Sang thu, hoa ít hẳn. Trong vườn, chỉ những khóm hồng vẫn kiêu hãnh trổ bông. Hiếm hoi những giò hoàng nhạn vàng mơ gửi hương ngát thơm bay theo từng cơn gió. Ngoài đường, đâu đó còn sót lại mấy bông hoa bằng lăng cuối mùa, lẻ loi, đơn độc trong chiều tím sẫm. Nhưng cũng nhờ đó, tôi mới nhận ra một loài hoa mùa thu thật đẹp. Đó là những giàn mướp bên giậu nhà ai mỗi sớm mùa thu.
Nhớ ngày xưa, độ cuối tháng ba, sang đầu tháng tư, bà thường thuê người lấy bùn dưới ao đổ lên bờ. Bà cuốc đất rồi cắm mấy cành rào thành một vòng tròn nhỏ, gieo vài hạt mướp giống vào trong đó. Mùa hè, hai, ba hốc mướp như vậy leo kín cái giàn mướp rộng trên ao. Tôi thường ra đếm từng quả mướp đậu khi cây mướp mới leo (dù bà có lần cười và bảo: Con chỉ vậy mướp nó thui đấy!). Những quả mướp bé bằng ngón tay phía dưới những bông hoa lớn dần lên rồi đậu thành những quả dài, nhỏ nhắn, màu xanh nhạt pha chút sắc vàng. Rồi khi mướp bò đặc kín giàn thì chỉ nhòm xuống dưới mà tìm những quả treo lủng lẳng trên mặt ao. Có năm, cây xanh tốt mà rất ít quả, mẹ tôi lấy mảnh sành găm vào gốc mướp, kỳ thay, sau đó mướp ra quả liên tục.
Tôi rất thích ngắm thế giới sinh động dưới giàn mướp hương của bà nội. Những con ếch thường hay trú nắng dưới bóng râm của giàn mướp, phải tinh mắt mới nhận ra chúng qua cái miệng ngớp ngớp trên mặt nước giữa những cây lục bình. Muốn câu, tôi chỉ việc mắc hoa mướp vào lưỡi câu nhử là những chú ếch ăn liền. Rồi những con cá chuối mẹ dẫn cả một đàn con nhỏ xíu đi tìm mồi, lúc ngoi lên, lúc ngụp xuống trông thật đẹp mắt. Những con cá cờ nhiều màu sắc sặc sỡ làm tổ ngay mép bờ ao, trên những rễ mướp tua tủa, rất dễ nhận ra tổ của chúng vì phía trên nổi đám bọt trắng. Những con gọng vó chân dài loằng ngoằng cứ bò khắp mặt nước, chẳng hiểu chúng bò để làm gì mà chăm chỉ thế!
Có một lần, dính nhựa mít được con chuồn chuồn ngô, tôi buộc sợi chỉ vào đuôi nó. Nó cứ muốn bay đi mà chẳng thể nào bay nổi. Sáng hôm sau, con chuồn chuồn đứt đuôi, nó nằm lặng yên bên cửa sổ. Tôi buồn và ân hận lắm…
Tôi đi giữa con đường ngập tràn hoa mướp mà lòng cứ miên man nghĩ về ngày xưa. Mướp bên giậu, mướp trên giàn, gần như nhà nào cũng có. Hoa mướp cứ hồn nhiên nở vàng trên nền lá tươi xanh. Dường như mùa thu cây mới dồn căng nhựa sống để hoa mướp tươi hơn, rực rỡ hơn. Dưới nắng thu dịu nhẹ, dưới cái se se lạnh của gió heo may đầu tháng chín đang khe khẽ lật những trang vở mới thơm tho, hoa mướp cứ ngời ngời như những vạt nắng dội lên từ mẹ đất. Có phải hoa mướp là màu nắng còn sót lại của mùa hạ lưu luyến gửi sang thu, hay mướp gom bớt nắng vàng vào cánh hoa rực rỡ để nắng mùa thu bớt chói chang hơn và thêm dịu dàng hơn?
Bất chợt, tôi nhớ đến câu thơ trong bài thơ “Chiếc lá đầu tiên” của Hoàng Nhuận Cầm:
Quả đã ngọt trên mấy cành
đu đủ
Hoa đã vàng, hoa mướp
của ta ơi!
Vậy hóa ra, chẳng phải mình tôi đem lòng mến thương loài hoa quê mẹ! Loài hoa giản dị, mộc mạc mà chân chất như những người dân quê tôi - những người đang từng ngày làm cho quê hương đổi mới, ấm no, tươi đẹp.
Tôi cứ đi dọc con đường, hoa mướp vàng trôi trong chiều nắng nhạt. Gam màu vàng chanh cứ bồng bềnh, bồng bềnh trên những phiến lá xanh, trên những đám sương chiều lãng đãng giăng giăng, chưa thấy khi nào quê hương bình yên và đáng yêu đến thế!
Cuối thu, mướp cằn cỗi, xác xơ rồi héo quắt, khép lại một mùa, chờ mùa mới tái sinh. Đó cũng là lúc màu vàng ấm no của cánh đồng lúa chín làm người ta lãng quên đi màu vàng hoa mướp. Khi đó, tôi mong được về lại quê nhà, đi chân trần trên con đường thơm mùi rơm rạ, được hít hà mùi hương cốm mới, nghe tiếng nô đùa trong trẻo, hồn nhiên của trẻ thơ. Tôi ước được trở về thời thơ ấu, với những con cá cờ sặc sỡ sắc màu dưới giàn mướp hương của nội ngày nào.
.jpg "Câu chuyện một giờ")
.jpg "Nhiều hoạt động đặc sắc tại Lễ hội du lịch Hà Nội năm 2024")
.jpeg "Khai mạc triển lãm ảnh \"Việt Nam - những chiến thắng làm thay đổi dòng chảy lịch sử thế giới\"")
