de-xam-ha-noi-phat-huy.png

Trong dòng chảy từ quá khứ đến hiện tại, Xẩm Hà Nội đã và đang được phục hồi, kế thừa và phát triển. Tuy nhiên, để thực sự phát huy “trọn vẹn” giá trị của Xẩm Hà Nội một cách lâu dài và bền bỉ trong nhịp sống hiện đại thì vẫn còn nhiều khó khăn và thách thức.

hat-xam.png

Xẩm Hà Nội, nét văn hóa dân gian “đượm sắc” Kinh kỳ, phát triển mạnh từ thế kỷ 19 và đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa tinh thần, phản ánh cuộc sống, ước mơ, và tâm hồn của người dân qua từng làn điệu, lời ca.

Trước Cách mạng tháng Tám năm 1945, trong điều kiện xã hội lúc đó, những người hát Xẩm thường chuyển tải những câu tục ngữ, truyện nôm hay truyện cổ tích, thần thoại, những chuyện sinh hoạt, những cảnh bất công xã hội, các sự kiện đương thời… thông qua một số bài Xẩm cụ thể, nhân vật và sự kiện lịch sử được thể hiện. Đồng thời, trong lời hát còn bày tỏ thái độ căm ghét của người dân đối với quân xâm lược, lòng thương cảm vô hạn đối với đồng bào, Tổ quốc.

tric.png

Không chỉ có giá trị lịch sử văn hóa, hát Xẩm còn thể hiện rõ tính nhân văn sâu sắc. Qua những bài Xẩm, những nghệ sĩ hát Xẩm có dịp chia sẻ niềm vui, nỗi buồn trong cuộc sống, và cả những thành quả lao động của chính mình với mảnh đời bất hạnh trong xã hội.

xam-5.png

Những loại hình diễn xướng dân gian như hát Xẩm không đơn thuần mang ý nghĩa về mặt văn hóa, mà lớn lao hơn, đó chính là sự thể hiện rõ nét của đời sống, là biểu hiện của tư tưởng, của tâm hồn cha ông ta. Đó chính là một phần của nguồn cội. Trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay việc có một nguồn cội vững chắc chính là điểm tựa để chúng ta nuôi dưỡng và hiện thực hóa khát khao vươn tới những tầm cao mới.

hat-xam-4.png

Từng có giai đoạn phát triển cực thịnh là thế, song cũng như nhiều loại hình âm nhạc dân tộc khác, hát Xẩm đã và đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức.

Sự phổ biến của internet và các thể loại âm nhạc mới đã tạo ra một không gian giải trí đa dạng, nhưng cũng khiến cho việc tiếp cận và yêu thích Xẩm trở nên khó khăn hơn với thế hệ trẻ. Dù công nghệ số và truyền thông mới có tiềm năng lớn trong việc quảng bá Xẩm, việc sử dụng chúng một cách hiệu quả để thu hút người trẻ lại là một thách thức lớn.

xam-4.png

Thực tế cho thấy, việc truyền dạy và bảo tồn Xẩm cũng gặp phải những trở ngại lớn. Nghệ sĩ Xẩm chân chính, những người đã dành cả đời mình để nắm bắt và phát triển kỹ thuật cũng như tinh thần của Xẩm đang dần trở nên hiếm hoi. Quá trình học và thực hành Xẩm đòi hỏi sự kiên nhẫn và lâu dài, với việc luyện tập không chỉ là kỹ thuật mà còn là sự hiểu biết về bối cảnh lịch sử và văn hóa dân tộc, trở thành một rào cản đối với nhiều người, nhất là khi giáo trình và phương pháp dạy học hiện đại hóa chưa được áp dụng rộng rãi ở loại hình này.

tric-2.png

Theo anh Đàm Quang Minh, hiện Xẩm đang đối mặt với thực trạng không có cơ chế hỗ trợ chính thống và thiếu vắng nhà hát riêng. Điều này dẫn đến việc Xẩm được phát triển và phục hồi một cách “tự phát” theo hình thức lan tỏa trong cộng đồng, hình thành nên các câu lạc bộ (CLB), nhóm Xẩm. Mặc dù cách tiếp cận này mang lại sự linh hoạt và khả năng thích ứng cao với môi trường sống hiện đại, nhưng cũng gặp phải những hạn chế nhất định. Việc thiếu một cơ sở vật chất cố định và chuyên nghiệp hạn chế khả năng tổ chức các sự kiện, biểu diễn và lớp học bài bản, từ đó ảnh hưởng đến chất lượng nghệ thuật cũng như sự phát triển của Xẩm.

Các CLB và nhóm Xẩm này, mặc dù đã tạo nên một sức sống mới cho Xẩm thông qua việc tổ chức các buổi biểu diễn tại các phố đi bộ, các không gian văn hóa cộng đồng, nhưng vẫn cần một hệ thống hỗ trợ bài bản hơn để nâng cao kỹ năng nghệ thuật, quảng bá và phát triển bền vững. Sự thiếu vắng của cơ chế hỗ trợ chính thống không chỉ ảnh hưởng đến việc bảo tồn và phát triển Xẩm mà còn làm giảm cơ hội để Xẩm tiếp cận với đông đảo công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ và khách du lịch quốc tế.

hat-xam.png

Trước sự thay đổi không ngừng của xã hội hiện đại, vô vàn loại hình giải trí mới ra đời, phải làm sao để Xẩm Hà Nội vừa giữ được cái “hồn mộc mạc” thuở ban đầu vừa được đổi mới, hấp dẫn, phù hợp với thị hiếu ngày nay? Và hơn cả là loại hình này nhận được sự quan tâm và có “chỗ đứng” xứng đáng với những giá trị văn hóa mà nó mang lại?

Trước hết, cần có sự hợp tác và hỗ trợ từ nhiều phía, bao gồm chính quyền địa phương, cộng đồng, các tổ chức văn hóa và nghệ sĩ. Chính quyền thành phố có vai trò quan trọng trong việc tạo ra môi trường thuận lợi cho sự phát triển của Xẩm. Điều này có thể thể hiện qua việc hỗ trợ kinh phí, cung cấp không gian biểu diễn hoặc thậm chí là tổ chức các sự kiện văn hóa, cuộc thi để quảng bá loại hình nghệ thuật này. Hơn nữa, các chính sách và sáng kiến cụ thể nhằm bảo tồn và phát triển Xẩm cũng cần được chính quyền xem xét và thực hiện một cách nghiêm túc.

tric(1).png

NSND Thuý Ngần nhấn mạnh, để Xẩm Hà Nội phát triển và lan tỏa mạnh mẽ hơn nữa, cần phải có sự hỗ trợ và cam kết mạnh mẽ từ phía chính quyền cùng với sự tham gia nhiệt tình từ cộng đồng. Một chiến lược quảng bá rộng rãi, kết hợp với việc tổ chức các sự kiện, cuộc thi và liên hoan Xẩm trên quy mô lớn, sẽ giúp tăng cường nhận thức và yêu mến đối với loại hình nghệ thuật này. Hơn nữa, việc tạo điều kiện để các nghệ sĩ Xẩm trẻ có cơ hội học hỏi từ các bậc thầy, các nghệ sĩ kỳ cựu cũng sẽ góp phần quan trọng vào quá trình bảo tồn và phát triển Xẩm.

Bên cạnh đó, việc tăng cường công tác đào tạo, quảng bá, và nghiên cứu về Xẩm là hết sức quan trọng trong quá trình bảo tồn và phát triển loại hình nghệ thuật này.

xam.png

Ưu tiên hàng đầu vẫn là truyền dạy theo kiểu truyền khẩu, truyền nghề của các nghệ nhân dân gian, bởi đây không chỉ là cách thức đào tạo truyền thống mà còn là cách để giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa độc đáo của Xẩm.

xam-3.png

Thêm nữa, việc tạo điều kiện và khuyến khích sự tham gia của cộng đồng, đặc biệt là những người trẻ tuổi, vào các hoạt động liên quan đến xẩm là rất quan trọng. Điều này có thể được thực hiện thông qua việc tổ chức các cuộc thi hát xẩm dành cho giới trẻ, các chương trình văn hóa và dự án cộng đồng nhằm tạo ra sự kết nối giữa các thế hệ và lan tỏa tình yêu với xẩm. Thông qua những nỗ lực này, xẩm không chỉ được bảo tồn mà còn phát triển thành một biểu tượng văn hóa sống động, góp phần làm phong phú thêm bản sắc văn hóa dân tộc.

Sự kết hợp giữa các yếu tố truyền thống và đổi mới, giữa việc bảo tồn và phát triển sẽ là chìa khóa để xẩm Hà Nội không chỉ được kế thừa, phục hồi mà còn phát triển bền vững trong thời đại mới, góp phần bảo tồn và phát triển Xẩm Hà Thành - loại hình nghệ thuật truyền thống mang đậm dấu ấn lịch sử và tâm hồn người Hà Nội ./.

Nội dung & thiết kế: Tô Ngọc Oanh

12/07/2024 11:53

Bài liên quan
  • Bài 2: Sức sống Xẩm giữa Thủ đô hiện đại
    Thời hiện đại, Xẩm tưởng chừng không kịp “thích ứng”, khi các lớp nghệ sĩ kỳ cựu dần khuất núi, cùng với sự đô thị hóa nhanh chóng, các hình thức giải trí mới ra đời khiến Xẩm dần trở nên xa lạ với thế hệ trẻ. Nhưng không! Dù có lúc tưởng như đối mặt với sự mai một, Xẩm vẫn chứng minh được sức sống kiên cường và giá trị văn hóa bền vững của mình. Những người yêu Xẩm Hà Nội đã đưa loại hình âm nhạc này “sống” gần hơn với nhân dân Thủ đô nói riêng và cả nước nói chung.
(0) Bình luận
  • Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả
    Tổng Bí thư Tô Lâm gần đây đã có bài viết “Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả” với những yêu cầu, giải pháp cấp bách thực hiện cuộc cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy hệ thống chính trị. Bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhận được sự quan tâm và đồng tình của các cán bộ, đảng viên trên khắp cả nước, kỳ vọng chủ trương của Đảng và sự quyết liệt của người đứng đầu trong thực hiện sẽ làm bộ máy thực sự tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
  • Cột cờ Hà Nội: Chứng nhân lịch sử ngày tiếp quản Thủ đô
    Nằm trong khuôn viên của Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam trên đường Điện Biên Phủ, quận Ba Đình, Hà Nội, Cột cờ Hà Nội là di tích lịch sử thời Nguyễn còn tương đối nguyên vẹn nhất trong khu vực Hoàng thành Thăng Long kể từ đầu thế kỷ XIX đến nay. Nơi đây, đúng vào ngày 10/10/1954, lần đầu tiên lá cờ đỏ sao vàng của nước Việt Nam độc lập được kéo lên đỉnh Cột cờ, tung bay trên bầu trời Hà Nội.
  • Dấu son ngoại giao văn hóa Thăng Long – Hà Nội
    Hà Nội với vị thế là Thủ đô – trái tim của Việt Nam, đã thể hiện được vai trò đầu tàu, dẫn dắt trong hầu hết các lĩnh vực kể từ khi thành lập nước (2/9/1945), đến ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954), tới ngày thống nhất non sông (1975) và hiện tại. Trong đó, Hà Nội đạt được nhiều thành tựu nổi bật về ngoại giao, nhất là ngoại giao văn hóa, trở thành điểm sáng và hình mẫu của cả nước.
  • Chờ đợi sự bứt phá và sáng tạo
    Xây dựng Thủ đô thời kỳ đổi mới là một trong số những đề tài đã được các tác giả phản ánh trong nhiều tác phẩm mỹ thuật đương đại. Là một đề tài mũi nhọn, được nhiều công chúng và giới chuyên môn kỳ vọng, nhưng thực tế mảng sáng tác này vẫn còn “thiếu” và “yếu” đòi hỏi cần có sự dấn thân, đột phá và sáng tạo của cá nhân mỗi nghệ sĩ.
  • Góc nhìn lịch sử mới mẻ, lãng mạn và hào hoa
    Sau gần 3 tháng phát động, Cuộc thi Sáng tác tranh cổ động kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024) đã khép lại với Lễ trao giải thưởng và khai mạc triển lãm được tổ chức tại Nhà triển lãm 45 Tràng Tiền, Hà Nội (từ 10/8 đến 31/8). Những tác phẩm được giới thiệu tại triển lãm góp phần tuyên truyền đậm nét về mốc son và ý nghĩa của Ngày Giải phóng Thủ đô, đồng thời mang đến những góc nhìn mới mẻ về lịch sử hào hùng của Thành phố nghìn năm văn hiến.
  • Kỷ niệm về bức bích họa chào mừng Ngày Giải phóng Thủ đô
    Tháng 10 năm 1978, học xong chương trình cao học ở Sophia, nước CHND Bungari, chuyên khoa tranh hoành tráng, tôi về làm việc ở Xưởng Mỹ thuật Quốc gia - nơi tập trung các họa sĩ có tên tuổi để sáng tác và thực hiện những bức tranh và những bức tượng đài có tầm vóc lớn cả về nội dung tư tưởng và hình thức mà các họa sĩ đơn lẻ không thể thực hiện được.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • TP. Hồ Chí Minh trưng bày 17 Bảo vật quốc gia
    Từ ngày 29/6 đến 10/8/2025 tại Bảo tàng Lịch sử TP Hồ Chí Minh sẽ diễn ra trưng bày chuyên đề “Bảo vật quốc gia - Những kiệt tác di sản”.
  • Ra mắt sách tranh song ngữ “Kể chuyện Bác Hồ”
    Nhân kỷ niệm 100 năm thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên (6/1925 – 6/2025), Nhà xuất bản Kim Đồng giới thiệu tới bạn đọc cuốn sách tranh "Kể chuyện Bác Hồ", ấn bản song ngữ Việt – Trung.
  • Chuyện kể về Chúa Nguyễn và các giai thoại mở đất phương Nam
    Trong hành trình mở cõi về phương Nam của dân tộc Việt Nam, các chúa Nguyễn hiện lên như những nhà lãnh đạo có tầm nhìn xa, với các quyết sách chiến lược và nghệ thuật bang giao khôn khéo, đặc biệt trong quan hệ với triều đình Chân Lạp. Cuốn sách “Chúa Nguyễn và các giai thoại mở đất phương Nam” của nhà giáo, nhà nghiên cứu sử học Nguyễn Hữu Hiếu, do Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phát hành tháng 6/2025, là một công trình giàu tư liệu và cảm hứng góp phần tái hiện sinh động giai đoạn lịch sử đặc biệt ấy.
  • Người dân cần chủ động phòng tránh lũ quét, sạt lở đất do mưa lớn ở Bắc Bộ
    Theo dự báo của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia: Từ ngày 28/6 đến 2/7/2025, Bắc Bộ có khả năng xảy ra đợt mưa rất lớn, lượng mưa có thể lên tới 100–300mm, có nơi trên 500mm.
  • Hà Nội: Đẩy mạnh xây dựng tổng thể hệ thống hồ sơ địa chính và cơ sở dữ liệu đất đai
    UBND Thành phố ban hành Công văn số 3715/UBND-NNMT ngày 25/6 về việc triển khai thực hiện Dự án xây dựng tổng thể hệ thống hồ sơ địa chính và cơ sở dữ liệu đất đai Thành phố và việc đẩy nhanh tiến độ xây dựng, hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai trên địa bàn Thành phố.
Đừng bỏ lỡ
  • 9 tựa sách hay trong Tủ sách gia đình của Nhã Nam
    Ngày Gia đình Việt Nam 28/6 là dịp để mỗi người lắng lại, cảm nhận rõ hơn giá trị của tình thân, của những khoảnh khắc bên nhau giản dị mà quý giá. Trong nhịp sống hiện đại, một trong những cách đẹp đẽ để giữ gìn và bồi đắp sợi dây gắn kết gia đình chính là cùng nhau đọc sách – những cuốn sách đầy yêu thương, sẻ chia và thấu cảm. Hiểu được điều đó, Nhã Nam đã kỳ công tuyển chọn và xây dựng Tủ sách Gia đình. Đây là những cuốn sách giúp nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ, lan tỏa giá trị yêu thương trong mỗi mái ấm, để mỗi em bé đều được lớn lên trong vòng tay chan chứa hạnh phúc của gia đình.
  • Phu nhân Tổng Bí thư và Tổng Giám đốc UNESCO tham dự triển lãm ảnh "Chúng tôi có thể"
    Các tác phẩm là sản phẩm tiêu biểu của dự án “Chúng tôi CÓ THỂ” – sáng kiến phối hợp giữa UNESCO và Bộ Giáo dục và Đào tạo, hướng đến mục tiêu trao quyền học tập và phát triển toàn diện cho phụ nữ và trẻ em gái dân tộc thiểu số tại các vùng khó khăn.
  • Người đẹp Phú Yên Hà Trúc Linh đăng quang Hoa hậu Việt Nam 2024
    Hà Trúc Linh - 21 tuổi, quê Phú Yên, sinh viên Đại học Tài chính Marketing TP HCM - vượt top 24 để đoạt vương miện Hoa hậu Việt Nam 2024.
  • Ra mắt sách “Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn"
    Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam vừa ra mắt cuốn sách "Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn", tuyển chọn các bài viết tiêu biểu của nữ trí thức trên tuần báo Phụ nữ tân văn – một diễn đàn quan trọng trong phong trào nữ quyền Việt Nam đầu thế kỷ XX. Ấn phẩm dày 600 trang, do Đoàn Ánh Dương biên soạn và giới thiệu, được phát hành trên toàn quốc từ tháng 6/2025.
  • Hà Nội nêu cao tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”
    Tại kỳ họp thứ 24 (kỳ họp chuyên đề) diễn ra sáng 27/6, HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 đã thông qua Nghị quyết về phân cấp quản lý nhà nước một số lĩnh vực kinh tế - xã hội trên địa bàn Thành phố, bảo đảm thực hiện đúng phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.
  • Phát động cuộc thi ảnh báo chí 'Việt Nam trên hành trình đổi mới’
    Cuộc thi ảnh báo chí “Việt Nam trên hành trình đổi mới” do Báo Nhân Dân phối hợp Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức nhằm tuyên truyền, quảng bá hình ảnh đất nước, con người, những thành tựu về chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa cũng như vị thế của Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế trong quá trình 40 năm đổi mới.
  • Hà Nội sửa đổi, bổ sung quy định phân cấp nguồn thu, chi để mô hình chính quyền địa phương 2 cấp hoạt động hiệu quả
    Để có cơ sở điều chỉnh, giao dự toán ngân sách năm 2025 cho các xã, phường sau sắp xếp đảm bảo nguồn ngân sách để thực hiện các nhiệm vụ được giao từ ngày 1/7/2025, HĐND Thành phố Hà Nội ngày 27/6 đã thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số nội dung quy định tại Nghị quyết số 22/2022/NQ-HĐND ngày 08/12/2022 về phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa các cấp ngân sách, định mức phân bổ ngân sách Thành phố và tỷ lệ phần trăm phân chia nguồn thu giữa các cấp ngân sách giai đoạn 2023-2025.
  • Trình chiếu loạt phim đỉnh cao của Hàn Quốc tại Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng lần 3
    Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng lần 3 diễn ra từ ngày 29/6 – 5/7 sẽ có nhiều hoạt động hấp dẫn, đặc biệt khán giả sẽ có cơ hội gặp gỡ nhiều diễn viên Hàn Quốc.
  • Festival Nông sản Hà Nội: Thúc đẩy mô hình canh tác, chế biến và tiêu dùng nông sản gắn với văn hóa – du lịch
    Từ ngày 26 - 29/6/2025, tại quận Tây Hồ, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội phối hợp UBND quận Tây Hồ tổ chức Festival Nông sản Hà Nội lần thứ 4 – sự kiện xúc tiến thương mại nông nghiệp thường niên đang ngày càng khẳng định vị thế là điểm hẹn lớn của người tiêu dùng và các nhà sản xuất nông sản trên cả nước.
  • [Podcast] Đình Mễ Trì Thượng – Nơi lưu giữ những lớp trầm tích văn hóa Hà Nội
    Trong hàng ngàn di tích lịch sử văn hóa của Thủ đô ngàn năm văn hiến, thì đình Mễ Trì Thượng là ngôi đình cổ kính bậc nhất. Ngôi đình này nằm trên gò Quy Sơn (núi Rùa), thuộc làng Mễ Trì Thượng (tên Nôm là Kẻ Mẩy). Mễ Trì Thượng không chỉ mang dáng dấp kiến trúc cổ đặc trưng Bắc Bộ, mà ngôi đình này còn là nơi lưu giữ những lớp trầm tích văn hóa của một Hà Nội đang chuyển mình theo vòng quay thời gian.
Bài cuối: Để Xẩm Hà Nội phát huy “trọn vẹn” giá trị
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO