Đền Cơ Xá

Phương Anh (t/h)| 14/12/2022 11:03

Đền Cơ Xá có tên chữ là “Cơ Xá linh từ” (đền thiêng Cơ Xá) toạ lạc tại số nhà 4 phố Nguyễn Huy Tự, phường Bạch Đằng, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội.

Đây xưa kia là đất phường Yên Xá, tổng Tả Nghiêm, huyện Thọ Xương, đến thế kỷ XIX, nhập vào thôn Lương Xá, thành thôn Lương Yên, tổng Thanh Nhàn. Đây là nơi đã chung đúc nên người anh hùng dân tộc Lý Thường Kiệt.

Lý Thường Kiệt tên thật là Ngô Tuấn, sinh năm Kỷ Mùi (1019) ở làng Cơ Xá, thành Thăng Long. Ông là một nhân vật nổi tiếng thời Lý, có công lớn trong việc phá Tống, bình Chiêm, bảo vệ toàn vẹn giang sơn Đại Việt nên đã được nhà vua ban quốc tính.

Thuở nhỏ, Ngô Tuấn rất chăm học, say mê luyện tập võ nghệ, nghiên cứu binh thư. Ban đầu, ông làm thị vệ theo hầu Lý Thái Tông, do tài năng và đức độ, được phong Thái phó, rồi Thái bảo, trở thành vị tướng mưu lược.

Trước âm mưu xâm lược của nhà Tống, bấy giờ Lý Thánh Tông đã mất, vua Lý Nhân Tông mới 9 tuổi, Lý Thường Kiệt, với tư cách là Phụ quốc Thái uý đã chủ trương “tiên phát chế nhân” như ông nói: “Ngồi yên đợi giặc không bằng đem quân ra trước để chặn mũi nhọn của giặc” và đã chiến thắng vang dội. Năm 1077, nhà Tống phát đại binh xâm lược nước ta. Với việc xây dựng phòng tuyến sông Cầu, ông đã bảo vệ tuyệt đối an toàn cho Thăng Long, đánh bại quân xâm lược. 165. Tượng Lý Thường Kiệt ở đền Cơ Xá

Năm 1105, ông qua đời tại Thăng Long, thọ 86 tuổi. Nhớ ơn người anh hùng dân tộc, nhân dân Cơ Xá lập đền thờ, tôn ông làm Thành hoàng làng. Trước đây, đền được dựng ở ngoài bãi sông Hồng. Sau do bãi bị lở nên nhân dân làng chuyển vào địa điểm hiện nay.

Đền Cơ Xá có quy mô khá lớn và bề thế với 5 gian Tiền tế, 3 Hậu cung, nhưng đã bị giặc Pháp phá huỷ trong những ngày đầu toàn quốc kháng chiến. Năm 1947 - 1948, dân làng Cơ Xá cùng nhau công đức xây dựng phần Hậu cung. Đền Cơ Xã đã được Nhà nước đầu tư trùng tu tôn tạo lại năm 2008 - 2009.

Đền Cơ Xá hiện còn bảo lưu được nhiều hiện vật quý gồm bức đại tự ghi dòng chữ “Uy đức quang minh”, 3 đôi câu đối ca ngợi thân thế, sự nghiệp và đức độ người anh hùng Lý Thường Kiệt. Ngoài ra còn 7 đạo sắc phong từ triều Lê đến triều Nguyễn đang được lưu giữ tại thư viện Hán - Nôm và ở đình Bắc Biên (thuộc phường Ngọc Thụy, quận Long Biên, Hà Nội). Nội dung các sắc phong đều ca ngợi “Thái uý Việt quốc công tảng”, “Hùng tài, vĩ lượng, hộ quốc, trí dân. Lẫm trứ linh ứng”.

Lễ hội đền Cơ Xá được tổ chức hai lần trong năm (21 tháng hai và 22 tháng tám âm lịch) với các nghi lễ long trọng và các hoạt động đánh cờ, đấu vật, hát chèo, quan họ...

Đền Cơ Xá đã được Uỷ ban nhân thành phố Hà Nội xếp hạng di tích lịch sử - văn hoá năm 1999.

Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 01

Bài liên quan
  • Đình làng Phù Lưu Thượng
    Đình Phù Lưu Thượng là ngôi đình cổ kính, với kiến trúc lâu đời ghi dấu bao thăng trầm biến đổi của dân tộc Việt Nam.
(0) Bình luận
  • Ô Quan Chưởng - Cửa ô cuối cùng của Hà Nội
    Cửa Ô Quan Chưởng nằm ở phía Đông thành Thăng Long xưa, hiện nay thuộc phường Đồng Xuân, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Đây là một trong những cửa ô quan trọng của thành Thăng Long còn sót lại cho đến ngày nay. Chứng kiến biết bao biến đổi thăng trầm của Thủ đô, giữa phố phường Hà Nội nhộn nhịp hôm nay, Ô Quan Chưởng vẫn sừng sững uy nghiêm, khoác lên mình vẻ đẹp cổ kính, bình yên...
  • Bảo tàng Mỹ thuật ở giữa làng quê (huyện Ba Vì)
    Xứ Đoài là một vùng đất tối cổ - vùng địa văn hoá, địa thi hoạ - nơi mà con người có thể trải nghiệm đời mình trong hệ sinh thái tự nhiên của vùng đất, đi qua những truyền thuyết, cổ tích, để từ đó tạo nên tâm tính, giọng nói đặc trưng của con người xứ Đoài. Nắng và gió, núi và sông xứ Đoài đã gợi cảm hứng sáng tác cho một Tản Đà, một Quang Dũng và nhiều thi nhân, hoạ sĩ: từ Tô Ngọc Vân, Nguyễn Gia Trí đến Sĩ Tốt, Nguyễn Tiến Chung, Nguyễn Tư Nghiêm, Nguyễn Sáng... và những thế hệ văn nghệ sĩ sau này, ở họ đều có những sáng tác xuất sắc về xứ Đoài.
  • Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày (huyện Phú Xuyên)
    Đi khắp các vùng miền của Tổ quốc, những cựu tù binh Phú Quốc đã sưu tầm kỷ vật, di vật, tranh ảnh có liên quan đến các nhà tù trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược mà đồng đội và các ông đã trải qua. Hơn 20 năm kiếm tìm và góp nhặt, Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày, do chính những người cựu tù năm xưa thành lập là những minh chứng chân thực về một thời oanh liệt và hào hùng của dân tộc.
  • Bảo tàng Quê hương phong trào chiếc gậy Trường Sơn (huyệnỨng Hoà)
    Hoà Xá là một làng quê nằm sát bờ tả sông Đáy, thuộc vùng ven chiêm trũng Khu Cháy. Nơi đây sớm có phong trào cách mạng ngay từ những năm 1930, là hậu phương trung thành của cuộc kháng chiến chống Pháp. Trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Hòa Xá được xem là quê hương của phong trào động viên thanh niên lên đường “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” và câu chuyện huyền thoại “chiếc gậy Trường Sơn”.
  • Khu Cháy, Bảo tàng Khu Cháy - một địa chỉ đỏ về truyền thống đấu tranh cách mạng ở Ứng Hoà, Phú Xuyên
    “Khu Cháy” là thuật ngữ để nói về một khu du kích trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp gồm 22 xã ở phía nam huyện Ứng Hoà và tây huyện Phú Xuyên, Hà Nội.
  • Bảo tàng Tổng cục II (quận Hoàng Mai)
    Toạ lạc tại số 322 đường Lê Trọng Tấn, quận Hoàng Mai, Hà Nội trên khuôn viên rộng 3.500m2, gồm 2 tầng nhà và phần trưng bày ngoài trời, Bảo tàng Tổng cục II hiện lưu giữ 5.830 hiện vật, trong đó có nhiều hiện vật quý hiếm gắn liền với cuộc đời hoạt động của nhiều chiến sĩ tình báo xuất sắc của Quân đội nhân dân Việt Nam. Với chức năng phục vụ công tác nghiên cứu, tham quan học tập, giáo dục truyền thống, Bảo tàng Tổng cục II chính thức được Bộ Văn hoá - Thông tin công nhận nằm trong hệ thống các bảo tàng cấp 2 toàn quân.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • “Cơ hội mới - giá trị mới” để phát triển Thủ đô Hà Nội “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”
    Ngày 12/12, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký ban hành Quyết định số 1569/QĐ-TTg về việc “Phê duyệt Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050” với những quan điểm, mục tiêu, tầm nhìn phát triển Thủ đô Hà Nội “Văn hiến – Văn minh – Hiện đại”.
  • Ra mắt cuốn sách song ngữ Việt - Anh về tiểu sử và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh
    Nhằm giúp bạn đọc có thêm tài liệu tham khảo, góp phần tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong cán bộ, đảng viên và nhân dân, Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch biên soạn cuốn sách song ngữ . Sách vừa được Nhà Xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật ấn hành và giới thiệu tới độc giả.
  • Nhà văn hoá Nguyễn Đình Thi - người nghệ sĩ tài hoa của Thủ đô và đất nước
    Chiều 12/12/2024, Thành ủy Hà Nội phối hợp cùng Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương, Báo Nhân Dân và các cơ quan tuyên giáo, văn hóa, văn nghệ tổ chức Hội thảo khoa học toàn quốc với chủ đề “Di sản văn hóa, văn nghệ của Nguyễn Đình Thi cho hôm nay” nhân kỷ niệm 100 năm Ngày sinh của nhà văn hóa lớn, nghệ sĩ tài năng Nguyễn Đình Thi (20/12/1924 – 20/12/2024). Hội thảo là dịp để nhìn nhận, đánh giá, tôn vinh di sản văn hóa, văn nghệ của Nguyễn Đình Thi.
  • “Hiến kế” cho Hà Nội xây dựng mô hình quản trị đô thị trong kỷ nguyên mới
    Trên cơ sở phân tích lịch sử 70 năm hình thành và phát triển của mô hình quản trị đô thị ở Thành phố Hà Nội, TS. Đỗ Tất Cường (Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý khoa học) và TS. Ngô Thị Ngọc Anh (Phó Tổng Biên tập Tạp chí Kinh tế và Quản lý, Viện Kinh tế) - Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, đã “hiến kế” cho Hà Nội một số định hướng phát triển của mô hình quản trị đô thị ở Thủ đô trong kỷ nguyên mới.
  • Nhiều hoạt động kỷ niệm các ngày lễ lớn, sự kiện lịch sử năm 2025
    Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Vũ Thu Hà vừa ban hành Kế hoạch số 362/KH-UBND về tổ chức các hoạt động kỷ niệm các ngày lễ lớn, sự kiện lịch sử, chính trị quan trọng của đất nước, Thủ đô trong năm 2025 trên địa bàn Thành phố.
Đừng bỏ lỡ
Đền Cơ Xá
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO