Bài 3: Nghệ thuật truyền thống và cầu nối xã hội hóa

Yên Nga/HNM| 19/04/2019 17:17

Hà Nội là nơi hội tụ, chắt lọc và chuyên nghiệp hóa nhiều môn nghệ thuật truyền thống đặc sắc của dân tộc, như: Chèo, cải lương, tuồng, hát xẩm, ca trù... Đây chính là nền móng cho sự phát triển nghệ thuật phục vụ cộng đồng. Tuy nhiên, để phát huy tối đa tiềm năng, thế mạnh của nghệ thuật truyền thống, từ đó đóng góp nhiều hơn cho phát triển công nghiệp văn hóa Thủ đô, rất cần cây cầu nối vô cùng quan trọng - xã hội hóa.

Bài 3: Nghệ thuật truyền thống và cầu nối xã hội hóa
Vở “Tấm Cám” do Nhà hát Chèo Hà Nội dàn dựng. Ảnh: Linh Ngọc

“Kho báu” chờ đánh thức

Nghệ sĩ nhân dân Trần Quốc Chiêm, Chủ tịch Hội Liên hiệp văn học, nghệ thuật Hà Nội nhìn nhận: Trong nền công nghiệp văn hóa Thủ đô, nghệ thuật truyền thống chính là “kho báu”. Khác với những nguồn tài nguyên vật chất, việc khai thác nghệ thuật truyền thống trong phát triển công nghiệp văn hóa không hề khiến các giá trị văn hóa hao hụt, mà càng tăng thêm. Với giá trị tốt đẹp, tính thẩm mỹ cao, nghệ thuật truyền thống không chỉ góp phần phát triển kinh tế, mà còn là “tấm khiên” bảo vệ mỗi người trước những văn hóa phẩm độc hại trong đời sống.

Hiện nay, trên địa bàn Thủ đô có 27 đơn vị nghệ thuật chuyên nghiệp của trung ương và Hà Nội giữ gìn và phát huy nhiều môn nghệ thuật truyền thống, như: Chèo, tuồng, cải lương, xẩm, ca trù, chầu văn, múa rối… Nhờ thế mạnh nghệ thuật múa rối nước độc đáo, cùng ý thức liên tục nâng cao chất lượng nội dung, dịch vụ, hàng chục năm qua, Nhà hát Múa rối Thăng Long luôn “sống” khỏe, duy trì 6-8 suất diễn một ngày. Đây cũng là nơi giữ kỷ lục châu Á về việc sáng đèn cả 365 ngày trong năm.

Nhà hát Chèo Hà Nội với chương trình “Long thành diễn xướng” hướng đến phục vụ du khách quốc tế, “Hà Nội đêm thứ bảy” dành cho người yêu chèo đang duy trì hoạt động, đã có thể tự chủ được khoảng 40%. Các đơn vị nghệ thuật truyền thống khác như Nhà hát Chèo Việt Nam, Nhà hát Cải lương Việt Nam, Nhà hát Múa rối Việt Nam, Nhà hát Tuồng Việt Nam với nhiều chương trình linh hoạt, dành riêng cho khán giả trong và ngoài nước, đến nay, đã tự chủ được từ 30% đến 50%.

Bên cạnh đó, trong những ngày không gian đi bộ khu vực hồ Hoàn Kiếm và phụ cận hoạt động, phần biểu diễn đàn nhị của nghệ sĩ Trần Văn Xâm luôn thu hút nhiều vòng vây khán giả. Anh không chỉ biểu diễn các tiết mục âm nhạc cổ truyền, mà còn đem đến những tác phẩm âm nhạc đương đại đang được khán giả yêu thích. Tương tự, Chiếu xẩm và nghệ thuật truyền thống của nhóm Xẩm Hà Thành tại đền Vua Lê (Lê Thái Tổ, Hoàn Kiếm) đêm cuối tuần nào cũng chật kín người nghe…

Tuy nhiên, ngay ở những đơn vị hoạt động hiệu quả hàng đầu như Nhà hát Múa rối Thăng Long cũng "có vấn đề" khi hoàn toàn phụ thuộc vào khán giả quốc tế (chiếm khoảng 80% tổng lượng khách mỗi ngày). Nghệ sĩ ưu tú Chu Lượng, Quyền Giám đốc Nhà hát Múa rối Thăng Long cho biết, nhà hát muốn phát triển vững vàng phải “đi bằng hai chân”, tức là thường xuyên phục vụ công chúng Thủ đô và du khách trong, ngoài nước. Song, cơ sở vật chất của nhà hát hiện khá hạn hẹp với duy nhất một sân khấu, chỉ đủ phục vụ khách du lịch trong ngày. Những dịp lễ, Tết, nhà hát phải linh hoạt lắp đặt sân khấu sàn để biểu diễn...

Một thực tế nữa cần nhìn nhận là các chương trình nghệ thuật truyền thống ở Thủ đô không nhiều sáng tạo, chỉ sử dụng vốn cũ, tiết mục na ná nhau. Như vậy, rất khó để khán giả quay lại lần hai hoặc đi đến nhiều điểm diễn.

Và chìa khóa “xã hội hóa”

Xã hội hóa nghệ thuật nói chung và nghệ thuật truyền thống nói riêng là “lời giải” để phát triển công nghiệp văn hóa Thủ đô. Thành phố đã có chủ trương và nhiều đơn vị đang thực hiện. Song gần đây, câu chuyện này đang thực sự “nóng” dần lên với những chuyển động thấy rõ.

Theo Kế hoạch số 173/KH-SVHTT ngày 17-5-2018 của Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội về triển khai Chiến lược phát triển ngành công nghiệp văn hóa Thủ đô đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, mỗi năm ngành nghệ thuật biểu diễn dàn dựng và biểu diễn từ 15 đến 20 vở mới, trong đó thành phố chỉ đầu tư cho các đơn vị nghệ thuật công lập dàn dựng mỗi năm không quá 2 vở. Muốn đạt mục tiêu trên, buộc các đơn vị phải xã hội hóa một phần theo hình thức diễn hợp đồng, chủ động hợp tác, xin tài trợ, cho thuê một phần diện tích trụ sở kinh doanh... Để hoàn thành mục tiêu diễn 3.000 đến 4.000 suất phục vụ khán giả mỗi năm, thì cực kỳ gian nan. Nghệ sĩ nhân dân Quốc Anh, Quyền Giám đốc Nhà hát Chèo Hà Nội cho rằng, chỉ có chương trình tốt, phù hợp, có sức hấp dẫn khán giả thì mới có thể thu đủ bù chi. Sức ép ấy cũng là động lực để các đơn vị chủ động “bắt tay” với các tổ chức khác, còn nghệ sĩ năng động, sáng tạo hơn.

Hiện tại, nhiều tổ chức, doanh nghiệp tư nhân đã nhìn ra “mỏ vàng” nghệ thuật truyền thống, nên đầu tư những chương trình chất lượng. Có thể kể đến là chương trình thực cảnh “Tinh hoa Bắc Bộ”, sử dụng âm nhạc, nghệ thuật, nét văn hóa tinh túy của vùng văn hóa Đồng bằng Bắc Bộ, với hệ thống đạo cụ quy mô lớn, âm thanh, ánh sáng tiên tiến trên sân khấu nước tựa lưng vào núi Thầy (Sài Sơn, Quốc Oai). Sau hơn một năm ra mắt, chương trình trở thành thương hiệu nghệ thuật mới ở Thủ đô. Chương trình xiếc “Làng tôi”, vở diễn “Tứ phủ” hòa quyện tinh tế giữa các giá trị truyền thống với nghệ thuật cách tân, cũng đang là “món ăn” hút khách ở Thủ đô.

Nghệ sĩ nhân dân Lê Tiến Thọ, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam khẳng định, muốn có những chương trình tốt và hay thì Hà Nội cần có hành động cụ thể, có nhiều chính sách ưu đãi, ưu tiên dành cho các doanh nghiệp, đơn vị tư nhân đầu tư, phát triển nghệ thuật truyền thống như miễn giảm thuế, tạo điều kiện xây dựng điểm diễn, đầu tư trang thiết bị sân khấu hiện đại. Bên cạnh đó, thành phố nên có quy hoạch chi tiết cho ngành nghệ thuật biểu diễn và từng môn nghệ thuật truyền thống.

(Còn nữa)
(0) Bình luận
  • Bảo tàng Mỹ thuật ở giữa làng quê (huyện Ba Vì)
    Xứ Đoài là một vùng đất tối cổ - vùng địa văn hoá, địa thi hoạ - nơi mà con người có thể trải nghiệm đời mình trong hệ sinh thái tự nhiên của vùng đất, đi qua những truyền thuyết, cổ tích, để từ đó tạo nên tâm tính, giọng nói đặc trưng của con người xứ Đoài. Nắng và gió, núi và sông xứ Đoài đã gợi cảm hứng sáng tác cho một Tản Đà, một Quang Dũng và nhiều thi nhân, hoạ sĩ: từ Tô Ngọc Vân, Nguyễn Gia Trí đến Sĩ Tốt, Nguyễn Tiến Chung, Nguyễn Tư Nghiêm, Nguyễn Sáng... và những thế hệ văn nghệ sĩ sau này, ở họ đều có những sáng tác xuất sắc về xứ Đoài.
  • Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày (huyện Phú Xuyên)
    Đi khắp các vùng miền của Tổ quốc, những cựu tù binh Phú Quốc đã sưu tầm kỷ vật, di vật, tranh ảnh có liên quan đến các nhà tù trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược mà đồng đội và các ông đã trải qua. Hơn 20 năm kiếm tìm và góp nhặt, Bảo tàng Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày, do chính những người cựu tù năm xưa thành lập là những minh chứng chân thực về một thời oanh liệt và hào hùng của dân tộc.
  • Bảo tàng Quê hương phong trào chiếc gậy Trường Sơn (huyệnỨng Hoà)
    Hoà Xá là một làng quê nằm sát bờ tả sông Đáy, thuộc vùng ven chiêm trũng Khu Cháy. Nơi đây sớm có phong trào cách mạng ngay từ những năm 1930, là hậu phương trung thành của cuộc kháng chiến chống Pháp. Trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Hòa Xá được xem là quê hương của phong trào động viên thanh niên lên đường “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” và câu chuyện huyền thoại “chiếc gậy Trường Sơn”.
  • Khu Cháy, Bảo tàng Khu Cháy - một địa chỉ đỏ về truyền thống đấu tranh cách mạng ở Ứng Hoà, Phú Xuyên
    “Khu Cháy” là thuật ngữ để nói về một khu du kích trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp gồm 22 xã ở phía nam huyện Ứng Hoà và tây huyện Phú Xuyên, Hà Nội.
  • Bảo tàng Tổng cục II (quận Hoàng Mai)
    Toạ lạc tại số 322 đường Lê Trọng Tấn, quận Hoàng Mai, Hà Nội trên khuôn viên rộng 3.500m2, gồm 2 tầng nhà và phần trưng bày ngoài trời, Bảo tàng Tổng cục II hiện lưu giữ 5.830 hiện vật, trong đó có nhiều hiện vật quý hiếm gắn liền với cuộc đời hoạt động của nhiều chiến sĩ tình báo xuất sắc của Quân đội nhân dân Việt Nam. Với chức năng phục vụ công tác nghiên cứu, tham quan học tập, giáo dục truyền thống, Bảo tàng Tổng cục II chính thức được Bộ Văn hoá - Thông tin công nhận nằm trong hệ thống các bảo tàng cấp 2 toàn quân.
  • Bảo tàng Binh chủng Thông tin (quận Ba Đình)
    Bảo tàng Binh chủng Thông tin thuộc loại hình bảo tàng lịch sử chuyên ngành quân sự, là thể chế văn hoá, có chức năng bảo quản và trưng bày các sưu tập về lịch sử Binh chủng Thông tin liên lạc nhằm phục vụ nhu cầu nghiên cứu, giáo dục, tham quan và hưởng thụ văn hoá của cán bộ, chiến sĩ trong Binh chủng và nhân dân, bạn bè quốc tế.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Kỳ họp thứ Nhất HĐND phường Cửa Nam: Không để đứt gãy công việc trong vận hành chính quyền địa phương 2 cấp
    Thực hiện Luật Tổ chức chính quyền địa phương, sáng 1/7, HĐND phường Cửa Nam (Thành phố Hà Nội) khóa I, nhiệm kỳ 2021-2026 tổ chức kỳ họp thứ nhất để xem xét, quyết định công tác nhân sự và thực hiện các nội dung quan trọng thuộc thẩm quyền. Đây là kỳ họp đặc biệt của phường Cửa Nam để hoàn thiện tổ chức bộ máy, vận hành chính quyền địa phương 2 cấp hiệu lực, hiệu quả góp phần xây dựng và phát triển Thủ đô Văn hiến – Văn minh – Hiện đại.
  • Từng bước đưa phường Hà Đông (mới) phát triển ngày càng hiện đại, văn minh, giàu đẹp
    Thay mặt Thành ủy Hà Nội, đồng chí Nguyễn Văn Phong - Phó Bí Thường trực Thành ủy Hà Nội đã trao các Quyết định, Nghị quyết của Thành phố về công tác nhân sự tại phường Hà Đông (mới) để phường vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 1/7/2025.
  • Xây dựng hệ thống chính trị phường Dương Nội (mới) tinh gọn, chuyên nghiệp, hiện đại
    Chiều 30/6, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong làm Trưởng đoàn công tác của Thành phố, dự lễ trao các quyết định của Thành phố Hà Nội về công tác cán bộ thuộc Đảng ủy – HĐND – UBND - Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phường Dương Nội (mới).
  • “Tiết kiệm thông minh – làm chủ tài chính” cùng VietinBank
    Bạn đang ở giai đoạn khởi đầu của sự nghiệp, xây dựng gia đình nhỏ hay lên kế hoạch cho tương lai của con trẻ? Hãy để VietinBank đồng hành cùng bạn trên hành trình làm chủ tài chính với các sản phẩm Tiết kiệm online trên iPay linh hoạt, giải pháp tối ưu cho thế hệ trẻ chủ động, hiện đại và thông minh.
  • Những chính sách nổi bật có hiệu lực từ tháng 7/2025
    Từ 1/7, nhiều chính sách mới có hiệu lực như: 28 nghị định về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền chính quyền địa phương 2 cấp; Chủ tịch UBND cấp xã có thẩm quyền cấp 'sổ đỏ'; định mức xe ô tô phục vụ công tác chung ở cấp xã; chuyển đổi mã số thuế cá nhân sang số định danh cá nhân...
Đừng bỏ lỡ
Bài 3: Nghệ thuật truyền thống và cầu nối xã hội hóa
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO