Góp phần làm sáng tỏ tiểu sử và thành tựu thơ Hồ Xuân Hương
Khánh Thư (Thực hiện)|19/10/2022 05:11
PGS. TS Vũ Nho là chủ nhân của 116 đầu sách gồm cả sách dịch, viết chung và riêng về văn chương và giáo dục. Ở tuổi 75, cây bút dồi dào năng lượng này vẫn không ngừng làm việc để có thêm những tác phẩm trình công chúng... Cuốn sách mới nhất của ông “Hồ Xuân Hương đời và thơ” vừa ra mắt như một minh chứng cho niềm say mê của “lão nông tri điền” trên cánh đồng chữ. Cùng Người Hà Nội lắng nghe những chia sẻ của ông để hiểu sâu hơn về tập sách này.
PV: Ông từng nói sau cuốn sách“Trên sóng và trong lòng bè bạn” sẽ “gác bút” để nghỉ ngơi. Thế nhưng chỉ chưa đầy một năm sau ông lại miệt mài với những trang bản thảo của tập sách mới. Hẳn rằng ông phải có nhiều duyên cớ?
PGS.TS Vũ Nho: Vâng, duyên cớ thì có nhiều. Nhưng có thể tóm tắt: Thứ nhất, UNESCO vinh danh hai nhà thơ lớn của Việt Nam là Nguyễn Đình Chiểu và Hồ Xuân Hương. Thứ hai, về tiểu sử, thơ văn của bà chúa thơ Nôm có nhiều điểm mờ, khuyết thiếu. Ấy là chưa kể lại mâu thuẫn. Thứ ba, tôi kính nể bà Hồ Xuân Hương, một tài năng, một kì nữ của Việt Nam và thế giới. Thứ tư, cuốn sách “Giải mã bí ần nữ sĩ Hồ Xuân Hương” của nhà thơ, nhà nghiên cứu Nghiêm Thị Hằng cung cấp nhiều tư liệu mới. Và cuối cùng, may sao, tôi sẵn có các cuốn sách của các tác giả Hoa Bằng, Đào Thái Tôn, Lê Trí Viễn, Xuân Diệu, nhómTrí thức trẻ… Tôi viết cuốn sách này góp một phần vào việc làm sáng tỏ tiểu sử, thành tựu thơ Nôm và thơ chữ Hán to lớn của bà Hồ Xuân Hương.
PV: Hồ Xuân Hương là nữ sĩ tài năng,độc đáo trong lịch sử văn học Việt Nam và đã có nhiều những nghiên cứu, trang viết về bà. Vậy, khi chọn “bà chúa thơ Nôm” để ra sách, ông có lo ngại sẽ bước vào những “lối mòn” của người viết trước?
PGS.TS Vũ Nho: Thật ra tôi không hề đắn đo hay lo ngại gì cả! Đối với văn học trung đại, nếu chỉ phát hiện được một vài tư liệu mới về tác giả, nhiều khi làm đảo lộn các kết luận trước đó. Mỗi nhà nghiên cứu trong phạm vi hiểu biết và tư liệu của mình, chỉ có thể góp một phần làm sáng tỏ thân thế và sự nghiệp của đối tượng nghiên cứu. Tôi viết cuốn sách này trên tinh thần tiếp thu thành quả của người đi trước, đồng thời làm rõ thêm những điều mà họ chưa có điều kiện làm. Mỗi người có một cách đi và một con đường riêng. Bởi thế mà chẳng có lối mòn nào cả.
PV:Theo như nhan đề “Hồ Xuân Hương đời và thơ” thì cuốn sách đề cập tới nữ sĩ Hồ Xuân Hương cả ở khía cạnh cuộc đời và tác phẩm?
PGS.TS Vũ Nho: Đúng vậy, về cuộc đời của bà Hồ Xuân Hương, như tôi đã viết trong sách là nhiều chỗ mờ, nhiều chỗ khuyết thiếu, thậm chí mâu thuẫn. Tôi đã chọn các vấn đề: Người cha, Năm sinh năm mất, Nhan sắc và học vấn, Hai lần lấy lẽ,; Giao du với bạn bè; Phần mộ; Tư liệu mới về tiểu sử; Niên biểu tóm tắt. Xin nói là tôi không phải là người đầu tiên nói về các vấn đề này. Nhưng tôi căn cứ vào tài liệu các tác giả đã viết để minh định và làm cho người đọc không phải băn khoăn hay nghi ngờ.
Về văn bản thơ của bà, tôi khẳng định Hồ Xuân Hương, tác giả thơ Nôm truyền tụng với Hồ Xuân Hương, tác giả tập thơ chữ Hán và chữ Nôm “Lưu hương kí” là một người. Và giải thích tại sao thơ Nôm của bà mà Anthony Landes thuê người Việt sưu tầm lại không có mặt trong cuốn “Lưu hương kí” do chính bà chọn và nhờ Tốn Phong viết lời tựa. Có lẽ tôi tin rằng đây là điều mà trước tôi chưa ai làm, TS Đào Thái Tôn có giải thích nhưng đáng tiếc là chưa thật thuyết phục lắm.
PV: Ông có thể chia sẻ thêm về những nội dung quan trọng nhất được đề cập trong cuốn sách này?
PGS.TS Vũ Nho: Thật ra thì một số điều quan trọng về tiểu sử của bà Hồ Xuân Hương như: cha bà là cụ Hồ Phi Diễn hay cụ Hồ Sĩ Danh, năm sinh và năm mất của bà, ông Chiêu Hổ không phải là ông Phạm Đình Hổ thì đã rõ, nhưng ông Chiêu Hổ là ai, ông Mai Sơn Phủ là người thế nào... nhà thơ Nghiêm Thị Hằng đã giải quyết khá rốt ráo. Tôi chỉ góp phần khẳng định thêm.
Còn một số vấn đề cực kì quan trọng khác như Hồ Xuân Hương - tác giả thơ Nôm và Hồ Xuân Hương - tác giả của tập thơ chữ Hán và chữ Nôm “Lưu hương kí” có phải là một người? Phong cách của thơ Nôm trong các bài do Anthony Landes thuê người sưu tầm có gần gũi với phong cách thơ trong “Lưu hương kí”? Những bài thơ Nôm nào chắc chắn là của Hồ Xuân Hương, số lượng là bao nhiêu? Tại sao? Vì sao Hồ Xuân Hương bỏ hầu như hết các bài thơ Nôm mà Landes sưu tầm ra khỏi tập “Lưu hương kí”? Hồ Xuân Hương không chỉ giỏi thơ Nôm mà thơ chữ Hán cũng rất hay, rất độc đáo. Xưa nay đánh giá thơ Hồ Xuân Hương như thế nào? Tại sao khóc ông Trần Phúc Hiển lại không đề tên ông, cũng không đề chức quan của ông là Tham hiệp trấn Yên Quảng mà lại đề “Khóc ông phủ Vĩnh Tường”? Đó là những điều mà tôi đề cập trên cơ sở những nghiên cứu của các học giả tiền bối và những suy ngẫm cá nhân.
PV: Tiếp sau cuốn sách “Hồ Xuân Hương đời và thơ”, liệu rằng ông còn giữ ý định “gác bút” nữa hay không?
PGS.TS Vũ Nho: Thật ra thì tôi vẫn viết phê bình, giới thiệu lai rai. Nhưng để làm sách thì có thể nói là tạm dừng. Vì tôi đang còn những bản thảo hoàn chỉnh như: “Người lính với văn chương” (đã gửi Nhà xuất bản Quân đội nhân dân), “Đồng hành cùng người viết”, “Đổi mới môn Ngữ văn”, “Tiếu lâm Gabrovo” (dịch), “Tất cả trông cậy vào đằng ấy” (dịch) và một số bản thảo bổ sung để tái bản gồm “Thơ cho tuổi thơ”, “Trần Đăng Khoa thần đồng thơ ca”, “Truyện cổ tích dành cho người lớn” (dịch).
Trình làng văn muộn nhưng nhà văn Nguyễn Bắc Sơn sớm khẳng định vị thế trên văn đàn đương đại. Ở tuổi 81, ông đã cống hiến cho bạn đọc gần 20 tác phẩm văn xuôi giàu vị đời, tình người và đầy ắp tinh thần đối thoại. Viết nhiều thể loại nhưng nói đến nhà văn Nguyễn Bắc Sơn người đọc nhớ đến một cây bút đặc sắc, có thành tựu trong “thời của tiểu thuyết” và đã ba lần nhận giải thưởng Cuộc thi tiểu thuyết của Hội Nhà văn Việt Nam (2006 - 2009, 2011 - 2014 và 2016 - 2019).
Bình luận của bạn đã được gửi và sẽ hiển thị sau khi được duyệt bởi ban biên tập.
Ban biên tập giữ quyền biên tập nội dung bình luận để phù hợp với qui định nội dung của Báo.
Lý luận, phê bình sân khấu là một chuyên ngành khoa học mang trong mình cả lý luận lẫn phê bình. Tức là, phê bình bằng lý luận và lý luận để phê bình. Lý luận là kết quả của quá trình mà con người đúc kết ra kinh nghiệm sáng tạo nghệ thuật sân khấu, mang tri thức khách quan về những quy luật vận động, phát triển của hiện thực nghệ thuật sân khấu.
Sáng ngày 20/8, tại Hà Nội, Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương tổ chức khai mạc Hội nghị tập huấn với chủ đề “Công tác lãnh đạo, quản lý văn hóa, văn nghệ sau 50 năm đất nước thống nhất, đổi mới và phát triển – Thực tiễn và những vấn đề cần quan tâm” dành cho các địa phương, đơn vị khu vực phía Bắc.
Thi sĩ thương binh Hoàng Cát đã vĩnh biệt “cõi người” vào ngày 1/7/2024, tại nhà riêng, hưởng thọ 83 tuổi. Sự mất mát này đã để lại biết bao thương tiếc đối với những người yêu kính, ngưỡng mộ thi sĩ về đời, thơ và nhân cách của ông.
Ngày nay rất khó nhìn thấy hình ảnh một người say mê đọc những bộ tiểu thuyết trường thiên như “Chiến tranh và hòa bình” của L.Tolstoy, “Sông Đông êm đềm” của M.Solokhov, “Những người khốn khổ” của V. Hugo… mặc dù đó là những kiệt tác văn chương thế giới.
Dù đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của nghệ thuật sân khấu, thế nhưng đội ngũ lý luận phê bình (LLPB) sân khấu nước ta hiện nay vừa thiếu và yếu, vừa có dấu hiệu lệch hướng dẫn đến những hạn chế trong việc thúc đẩy sự phát triển đời sống sân khấu. Làm thế nào để nâng cao chất lượng đội ngũ LLPB sân khấu, qua đó cổ vũ sáng tác, định hướng thẩm mỹ cho công chúng, góp phần xây dựng và phát triển văn học nghệ thuật trong thời kỳ mới, đó cũng chính là những băn khoăn, trăn trở của không ít người trong giới nghề. Dưới đây là một số những chia sẻ của các văn nghệ sĩ xoay quanh vấn đề này.
Uống nước nhớ nguồn, tri ân người có công với đất nước và các liệt sĩ đã hy sinh là nét đẹp trong đạo lý truyền thống của dân tộc Việt Nam. Bài thơ “Khúc hát ru huyền thoại” của Quang Thiên Phú (bút danh của thầy giáo Lê Khắc Dinh, Nghệ An) tiếp nối mạch nguồn cảm hứng tri ân người có công với dân, với nước, mang sắc thái biểu đạt rất riêng.
Đã hai ngày rồi, cơn bão ghé ngang qua nhà. Mẹ ngồi buồn bã trước thềm. Mưa gió, đàn vịt, đàn gà chẳng đi kiếm ăn được. Chúng nép mình dưới bụi chuối, co ro bởi đôi cánh đã ướt rượt. Đàn gà con nối đuôi nhau, lạc giọng tìm mẹ.
Kết luận số 80-KL/TƯ gần đây, Nghị quyết số 15/NQ-TW ngày 5/5/2022 của Bộ Chính trị đã xác định việc xây dựng và phát triển Hà Nội “Văn hiến – Văn minh – Hiện đại” là nhiệm vụ trọng tâm. Để hiện thực hóa mục tiêu này, ngoài tinh thần “Hà Nội vì cả nước – Cả nước vì Hà Nội”, Luật Thủ đô (sửa đổi) vừa được Quốc hội khóa XV thông qua đã có các chính sách mới về tài chính, ngân sách, đầu tư, huy động nguồn lực phát triển Thủ đô.
Do ảnh hưởng của bão số 3, trong ngày 7/9 trên địa bàn huyện Thường Tín đã có mưa kèm theo gió giật mạnh. Từ chiều đến tối nay là thời điểm bão số 3 tác động mạnh nhất đến Hà Nội.
Trước tin đồn về ảnh hưởng bão số 3 đến tình hình cung cấp điện, EVN và các đơn vị thành viên khẳng định nội dung trên là tin thất thiệt. Tổng Công ty Điện lực Thành phố Hà Nội (EVN Hà Nội) cũng cho biết, EVN Hà Nội không có lịch cắt điện để phòng chống bão số 3. Chính vì vậy, những thông tin cho rằng EVN Hà Nội cắt điện toàn TP vào tối nay là thông tin thất thiệt.
Chiều 7/9, Chủ tịch UBND quận Tây Hồ Nguyễn Đình Khuyến và đơn vị chức năng, phường Thuỵ Khuê đã có mặt tại khu tập thể P16A phố Thuỵ Khuê – công trình nguy hiểm cấp D để vận động người dân di chuyển đến nơi an toàn trước những diễn biến phức tạp của bão số 3.
Tổ công tác cùng một nhóm ngư dân có mặt trên một khoảng đất rộng xen kẽ giữa các âu thuyền đang neo đậu. Sau khi phát sách và tờ rơi cùng cờ tổ quốc cho một số chủ tàu, Thuỷ, Hải, Bình đã tới nói chuyện với một số ngư dân...
Theo Báo cáo nhanh công tác ứng phó bão số 3 trên địa bàn thị xã Sơn Tây (TP. Hà Nội) chiều tối ngày 6/9 đến sáng 7/9/2024, Thị xã Sơn Tây không xảy ra sự cố nghiêm trọng, chưa có hiện tượng ngập úng, không có thiệt hại về người.
Theo bản tin bão khẩn cấp - cơn bão số 3 do Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia vừa phát lúc 14 giờ ngày 7/9, thời điểm gió mạnh nhất tại Hà Nội trong khoảng từ chiều tối đến đêm ngày 7/9; mưa to đến rất to tập trung từ chiều ngày 7/9 đến sáng 8/9 khả năng gây ngập lụt.
Chủ tịch UBND huyện Chương Mỹ Nguyễn Anh Đức đã Điện tới UBND các xã, thị trấn; Trung tâm Văn hóa - Thông tin và Thể thao huyện; Công ty Điện lực Chương Mỹ; Xí nghiệp Đầu tư phát triển thủy lợi Chương Mỹ; Các phòng, ban, ngành, các đơn vị trên địa bàn huyện về việc ứng phó với bão số 3.
Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, siêu bão Yagi có thể có gió cấp 10 - cấp 12, giật cấp 14 khi vào đất liền và có sức tàn phá rất lớn.
Cuộc thi được tổ chức nhằm quảng bá hình ảnh vùng đất, con người, văn hoá, du lịch của quận Tây Hồ đến với Nhân dân, du khách trong và ngoài nước. Đây là cuộc thi nằm trong chuỗi các hoạt động chào mừng kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 – 10/10/2024).
Hướng tới Kỷ niệm 70 năm Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024), UBND thành phố Hà Nội sẽ tổ chức trưng bày tài liệu lưu trữ với chủ đề “Hà Nội và những Cửa Ô”. Trưng bày dự kiến diễn ra tại Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long – Hà Nội (19C, quận Hoàn Kiếm) ngày 9/10/2024.
.jpeg "Triển vọng tiểu thuyết ngắn")
.jpg "Tiếp nối mạch nguồn cảm hứng tri ân")
![[Podcast] Truyện ngắn: Khát vọng người lính trẻ](https://nhn.1cdn.vn/thumbs/540x360/2024/09/07/thumb-doc-truyen-dem-khuya.png "[Podcast] Truyện ngắn: Khát vọng người lính trẻ")
.jpg "Cơm cà muối mặn, rưng rưng ngày bão")
![[Podcast] Câu chuyện truyền thanh: Cảnh sát biển Việt Nam và quy định IUUO](https://nhn.1cdn.vn/thumbs/540x360/2024/09/07/z5804078065553_50ed33678d441d63da631abd5b2bd337.jpg "[Podcast] Câu chuyện truyền thanh: Cảnh sát biển Việt Nam và quy định IUUO")
.jpg "Nhiều sự kiện văn hoá, nghệ thuật tạm dừng để ứng phó với bão số 3")
