Chuyển động Hà Nội

Nhà máy Xe lửa Gia Lâm: Tiềm năng tái thiết thích ứng, hình thành nền công nghiệp sáng tạo Hà Nội

Trung Kiên 30/11/2023 07:14

Tiến sĩ, Kiến trúc sư (KTS) Đinh Thị Hải Yến nhận định, Nhà máy Xe lửa Gia Lâm (quận Long Biên, Thành phố Hà Nội) có nhiều tiềm năng và yếu tố để chuyển đổi, tái thiết thích ứng thành không gian văn hóa sáng tạo, phát huy giá trị di sản công nghiệp Thủ đô Hà Nội.

xem-1.jpg
Các bạn trẻ tham quan “Không gian Kiến trúc & Nghệ thuật Phân xưởng Nóng” - Nhà máy Xe lửa Gia Lâm, tại Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2023.

Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2023 vừa khép lại với những thành công ngoài mong đợi. Đặc biệt, Nhà máy Xe lửa Gia Lâm là nơi tổ chức các hoạt động chính của cộng đồng thiết kế sáng tạo, đem đến cho người dân và du khách những trải nghiệm mới lạ, hấp dẫn. Lễ hội được tổ chức tại Nhà máy Xe lửa Gia Lâm là một dấu ấn, đã góp phần “đánh thức” di sản công nghiệp của Hà Nội vốn từ lâu đã “ngủ quên” ngay cạnh Trung tâm Thủ đô.

Từ sự kiện lần này, nhiều chuyên gia và công chúng đặt ra câu hỏi: Nhà máy Xe lửa Gia Lâm có thể tái thiết để trở thành không gian văn hóa, nơi sinh hoạt cộng đồng, không gian cho đội ngũ văn nghệ sĩ thiết kế sáng tạo, phát huy giá trị di sản để thúc đẩy công nghiệp văn hóa Thủ đô phát triển hay không? Bởi nhiều quốc gia trên thế giới, nhiều công trình công nghiệp cũ tương tự như Nhà máy Xe lửa Gia Lâm đã được chuyển đổi, tái thiết thành các bảo tàng, sân khấu biểu diễn, tổ hợp văn hóa, giải trí…, góp phần phát triển du lịch và quảng bá hình ảnh của đất nước họ tới bạn bè thế giới.

a7(1).jpg
Phân Xưởng Nóng 1B Nhà máy Xe lửa Gia Lâm tại Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2023 được thiết kế thành không gian triển lãm, biểu diễn nghệ thuật; từ đó thu hút đông đảo người dân và du khách.

KTS Đinh Thị Hải Yến cho biết, Theo Hiến chương Nizhny Tagil, “Di sản công nghiệp là những phần còn lại của văn hóa công nghiệp có giá trị lịch sử, công nghệ, xã hội, kiến trúc hoặc khoa học..., bao gồm các toà nhà, công xưởng, máy móc, các mỏ, nơi chế biến, kho và cửa hàng, cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất, và cả những địa điểm phục vụ sinh hoạt của lực lượng xã hội (công nhân) tham gia vào quá trình sản xuất công nghiệp (như nhà ở, nơi thờ phụng, các thực hành nghi lễ tôn giáo, các cơ sở đào tạo... cho công nhân – lực lượng lao động trong các cơ sở công nghiệp đó).

Đặc biệt, các chuyên gia nhận định, tại Việt Nam khái niệm “di sản công nghiệp” chỉ mới manh nha và không ít các công trình công nghiệp cũ có giá trị đã bị bỏ qua, phá dỡ và chuyển đổi thành các công trình hỗn hợp chung cư, trung tâm thương mại, văn phòng cao tầng gầy chất thải cho đồ thị. Với riêng Hà Nội, mặc dù đã có nhiều chủ trương, quyết sách liên quan đến việc di dời các cơ sở công nghiệp không còn phù hợp với quy hoạch và gây ô nhiễm, song thực tế tri triển khai còn chậm và gặp nhiều khó khăn. Minh chứng là có đến 90/185 công trình công nghiệp cũ của Hà Nội đã bị phá hủy, chuyển đổi.

Đối với câu hỏi trên, Tiến sĩ - KTS Đinh Thị Hải Yến cho rằng, Nhà máy Xe lửa Gia Lâm có rất nhiều yếu tố theo tiêu chí quốc tế để tái thiết thành các công trình khác như thế giới đã có.

Theo Quyết định số 6115/QĐ-UBND ngày 21/11/2014 của UBND Thành phố Hà Nội, phê duyệt đồ án quy hoạch phân khu đô thị N10 Hà Nội, quận Long Biên và huyện Gia Lâm tỷ lệ 1/2000, khu đất xây dựng Nhà máy Xe lửa Gia Lâm được định hướng là đất công trình công cộng, trên đó có bố trí công trình văn hóa, bảo tàng tại chính vị trí các nhà xưởng cũ. Trong phân khu đô thị trục không gian dọc theo tuyến Nguyễn Văn Cừ và công trình Bảo tàng Đường sắt là điểm nhấn trọng tâm.

Báo cáo bản vẽ quy hoạch công trình TOD/2015 của dự án nghiên cứu phát triển Đường sắt Đô thị (ESET) gắn kết với phát triển đô thị ở Hà Nội - JICA & HPC. Định hướng Nhà máy xe lửa Gia Lâm trong tương lai là một cơ sở nền tảng để đồ án phát triển song song với hệ thống cơ sở hạ tầng kỹ thuật của đô thị, đó cũng là cơ sở để chỉ ra vị trí quan trong chiến lược của đồ án trong tầm nhìn về sự chuyển đổi của Hà Nội trong thời đại mới.

Cách tốt nhất để đảm bảo vai trò liên tục của di sản công nghiệp trong cấu trúc không gian đô thị trong tương lai là thông qua tái sử dụng thích ứng. Các công trình công nghiệp cũ sau khi chuyển đổi thành bảo tàng, sân khấu biểu diễn, tổ hợp văn hóa, giải trí,…

Tiến sĩ - KTS Đinh Thị Hải Yến

kts-yen(1).jpg

“Tiềm năng chuyển đổi Nhà máy Xe lửa Gia Lâm rất lớn. Nhà máy có không gian lớn trống có thể ngăn chia tự do cho những nhu cầu sử dụng linh hoạt, đáp ứng nhu cầu đa dạng biến đổi theo thời gian, có không gian cho những sự kiện đông người. Nhà máy với kiến trúc có giá trị di sản (tính văn hóa), hình thút không gian, cấu trúc, chỉ tiết, vật liệu khác biệt với không gian dân dụng thông thường giúp khơi gợi những ý tưởng mới mẻ, đánh thức tiềm năng sáng tạo. Điều đó phản ánh nhà máy có tính văn hóa, mới lạ, kích thích trí tưởng tượng tạo không khí sáng tạo, đáp ứng nhu cầu về tạo dấu ấn cá nhân mới mẻ của người sáng tạo”, KTS Đinh Thị Hải Yến, nhận định.

Ngoài ra, Nhà máy Xe lửa Gia Lâm có kiến trúc đẹp, khung công trình, hạ tầng kỹ thuật, chi tiết công nghiệp sẵn có để tận dụng ngay trong sử dụng và trang trí mà không tốn nhiều chi phí. Với những gì đang có và hiện hữu, chúng ta có thể thiết lập, sửa chữa, trang trí nhanh, dễ dàng tiết kiệm chi phí, giá thuê rẻ phù hợp với những nhóm cá nhân đang bắt đầu những thử nghiệm sáng tạo, khởi nghiệp.

Đồng thời, nhà máy này nằm tại vị trí trung tâm đô thị, trung tâm khu dân cư, rất dễ kết nối với công chúng dễ dàng đem những sản phẩm sáng tạo đến với cộng đồng để thúc đẩy giáo dục và trải nghiệm sáng tạo, giúp hình thành nền văn hóa và công nghiệp sáng tạo.

Về “Tái sử dụng thích ứng”, KTS Đinh Thị Hải Yến cho biết, theo Shen và Langston (2010), đây như một cách thổi luồng sinh khí mới vào các công trình hiện có bằng cách giữ nguyên cấu trúc và kết cấu cơ bản của công trình và thay đổi cách sử dụng nó. Theo Hiến chương Burra (2013) thì “tái sử dụng thích ứng” là bổ sung cho một địa điểm, giới thiệu các dịch vụ mới hoặc sử dụng mới, hoặc thay đổi để bảo vệ một địa điểm, tất cả đều phải có mục đích sử dụng tương thích.

UNESCO (2015) đưa ra khái niệm về “Tái sử dụng thích ứng là việc tìm kiếm mục đích sử dụng mới phù hợp với hình thức, đặc điểm, cấu trúc và tính toàn vẹn lịch sử và thường yêu cầu một số thay đổi cẩn thận đối với một địa điểm". Ngoài ra, Bucherll và Listokin: Tái sử dụng thích ứng là một chiến lược hồi sinh khu phố sử dụng một loạt các quy trình liên kết để lập kế hoạch, kiểm kê, mua lại, quản lý và tái sử dụng thặng dư các bất động sản bị bỏ hoang...

Bài liên quan
(0) Bình luận
  • Hà Nội thông qua Nghị quyết về khu phát triển thương mại và văn hóa
    Sáng 10/7, tại kỳ họp thứ 25, HĐND TP. Hà Nội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về khu phát triển thương mại và văn hóa trên địa bàn thành phố Hà Nội. Nghị quyết được thông qua nhằm cụ thể hóa quy định tại khoản 8 Điều 21 Luật Thủ đô, mở đường cho mô hình phát triển kinh tế - văn hóa gắn với bảo tồn di sản, gìn giữ bản sắc Thủ đô.
  • Nhiều chính sách ưu đãi đối với hoạt động tái chế rác thải
    Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 25, HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI, sáng 10/7, với tỷ lệ tán thành cao, HĐND Thành phố Hà Nội đã thông qua Nghị quyết quy định biện pháp hỗ trợ, ưu đãi đối với hoạt động tái chế rác thải sử dụng kỹ thuật hiện có tốt nhất trên địa bàn Thành phố Hà Nội (thực hiện điểm d khoản 2 Điều 28 của Luật Thủ đô).
  • Hà Nội: Quan tâm chăm lo chu đáo gia đình chính sách, người có công
    Hướng tới Kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2025), Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô thực hiện những hoạt động thiết thực, ý nghĩa để thể hiện tình cảm, trách nhiệm, sự tri ân sâu sắc đối với những người có công với cách mạng.
  • “Bệ phóng” cho doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội phát triển, đóng góp nhiều hơn vào GRDP Thủ đô
    “Nghị quyết quy định một số nội dung chi và mức chi đặc thù hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn Thành phố Hà Nội giai đoạn 2026-2030” đã được HĐND Thành phố Hà Nội thông qua vào chiều ngày 9/7, tại kỳ họp thứ 25. Đây là “bệ phóng” cho doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) Hà Nội đóng góp nhiều hơn vào GRDP thành phố, phát triển kinh tế tư nhân theo định hướng của Trung ương và Thành ủy Hà Nội đặt ra.
  • Phường Cửa Nam sử dụng Robot AI hỗ trợ người dân thực hiện thủ tục hành chính
    Phó Chủ tịch UBND phường Cửa Nam (Thành phố Hà Nội) Trịnh Ngọc Trâm vừa chia sẻ: “Từ ngày 10/7, phường Cửa Nam sử dụng Robot AI áp dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo để nhằm hỗ trợ tự động hoá trong việc hướng dẫn, hỗ trợ người dân thực hiện các thủ tục hành chính”.
  • Diện mạo khu vực Quảng An, Tây Hồ sẽ “lột xác” như nào sau cải tạo?
    Nhằm giải quyết vấn đề môi trường và đưa Hồ Tây thành một trung tâm văn hoá – du lịch mới của thủ đô, UBND thành Phố Hà Nội đang quyết liệt làm mới Hồ Tây với loạt dự án cải tạo nâng cấp đường xá, hệ thống thoát nước cùng các dự án văn hoá quy mô.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Ra mắt sách “Trở về từ hỗn loạn” của tác giả Trần Nhật Minh
    Công ty TNHH Sách và Truyền thông Việt Nam (Tri Thức Trẻ Books) phối hợp cùng NXB Thông tin và Truyền thông vừa ra mắt độc giả cuốn sách “Trở về từ hỗn loạn” của tác giả Trần Nhật Minh. Cuốn sách thuộc thể loại tâm lý ứng dụng, tập trung giải mã các biểu hiện tâm lý cực đoan, các hội chứng rối loạn thường gặp và hướng dẫn người đọc thực hành phương pháp Inner Role Therapy – Trị liệu nội vai.
  • Khởi dựng hai chương trình nghệ thuật đặc biệt Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9
    Ngày 9/7, tại Hà Nội, Nhà hát Kịch Việt Nam khởi dựng chương trình nghệ thuật “Bác Hồ một tình yêu bao la” và vở nhạc kịch “Café bánh mì” có sự tham gia của nhiều nghệ sĩ Hàn Quốc.
  • Nhiều hoạt động văn hóa - nghệ thuật kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9
    Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa ban hành Kế hoạch số 3283/KH-BVHTTDL ngày 7/7/2025 về việc tổ chức các hoạt động kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
  • Nhiều chính sách ưu đãi đối với hoạt động tái chế rác thải
    Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 25, HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI, sáng 10/7, với tỷ lệ tán thành cao, HĐND Thành phố Hà Nội đã thông qua Nghị quyết quy định biện pháp hỗ trợ, ưu đãi đối với hoạt động tái chế rác thải sử dụng kỹ thuật hiện có tốt nhất trên địa bàn Thành phố Hà Nội (thực hiện điểm d khoản 2 Điều 28 của Luật Thủ đô).
  • HĐND Thành phố Hà Nội: Những dấu ấn 6 tháng đầu năm 2025 (Bài cuối)
    Trong 6 tháng đầu năm 2025, Thường trực HĐND Thành phố Hà Nội đã bám sát các quy định của luật, Quy chế làm việc, nguyên tắc tập trung dân chủ, phát huy tinh thần đoàn kết, trí tuệ, tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động, đảm bảo chủ động, khoa học, linh hoạt, thiết thực, tăng cường phối hợp hoạt động giữa các cấp HĐND và giữa HĐND với các cơ quan trong hệ thống chính trị thường xuyên và chặt chẽ hơn.
Đừng bỏ lỡ
  • Hà Nội thông qua Nghị quyết về khu phát triển thương mại và văn hóa
    Sáng 10/7, tại kỳ họp thứ 25, HĐND TP. Hà Nội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về khu phát triển thương mại và văn hóa trên địa bàn thành phố Hà Nội. Nghị quyết được thông qua nhằm cụ thể hóa quy định tại khoản 8 Điều 21 Luật Thủ đô, mở đường cho mô hình phát triển kinh tế - văn hóa gắn với bảo tồn di sản, gìn giữ bản sắc Thủ đô.
  • Hà Nội: Quan tâm chăm lo chu đáo gia đình chính sách, người có công
    Hướng tới Kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2025), Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô thực hiện những hoạt động thiết thực, ý nghĩa để thể hiện tình cảm, trách nhiệm, sự tri ân sâu sắc đối với những người có công với cách mạng.
  • Phường Cửa Nam sử dụng Robot AI hỗ trợ người dân thực hiện thủ tục hành chính
    Phó Chủ tịch UBND phường Cửa Nam (Thành phố Hà Nội) Trịnh Ngọc Trâm vừa chia sẻ: “Từ ngày 10/7, phường Cửa Nam sử dụng Robot AI áp dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo để nhằm hỗ trợ tự động hoá trong việc hướng dẫn, hỗ trợ người dân thực hiện các thủ tục hành chính”.
  • Hà Nội lắp màn hình LED phục vụ Nhân dân theo dõi Lễ diễu binh, diễu hành Quốc khánh 2/9
    Ngày 9/7/2025 UBND Thành phố Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 82/KH-UBND Lắp đặt màn hình LED và hệ thống loa truyền thanh Cách mạng Tháng Tám thành công (19/8/1945 - 19/8/2025) phục vụ Lễ kỷ niệm, diễu binh, diễu hành 80 năm và Quốc khánh nước Cộng hoà XHCN Việt Nam (2/9/1945-2/9/2025) trên địa bàn Thành phố Hà Nội.
  • Phường Láng tổ chức chương trình nghệ thuật chào mừng chính quyền địa phương 2 cấp
    Tối 9/7, tại Di tích cách mạng Pháo đài Láng, Đảng ủy – HĐND – UBND – Ủy ban MTTQ Việt Nam phường Láng (Hà Nội) tổ chức chương trình nghệ thuật, chào mừng sáp nhập địa giới hành chính, xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp.
  • Hà Nội thông qua Đề án kiện toàn Quỹ Phát triển đất phục vụ tiến trình vươn mình
    Tại ngày làm việc thứ hai, kỳ họp thứ 25, HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI, nhiệm kỳ 2021 - 2026 đã thông qua Nghị quyết Đề án kiện toàn Quỹ Phát triển đất thành phố Hà Nội, từ đó phục vụ tiến trình vươn mình, phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô.
  • Cam kết mạnh mẽ của Hà Nội trong bảo đảm an sinh xã hội, không để ai bị bỏ lại phía sau
    Việc HĐND thành phố Hà Nội khóa XVI thông qua Nghị quyết quy định nội dung, mức hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, bảo hiểm y tế cho các đối tượng chính sách xã hội của thành phố (thực hiện điểm a, điểm b khoản 3, khoản 4 Điều 27 Luật Thủ đô 2024) tại kỳ họp thứ 25, đã khẳng định cam kết mạnh mẽ của Hà Nội về việc đảm bảo an sinh xã hội, không để ai bị bỏ lại phía sau.
  • “Cho muôn đời sau” - Đêm nhạc tôn vinh nhạc sĩ Hoàng Vân
    Nhiều tác phẩm nổi bật trong bộ sưu tập của nhạc sĩ Hoàng Vân – bộ sưu tập đã được UNESCO ghi danh là Di sản tư liệu thế giới, sẽ được giới thiệu đến người yêu âm nhạc trong chương trình nghệ thuật “Cho muôn đời sau”, sự kiện diễn ra tại Nhà hát Hồ Gươm (Hà Nội) vào tối 24/7 tới đây.
  • Xã Nội Bài (Hà Nội): Điểm sáng trong triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp
    Ngay trong ngày đầu triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp 1/7/2025; điểm phục vụ hành chính công xã Nội Bài đã đi vào hoạt động, với không khí làm việc diễn ra khẩn trương, nền nếp, tinh thần phục vụ nhân dân thân thiện, nghiêm túc và hiệu quả, với khẩu hiệu: “Khoa học - Hiệu quả - Hiện đại – Sẵn sàng – Thân thiện”; trong khuôn khổ mô hình chính quyền địa phương hai cấp.
  • Vừa phát hành “Totto-chan bên cửa sổ” phần 2 lập tức tái bản
    Sau hơn bốn thập kỷ kể từ khi “Totto-chan bên cửa sổ” ra đời và trở thành hiện tượng xuất bản toàn cầu, tác giả Kuroyanagi Tetsuko đã hoàn thành phần tiếp theo mang tên “Totto-chan bên cửa sổ: Những chuyện tiếp theo”. Ngay khi ra mắt tại Việt Nam, tác phẩm đã tạo nên cơn sốt với 3.000 bản in đầu tiên được bán hết chỉ trong ba ngày, cho thấy sức hút bền vững của một trong những nhân vật văn học thiếu nhi được yêu thích nhất thế giới.
Nhà máy Xe lửa Gia Lâm: Tiềm năng tái thiết thích ứng, hình thành nền công nghiệp sáng tạo Hà Nội
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO