Tác giả - tác phẩm

Có một nâu trầm âm thầm dẫn lối...

Đặng Huy Giang 15:52 03/11/2024

Chắc hẳn “Nâu trầm” là một bài thơ mà nhà thơ Dương Văn Lượng tâm đắc và vì thế nó mới được đặt tên cho tập thơ anh mới xuất bản gần đây qua Nhà xuất bản Hội Nhà văn. Hai từ này xuất phát từ hai câu thơ: “Nước lạnh và lửa nung nghìn độ/ Viên gạch màu nâu trầm”.

bia-1.jpg

Tất nhiên, không chỉ là màu của viên gạch, mà còn là “Màu của sắn, khoai, hạt ngô, hạt gạo/ mái rơm, mái rạ, tháng bảy, tháng ba/ bến nước, cây đa, câu ca quan họ” và cả màu của “Đất đồng trũng năm nào cũng ngập.../ Sống cùng nước/ Đục trong với nước” để “Tôi một đời đắng ngọt phù sa” (Đắng ngọt phù sa). Tóm lại, màu biểu tượng của quê hương được Dương Văn Lượng dày công dựng lên. Mặt khác, “Nâu trầm” còn chính là cuộc trở về nguồn cội, trở về cố hương, trở về nhà, trở về với những gì thân thương, gần gũi, máu thịt của tác giả với:

Con đường làng cây xanh rợp bóng
Bước chân ai năm tháng đi về
Có một nâu trầm âm thầm dẫn lối
Một nâu trầm lắng đọng hồn quê.

Đó là một động lực “âm thầm dẫn lối”. Đó là nơi mà đích về là “lắng đọng hồn quê”. Và nói không quá thì chỉ riêng cái tên tập thơ và bốn câu thơ này thôi, đã góp phần làm nên sự độc đáo và hấp dẫn độc giả.

“Một nâu trầm lắng đọng hồn quê” ấy gắn với cuộc đời tác giả và mẹ của tác giả đến nỗi: “Mẹ cấy một đời đông/ Che chiều nào cũng gió”. Đây là hai câu thơ thật hay trong một bài thơ cũng thật hay, diễn tả nỗi vất vả, sự hy sinh chịu đựng của đời mẹ, mang tên “Áo tơi”. “Một nâu trầm lắng đọng hồn quê” ấy đã giúp tác giả “nghe” được “nỗi đau ngấm từng gốc rễ” (Đồng điệu). “Một nâu trầm lắng đọng hồn quê” ấy cũng là nỗi nhớ làng của tác giả và nỗi đau đớn của làng trong cơn lột xác để đổi thay: “Làng tôi vặn mình lên phố” (Làng). Chữ “vặn” ở đây là một động từ mạnh, được đặt ở vị trí khá đắc địa. Đi kèm với sự lột xác ấy là sự trả giá không kém phần vật vã, đớn đau:

Nắng nắng, mưa mưa kiếp đời sấp ngửa
Khấp khểnh vòng quay kim tiền...
(Cảm xúc tháng Tư)

Có nhà thơ từng viết: “Không hôm qua chẳng hôm nay/ Không hôm nay chẳng có ngày mai đâu”. Nêu thế để thấy, thời gian là một hành trình không đứt đoạn và luôn tuân theo một quy luật bất di bất dịch: Không có quá khứ thì không có hiện tại, không có hiện tại thì chẳng có tương lai. Cho nên, Dương Văn Lượng còn nặng lòng với những gì đã qua là điều dễ hiểu. Cũng bởi thế mà trong “Đồng Hới”, anh mới khắc họa cái đã qua, sự trải qua có màu sắc riêng một cách sâu rộng và có phần khái quát:

Bàu Tró gương trời soi cuộc bể dâu
Vẫn chưa thôi nếp nhăn trần thế
Thành cổ rêu phong mấy tầng lịch sử
Lũy Thầy còn nghe ngựa hí, voi gầm
Đêm Đồng Mỹ nhớ trăng Hàn Mặc Tử
Sóng nhân tình vỗ khúc trầm luân

Từng là một người lính nên Dương Văn Lượng rất hiểu người lính và có cách nhìn nhận, đánh giá của một người trong cuộc. Sau nhiều năm khi chiến tranh đi qua, Dương Văn Lượng đã có độ lùi nhất định. Anh nhìn lại Quảng Trị cùng những người lính hi sinh ở Thành cổ với những lời tri ân, hàm ơn không dứt: “Trời Quảng Trị sáng vầng bất tử/ Sông Thạch Hãn kết đài hoa đăng/ Mỗi tấc đất cùng trở thành lịch sử/ Mỗi phút giây cũng hóa vĩnh hằng” (Quảng Trị). Bằng thủ pháp so sánh: Trời Quảng Trị với vầng bất tử, sông Thạch Hãn với đài hoa đăng, tác giả đúc rút:“Mỗi tấc đất cũng trở thành lịch sử/ Mỗi phút giây cũng hóa vĩnh hằng”, làm tứ thơ thêm sức nặng. Đọc “Quảng Trị”, tự dưng tôi nhớ đến bài thơ “Đò xuôi Thạch Hãn” mãi đi cùng năm tháng của nhà thơ Lê Bá Dương:

Đò xuôi Thạch Hãn xin chèo nhẹ
Đáy sông còn đó bạn tôi nằm
Có tuổi hai mươi thành sóng nước
Vỗ yên bờ bãi mãi nghìn năm.

Trong “Nâu trầm” còn có “Đá cộng đồng”, “Tạ lỗi gió đông” và “Cám ơn”. Đây là những điểm nhấn của “Nâu trầm”. Câu “Ở đâu đá cũng cộng đồng” là một phát hiện. Năm câu “Chát đọi chè xanh mời người xưa cũ/ Mắt nhìn mắt ngập ngừng/ Bao mùa trăng cắm sào đợi nước/ Đò đầy.../ Đò phải qua sông” thật xa xót. Còn toàn bài “Cám ơn” chính là một “nghịch lý thuận chiều” giàu triết lý:

Cám ơn người đã bỏ tôi
Để tôi biết tình yêu không hề mất
Cám ơn người đã ghét tôi
Để tôi biết vị tha là có thật.

Sau những “Khoảng lặng”, “Miền ký ức”, “Hoa sóng”, “Tự thức”, “Qua miền sáng tối”, “Gọi nắng” (được xuất bản từ năm 2017 đến 2022), đến “Nâu trầm”, Dương Văn Lượng đã chứng tỏ là một người viết đều, viết khoẻ, đã ít nhiều để lại dấu ấn trong thơ theo cách của mình.

Trong “Đêm thơ Hoàng Thành”, Dương Văn Lượng có hai câu kết:

Khi câu thơ tạc vào lịch sử
Mảnh gốm nghìn năm cũng thi ca

Đó là ao ước, sự hướng tới của một đời thơ, cũng là sự tôn vinh thơ đến tận cùng và hết lòng từ trong sâu thẳm./.

Bài liên quan
  • Tái bản nhiều ấn phẩm đặc sắc về Hà Nội
    Nhân dịp kỉ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024), NXB Kim Đồng tái bản nhiều ấn phẩm đặc sắc về Hà Nội. Những cuốn sách cho thấy bề dày lịch sử, bề sâu văn hóa, truyền thống hào hoa, thanh lịch nhưng cũng rất dũng cảm kiên cường của Người Hà Nội. Và không chỉ gợi nhớ những ký ức đẹp đẽ về Hà Nội xưa, những cuốn sách mang âm hưởng của Hà Nội ngày hôm nay cho độc giả thêm tự hào về Thủ đô mến yêu.
(0) Bình luận
  • Khơi dậy giá trị di sản bị lãng quên từ quán Đạo giáo
    Trong hệ thống tín ngưỡng tôn giáo của người Việt, đình, chùa, đền, miếu từ lâu đã được nhận diện như những thiết chế tiêu biểu, in đậm dấu ấn trong tâm thức cộng đồng. Tuy nhiên, có một loại hình di tích tôn giáo từng giữ vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần dân tộc nhưng dần bị lãng quên: đó là quán Đạo giáo. Cuốn sách "Quán Đạo giáo với một số vấn đề lịch sử và tôn giáo ở Việt Nam" của TS. Nguyễn Thế Hùng (NXB Chính trị quốc gia Sự thật, 2025) là một chuyên khảo công phu nhằm lấp đầy khoảng trống trong nghiên cứu cũng như nhận thức xã hội về loại hình di sản đặc biệt này.
  • "Lời từ biệt bầu trời" – Tự sự của một cựu tiếp viên hàng không
    Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam vừa ra mắt bạn đọc cuốn sách "Lời từ biệt bầu trời" của tác giả Đinh Lê Hương – cựu tiếp viên Hãng Hàng không Quốc gia Việt Nam. Cuốn tự truyện mang đến những lát cắt chân thực, xúc động về nghề tiếp viên hàng không qua góc nhìn của người trong cuộc.
  • “Gặp tôi trong tương lai”: Khơi dậy ước mơ nghề nghiệp từ trang sách thiếu nhi
    Sáng 29/6/2025, tại Nhà xuất bản Kim Đồng, lễ khai mạc trưng bày “Gặp tôi trong tương lai” đã diễn ra, mở đầu cho chuỗi hoạt động tổng kết chương trình kêu gọi ý tưởng sáng tác sách thiếu nhi. Đây là một sáng kiến được khởi xướng bởi The Initiative of Children’s Book Creative Content (ICBC), phối hợp thực hiện cùng ECUE VGEM và Nhà xuất bản Kim Đồng, với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính từ chương trình Investing in Women, một sáng kiến của Chính phủ Australia.
  • 9 tựa sách hay trong Tủ sách gia đình của Nhã Nam
    Ngày Gia đình Việt Nam 28/6 là dịp để mỗi người lắng lại, cảm nhận rõ hơn giá trị của tình thân, của những khoảnh khắc bên nhau giản dị mà quý giá. Trong nhịp sống hiện đại, một trong những cách đẹp đẽ để giữ gìn và bồi đắp sợi dây gắn kết gia đình chính là cùng nhau đọc sách – những cuốn sách đầy yêu thương, sẻ chia và thấu cảm. Hiểu được điều đó, Nhã Nam đã kỳ công tuyển chọn và xây dựng Tủ sách Gia đình. Đây là những cuốn sách giúp nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ, lan tỏa giá trị yêu thương trong mỗi mái ấm, để mỗi em bé đều được lớn lên trong vòng tay chan chứa hạnh phúc của gia đình.
  • Ra mắt sách tranh song ngữ “Kể chuyện Bác Hồ”
    Nhân kỷ niệm 100 năm thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên (6/1925 – 6/2025), Nhà xuất bản Kim Đồng giới thiệu tới bạn đọc cuốn sách tranh "Kể chuyện Bác Hồ", ấn bản song ngữ Việt – Trung.
  • Chuyện kể về Chúa Nguyễn và các giai thoại mở đất phương Nam
    Trong hành trình mở cõi về phương Nam của dân tộc Việt Nam, các chúa Nguyễn hiện lên như những nhà lãnh đạo có tầm nhìn xa, với các quyết sách chiến lược và nghệ thuật bang giao khôn khéo, đặc biệt trong quan hệ với triều đình Chân Lạp. Cuốn sách “Chúa Nguyễn và các giai thoại mở đất phương Nam” của nhà giáo, nhà nghiên cứu sử học Nguyễn Hữu Hiếu, do Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phát hành tháng 6/2025, là một công trình giàu tư liệu và cảm hứng góp phần tái hiện sinh động giai đoạn lịch sử đặc biệt ấy.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Khơi dậy giá trị di sản bị lãng quên từ quán Đạo giáo
    Trong hệ thống tín ngưỡng tôn giáo của người Việt, đình, chùa, đền, miếu từ lâu đã được nhận diện như những thiết chế tiêu biểu, in đậm dấu ấn trong tâm thức cộng đồng. Tuy nhiên, có một loại hình di tích tôn giáo từng giữ vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần dân tộc nhưng dần bị lãng quên: đó là quán Đạo giáo. Cuốn sách "Quán Đạo giáo với một số vấn đề lịch sử và tôn giáo ở Việt Nam" của TS. Nguyễn Thế Hùng (NXB Chính trị quốc gia Sự thật, 2025) là một chuyên khảo công phu nhằm lấp đầy khoảng trống trong nghiên cứu cũng như nhận thức xã hội về loại hình di sản đặc biệt này.
  • Phường Sơn Tây (mới) ngày đầu thực hiện tổ chức chính quyền 2 cấp: Vì Nhân dân phục vụ
    Từ ngày 1/7/2025, cùng với cả nước, phường Sơn Tây (thị xã Sơn Tây cũ - thành phố Hà Nội) thực hiện hoạt động chính quyền 2 cấp. Từ đầu giờ sáng nay, 1/7, toàn bộ cán bộ, công chức Phục vụ hành chính công phường Sơn Tây đã có mặt đầy đủ, đã bắt tay ngay vào thực hiện nhiệm vụ.
  • Kỳ họp thứ Nhất HĐND phường Cửa Nam: Không để đứt gãy công việc khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp
    Thực hiện Luật Tổ chức chính quyền địa phương, sáng 1/7, HĐND phường Cửa Nam (Thành phố Hà Nội) khóa I, nhiệm kỳ 2021-2026 tổ chức kỳ họp thứ nhất để xem xét, quyết định công tác nhân sự và thực hiện các nội dung quan trọng thuộc thẩm quyền. Đây là kỳ họp đặc biệt của phường Cửa Nam để hoàn thiện tổ chức bộ máy, vận hành chính quyền địa phương 2 cấp hiệu lực, hiệu quả góp phần xây dựng và phát triển Thủ đô Văn hiến – Văn minh – Hiện đại.
  • Ngày đầu tiên vận hành chính quyền 2 cấp tại phường Ba Đình diễn ra thông suốt
    Sáng 1/7, 126 xã, phường trên địa bàn Thành phố Hà Nội chính thức vận hành theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp được đánh giá diễn ra thuận lợi, người dân đánh giá cao tinh thần phục vụ chu đáo của đội ngũ cán bộ, công chức.
  • Kỳ họp thứ Nhất HĐND phường Phú Thượng: Nâng cao hiệu quả phục vụ nhân dân
    Sáng 1/7, HĐND phường Phú Thượng (Hà Nội) khóa I tổ chức kỳ họp thứ Nhất, nhiệm kỳ 2021-2026, thông qua nhiều nghị quyết quan trọng nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Đừng bỏ lỡ
Có một nâu trầm âm thầm dẫn lối...
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO