Tản văn

Hạ giới tròn trăng

Tản văn của Mộc Nhiên 07:57 04/11/2025

Ấu thơ tôi đã bao lần cuộn tròn say giấc bên chiếc chiếu cói in hoa trải giữa sân nhà vằng vặc màu trăng chín. Khoảnh khắc êm đềm ấy mang theo lời cha kể về muôn chuyện huyền bí của nhân gian, có lời giải mã vô tận, mênh mang cho câu thách hỏi tôi vẫn thường háo hức: “Con đố cha đoán được, mặt trăng có tự bao giờ!”. Nhiều năm ròng, tôi vẫn thổn thức khi nhớ về những giấc mơ, về những ngả rừng đêm thâm u, những miền biển miền sông thắt lại rồi phình ra một màu đen sẫm, những vùng đất đá lởm chởm và hỗn độn buổi sơ khai…

image-01-.jpg

Khung cảnh ấy bỗng xuất hiện một vầng sáng lấp lánh tỏa chiếu rộng dài xua tan nỗi mịt mùng đêm hồng hoang của trời đất.
Ngày con người xuất hiện thì vầng sáng ấy mới thực sự được nâng niu hồi đáp bởi hai tiếng tròn trịa là Mặt trăng. Quê tôi ví trăng như cuốn lịch treo giữa trời nhắc người làm nông khẽ lật giở từng ngày để đoán được mùa màng làm lụng. Trăng vằng vặc nghe tiếng đồng đêm thì thầm hát, là lời lúa thơm ngát, tiếng gàu sòng tất bật vơi đầy sóng sánh trăng.

Làm ruộng tháng Năm, coi rằm tháng Tám
Trăng quầng trời hạn, trăng tán trời mưa
Trăng mọc giữa trời, lúa đầy sân phơi…

Tôi đã thấy ánh trăng ú òa tươi vui bên song cửa đêm, nô đùa chạy nhảy khắp sân thềm, rồi vằng vặc sáng bừng con ngõ tối. Ở đâu trăng cũng an nhiên tỏa sáng, chẳng đoái hoài những tạp niệm hèn sang. Trăng gieo cảm xúc, nuôi dưỡng muôn áng thơ văn trữ tình đẹp đẽ, muôn khúc nhạc lời hát da diết lắng sâu, những bức vẽ nhẹ nhàng mà thoát tục. Trăng lắng nghe tiếng con trẻ nô đùa, tiếng người già kể chuyện, nghe trái tim bao người nguyện ước… Trăng tan trong chén trà, cho cha nhấp khà tới mấy hồi thích thú. Trăng chuốt mượt làn tóc mẹ rối vì búi vội chưa kịp chải cả ngày. Trăng sà vào lòng bà như làm nũng hít hà hương trầu còn ngan ngát thơm say. Bên ô cửa đầy trăng, mùi sách vở thơm tho vấn vít cùng tôi đến trường ngày mới.

Người ta bảo chỉ cần ngắm nhìn về phía trăng thì niềm vui đầy ắp nhân lên và nỗi buồn được vỗ về dịu xoa rồi tan vào thăm thẳm. Đôi khi chỉ nhìn thấy ánh trăng nơi xứ người, ánh trăng trên đường xa… thì nỗi buồn trong người lữ khách tha hương lại hóa những cung bậc yêu thương thổn thức. Bao lần trăng tròn rồi khuyết nhưng chưa từng vụt tắt bỏ lại trời đêm. Trăng luôn giữ trong mình một lẽ sáng bền bỉ thuần khiết dẫu bão bùng giông tố ngàn năm rình rập. Thương những đốm nâu, những vệt sẫm màu hằn trong lòng trăng cả ngàn đời mà trăng vẫn lung linh tỏa sáng. Trăng làm tôi mường tượng những vết đồi mồi bám chặt trên má mẹ và vết chai sần dày đặc trên tay cha để chắt chiu những thứ mượt mà cho đàn con hạnh phúc.

Mùa trăng rằm luôn là mùa trăng đặc biệt nhất, mùa hạ giới rộn ràng tận hưởng phút thanh nhàn nghỉ ngơi sau những ngày mưu sinh vất vả. Ánh trăng tỏa chiếu những nỗi niềm ước mơ, những dự định đợi chờ, những khoảnh khắc người người sum vầy thân thương ấm áp. Bầu trời đêm sáng bừng viên mãn. Trăng hạnh phúc nhìn hạ giới bày tiệc khao trăng. Này bánh nướng bánh dẻo vuông tròn ướp ủ hương vị dân gian tượng trưng cho tình trời, nghĩa đất và lòng người mãi keo sơn bền chặt. Đây trái bưởi tròn xoe phớt vàng như khuôn trăng thơm kiều diễm. Này nải chuối vút cong như bàn tay đan nhau mà hứng trọn ánh rằm thanh sạch. Những quả lựu đỏ rực ấp ủ ngọt ngào những ước vọng bình an và sum suê phúc lộc. Những quả hồng đỏ mọng như niềm vui tươi đang chín mọng trên mắt môi ai cười. Những viên kẹo rộn rã sắc màu quây quần bên nhau, dưới trăng càng thêm lấp lánh.

Ánh đèn lồng bền bỉ như niềm ước vọng lâu dài một cuộc sống ấm no. Đèn ông sao lung linh trọn vẹn ngũ hành và thắp lên những ước mơ hy vọng tươi đẹp. Đèn kéo quân rực sáng, soi tỏ những bóng dáng và thanh âm của lịch sử về truyền thống yêu nước thương nòi đang vọng về hôm nay và ngày sau còn mãi. Đám trẻ nô nức mớ ba mớ bảy rong đèn đi khắp đường làng vằng vặc ánh trăng. Trăng phấn khởi vàng trong ánh vàng. Một vùng sáng rực hoà quyện mặt đất lẫn trời cao. Những chiếc đèn của hạ giới thắp lên, tâm tình người nơi này sáng thêm như bày tỏ lòng hàm ơn ánh trăng cho cuộc sống thêm dịu ngọt thanh bình. Trăng là ánh sáng soi đường, xua tan u tối lầm than, ươm gieo những điều thiện lành trong ước vọng.

Tôi thèm được nằm trên chiếc chiếu hoa bên khoảng sân trước nhà để ngắm những đêm trăng dịu ngọt. Muốn được gối vào lòng mẹ êm ru, muốn chìm vào những giây phút lim dim khi nghe cha kể chuyện xưa huyền bí. Nhưng kìa, trăng đêm nay vẫn vằng vặc hệt những mùa xưa cũ. Trăng làm sống dậy trong tôi những kỷ niệm thiêng liêng nơi mái nhà xưa an ấm. Trăng soi sáng những ngả đường phía trước vời vợi âm u. Vẫn là trăng từ thuở hồng hoang, vẫn là trăng nhân hậu dịu dàng, vẫn là trăng bên người mà tri kỷ. Trăng đã trao ánh sáng màu nhiệm ngọt ngào cho muôn nơi và tới muôn người vậy mà trăng vẫn vẹn tròn như tái sinh kỳ diệu. Lòng trăng tròn đầy đẹp quá. Những cánh rừng đã nở hoa trăng, những dòng sông dát vàng lấp lánh, con sóng biển ngoài khơi rạng rỡ, sỏi đá hiền nằm gối tựa bên nhau.

Kìa tiếng trống thùng thình rộn rã, kìa bóng lân uyển chuyển lắc lư, kìa ông Địa cùng chú Tễu lạc quan dí dỏm yêu đời, kìa ánh đèn dẫn đàn em phấn khởi nô nức. Nào cùng phá cỗ, nào cùng vui trăng, ơi chú Cuội, ơi chị Hằng. Những vầng trăng đang dịu dàng trên khuôn mặt người là vầng sáng từng đầy từng vơi, từng tròn từng khuyết trong cuộc đời nhưng chưa bao giờ vụt tắt. Những vầng trăng hạnh phúc giữa miền hạ giới tròn trăng./.

Bài liên quan
  • Ông cháu Chích Chòe
    Chích Chòe rũ mình, rỉa lông, rỉa cánh. Nó thích thú chải chuốt bộ trang phục bóng bẩy của mình. Khoái chí, anh chàng ngẩng cao đầu, cất tiếng hót trong vắt giữa trời xuân.
(0) Bình luận
  • Quà mùa thu
    Mùa thu là món quà dành cho những nhớ mong, món quà ngọt ngào, thấm đượm nắng gió và hương vị ký ức.
  • Ông cháu Chích Chòe
    Chích Chòe rũ mình, rỉa lông, rỉa cánh. Nó thích thú chải chuốt bộ trang phục bóng bẩy của mình. Khoái chí, anh chàng ngẩng cao đầu, cất tiếng hót trong vắt giữa trời xuân.
  • Nhớ một thời xa vắng
    Có những ký ức không bao giờ cũ. Chúng lặng lẽ nằm lại nơi góc khuất của tâm hồn, chỉ chờ một làn gió, một tiếng mưa hay chút hương rừng cũng đủ khơi dậy tất cả. Với tôi, ký ức ấy mang hình hài một cơn mưa rừng, cơn mưa của những chiều nhập nhoạng, khi núi rừng mờ dần sau lớp bụi nước trắng xóa, và lòng người cũng lặng như sương.
  • Thu Hà Nội và những miền ký ức không phai
    Tháng Chín, Hà Nội chợt dịu dàng bởi sương khói heo may lãng đãng khoác lên thành phố tấm khăn voan mỏng nhẹ pha màu hoài niệm. Nắng đầu thu óng vàng như mật quyện cùng gió thong dong dạo chơi trên hàng cây, mái phố. Dường như, mùa thu đang thả từng giọt thời gian, đánh thức miền ký ức xưa.
  • Dưới tán bàng mùa thu
    Mẹ đứng dưới tán bàng trĩu quả xanh, gió đầu thu khẽ thổi lay lay những chùm lá đã ngả màu. Một chiếc lá bàng vừa lìa cành, xoay mình trong không trung rồi rơi nhẹ xuống như thể mùa hè vừa kịp khép lại một cách lặng lẽ. Trên sân trường rộng, học trò lớp lớn lớp bé nối nhau tiến về các dãy lớp học, áo trắng dập dờn trong ánh nắng dịu dàng, tiếng loa phát bài hát mùa khai trường vang vọng giữa không gian mùa thu yên bình mà rộn rã.
  • Một mùa sen để nhớ, một đời mẹ để thương
    Buổi chiều, tôi đạp xe đưa con đi dạo. Mặt trời đã dịu nắng, ánh sáng đổ dài trên những tán cây ven đường, vàng ươm như rắc mật. Bên tay trái là hồ sen của làng.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • "Hà Nội 1987" - Ký ức bằng hình ảnh về một Hà Nội một thời
    Sáng 11/11, tại Chung Workspace (344 Phố Huế, Hà Nội), Viện Pháp tại Việt Nam phối hợp với Công ty Văn hóa Truyền thông Nhã Nam và Nhà xuất bản Thông tấn tổ chức tọa đàm ra mắt sách ảnh “Hà Nội 1987” của nhiếp ảnh gia, họa sĩ người Pháp Jean-Charles Sarrazin.
  • Phát huy vai trò của văn nghệ sĩ Thủ đô trong phát triển công nghiệp văn hóa
    Hà Nội - Thủ đô tự nhiên của lưu vực sông Hồng, trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của cả nước từ ngàn xưa đã là nơi hội tụ và đào luyện nhân tài. Phần lớn danh nhân Việt Nam từng sống, làm việc, sáng tạo ở Thăng Long - Hà Nội, để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử dân tộc. Ở mảnh đất hội tụ tinh hoa văn hóa bốn phương ấy, con người Thăng Long mang trong mình nét tài hoa, đa tài, đa nghệ, thấm đẫm bản sắc trí tuệ và tinh thần sáng tạo. Trong đó, đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ - những người sinh ra, lớn lên hoặc gắn bó với Hà Nội đã góp phần tạo nên diện mạo văn hóa, nghệ thuật Thủ đô bằng nhiều tác phẩm có giá trị tư tưởng và nghệ thuật cao, khẳng định sức sống trường tồn của văn hóa nghìn năm. Họ chính là nguồn lực đặc biệt không thể thiếu trong hành trình phát triển công nghiệp văn hóa của Hà Nội hôm nay.
  • Củng cố nền tảng tư tưởng, thống nhất ý chí và hành động trong Đảng
    Sáng 10/11/2025, tại Hà Nội, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phối hợp với Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Ban Tổ chức Trung ương tổ chức Hội thảo khoa học quốc gia “Xây dựng Quy định về công tác chính trị, tư tưởng”. Đây là hoạt động có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, góp phần cụ thể hóa chủ trương của Bộ Chính trị về việc ban hành Quy định mới về công tác chính trị, tư tưởng của Đảng - một lĩnh vực then chốt trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong giai đoạn hiện nay.
  • [Podcast] Nem rán Hà Nội - Hương vị làm nên bản sắc ẩm thực đất Kinh kỳ
    Giữa muôn vàn món ngon, nem rán Hà Nội vẫn luôn giữ một vị trí đặc biệt – vừa quen thuộc, giản dị mà tinh tế. Từ những buổi cỗ Tết sum vầy đến các mâm cơm thường nhật, từ những bữa tiệc truyền thống đến bàn ăn của du khách phương xa, nem rán vẫn là biểu tượng cho sự khéo léo, tinh tế và sáng tạo của người Hà Nội trong nghệ thuật ẩm thực.
  • Chi bộ Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hà Nội tổ chức lễ trao quyết định công nhận đảng viên chính thức và trao thẻ đảng viên
    Chiều 11/11, tại buổi sinh hoạt thường kỳ tháng 11/2025, Chi bộ Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hà Nội đã tổ chức lễ trao Quyết định công nhận đảng viên chính chức cho đảng viên dự bị và trao thẻ đảng viên mới cho 14 đồng chí Đảng viên trong Chi bộ.
Đừng bỏ lỡ
  • Xã Thượng Phúc đẩy mạnh kiểm tra hoạt động dịch vụ văn hóa, du lịch
    Nhằm tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động dịch vụ văn hóa, du lịch, thể thao, thông tin và tuyên truyền trên địa bàn, UBND xã Thượng Phúc (TP. Hà Nội) sẽ đẩy mạnh công tác kiểm tra về các nội dung này trong quý IV năm 2025.
  • “Giải cứu” di tích Kiến trúc Nghệ thuật cấp Quốc gia tháp Chăm bị ngâm nước
    Sau mưa lớn kéo dài ở TP Huế đã khiến di tích Kiến trúc Nghệ thuật cấp Quốc gia tháp Chăm Phú Diên bị ngâm sâu trong nước và đơn vị quản lý đang sử dụng máy bơm nước ra ngoài.
  • Cơ hội khám phá “Những phát hiện khảo cổ từ Vườn Chuối” tại Bảo tàng Hà Nội
    Ngày 9/11/2025, tại Bảo tàng Hà Nội (đường Phạm Hùng, phường Từ Liêm), Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đã tổ chức khai mạc trưng bày chuyên đề “Những khám phá khảo cổ từ Vườn Chuối” và công bố kết quả nghiên cứu khoa học di tích khảo cổ học Vườn Chuối năm 2025.
  • "Mỗi người dân Hà Nội là một kênh gìn giữ - kết nối di sản"
    Với Festival Thăng Long - Hà Nội lần đầu tiên tổ chức, Ban tổ chức mong muốn: Mỗi người dân sẽ tự mang trong mình hồn cốt của lịch sử, văn hóa Thủ đô ngàn năm văn hiến, mỗi người dân là một “di sản” hiện hữu trong cuộc sống hằng ngày, vừa là quá khứ, vừa là hiện tại và vừa kết nối tương lai. Phóng viên đã cuộc trò chuyện với bà Bạch Liên Hương, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội xung quanh Festival Thăng Long - Hà Nội năm 2025.
  • Phát động cuộc thi “Kính Vạn Hoa mở ra thế giới…”
    Nhân dịp kỷ niệm 30 năm ra mắt bộ truyện “Kính Vạn Hoa” của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh - một trong những tác phẩm kinh điển của văn học thiếu nhi Việt Nam, Nhà xuất bản Kim Đồng vừa phát động cuộc thi Viết & Vlog “Kính Vạn Hoa mở ra thế giới…”.
  • "Sông Hồng gọi, đại ngàn reo" – Âm vang cồng chiêng giữa lòng Thăng Long - Hà Nội
    Tối 6/11, đêm nhạc “Sông Hồng gọi, đại ngàn reo” nằm trong khuôn khổ Festival Thăng Long - Hà Nội 2025, đã diễn ra tại hồ Văn (Văn Miếu - Quốc Tử Giám).
  • Câu lạc bộ Life's So Drama: Nơi đam mê kịch nghệ được chắp cánh
    Life’s So Drama là Câu lạc bộ (CLB) Kịch nghệ đầu tiên và duy nhất được thành lập và duy trì bởi các học sinh và cựu học sinh Trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam (Hà Nội). Tiền thân, CLB được thành lập và duy trì bởi các học sinh và cựu học sinh Trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam, nhưng vài năm trở lại đây, CLB đã mở rộng phạm vi hoạt động ra các trường THPT trên toàn địa bàn thành phố Hà Nội.
  • Nhà hát Kịch Việt Nam giới thiệu chuỗi chương trình nghệ thuật đặc biệt mang tên "Âm vang người lính"
    Nhà hát Kịch Việt Nam giới thiệu chuỗi chương trình nghệ thuật đặc biệt mang tên "Âm vang người lính" với sự trở lại của ba vở kịch từng “gây sốt” trên sân khấu: Đêm trắng, Biệt đội Báo Đen và Bão tố Trường Sơn. Các vở diễn sẽ được tổ chức tại Nhà hát Kịch Việt Nam (số 1 Tràng Tiền, phường Cửa Nam, Hà Nội).
  • Nhà hát Lớn Hà Nội kể chuyện di sản 115 năm bằng ánh sáng và công nghệ
    Lần đầu tiên trong lịch sử, Nhà hát Lớn Hà Nội tạm khép lại cánh cửa biểu diễn thường nhật để trở thành chính "sân khấu của mình". Toàn bộ không gian như từ sảnh đón, cầu thang, khán phòng đến mái vòm được "đánh thức" bằng ánh sáng, hình ảnh và âm thanh, tái hiện ký ức hơn một thế kỷ của di sản kiến trúc. Dự án "115 năm Nhà hát kể chuyện – Di sản cất lời bằng ánh sáng và công nghệ" là dự án nghệ thuật đặc biệt nhân dịp kỷ niệm 115 năm ngày khánh thành Nhà hát Lớn Hà Nội, công trình kiến trúc mang đậm dấu ấn lịch sử và là biểu tượng văn hóa của Thủ đô.
  • Hà Nội lan tỏa phong trào thôn, tổ dân phố văn hóa tiêu biểu
    Phát biểu khai mạc Sơ khảo Liên hoan Thôn, Tổ dân phố văn hóa tiêu biểu Thành phố Hà Nội năm 2025, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội Phạm Xuân Tài, nhấn mạnh: “Liên hoan không chỉ là dịp để biểu dương, tôn vinh những tập thể tiêu biểu trong phong trào, mà còn là một nhịp cầu nối để phong trào tiếp tục lan tỏa mạnh mẽ và bền vững trong bối cảnh thực hiện mô hình chính quyền đô thị hai cấp”.
Hạ giới tròn trăng
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO