Ai thắng trong cuộc tranh cãi khí đốt Nga - Ukraine?

Theo thửa thuận đạt được trong các cuộc hội đà m suốt đêm ở Moscow, Nga sẽ bán gas cho Ukraine với mức giá cao hơn nhưng chấp nhận khấu trừ 20% trong năm 2009. Phía Ukraine cũng sẽ không nâng các chi phí trung chuyển khí gas Nga sang châu à‚u trong năm 2009.

Thủ tướng Putin cho hay, giá gas và  phí trung chuyển sẽ được tính theo cách tính giá của châu à‚u và o ngà y 1/1/2010. Dường như cả hai bên đửu đã nhượng bộ từ các quan điểm trước kia của mình. Nga từng tuyên bố sẽ tăng gấp đôi giá gas bán cho Ukraine còn Kiev khăng khăng chỉ chấp nhận tăng giá nhẹ và  dọa sẽ nâng phí trung chuyển khí đốt Nga sang châu à‚u.

Khi cả hai bên rơi và o bế tắc, Nga cắt các nguồn cung cấp khí đốt cho Ukraine từ ngà y 1/1 và  dừng xuất khẩu khí đốt sang các quốc gia châu à‚u qua Ukraine một tuần sau đó, viện dẫn Kiev ăn cắp gas từ các đường ống chạy qua lãnh thổ nước nà y. Tuần trước, hai bên đã đạt được một thửa thuận trung chuyển do EU môi giới, dọn đường cho việc nối lại các nguồn cung cấp khí đốt Nga cho liên minh nà y.

Tập đoà n khí đốt Nga Gazprom đã mở lại các khóa gas nối với các đường ống ở Ukraine và o sáng ngà y 13/1. Tuy nhiên, họ lại dừng bơm gas và i giử sau đó, cáo buộc Ukraine phong tửa dòng chảy gas sang các nước Balkan. Kiev nói rằng tuyến đường trung chuyển đe dọa lượng tiêu thụ nội địa của nước nà y.

Các cuộc hội đà m giữa ông Putin và  bà  Tymoshenko cùng một số lãnh đạo châu à‚u đã được tổ chức ở Moscow ngà y 17/1 trong một nỗ lực giải quyết giải quyết cuộc tranh cãi khi EU gia tăng áp lực lên cả Nga và  Ukraine.

Một góc trạm bơm gas Sudzha của tập đoà n Gazprom. (Ảnh: Reuters)

Các nhà  quan sát cho rằng, Nga dường như đạt được nhiửu hơn cả vử kinh tế và  chính trị mặc dầu các nước vẫn còn đang theo dõi xem thửa thuận mới có hiệu lực đến đâu và  bất ổn sẽ còn tiếp tục trong một thời gian nữa. Khi các cuộc hội đà m vử khí đốt giữa Moscow và  Kiev bắt đầu cuối tháng 12 năm ngoái, Nga đưa ra mức giá 250 USD/1.000 m3 khí bán cho Ukraine trong năm 2009 với chi phí trung chuyển gas sang châu à‚u không thay đổi.

Ukraine phản đối "mức giá ưu đãi" nói trên, khẳng định nước nà y chỉ có thể trả 201 USD/1.000 m3 khí. Bên cạnh đó, các quan chức ở Kiev còn đòi nâng phí trung chuyển từ 1,7 USD lên hơn 2 USD cho mỗi 1.000 m3 khí qua 100km đường ống.

Các cuộc hội đà m đổ vỡ và  Gazprom đã khóa các nguồn cung cấp gas sang Ukraine. Tiếp đó, tập đoà n nà y đưa ra một mức giá mới: 450 USD/1.000 m3 khí trong năm 2009, bằng mức giá thị trường châu à‚u nhưng cao hơn nhiửu so với con số 179,5 USD trong năm 2008.

Vử mặt chính trị, một số nhà  quan sát đánh giá rằng Moscow đã chơi hết tầm "trận chiến trung chuyển" để cho Ukraine, quốc gia đang nỗ lực gia nhập EU, một bà i học: Không thể có điửu tốt nhất cho cả hai thế giới - vừa là  một phần của "thế giới phương Tây" với một chính sách thù địch đối với Nga lại vừa giữ được sức cạnh tranh kinh tế vốn dựa chủ yếu và o mua năng lượng giá rẻ từ Nga. Tuy vậy, cả Nga và  Ukraine nhiửu khả năng sẽ "thoát khửi cuộc Chiến tranh Lạnh theo đúng nghĩa đen nà y với tư cách là  những người thua cuộc" vì EU có thể sẽ tìm kiếm các nguồn cung cấp năng lượng khác và  chuyển đổi các tuyến ống dẫn trung chuyển, từ đó giảm bớt tầm quan trọng của các mối quan hệ EU - Nga và  EU - Ukraine, theo một bà i bình luận trên trang web Russian Profile.