vua Ngô Quyền (thế kỷ thứ X) mà còn được biết đến là quê hương của Thám hoa Giang Văn Minh - một nhân vật lỗi lạc trong lịch sử ngoại giao của nước nhà, hồi cuối thế kỷ XVI - đầu thế kỷ XVII.
  • Hà Nội “trách nhiệm, hành động” trong sắp xếp đơn vị hành chính, xây dựng tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp
    Nhằm thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp của Thành phố hiệu quả, HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI vừa thông qua Nghị quyết về điều chỉnh dự toán ngân sách địa phương và phân bổ ngân sách cấp Thành phố năm năm 2025 tại kỳ họp thứ 24.
  • Bắc bộ có mưa kéo dài liên tiếp nhiều ngày tới
    Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia, hiện tại khu vực Bắc bộ đang có mưa rào và giông trên diện rộng. Dự báo, đợt mưa này sẽ duy trì và kéo dài đến ngày 2/7 tới đây.
Đừng bỏ lỡ
Chiếc ghế mây của cha
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO