Tác giả - tác phẩm

Đã yên ổn chưa, sau giờ thứ chín?...

Nhà thơ Bằng Việt 06:32 09/07/2023

Cuốn tiểu thuyết dày dặn, mới nhất của nhà văn Nguyễn Một, vừa ra đời năm 2023 sau những tác phẩm đã có tiếng vang khá lớn trong bạn đọc như “Đất trời vần vũ”, “Ngược mặt trời”… có một cái đề khá lạ, đầy tính ẩn dụ: “Từ giờ thứ sáu đến giờ thứ chín”. Thời khắc ấy nói lên điều gì ? Thì đây, tác giả đã “bật mí” ngay ở đoạn văn cuối cùng trong chương kết: “Đúng lúc ấy, tiếng chuông nhà thờ cổ vang lên… (Các nhân vật chính của tác giả bỗng dưng nhớ lại) giọng trầm buồn của vị cha xứ: “Lúc đó vào khoảng giờ thứ sáu, tối tăm liền bao trùm cả mặt đất cho đến giờ thứ chín. Mặt trời trở nên u ám, màn trong đền thờ xé ra làm đôi ngay chính giữa…”.

1.jpg

Điềm không may trong số phận họ quả thực đã xảy ra, khi “màn trong đền thờ xé ra làm đôi, ngay chính giữa!”. Một tai họa lớn, một thảm kịch lớn, một điềm báo hiệu chia ly và tang tóc lớn đã “xé ra làm đôi” số phận của toàn thể các nhân vật trong cuốn tiểu thuyết, những chàng trai, cô gái ở một miền quê tươi đẹp đang bước vào tuổi học sinh trung học đầy khát vọng và mộng mơ. Tai họa lớn ấy, thảm kịch mang tính định mệnh ấy, chính là cuộc chiến tranh, cuộc chiến dữ dội, tàn khốc, từ những giờ khắc khi cả đất nước cũng đã từng bị “xé ra làm đôi”, để vùi dập và nhào nặn cả thế hệ họ trở thành những người khác, những gương mặt khác, rồi hậu quả là hình thành nên những số phận hoàn toàn khác. Một cuốn tiểu thuyết muốn phủ định một cách quyết liệt tấn thảm kịch không có gì bào chữa được cho nỗi đau tột cùng ấy của con người, cho sự giằng xé đến tột cùng mọi khía cạnh tâm lý đối cực của thời đại chúng ta. Và sau những mất mát, những tổn hại, thì người phải hứng chịu mọi sự trả giá không thể nào bù đắp được ấy, lại cũng chỉ là người dân bình thường, những người có danh mà giống như bị biến thành một đám đông vô danh, những người mà nói như nhà thơ Nguyễn Duy - dẫu ở trường hợp nào đi nữa, cũng vẫn là những người phải chịu nhận tất cả mọi thất bại, phải chịu thua thiệt đủ mọi bề!

nguyen-mot.jpg
Nhà văn Nguyễn Một

Từ thân phận những cô cậu học sinh trung học ở một thị xã nhỏ Thủ Biên, mở rộng ra tới số phận của người thân, ông bà cha mẹ họ, mà đa phần là những người dân ở một xứ đạo, được đun đẩy di cư tới đó khai phá và lập nghiệp, tác giả Nguyễn Một đã tận dụng một bút pháp mang tính biểu tượng cao, để chúng ta có thể nhìn xuyên suốt số phận ngang trái của nhiều người khác, thậm chí số phận của cả miền Nam, điểm xuyết ra cả đất nước, trong cơn bão lớn của lịch sử không chừa ra bất cứ một ai và cũng không cho phép ai được đứng ra ngoài cuộc, dù muốn hay không muốn. Cơn bão ấy cuốn tất thảy mọi người vào, lại bắt buộc từng người phải tỏ thái độ, phải biểu lộ ra bản chất và xu thế của mình, phải trả lời “có” hay “không” trước mọi diễn biến quyết liệt của thời cuộc, mọi thứ cứ tuần tự, vần vũ xoay quanh bản thân từng người. Một hiện thực khắt khe, một hoàn cảnh thắt nút cho từng nhân vật bị rơi vào vòng xoáy của số phận nghiệt ngã, đôi khi thật sự tình cờ đến vô lý, nhưng không cách nào thoát ra nổi!

z4476278750983_49efd2201116947295f51935d5061b2a.jpg
Nhà văn Nguyễn Một chia sẻ tại lễ ra mắt sách

Cuốn sách là một “nốt trầm” bi thương của cả một giai đoạn lịch sử, “từ giờ thứ sáu đến giờ thứ chín”, nói khác đi, là từ sớm mai đền lúc gần đứng bóng, đến giữa ban trưa của mỗi cuộc đời. Kết thúc cuốn sách, trong chừng mực nào đó, cũng có thể coi là cái kết có hậu cho các nhân vật chính, dù nhân vật nào cũng phải chịu những thử thách nghiệt ngã không bao giờ nguôi ngoai, vì những vết sẹo mãi nhức nhối tới suốt cả phần đời còn lại. Có những tình tiết ngỡ như phi lý và tình cờ, lại có những kết cục tưởng như thế này nhưng lại hóa ra thế khác, gây nên những trải nghiệm thú vị bất ngờ, đáng để độc giả suy ngẫm. Đó cũng là nét đặc sắc trong bút pháp giàu biểu tượng của tác giả. Nhưng tất thảy chúng ta, vì tấm lòng nhân bản và hướng thiện, vẫn sẵn lòng tin theo tác giả, rằng tất cả vẫn nên diễn ra như nó cần phải có, đúng như cái mạch truyện mà hư ảo và hiện thực đan cài chặt chẽ vào nhau, chi tiết thực có lúc cứ như đùa, còn cái đùa ngẫu nhiên lại hóa thành thực, mà tất cả vẫn thuyết phục được người đọc, mà càng đọc càng hấp dẫn, đến mức không thể không bám riết theo từng số phận mỗi nhân vật mà ta yêu mến và quan tâm, để muốn được cùng thể nghiệm và chia sẻ với họ!

Chúng ta cũng không thể phân ra các tuyến nhân vật tích cực và tiêu cực trải qua cuộc chiến tranh một cách công thức, dù họ ở phía bên này hay phía bên kia, vì tất cả các nhân vật của tác giả đều rất “người”, đều có cá tính rõ nét, sống cuộc sống bằng xương bằng thịt của một con người bình thường, có cái đúng và cái sai, chỗ mạnh và chỗ yếu thể hiện trong từng hoàn cảnh, để những biểu hiện tích cực với những biểu hiện tiêu cực được bộc lộ tự nhiên trong đời thường, nhất là trong cuộc chiến - một bi kịch khổng lồ, phức tạp, mà ngày hôm nay tác giả muốn nhìn lại với một con mắt mới, một sự mổ xẻ mới, một thái độ nhân văn mới.

Điều tác giả quan tâm hơn nữa, là bất cứ cuộc chiến tranh nào, sớm muộn rồi cũng sẽ phải kết thúc, nhưng điều đau đớn hơn cả là giải quyết được tận gốc hậu quả của nó, mà tấn bi kịch ghê gớm nhất là lòng người ly tán sẽ không bao giờ trở lại nguyên lành như xưa, khi hậu quả của tấn bi kịch lớn lao ấy sẽ còn đeo đẳng mãi, trong trái tim và tâm thức mỗi người thời hậu chiến. Đấy mới là điều mà khi khi đọc hết trang cuối cùng, chúng ta vẫn còn khắc khoải như chính bản thân tác giả. Cũng như hôm nay, chúng ta hay nói, nên quên quá khứ đi để hòa hợp, nói chuyện tương lai, tuy nhiên, đấy chỉ mới là cách nói. Còn phải làm thế nào để khép lại quá khứ, thì đó vẫn là một vấn đề hết sức lớn, mà cuốn sách này cũng không thể một lúc tìm ra lời giải đáp, mặc dù các nhân vật của cuốn sách đã được tác giả xếp cho có một hậu vận kiểu “happy end”, tưởng chừng có thể đã khá ổn thỏa và có thể dễ bỏ qua những đau thương và mất mát cũ. Tuy nhiên, nếu xét trên bản chất sâu xa, thì “sau giờ thứ chín”, các nhân vật vẫn chưa có được một nội tâm yên ổn, cho dù cuộc đời đã tạm thời được đưa về bến đỗ, đơn cử như đã may mắn sống sót trở về như Tầm, đã tìm lại được hạnh phúc như Trang, đã bất ngờ phát hiện ra đứa con chung của Sơn với Diễm, đã cải tạo trở về và đoàn tụ gia đình theo diện H.O. như ông Duy… Nhưng sao chúng ta vẫn cảm thấy có chút gì đó đắng đót, hẫng hụt, “vui là vui gượng kẻo là…” thế thôi. Hậu quả của cuộc đổi đời sau chiến tranh chưa hề đáp ứng được những mơ ước cao xa thời trẻ của tất cả các cậu các cô học trò tỉnh lẻ tự thuở nào. Ấy là chưa kể mối quan hệ gia đình rất tốt đẹp giữa nhà ông bà Duy với ông bà Ruộng đã bị đổ vỡ mãi mãi, gia sản và sự nghiệp của mấy dòng họ tích lũy từ bao đời, thể hiện qua các nhân vật như ông bà Danh, ông bà Duy… cũng đã hoàn toàn tan nát. Có thể nói gì thêm sau những đổ vỡ, tan nát này? Trốn tránh đi sang Mỹ đã phải là cứu cánh duy nhất cho họ chưa? Tại sao không thể xây dựng lại tất cả ngay tại quê hương mình mà phải tìm lối thoát chỉ bằng cách đi ra nước ngoài sinh sống? Đây đã phải là giải pháp tối ưu cho cả một thế hệ hay không? Chính đó mới là câu hỏi không kém phần gay cấn và chua xót cho các nhân vật của nhà văn Nguyễn Một./.

Nhà văn Nguyễn Một sinh năm 1964 tại Quảng Nam. Ông từng là giáo viên và hiện là Giám đốc truyền thông Tập đoàn Ô tô Trường Hải (Thaco), hội viện Hội Nhà văn Việt Nam. Nguyễn Một đã có gần 20 đầu sách thuộc nhiều thể loại (truyện ngắn, truyện vừa, bút ký, tản văn, tiểu thuyết) trong đó "Đất trời vần vũ" đã giành giải C cuộc thi tiểu thuyết của Hội Nhà văn Việt Nam năm 2010; Truyện ngắn "Trước mặt là dòng sông" được đạo diễn Khải Hưng chuyển thể thành phim truyền hình ; Tiểu thuyết "Ngược mặt trời" và "Đất trời vần vũ" đã được dịch sang tiếng Anh và phát hành ở Mỹ.

Bài liên quan
  • Tiểu sử tự thuật viết ở Đông Berlin, tháng 9/1961
    Tháng 6/2023 là kỷ niệm đúng 60 năm ngày mất (3/6/1963) của nhà thơ lớn Thổ Nhĩ Kỳ Nazim Hikmet (1902 – 1963). Ông cũng là một chiến sĩ dũng cảm suốt đời đấu tranh cho hòa bình và công lý trên trái đất, đã được tặng Giải thưởng Hòa bình quốc tế do Hội đồng Hòa bình thế giới trao tặng năm 1950. Sau khi trải qua 17 năm tù đày dưới chế độ độc tài, khi ra tù, ông phải sống lưu vong đến hết đời ở nhiều nước, làm văn, làm thơ, viết báo, đồng thời là diễn giả sôi nổi trên các diễn đàn đấu tranh cho quyền tự do, d
(0) Bình luận
  • Ra mắt hai ấn phẩm pháp lý phục vụ triển khai sắp xếp đơn vị hành chính
    Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật vừa phát hành hai ấn phẩm: “Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 (sửa đổi, bổ sung năm 2025)” và “Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025”. Đây là những tài liệu có tính thời sự, cung cấp cơ sở pháp lý đầy đủ, chính thống, hỗ trợ cán bộ, đảng viên và nhân dân trong quá trình triển khai sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, thành phố theo định hướng cải cách bộ máy nhà nước.
  • Khơi dậy giá trị di sản bị lãng quên từ quán Đạo giáo
    Trong hệ thống tín ngưỡng tôn giáo của người Việt, đình, chùa, đền, miếu từ lâu đã được nhận diện như những thiết chế tiêu biểu, in đậm dấu ấn trong tâm thức cộng đồng. Tuy nhiên, có một loại hình di tích tôn giáo từng giữ vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần dân tộc nhưng dần bị lãng quên: đó là quán Đạo giáo. Cuốn sách "Quán Đạo giáo với một số vấn đề lịch sử và tôn giáo ở Việt Nam" của TS. Nguyễn Thế Hùng (NXB Chính trị quốc gia Sự thật, 2025) là một chuyên khảo công phu nhằm lấp đầy khoảng trống
  • "Lời từ biệt bầu trời" – Tự sự của một cựu tiếp viên hàng không
    Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam vừa ra mắt bạn đọc cuốn sách "Lời từ biệt bầu trời" của tác giả Đinh Lê Hương – cựu tiếp viên Hãng Hàng không Quốc gia Việt Nam. Cuốn tự truyện mang đến những lát cắt chân thực, xúc động về nghề tiếp viên hàng không qua góc nhìn của người trong cuộc.
  • “Gặp tôi trong tương lai”: Khơi dậy ước mơ nghề nghiệp từ trang sách thiếu nhi
    Sáng 29/6/2025, tại Nhà xuất bản Kim Đồng, lễ khai mạc trưng bày “Gặp tôi trong tương lai” đã diễn ra, mở đầu cho chuỗi hoạt động tổng kết chương trình kêu gọi ý tưởng sáng tác sách thiếu nhi. Đây là một sáng kiến được khởi xướng bởi The Initiative of Children’s Book Creative Content (ICBC), phối hợp thực hiện cùng ECUE VGEM và Nhà xuất bản Kim Đồng, với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính từ chương trình Investing in Women, một sáng kiến của Chính phủ Australia.
  • 9 tựa sách hay trong Tủ sách gia đình của Nhã Nam
    Ngày Gia đình Việt Nam 28/6 là dịp để mỗi người lắng lại, cảm nhận rõ hơn giá trị của tình thân, của những khoảnh khắc bên nhau giản dị mà quý giá. Trong nhịp sống hiện đại, một trong những cách đẹp đẽ để giữ gìn và bồi đắp sợi dây gắn kết gia đình chính là cùng nhau đọc sách – những cuốn sách đầy yêu thương, sẻ chia và thấu cảm. Hiểu được điều đó, Nhã Nam đã kỳ công tuyển chọn và xây dựng Tủ sách Gia đình. Đây là những cuốn sách giúp nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ, lan tỏa giá trị yêu thương trong mỗi mái ấm, để mỗi em bé đều được lớn lên trong vòng tay chan chứa hạnh phúc của gia đình.
  • Ra mắt sách tranh song ngữ “Kể chuyện Bác Hồ”
    Nhân kỷ niệm 100 năm thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên (6/1925 – 6/2025), Nhà xuất bản Kim Đồng giới thiệu tới bạn đọc cuốn sách tranh "Kể chuyện Bác Hồ", ấn bản song ngữ Việt – Trung.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Hà Nội: Ấn tượng chương trình nghệ thuật chào mừng thành lập phường Sơn Tây
    Chào mừng thành lập phường Sơn Tây (thành phố Hà Nội) đi vào hoạt động từ ngày 1/7/2025 theo Nghị quyết số 1656/NQ-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tối 5/7 tại sân khấu chính Phố đi bộ Thành cổ Sơn Tây, Đảng ủy – HĐND – UBND – Ủy ban MTTQ Việt Nam phường Sơn Tây tổ chức chương trình nghệ thuật với nhiều tiết mục đặc sắc, hấp dẫn.
  • Phở Đệ Nhất Thanh - Truyện ngắn của Huỳnh Trọng Khang
    Con vàng anh yếm cam nghiêng đầu rỉa cánh. Trong ánh nhập nhoạng của ngày vừa vào sáng, nhúm lông vũ bé bỏng như đốm lửa hoang dã bập bùng trong chiếc lồng treo trước nhà chú Xè.
  • Chuyện người phụ nữ họ Trần cứu chúa Nguyễn trên phá Tam Giang
    Người phụ nữ họ Trần được dân gian kể là người có công cứu chúa Nguyễn Hoàng trên phá Tam Giang và đang được thờ tự ở xã Đan Điền (TP Huế) với tên gọi miếu Bà Tơ.
  • Diễn viên nhí Khôi Nguyên gây xúc động trong phim “Dịu dàng màu nắng”
    Mới chỉ sáu tuổi, Khôi Nguyên – diễn viên nhí vào vai bé Khoai trong phim truyền hình “Dịu dàng màu nắng” đã có diễn xuất chạm đến trái tim hàng triệu khán giả bằng lối diễn tự nhiên, chân thật, cảm xúc và đầy bản năng.
  • Mô hình y tế ba trụ cột đưa Phương Đông vào Top 3 Bệnh viện tốt nhất Việt Nam 2025
    Trong bối cảnh ngành y tế không ngừng chuyển mình, mô hình bệnh viện hiện đại, thông minh và lấy người bệnh làm trung tâm đã trở thành tiêu chuẩn mới. Danh hiệu Top 3 Bệnh viện tốt nhất Việt Nam 2025 là minh chứng cho hành trình bền bỉ của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông – nơi chất lượng điều trị đến từ sự cộng hưởng giữa môi trường trong lành, công nghệ hiện đại và đội ngũ tận tâm. Cũng chính ba trụ cột ấy đã làm nên dấu ấn khác biệt của Phương Đông giữa một môi trường y tế ngày càng cạnh tranh
Đừng bỏ lỡ
Đã yên ổn chưa, sau giờ thứ chín?...
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO