Đại biểu quốc hội Trần Thị Quốc Khánh
Tôi đi chợ cho cả tuần
Là Ủy viên Thường trực Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, đồng thời là Ban Thường trực Nhóm Nữ đại biểu Quốc hội Việt Nam, vừa thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, vừa thực hiện nhiệm vụ đại biếu của dân, hẳn công việc của bà rất bận rộn. Bà có thường tự mình đi chợ không? Kinh nghiệm đi chợ trong cái thời an toà n thực phẩm chưa bảo đảm như thế nà y của bà như thế nà o?
ĐB Trần Thị Quốc Khánh: Để hoà n thà nh các công việc đó thì nói chung tôi cũng phải dà nh nhiửu thời gian. Tuy nhiên, tôi vẫn thích đi chợ, nhưng tôi không có điửu kiện đi chợ hà ng ngà y mà chỉ dà nh 2- 3 lần trong một tuần để đi chợ.
Hoặc là đến cửa hà ng rau sạch ở đường Phạm Ngọc Thạch của Tổng công ty rau quả sạch Việt Nam, ở đó mặt hà ng khá phong phú, người mua đông, xếp hà ng như thời bao cấp; hoặc có khi tôi đi siêu thị, cùng lắm thì tôi mua của mấy chị bán hà ng mình quen mua ở gần nhà hoặc ở trong một số chợ nà o đó. Mỗi lần như thế tôi phải tranh thủ mua khá nhiửu vử để dùng dần trong tuần.
ĐB Trần Thị Quốc Khánh. Ảnh Tuổi trẻ TP.HCM
Kiểu như người tiêu dùng thông thái, thưa bà ? Nhưng có thể vì người tiêu dùng Việt Nam dễ tính quá nên nhà sản xuất không sợ các quy định của pháp luật?
Nói chung pháp luật khá đầy đủ rồi nhưng vấn đử an toà n thực phẩm vẫn là nỗi lo lắng của rất nhiửu người, nhất là dịp Tết Nguyên đán Quý Tửµ sắp đến gần. Từ gà nhập lậu thải loại, rồi thịt lợn không qua kiểm dịch, rau quả bảo quản bằng chất độc hại, đến rượu tây giả, bánh mứt kẹo không nhãn mác hoặc tẩy xóa, lùi thời hạn sử dụng...không hiếm gặp trên thị trường tự do.
Tuy nhiên, tôi không nghĩ tất cả người tiêu dùng Việt Nam đửu dễ tính như thế. Thực tế là vẫn còn nhiửu người dân chỉ quan tâm đến lợi ích của mình, của gia đình mình, là m ăn nhử lẻ, chưa thực sự quan tâm đến sức khửe, lợi ích của cộng đồng, nên sẵn sà ng là m ăn gian dối. Lại thêm việc các cơ quan chuyên môn vẫn dung túng trong việc hướng dẫn, kiểm tra cấp dưới, xử lý các hà nh vi vi phạm pháp luật vử an toà n thực phẩm.
Với sự phù phép của các loại hóa chất không ai biết như hiện nay, theo bà , sức khửe của con người trong xã hội sẽ như thế nà o?
Theo các nhà khoa học, chuyên gia y tế, những người bị ngộ độc cấp tính thì có biểu hiện ra bên ngoà i và được chữa trị ngay. Còn những người bị ngộ độc khác thì chất độc hại cứ tích dần trong cơ thể. Việc dùng thực phẩm bị ô nhiễm, dẫn đến bị ung thư, chết người là có thật. Đến các bệnh viện bây giử mà xem, ngà y cà ng nhiửu bệnh nhân, nhất là bệnh ung thư, thật là quá tải.
Nghịch lý nước nông nghiệp ăn bẩn
Từ phía người sản xuất, dường như cà ng ngà y họ cà ng tạo ra nhiửu sản phẩm độc hại hơn? Cách đây 10 năm, vấn đử vệ sinh an toà n thực phẩm không nóng như bây giử, thưa bà ?
Đúng là hơn 10 năm trở vử trước, vấn đử an toà n thực phẩm chưa bức xúc như bây giử. Xa hơn trở vử trước, khi tôi còn nhử, không có chuyện an toà n thực phẩm cấp bách như bây giử. Đi thuyửn trên sông, khát nước thì cứ vục cái nón xuống giữa dòng là uống được.
Còn bây giử chẳng ai dám là m thế. Thực ra, mặt trái của công nghiệp hóa, hiện đại hóa, kinh tế thị trường là ô nhiễm môi trường, là m ăn gian dối. Người sản xuất thì lạm dụng hóa chất, phụ gia, công nghệ mới, miễn là giảm giá thà nh sản phẩm tới mức tối đa; người tham gia lưu thông hà ng hóa cũng lạm dụng hóa chất, công nghệ để bảo quản, là m hà ng bắt mắt hơn, miễn là m sao thu lợi nhuận tối đa.
Ở nhiửu miửn quê bây giử, trong mảnh vườn của không ít người nông dân chia thà nh hai luống, một luống trồng rau để gia đình sử dụng, một luống rau khác để bán. Luống rau để ăn thì chăm bón sạch, không hóa chất, thuốc kích thích, còn luống để bán thì phun đủ thứ, miễn sao lá xanh mướt, bóng bẩy, bắt mắt người mua.
Tuy nhiên không phải ai cũng là m thế. Hôm rồi tôi vử thăm gia đình một chị là Chi hội trưởng phụ nữ của một thôn, món quà quý nhất chị dà nh cho khách là túi rau quả sạch, tự tay gia đình chị trồng, hái. Trông mảnh vườn tươi tốt, xanh mướt rau và quả trĩu cà nh, tôi biết chị đã phải bử rất nhiửu công chăm bón, để thực sự là rau sạch, quả là nh.
Chưa bao giử món quà quê trở nên quý giá đối với người thà nh phố lại chính là rau quả sạch như bây giử. Vì vậy, tôi không dám dùng hết mà chia cho các gia đình khác, hoa thơm mỗi người hưởng một tí, ai cũng rất vui mừng vì món quà ý nghĩa nà y.
Với hiện trạng thực phẩm không an toà n trên thị trường, lòng tin của người tiêu dùng và o người bán, và o đạo đức kinh doanh liệu có mai một, thậm chí không còn nữa?
Công bằng mà nói, nghử nông là nghử rất vất vả, người sản xuất nhử lẻ, nếu không đủ kiến thức, kử¹ thuật, thì nếu có người truyửn tai nhau sử dụng thuốc kích thích nà y, hóa chất kia cho năng suất cao, sản phẩm bắt mắt thì người ta là m thôi.
Trong khi đó, ở các chợ nông thôn người dân tiếp cận các loại thuốc tăng trọng, chất độc hại lại quá dễ dà ng. Có lần tôi đến một chợ ở miửn núi thấy người ta bà y bán những gói thuốc kích thích tăng trọng không rõ nguồn gốc. Cứ như thế người dân mách nhau tự mua vử mà sử dụng, là m gì mà không độc hại.
Có phải là nghịch lý không khi một nước nông nghiệp mà người dân phải ăn nhiửu thức ăn độc hại đến như thế?
Đúng là có nghịch lý. Câu hửi nà y nên dà nh cho Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn.
6 Bộ không lo nổi mâm cơm?
Gần đây, Bộ Y tế đưa ra những biện pháp giúp người dân tránh ăn phải thực phẩm không an toà n như hướng dẫn cách chọn rau thịt, măng.... Nhưng có ý kiến cho rằng, là m như vậy có nghĩa là bất lực trước tình trạng thực phẩm bẩn, chấp nhận sống chung với lũ. Quan điểm của bà như thế nà o? Bà có tin nỗ lực nà y của Bộ Y tế sẽ giúp cải thiện tình hình không, vì sao ạ?
Luật An toà n thực phẩm quy định Bộ Y tế có trách nhiệm cảnh báo vử ngộ độc thực phẩm, vì vậy, việc Bộ đưa ra khuyến cáo, hướng dẫn cách chọn thực phẩm an toà n cũng là rất cần thiết. Thực tế cho thấy cuộc đấu tranh phòng, chống thực phẩm bẩn, không an toà n thì một mình Bộ Y tế nỗ lực cũng không thế là m được.
Ngoà i sự chung tay nỗ lực của các Bộ, ngà nh hữu quan, còn phải có sự tham gia tích cực của chính quyửn các địa phương, nhất là ở xã, phường, thị trấn- nơi nắm chắc các cửa hà ng, quán xá trên địa bà n. Họ phải có lực lượng, được tập huấn kử¹ năng, chủ động kiểm tra, xử lý kịp thời vi phạm hà nh chính các chủ cửa hà ng, quán xá vi phạm. Tiếc rằng, những cơ chế, chính sách, hỗ trợ cho chính quyửn xã, phường, thị trấn trong công tác nà y còn rất mử nhạt.
Nhìn ở góc độ quản lý Nhà nước, theo Luật ATVSTP, Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và Bộ Công thương được chỉ định quản lý mâm cơm của người dân nhưng vẫn là m không nổi. Bà bình luận như thế nà o vử điửu nà y?
So với trước khi có Luật An toà n thực phẩm, tôi thấy trách nhiệm của các Bộ bây giử khá rõ rà ng rồi.
Bộ Y têÌ được phân công chiÌ£u traÌch nhiêÌ£m trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước vử an toaÌ€n thưÌ£c phẩm; Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn quản lý đối với sản xuất ban đầu nông, lâm, thủy sản, và trong suốt quá trình sản xuất, thu gom, giết mổ, sơ chế, chế biến, bảo quản, vận chuyển, xuất khẩu, nhập khẩu, kinh doanh đối với ngũ cốc, thịt và các sản phẩm từ thịt, thủy sản và sản phẩm thủy sản, rau, củ, quả và sản phẩm rau, củ, quả, trứng và các sản phẩm từ trứng, sữa tươi nguyên liệu, mâÌ£t ong vaÌ€ caÌc sản phẩm tưÌ€ mâÌ£t ong, thực phẩm biến đổi gen; Bộ Công thương chịu trách nhiệm quản lý trong suốt quá trình sản xuất, chế biến, bảo quản, vận chuyển, xuất khẩu, nhập khẩu, kinh doanh đối với các loại rượu, bia, nước giải khát, sữa chế biến, dầu thực vật, sản phẩm chế biến bột và tinh bột và các thực phẩm khác...
Một điểm mới nữa là sự phối hợp giữa các ngà nh nhìn chung cũng có chuyển biến hơn. Vừa qua, Bộ trưởng Bộ Y tế và Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và phat triển nông thôn đã có cuộc cùng phối hợp kiểm tra vử an toà n thực phẩm ở đại phương. Tôi cho đấy là dấu hiện rất đáng mừng. Cần thường xuyên phối hợp với nhau, với các địa phương để khắc phục tình trạng thiếu người ở từng Bộ hiện nay.
