Nhiửu bà i thơ Việt trị giá tiửn tỉ!

"Bán đứt" hà ng trăm triệu

Lâu nay, nhiửu người đã nghĩ "ai thèm mua thơ!". Thơ ca từ bao giử đã bị "thất sủng" giữa cuộc sống hiện đại. Nhà thơ cũng cháº³ng mấy khi bận tâm đến thu nhập từ thơ, mà phải bươn chải bằng nhiửu công việc khác. Sự kiện bà i thơ Ở hai đầu nỗi nhớ của tác giả Trần Hoà i Thu (tức Trần Đình Chính) được một công ty mua bản quyửn với giá 300 triệu khiến nhiửu người giật mình. Có người còn chép miệng không tin: Thơ thì lấy đâu ra tiửn triệu? Trên thực tế, Mà u tím hoa sim, bà i thơ của thi sĩ Hữu Loan cũng được một công ty điện tử (có liên quan đến phát hà nh các bản karaoke) mua độc quyửn với mức giá 100 triệu. Rồi có ai đó lại cho biết, bà i thơ Lá diêu bông của thi sĩ Hoà ng Cầm cũng bán được 200 triệu, khai thác trong 50 năm.

Tác giả Trần Hoà i Thu (tức Trần Đình Chính) vừa bán bản quyửn bà i thơ Ở hai đầu nỗi nhớ với số tiửn 300 triệu đồng. Theo tìm hiểu, tương đối nhiửu nhà thơ có các ca khúc phổ nhạc trở nên nổi tiếng, được sử dụng nhiửu lần trong các lĩnh vực biểu diễn, nhạc chuông nhạc chử, phát trên sóng phát thanh truyửn hình cũng đã nhận được số tiửn hà ng chục triệu đồng, nhử và o tỉ lệ chia 3/10 trong tổng số phí bản quyửn so với tác giả âm nhạc (7/10). Nhiửu năm nay, các nhà thơ như Hữu Thỉnh, Nguyễn Phan Hách, Lê Huy Mậu, Giáng Vân... đã được Trung tâm Bảo vệ quyửn tác giả âm nhạc nhiửu lần chuyển tiửn bản quyửn.

Tiêu biểu, nhà thơ Hữu Thỉnh có bà i Năm anh em trên một chiếc xe tăng được nhạc sĩ Doãn Nho phổ nhạc đã quá nổi tiếng, được sử dụng ở nhiửu nơi. Bà i Thơ tình viết vử biển cũng đi và o nhạc với ca khúc Biển nỗi nhớ và em của nhạc sĩ Phú Quang. Nhà thơ Nguyễn Phan Hách có lời thơ gắn với ca khúc Là ng quan họ quê tôi (Nguyễn Trọng Tạo), Lê Huy Mậu với Khúc hát sông quê (Nguyễn Trọng Tạo), Giáng Vân với Đâu phải bởi mùa thu do nhạc sĩ Phú Quang phổ nhạc...

Nhà thơ Trần Hoà i Thu tuy chưa đăng ký tác quyửn Ở hai đầu nỗi nhớ với Trung tâm bảo vệ tác quyửn âm nhạc Việt Nam, nhưng vì bà i hát đã được nhạc sĩ Phan Huử³nh Điểu đăng ký, do đó Trung tâm đã thu hộ và chuyển tới tay ông một khoản tiửn không quá lớn nhưng cũng rất có ý nghĩa với ông hiện nay. Ngoà i ra, các thi sĩ cũng có được thù lao từ nhuận bút đăng báo hoặc in sách. Tuy nhiên, tất cả những cách khai thác nói trên như bán đứt bản quyửn hoặc khai thác từ thơ phổ nhạc... mới chỉ là một phần rất nhử trong quyửn lợi mà các thi sĩ lẽ ra phải được hưởng.

Bán "đứt" bản quyửn bà i thơ: Công chúng sẽ thiệt?

Theo bà Đoà n Thị Lam Luyến- Chủ tịch Hiệp hội Quyửn sao chép cho biết, việc khai thác và bảo vệ bản quyửn thơ ở Việt Nam vẫn chưa thực sự hiệu quả, bởi nếu là m tốt, có những bà i thơ thu được hà ng tỷ đồng, chứ không phải chỉ và i trăm triệu. Bà Luyến nói, nếu là m tốt việc quản lý bản quyửn trên mạng, nếu như chỉ cần 100 nghìn người sao chép, thì đã thu được 100 triệu đồng, mà mức phí rất rẻ, chỉ 1.000 đồng. Bà cho hay, xu hướng nà y hiện nay rất phổ biến và có hiệu quả, nhưng đòi hửi tổ chức phải chuyên nghiệp, có năng lực quản lý và trung thực. Điửu nà y không phải nói suông, bởi thực tế, đã có đơn vị khai thác từ việc bán online truyện ngắn, tiểu thuyết qua internet chỉ nửa năm thôi đã thu được tiửn tỷ, cụ thể, có một cuốn 1,1 tỉ, có cuốn khoảng 780 triệu đồng, tuy nhiên, đây lại là sách của nước ngoà i, còn trong nước thì ít hơn.

Nhà thơ Đoà n Thị Lam Luyến- Chủ tịch Hiệp hội Quyửn sao chép. Từ so sánh đó, bà Luyến nhận định: Những bà i thơ hay như Lá diêu bông, Mà u tím hoa sim... còn thu được nhiửu tiửn hơn thế. Công chúng trên mạng, mỗi người và o đọc chỉ đóng góp 1.000 đồng, 1 triệu lượt truy nhập đã thu được 1 tỉ. Trước băn khoăn rằng với thực tế hiện nay, liệu người yêu thơ có nhiửu đến mức một bà i thơ nà o đó đạt được 1 - 2 triệu lượt đọc hay không, bà Lam Luyến đã đưa ra dẫn chứng: Bà i thơ vử đôi dép của tác giả Nguyễn Trung Kiên, một người không phải là Hội viên Hội nhà văn Việt Nam, nhưng với bà i thơ ca ngợi tình yêu với hình tượng vử đôi dép, viết rất hay, đã đạt hơn 2 triệu người truy nhập trên mạng, nếu thu phí, bà i thơ có thể thu được trên 2 tỉ đồng tiửn tác quyửn.

Bà Lam Luyến cho rằng, khai thác theo cách đó hiệu quả hơn háº³n so với việc "bán đứt" như với bà i Mà u tím hoa sim, công chúng thiệt thòi, khó được thưởng thức bởi doanh nghiệp gần như mua để là m thương hiệu, không bán ra đâu cả. So sánh việc thu phí bản quyửn theo cách nà y với việc "bán đứt", bà Lam Luyến cho rằng thu phí có nhiửu ưu thế hơn. Tuy nhiên, hiện nay tiếng nói của nhiửu nhà thơ chưa thống nhất, nhiửu người cứ nghĩ rằng thơ được đăng, có người đọc là tốt rồi. Suy nghĩ đó của các tác giả đã khiến việc thu tiửn bản quyửn rất khó. "Nếu các thi sĩ biết tự tôn mình, cho rằng thơ cũng là một tác phẩm phải lao động nghệ thuật, trí tuệ mới có được, không nên cho không, biếu không hoặc phát biểu trái quan điểm như vậy", Chủ tịch Hiệp hội Quyửn sao chép chia sẻ.