Chính sách & Quản lý

Những điều chưa biết về Y Miếu Thăng Long

Ly Ly 27/02/2023 15:02

Đường dẫn vào Y Miếu Thăng Long là một lối nhỏ đi ngang qua khu chợ Ngô Sĩ Liên chật chội, đông đúc và "sặc mùi" các loại thực phẩm khiến tôi không khỏi chạnh lòng.  Y Miếu nằm lọt thỏm trong khu chợ và bị bao bọc bởi dãy nhà dân bao quanh.

“Vang bóng một thời” - Nơi thờ các vị danh y lớn

Theo Di tích lịch sử - văn hoá Hà Nội (http://ditichlichsu-vanhoahanoi.com) có viết Y Miếu Thăng Long được xây vào giữa thế kỷ 18, trong thờ các vị Tổ nghề Y. Ngay những năm mới lên ngôi, vua Lê Hiển Tông (1740-1786) đã cho kiến lập Y Miếu để thờ tiên thánh và các vị danh y lớn. Vào năm Canh Ngọ (1750), Xuyên Hầu và Ngoạn Quận công đã tiến hành xây dựng công trình đầu tiên trên một thửa đất thuộc huyện Quảng Đức ở phía tây hoàng thành, nhưng Y Miếu lúc đó còn rất sơ sài.

6.jpg
Y Miếu Thăng Long

Ngay những năm mới lên ngôi, vua Lê Hiển Tông (1740-1786) đã cho ý kiến lập Y Miếu để thờ tiên thánh và các vị danh y lớn. Vào năm Canh Ngọ (1750), Xuyên Hầu và Ngoạn Quận công đã tiến hành xây dựng công trình đầu tiên trên một thửa đất thuộc huyện Quảng Đức ở phía tây hoàng thành, nhưng Y Miếu lúc đó còn rất sơ sài.

Đến năm Cảnh Hưng thứ 34 (1773), có Chưởng Viện Thái Y Trịnh Đình Ngoạn đứng ra trông coi việc xây dựng và mở rộng Y Miếu với quy mô lớn hơn. Việc này được ghi lại trên tấm bia của Viện Thái Y, dựng vào năm Giáp Ngọ (1774) niên hiệu Cảnh Hưng thứ 35, hiện còn lưu tại chùa Phổ Giác ở phố Ngô Sĩ Liên ngay gần miếu. Theo đó, vua ra lệnh cho Viện Thái Y chọn đất và lĩnh tiền để xây dựng Y Miếu. Công việc đã có sự lần lữa, chậm trễ, rồi bị bỏ lơi đi một thời gian. Mãi sau có ông Trịnh Đình Ngoạn hăng hái đứng ra đôn đốc. Ông vốn sinh trong một gia đình nhiều đời làm thuốc ở xã Định Công, huyện Thanh Trì; lớn lên tinh thông y lý kinh sử và làm đến chức Chưởng Viện Thái Y.

Nhận thấy khoảnh đất công giáp phía tây Phượng Thành, bên trái Văn Miếu, lại có dòng nước bao quanh, cách biệt nơi bụi bặm ồn ào, Trịnh Hầu đã mạnh dạn tâu trình, liền được Chúa Trịnh khen ngợi chuẩn y và cấp 10 mẫu ruộng để dùng vào việc đèn hương. Quốc Thánh Mẫu (mẹ Chúa) còn ban thêm cho hai hốt bạc. Noi theo thịnh tình của Thánh Mẫu, nhiều vị trong nội cung đều góp bạc, góp tiền để giúp vào việc xây dựng Y Miếu. Vậy nên chỉ “vài tháng đã xong, thẳng thắn, bay bướm, cung tường lộng lẫy, dãy dọc toà ngang, cột rường đồ sộ…”.

Thời kỳ đầu, dân vẫn quen gọi Y Miếu là Viện Thái Y, mãi rồi mới gọi là Y Miếu Thăng Long. Sang thời Nguyễn, Y Miếu Thăng Long nằm trong tổng Hữu Nghiêm, sau đổi thành tổng Yên Hoà, huyện Thọ Xương, phủ Hoài Đức. Năm 1834, Y Miếu Thăng Long được trùng tu lớn, mở rộng thêm nhiều. Từ năm 1942 thì Y Miếu Thăng Long thuộc về địa phận nội thành Hà Nội.

Sau 1954, Y Miếu từng được trùng tu và làm trụ sở của Hội Đông y VN. Đến năm 1980 lại được xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa quốc gia với tổng thể kiến trúc trong diện tích 747m2 so với 3.600m2 trước đây. Nhưng cùng số phận như chùa Quang Minh ngay bên cạnh, Y Miếu tiếp tục bị lấn chiếm, nay chỉ còn lại 140m2 và phải chung sân, chung cổng với dân thường. Gần đây Y Miếu được sửa sang nhưng lối vào vẫn bị che khuất bởi khu chợ Ngô Sĩ Liên.

Không còn nguyên vẹn…

Một cổng vòm nhỏ có gắn biển số nhà 12 đã bạc màu nằm sâu trong một ngõ chợ nhỏ phố Y Miếu, phường Văn Miếu, Đống Đa, Hà Nội chính là đặc điểm để nhận biết Y Miếu khi chúng tôi tìm đến đây. Có lẽ, chỉ có những “thổ dân” lâu năm ở đây mới biết rõ đường vào Y Miếu như thế này.

3.jpg
Cổng Y Miếu Thăng Long hiện nay
4-chuan.jpg
Phải quan sát kỹ mới nhận thấy biển chỉ dẫn lối vào Y Miếu Thăng Long
8.jpg
Phần tường bên trong nơi thờ tự của Y Miếu đã xuống cấp, bong tróc khắp nơi

Bà Hoàng Thị Thảo năm nay đã 80 tuổi - người trong coi Y Miếu 13 năm nay cho biết, hiện nay diện tích của Y Miếu bị thu hẹp rất nhiều. Theo ghi nhận của phóng viên Người Hà Nội, nhiều hạng mục tại Y Miếu đã xuống cấp rõ rệt: phần tường trên mái và tường bao quanh khu vực thờ tự trong miếu bị bong tróc khắp nơi, loang ố gây mất mỹ quan; lối dẫn vào Y Miếu phải chung cổng với người dân; bên trong nơi thờ tự các vị danh y, nhiều vết nứt ngang lộ rõ, phần tường trên mái và tường bao quanh bị bong tróc, nguy cơ rơi từng mảng vữa vụn có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

2(2).jpg
Ngày ngày, bà Hoàng Thị Thảo một mình cặm cụi chăm lo hương khói nơi đây

Khi hỏi về việc hỗ trợ kinh phí trong coi nơi đây, bà Hoàng Thị Thảo cho biết: "Ngân sách của phường trả cho tôi bình quân mỗi tháng một triệu đồng theo định kỳ 6 tháng trả một lần, trong đó đã bao gồm tất cả công và toàn bộ hương hoa cúng dâng hàng ngày, phần lễ hoa quả, oản, xôi… vào những ngày Rằm, mùng Một hàng tháng hoặc ngày lễ đặc biệt như ngày Thầy thuốc Việt Nam 27-2”.

Để gìn giữ và phát huy giá trị các di tích, di sản, thiết nghĩ chính quyền địa phương cùng các cấp ngành liên quan cần có những giải pháp thiết thực hơn nữa để bảo tồn và phát huy những giá trị lịch sử, văn hóa của di tích.

Y Miếu được xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa quốc gia năm 1980.

Bài liên quan
  • Chia sẻ ký ức góp phần bảo tồn và phát huy di sản
    Sáng 24/2, tại Hà Nội, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I, Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước đã tổ chức buổi tọa đàm “Chia sẻ ký ức - Phát huy di sản”. Các ý kiến chia sẻ về kinh nghiệm, thực tế trong hoạt động phát huy giá trị di sản tư liệu từ các nhà quản lý, nhà nghiên cứu, nhà sưu tầm và nhiều cá nhân đam mê di sản… đã cho thấy phần nào cho thấy tầm quan trọng của việc chia sẻ thông tin tư liệu, qua đó góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng, khuyến khích các các nhân, tổ chức chia sẻ tư liệu.
(0) Bình luận
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
Đừng bỏ lỡ
  • UNESCO trao Bằng công nhận Công viên địa chất toàn cầu Lạng Sơn
    Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn là minh chứng rõ nét cho nỗ lực gìn giữ và quảng bá di sản văn hóa Việt Nam cùng với các di sản văn hóa phi vật thể như tín ngưỡng thờ Mẫu, hát Then của người Tày, Nùng, Thái...
  • 9 tựa sách hay trong Tủ sách gia đình của Nhã Nam
    Ngày Gia đình Việt Nam 28/6 là dịp để mỗi người lắng lại, cảm nhận rõ hơn giá trị của tình thân, của những khoảnh khắc bên nhau giản dị mà quý giá. Trong nhịp sống hiện đại, một trong những cách đẹp đẽ để giữ gìn và bồi đắp sợi dây gắn kết gia đình chính là cùng nhau đọc sách – những cuốn sách đầy yêu thương, sẻ chia và thấu cảm. Hiểu được điều đó, Nhã Nam đã kỳ công tuyển chọn và xây dựng Tủ sách Gia đình. Đây là những cuốn sách giúp nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ, lan tỏa giá trị yêu thương trong mỗi mái ấm, để mỗi em bé đều được lớn lên trong vòng tay chan chứa hạnh phúc của gia đình.
  • Phu nhân Tổng Bí thư và Tổng Giám đốc UNESCO tham dự triển lãm ảnh "Chúng tôi có thể"
    Các tác phẩm là sản phẩm tiêu biểu của dự án “Chúng tôi CÓ THỂ” – sáng kiến phối hợp giữa UNESCO và Bộ Giáo dục và Đào tạo, hướng đến mục tiêu trao quyền học tập và phát triển toàn diện cho phụ nữ và trẻ em gái dân tộc thiểu số tại các vùng khó khăn.
  • Người đẹp Phú Yên Hà Trúc Linh đăng quang Hoa hậu Việt Nam 2024
    Hà Trúc Linh - 21 tuổi, quê Phú Yên, sinh viên Đại học Tài chính Marketing TP HCM - vượt top 24 để đoạt vương miện Hoa hậu Việt Nam 2024.
  • Ra mắt sách “Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn"
    Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam vừa ra mắt cuốn sách "Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn", tuyển chọn các bài viết tiêu biểu của nữ trí thức trên tuần báo Phụ nữ tân văn – một diễn đàn quan trọng trong phong trào nữ quyền Việt Nam đầu thế kỷ XX. Ấn phẩm dày 600 trang, do Đoàn Ánh Dương biên soạn và giới thiệu, được phát hành trên toàn quốc từ tháng 6/2025.
  • Hà Nội nêu cao tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”
    Tại kỳ họp thứ 24 (kỳ họp chuyên đề) diễn ra sáng 27/6, HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 đã thông qua Nghị quyết về phân cấp quản lý nhà nước một số lĩnh vực kinh tế - xã hội trên địa bàn Thành phố, bảo đảm thực hiện đúng phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.
  • Phát động cuộc thi ảnh báo chí 'Việt Nam trên hành trình đổi mới’
    Cuộc thi ảnh báo chí “Việt Nam trên hành trình đổi mới” do Báo Nhân Dân phối hợp Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức nhằm tuyên truyền, quảng bá hình ảnh đất nước, con người, những thành tựu về chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa cũng như vị thế của Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế trong quá trình 40 năm đổi mới.
  • Hà Nội sửa đổi, bổ sung quy định phân cấp nguồn thu, chi để mô hình chính quyền địa phương 2 cấp hoạt động hiệu quả
    Để có cơ sở điều chỉnh, giao dự toán ngân sách năm 2025 cho các xã, phường sau sắp xếp đảm bảo nguồn ngân sách để thực hiện các nhiệm vụ được giao từ ngày 1/7/2025, HĐND Thành phố Hà Nội ngày 27/6 đã thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số nội dung quy định tại Nghị quyết số 22/2022/NQ-HĐND ngày 08/12/2022 về phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa các cấp ngân sách, định mức phân bổ ngân sách Thành phố và tỷ lệ phần trăm phân chia nguồn thu giữa các cấp ngân sách giai đoạn 2023-2025.
  • Trình chiếu loạt phim đỉnh cao của Hàn Quốc tại Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng lần 3
    Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng lần 3 diễn ra từ ngày 29/6 – 5/7 sẽ có nhiều hoạt động hấp dẫn, đặc biệt khán giả sẽ có cơ hội gặp gỡ nhiều diễn viên Hàn Quốc.
  • Festival Nông sản Hà Nội: Thúc đẩy mô hình canh tác, chế biến và tiêu dùng nông sản gắn với văn hóa – du lịch
    Từ ngày 26 - 29/6/2025, tại quận Tây Hồ, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội phối hợp UBND quận Tây Hồ tổ chức Festival Nông sản Hà Nội lần thứ 4 – sự kiện xúc tiến thương mại nông nghiệp thường niên đang ngày càng khẳng định vị thế là điểm hẹn lớn của người tiêu dùng và các nhà sản xuất nông sản trên cả nước.
Những điều chưa biết về Y Miếu Thăng Long
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO