Cuộc thi viết Hà Nội & Tôi

Nhớ Xuân La ngày ấy

Nguyễn Văn Cự 08:56 09/08/2024

Thế hệ tôi (sinh năm 1939) mới học hết cấp 2 đã ở tuổi lao động. Bù lại, chỉ cần có Bằng Tốt nghiệp lớp 7 (Hệ phổ thông 10 năm) là nộp đơn xin được vào làm việc tại các cơ quan Nhà nước, nghiễm nhiên trở thành “anh cán bộ”.

ha-noi-cuoi-mua-xuan-trai-la-vang-16020-15.jpg
Ảnh minh hoạ

Năm 1959, nhận Bằng Tốt nghiệp cấp 2, do Trưởng ty Giáo dục Hà Đông Bùi Anh (con trai cụ Bùi Kỷ) ký, thì tháng 3/1960, tôi được tuyển dụng vào Chi nhánh Ngân hàng tỉnh Hà Đông (cũ). Cùng năm đó, cơ quan cử đi học lớp Sơ cấp (6 tháng) tại Trường Nghiệp vụ Ngân hàng Trung ương, ở Xuân La, Từ Liêm (nay là phường Xuân La, quận Tây Hồ) Hà Nội.

64 năm trôi qua! Chưa một lần được trở lại mảnh đất - một thời mang dấu ấn ngôi trường đã dạy cho tôi những kiến thức nghề nghiệp đầu tiên, làm hành trang vào đời. Nhưng hình ảnh của Xuân La ngày ấy, vẫn vẹn nguyên trong ký ức của tôi.

Ở những năm thuộc thập niên 60 của thế kỷ trước, thậm chí xe đạp cũng hiếm, nói gì đến ô tô, xe máy. Từ nhà, tôi phải cuốc bộ 5km tới thị xã Hà Đông, đi tầu điện (phương tiện giao thông có từ thời Pháp thuộc) ra Bờ Hồ. Rồi lại từ Bờ Hồ mua vé tiếp lên Bưởi, thỏa thuê ngồi ngắm phố Thụy Khuê. Đến Bưởi là “kịch đường tầu”, phải đi bộ đến Xuân La.

Sáu tháng học tập ở Xuân La, do lợi thế gần nhà, lại tiện tầu điện, nên cứ hết giờ hành chính ngày thứ 7, nếu nhà trường không có nhiệm vụ gì đột xuất, là tôi lại về nhà, tranh thủ lao động giúp gia đình, dù chỉ một ngày chủ nhật.

Đều đặn một tuần hai lượt, cả khóa học, tính ra có tới 50 lần ngồi tầu điện qua phố Thụy Khuê. Vậy mà, lần nào tôi cũng dán mắt vào khu nhà dành cho Ủy Ban Quốc tế giám sát đình chiến, theo Hiệp định Giơ-ne-vơ ký ngày 21/7/ 1954 về Việt Nam, tò mò quan sát những người ngoại quốc, mỗi khi họ xuất hiện, đi lại trong khu nhà. Họ gồm quốc tịch Ba Lan, Ca - Na - Đa và Ấn Độ. Tôi đặc biệt ấn tượng với trang phục trên đầu những nhân viên người Ấn Độ. Và cứ thắc mắc hoài cho đến tận hôm nay: Không hiểu thứ trang phục đó được gọi là gì? Mũ ư? Chắc không phải, vì nhìn, đâu có giống mũ. Còn khăn? Lại càng khó giải mã. Điều bí ẩn là hiếm khi nhìn thấy họ thao tác: đội vào hoặc bỏ ra khỏi đầu thứ trang phục đó, kể cả trên ti-vi lẫn trong phim ảnh.

Xuân La ngày ấy vẫn là nông thôn. HTX-NN còn có tên gọi Hợp tác xã “Việt – Triều hữu nghị.”. Nghe nói: Cán bộ, nhân dân Xuân La được đón cả Phó Chủ tịch nước Cộng hoà dân chủ nhân dân Triều Tiên, bà Phác Chính Ái có lần về thăm. Những buổi chiều hè, vào giờ tự học, khi ông mặt trời chỉ còn chiếu những tia nắng yếu ớt, vàng vọt xuống khu ruộng trồng mầu trước cổng làng, thì từng tốp nhỏ học viên lại kéo nhau ra ngồi trên các bờ cỏ, vừa hóng mát, vừa ôn bài, nghiền ngẫm tài liệu.

Tuy là lớp sơ cấp nghiệp vụ ngân hàng, nhưng chương trình lại khá bài bản. Ba môn: Triết, Chính trị, Kinh tế học, chiếm hết nửa thời gian. Mãi đến hôm nay, tôi vẫn chưa quên những cái tên triết gia, như Phơ-Bách, Hê-Ghen. Tôi còn nhớ cả bóc lột giá trị thặng dư ở chủ nghĩa tư bản là thế nào? Hao mòn (máy móc) vô hình, hữu hình ra sao?

Có một tình tiết, mỗi khi nhớ lại tôi vẫn không khỏi cười thầm một mình, đôi khi còn đem kể cho mọi người nghe. Đó là: trong một lần thảo luận ở tổ, khi liên hệ với nền kinh tế của ta (1960), thay vì phải nói “…Vẫn còn là một nền kinh tế nông nghiệp lạc hậu “Con trâu đi trước, cái cày đi sau”, thì một học viên quê Nghệ Tĩnh, không biết có phải do thiếu tập trung hay “nói nhịu”- lại phát biểu thành “Con trâu đi trước, con bò đi sau”, làm cả tổ phì cười.

Không chỉ phần lý luận cơ bản (3 môn kể trên) mà cả phần nghiệp vụ ngân hàng cũng được nhà trường dạy kỹ lưỡng. Đơn cử, như tiết mục Sử dụng bàn tính gảy Trung Quốc cũng mất 2 ngày. Động tác dùng cổ tay hất nhẹ một cái để đưa quân trên bàn tính về đúng vị trí (trước khi gảy) không phải ai cũng làm được. Nhiều người vẫn phải “sai 5 quân”.

Chuyện cách đây 64 năm ở Xuân La thuở ấy, bây giờ nghe kể lại, có người còn cho là chuyện bịa (nhất là lớp trẻ). Ngày nay, đồng tiền lưu thông trên thị trường, tuy vẫn tính theo đơn vị đồng, nhưng hầu hết tiêu tiền nghìn. Còn năm 1960 lương tạm tuyển của tôi là 27đ30 (Hăm bẩy đồng ba hào). Những tưởng cả miền Bắc đều thế, nhưng về trường, mới thấy: có tỉnh 28đ05 (Hăm tám đồng, năm xu) chênh nhau 0đ75 (Bẩy hào rưỡi) cũng “thành vấn đề” thắc mắc.

Hay như: Mỗi học viên phải làm một cái vỉ ruồi để trước hoặc sau bữa ăn, tự giác dành ra mấy phút diệt ruồi khu nhà ăn. Đập được con nào đếm con ấy, nhớ kỹ, về báo cáo Tổ. Tổ báo cáo Chi, Chi báo cáo Trường còn tính thành tích thi đua! Rồi chuyện tiêu chuẩn lương thực… Ngày nay mà áp dụng 13kg500 gạo cho 1 người, trong 1 tháng, thì nhiều người không ăn hết, vì cơ thể đủ chất, thức ăn hằng ngày lại đảm bảo cả về số lượng lẫn chất lượng. Nhưng, ngày ấy ở Xuân La: Đa số học viên khóa tôi học đều ở độ tuổi thanh niên, thú thật là đói.

Để sáng hôm sau có xôi ăn, ngay từ tối hôm trước, đã phải cầm bát và tiền đến “đặt” ở một nhà hàng gần trường. Chậm chân là “vuốt bụng thở dài” vì lương thực thuộc mặt hàng Nhà nước quản lý bằng tem, phiếu, nghiêm ngặt. Tôi vẫn còn nhớ: Ông chủ nhà hàng xôi, tên là Quỳnh, bị khuyết tật ở chân. Cánh học viên tinh nghịch, sẵn vốn liếng học được ở nhà trường về “Tư bản”, cộng với căn bệnh “bất mãn vô căn” liền đặt ngay cho ông này cái tên “Tư Bản Khoèo”, một cái tên mà người nghĩ ra nó đáng bị phê phán vì “mất quan điểm” nhưng lại khiến “người trong cuộc” nhớ về một thời kỳ đất nước gặp muôn vàn khó khăn, thiếu thốn!

Sáu tháng học tập ở Xuân La, tuy không có kỷ niệm nào sâu sắc với bà con nơi đây. Nhưng những gì thu hoạch được từ Trường Nghiệp vụ Ngân hàng Trung ương, khiến tôi luôn nhớ về mảnh đất này. Mảnh đất, nói theo truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” của người Việt Nam, đã cưu mang ngôi trường – cũng là cưu mang thầy trò của nhà trường – trong đó có học viên khóa 1960 chúng tôi.

Chỉ với chưa đầy 160 ngày học (trừ chủ nhật) lại là chương trình sơ cấp, nhưng như trên tôi đã nói, đó là những kiến thức nghề nghiệp đầu tiên làm hành trang vào đời, để sau đó - chúng tôi - những học viên của trường tự tin, mạnh dạn bước tiếp trên con đường phía trước. Được biết: Trong số học viên Xuân La của tỉnh Hà Đông, khóa 1960 năm ấy, nhiều người sau này trở thành cán bộ lãnh đạo: Trưởng, Phó Chi điếm Ngân hàng huyện hoặc Trưởng, Phó phòng chuyên môn, nghiệp vụ Chi nhánh Ngân hàng tỉnh. Đặc biệt có Vũ Soạn quê Phú Xuyên, phấn đấu tiến bộ, làm tới chức Phó Hàng (Phó Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, tỉnh Hà Tây cũ. Xin được nói thêm: Tổ chức hệ thống ngân hàng của ta ngày ấy chỉ có 2 mô hình, đó là Ngân hàng Nhà nước được tổ chức thành 3 cấp: Ngân hàng Trung ương, Ngân hàng tỉnh (Chi nhánh) Ngân hàng huyện (Chi điếm). Mô hình thứ hai là Ngân hàng Kiến thiết chuyên về lĩnh vực Xây dựng, tiền thân của Ngân hàng BIDV bây giờ.

Năm nay (2024) Đảng, Nhà nước long trọng tổ chức kỷ niệm 70 năm giải phóng Điện Biên, 80 năm thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam. Cùng với đó, Hà Nội cũng sôi nổi chuẩn bị kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954-10/10/2024) lòng tôi lại xao xuyến, bồi hồi, nhớ lại những chặng đường quan trọng trong cuộc đời mình, trong đó có quãng thời gian được học tập lớp sơ cấp tại Trường Nghiệp vụ Ngân hàng Trung ương ở Xuân La.

Ngày ấy, quê tôi còn thuộc tỉnh Hà Đông, rồi Hà Tây, Hà Sơn Bình. Và tôi còn là công dân “cửa ngõ Thủ đô”* đâu đã được là Người Hà Nội như bây giờ. Thế nên, quãng thời gian học tập ở Xuân La đối với tôi, ngoài ý nghĩa được trang bị những kiến thức nghề nghiệp đầu tiên, làm hành trang vào đời – Thì, còn có niềm vinh dự được sống, học tập trên mảnh đất của Thủ đô nghìn năm văn hiến, trái tim của cả nước.

Xin kính chúc Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân Xuân La luôn vững mạnh, phát triển, văn minh, hạnh phúc. Góp phần xứng đáng vào công cuộc xây dựng Thủ đô văn hiến, Thủ đô anh hùng, Thành phố vì Hòa bình, Thành phố sáng tạo./.

Tác phẩm tham dự cuộc thi viết "Hà Nội và tôi" của tác giả Nguyễn Văn Cự. Thông tin về cuộc thi xem tại đây.
Bài liên quan
(0) Bình luận
  • Nhớ gì khi xa Hà Nội
    Thanh xuân tươi đẹp nhất của tôi gắn bó cùng Hà Nội. Đó là quãng đời sinh viên tươi vui, hồn nhiên được cùng các bạn đồng trang lứa sinh sống và học tập giữa lòng Thủ đô, dưới mái trường Học viện hành chính Quốc gia. Lần đầu tiên bước ra khỏi ngưỡng cửa an toàn của gia đình, Hà Nội đã hiếu khách đón nhận, ôm tôi vào lòng, gieo vào tâm hồn thật nhiều kỉ niệm đặc biệt. Để rồi sau khi ra trường, trở về quê hương công tác, lòng tôi lại bồi hồi xao xuyến mỗi khi nhớ về Hà Nội với những hồi tưởng xuyến xao về quãng đời sinh viên.
  • Tô thắm Hà Nội bốn mùa hoa
    Có lẽ hiếm có Thủ đô của đất nước nào trên thế giới lại có đủ thời tiết đặc trưng của bốn mùa xuân, hạ, thu, đông, cùng với đó là thiên nhiên tuần hoàn luân chuyển quay vòng bốn mùa như Hà Nội. Để tạo nên diện mạo của Thủ đô, ngoài các công trình kiến trúc, danh lam thắng cảnh… thì còn có cả hệ thống cây xanh và hoa cỏ được trồng khắp các nẻo đường của Hà Nội.
  • Một thoáng Thủ đô, một đời vương vấn
    Tôi đến Thủ đô vào một ngày hè chói chang nắng lửa. Cảm giác nóng nực không ngăn nổi sự hiếu kì trong tôi về mảnh đất ngàn năm văn hiến, về những con người tao nhã, văn minh. Tôi thả hồn phiêu diêu qua từng con phố, lắng tai nghe nhịp thở của Hà thành mà nao nao hồi tưởng về những điều mình đã đọc, đã biết về lịch sử, con người nhân kiệt nơi đây.
  • Giai nhân trong bức ảnh Hà thành bất tử
    Nhân dịp 70 năm giải phóng Thủ đô xin được dâng truyện ngắn này như một nén nhang thơm để tưởng nhớ những nghĩa sĩ anh hùng đã dâng hiến đời mình cho cuộc chiến đấu giải phóng Thủ đô. Trong đó có vợ chồng ông Hai Hiên. Hai Hiên - vị lãnh tụ của cuộc khởi nghĩa “Hà thành đầu độc” năm 1908. Cuộc khởi nghĩa tuy thất bại nhưng đã làm chấn động 3 cõi Đông Dương khiến Paris phải run sợ. Ông Hai Hiên lúc đó mới ngoài 30 tuổi, bị thực dân Pháp xử tử chặt đầu, rồi treo thủ cấp ở Cửa Đông thành, nhằm uy hiếp tinh th
  • Nắng thu theo lối tôi về Hà Nội
    7 giờ sáng, đáp xuống nơi Thủ đô, trái tim của cả nước, tôi lại càng tự hào vì là người con Việt Nam. Đã lâu lắm rồi, kể từ ngày tôi xa nơi đây, hân hoan lắm, 7 tiếng trên máy bay đem tôi về quê nhà. 7 năm xa nhà, tôi từ nơi xa học và làm việc trở về nhưng ký ức của tôi và nơi này không thể xóa nhòa. Từ trên máy bay và từ sân bay về trung tâm, tôi càng thấy sự thay đổi rõ rệt của một Hà Nội chuyển mình, hiện đại, văn minh.
  • Cả nhà ước năm mới
    Đêm 30, sau khi tôi và Thạo (con cả của tôi) chuẩn bị xong mâm cúng giao thừa, như đã thống nhất, cả nhà quây quần bên bàn trà để cùng nhau mơ ước.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • “Sắp xếp đơn vị hành chính nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển đô thị, văn hóa, lịch sử... phát huy hiệu quả hơn không gian và nguồn lực Thủ đô”
    Sáng 30/6, cùng với cả nước, Thành ủy - HĐND - UBND - Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội đã long trọng tổ chức Lễ công bố Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các Quyết định, Nghị quyết của Thành phố Hà Nội về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã của Thành phố. Buổi Lễ diễn ra trực tiếp tại Cung Văn hóa Hữu nghị Việt – Xô và được kết nối tới trụ sở 126 xã/phường mới của Thành phố Hà Nội.
  • TP. Hồ Chí Minh trưng bày 17 Bảo vật quốc gia
    Từ ngày 29/6 đến 10/8/2025 tại Bảo tàng Lịch sử TP Hồ Chí Minh sẽ diễn ra trưng bày chuyên đề “Bảo vật quốc gia - Những kiệt tác di sản”.
  • Ra mắt sách tranh song ngữ “Kể chuyện Bác Hồ”
    Nhân kỷ niệm 100 năm thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên (6/1925 – 6/2025), Nhà xuất bản Kim Đồng giới thiệu tới bạn đọc cuốn sách tranh "Kể chuyện Bác Hồ", ấn bản song ngữ Việt – Trung.
  • Quán quân 'Điểm hẹn tài năng' 2025 gọi tên Nguyễn Thanh Thụy
    Với giọng hát nội lực, cảm xúc sâu lắng và khả năng biểu diễn đầy cuốn hút, Nguyễn Thanh Thụy vượt qua 3 thí sinh xuất sắc khác là Nguyễn Hoàng Minh Khôi, Nguyễn Hoàng Bão Ngọc và Võ Hoài Anh để giành ngôi vị quán quân chương trình "Điểm hẹn tài năng" 2025 – sân chơi âm nhạc mới do Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức.
  • Khởi động cuộc thi "Viết chữa lành"
    Bài dự thi thuộc thể loại văn xuôi, có độ dài từ 1.500-5.000 chữ, kèm 1 hoặc nhiều hình ảnh minh họa có liên quan về chủ đề viết, kể về hành trình đi qua những tổn thương của bạn và của những người bạn gặp, giúp bạn rung động, thấu hiểu, kết nối để gói ghém đổ vỡ và xoa dịu những chấn thương.
Đừng bỏ lỡ
  • Danh sách Bí thư, Chủ tịch 126 xã, phường Hà Nội
    Sáng 30/6, Hà Nội công bố Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã, phường và chỉ định nhân sự cấp ủy, lãnh đạo HĐND, UBND, Ủy Ban MTTQ Việt Nam cấp xã, phường.
  • Cơ hội trải nghiệm văn hóa truyền thống tại “Ngôi nhà chung”
    Từ ngày 1 đến 31/7/2025, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) tổ chức chuỗi hoạt động với chủ đề “Về làng trải nghiệm nét văn hóa truyền thống”. Sự kiện có sự tham gia của hơn 100 đồng bào đến từ 16 dân tộc, nhằm tạo sân chơi bổ ích ngày hè cho thiếu nhi, đồng thời giới thiệu những giá trị đặc sắc trong đời sống văn hóa của cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam.
  • “Gặp tôi trong tương lai”: Khơi dậy ước mơ nghề nghiệp từ trang sách thiếu nhi
    Sáng 29/6/2025, tại Nhà xuất bản Kim Đồng, lễ khai mạc trưng bày “Gặp tôi trong tương lai” đã diễn ra, mở đầu cho chuỗi hoạt động tổng kết chương trình kêu gọi ý tưởng sáng tác sách thiếu nhi. Đây là một sáng kiến được khởi xướng bởi The Initiative of Children’s Book Creative Content (ICBC), phối hợp thực hiện cùng ECUE VGEM và Nhà xuất bản Kim Đồng, với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính từ chương trình Investing in Women, một sáng kiến của Chính phủ Australia.
  • Khán giả Hà Nội chuẩn bị được thưởng thức kịch rối truyền thống Bunraku Nhật Bản
    Ra đời từ đầu thế kỷ 17 và phát triển rực rỡ trong thời kỳ Edo, Bunraku không chỉ là di sản văn hóa đặc sắc của Nhật Bản mà còn được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại vào năm 2003.
  • UNESCO trao Bằng công nhận Công viên địa chất toàn cầu Lạng Sơn
    Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn là minh chứng rõ nét cho nỗ lực gìn giữ và quảng bá di sản văn hóa Việt Nam cùng với các di sản văn hóa phi vật thể như tín ngưỡng thờ Mẫu, hát Then của người Tày, Nùng, Thái...
  • 9 tựa sách hay trong Tủ sách gia đình của Nhã Nam
    Ngày Gia đình Việt Nam 28/6 là dịp để mỗi người lắng lại, cảm nhận rõ hơn giá trị của tình thân, của những khoảnh khắc bên nhau giản dị mà quý giá. Trong nhịp sống hiện đại, một trong những cách đẹp đẽ để giữ gìn và bồi đắp sợi dây gắn kết gia đình chính là cùng nhau đọc sách – những cuốn sách đầy yêu thương, sẻ chia và thấu cảm. Hiểu được điều đó, Nhã Nam đã kỳ công tuyển chọn và xây dựng Tủ sách Gia đình. Đây là những cuốn sách giúp nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ, lan tỏa giá trị yêu thương trong mỗi mái ấm, để mỗi em bé đều được lớn lên trong vòng tay chan chứa hạnh phúc của gia đình.
  • Phu nhân Tổng Bí thư và Tổng Giám đốc UNESCO tham dự triển lãm ảnh "Chúng tôi có thể"
    Các tác phẩm là sản phẩm tiêu biểu của dự án “Chúng tôi CÓ THỂ” – sáng kiến phối hợp giữa UNESCO và Bộ Giáo dục và Đào tạo, hướng đến mục tiêu trao quyền học tập và phát triển toàn diện cho phụ nữ và trẻ em gái dân tộc thiểu số tại các vùng khó khăn.
  • Người đẹp Phú Yên Hà Trúc Linh đăng quang Hoa hậu Việt Nam 2024
    Hà Trúc Linh - 21 tuổi, quê Phú Yên, sinh viên Đại học Tài chính Marketing TP HCM - vượt top 24 để đoạt vương miện Hoa hậu Việt Nam 2024.
  • Ra mắt sách “Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn"
    Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam vừa ra mắt cuốn sách "Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn", tuyển chọn các bài viết tiêu biểu của nữ trí thức trên tuần báo Phụ nữ tân văn – một diễn đàn quan trọng trong phong trào nữ quyền Việt Nam đầu thế kỷ XX. Ấn phẩm dày 600 trang, do Đoàn Ánh Dương biên soạn và giới thiệu, được phát hành trên toàn quốc từ tháng 6/2025.
  • Hà Nội nêu cao tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”
    Tại kỳ họp thứ 24 (kỳ họp chuyên đề) diễn ra sáng 27/6, HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 đã thông qua Nghị quyết về phân cấp quản lý nhà nước một số lĩnh vực kinh tế - xã hội trên địa bàn Thành phố, bảo đảm thực hiện đúng phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.
Nhớ Xuân La ngày ấy
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO