Bộ Công Thương bảo lưu quan điểm vử bô xít Tây Nguyên

Tập đoà n Than Khoáng sản Việt Nam (TKV) đang triển khai 2 dự án Tổ hợp bô xít nhôm Tân Rai (Lâm Аồng) và  dự án alumin Nhân Cơ (Аăk Nông). Dự án Tân Rai được khởi công và o năm 2008 (công suất thiết kế 650.000 tấn alumin một năm), dự kiến sẽ đi và o hoạt động quý I/2011. Dự án Nhân Cơ (với công suất 650.000 tấn alumin mỗi năm) được khởi công từ tháng 2/2010 và  tới tháng 10 năm nay, các đơn vị mới chính thức tiến hà nh thi công. Dự kiến, công trình nà y sẽ hoà n thà nh và o năm 2012. Tổng mức đầu tư của dự án lên tới hơn 20.000 tỷ đồng.

Dự án bô xít Tây Nguyên đã được đử cập và  đưa ra tại kử³ họp Quốc hội và o năm 2009. Với tính nhạy cảm vử kinh tế, xã hội, môi trường và  an ninh quốc phòng, dự án nà y thu hút sự quan tâm đông đảo của công chúng.

Bộ Công Thương và  phía TKV, đơn vị trực tiếp triển khai cho rằng, dự án mang lại hiệu quả kinh tế cao. TKV đưa ra dẫn chứng, dự án có thể thu lãi vì giá thà nh chỉ và o khoảng 265-287 USD mỗi tấn alumin, trong khi đó, có thể bán ra ở mức 315-330 USD mỗi tấn alumin. Ngược lại, các chuyên gia kinh tế lại hoà i nghi vử tính toán trên và  khẳng định, theo giá giao nhận ngay của thị trường thế giới thì giá alumin sang năm sẽ không có loại nà o bán được trên 270 USD mỗi tấn, kể cả sản phẩm đạt chất lượng, tiêu chuẩn quốc tế.

Không chỉ có vậy, dự án bô xít Tây Nguyên còn gây tranh cãi lớn vử môi trường và  an ninh quốc phòng, đặc biệt hồ bùn đử là  vấn đử nhức nhối gây lo ngại cho dư luận. Sau sự cố hồ bùn đử ở Hungary, Nguyên Phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình, nguyên Thứ trưởng Bộ Tà i nguyên và  Môi trường Аặng Hùng Võ, chuyên gia kinh tế như Phạm Chi Lan, nhà  nghiên cứu Trần Аức Nguyên, Giáo sư Hoà ng Tụy... cùng nhiửu nhân vật nổi tiếng khác, đã ký và o văn thư khẩn thiết yêu cầu các vị lãnh đạo cao nhất nước ra quyết định ngừng việc xây dựng nhà  máy chế biến alumina ở Tân Rai, Lâm Аồng.

Bên cạnh đó, các nhân sử¹ kiến nghị tạm hủy dự án đang đà m phán với đối tác nước ngoà i vử Nhà  máy Nhân Cơ ở Аắc Nông và  đình chỉ việc triển khai toà n bộ dự án hiện thời liên quan đến khai thác bô xít ở Tây Nguyên. Theo các nhân sĩ, sự cố bùn đử ở Hungary là  lời cảnh báo nghiêm khắc đối với vấn đử hồ bùn đử chứa chất thải trong sản xuất alumina ở Tây Nguyên.

Trong khi các chuyên gia kinh tế cùng nhiửu nhà  khoa học trong nước vẫn chưa an tâm thì Bộ Tà i nguyên Môi trường, Bộ Công Thương và  TKV liên tục khẳng định dự án trong phạm vi an toà n. Bộ Tà i nguyên và  Môi trường cam đoan, Việt Nam đang là m hồ chứa bùn đử theo mô hình của Brasil và  Australia chứ không phải của Hungary. Người đứng đầu ngà nh tà i nguyên môi trường cho hay, mức độ an toà n cho hồ bùn đử đã được hội đồng thẩm định quốc gia tăng lên gấp đôi. Khu động đất ở Tây Nguyên dự kiến tối đa là  cấp 7 nhưng hồ đã được thiết kế an toà n cho cấp 9.

Bộ Công Thương cũng trấn an dư luận, dự án bô xít Tây Nguyên được giám sát như một siêu dự án quốc gia. Sau sự cố ở Hungary, Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ, ngà nh liên quan và  TKV tổ chức Аoà n khảo sát, nghiên cứu, rút kinh nghiệm từ sự cố vỡ hồ bùn đử ở Hungary; Thuê đơn vị tư vấn có kinh nghiệm, uy tín để tái thẩm định thiết kế hồ bùn đử để hoà n thiện và  bổ sung thiết kế hiện nay, lập phương án phòng chống và  ứng phó sự cố khi xảy ra vỡ hồ bùn đử.

Không an tâm vử những thông số cũng như dẫn chứng của phía Bộ Công Thương, Bộ Tà i nguyên Môi trường và  TKV, nhiửu đại biểu cho rằng, Quốc hội, một lần nữa, cần thể hiện thái độ rõ rà ng vử vấn đử bô xít Tây Nguyên.

Trước lo ngại của dư luận, Bộ Công Thương cho biết, không giống như dự án thông thường, dự án nà y phải báo cáo Bộ Chính trị, Chính phủ rất nhiửu lần. Dự án có hiệu quả và  phù hợp với sự phát triển của ngà nh nên mới được phê duyệt. Bộ Công Thương không có kiến nghị dừng, ngược lại, đang chỉ đạo phải đẩy nhanh tiến độ nhà  máy Tân Rai. Bởi dự án đưa và o sử­ dụng cà ng sớm thì cà ng phát huy được hiệu quả của đồng vốn bử ra. Nếu sớm đưa và o sử­ dụng chúng ta có sản phẩm xuất khẩu, thu hẹp được nhập siêu, phát triển đời sống của đồng bà o.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Lê Dương Quang nhấn mạnh: Bộ Công Thương đang chuẩn bị giải trình trước Quốc hội vử vấn đử bô xít Tây Nguyên. Quan điểm của bộ trước sau như một.