Xây dựng nông thôn mới vùng dân tộc thiểu số Hà Nội: Về đích đúng hẹn

Ưu tiên nơi có xuất phát điểm thấp

Xác định từ đầu là việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM là nhiệm vụ trọng tâm nhằm thay đổi diện mạo vùng đồng bào DTTS, nên nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ đã được Hà Nội ban hành với sự ưu tiên đặc biệt cho các xã vùng sâu, vùng xa còn nhiều khó khăn. Ngay từ năm 2013, Hà Nội đã bố trí gần 838 tỷ đồng thông qua Kế hoạch số 166/KH-UBND về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi của Thủ đô giai đoạn 2013 - 2015. Giai đoạn 2016 - 2020, nguồn lực đầu tư hạn chế song Thành phố vẫn tập trung dành nguồn vốn đầu tư cho các dự án phát triển kinh tế - xã hội thuộc Kế hoạch số 138 tại 14 xã vùng đồng bào DTTS và miền núi của Thủ đô.

Chia sẻ về sự quan tâm của Thành phố dành cho vùng đồng bào DTTS Thủ đô, Trưởng ban Dân tộc thành phố Hà Nội Nguyễn Tất Vinh cho biết, tính riêng giai đoạn 2016 - 2020, dù nguồn lực đầu tư công hạn chế nhưng Thành phố vẫn bố trí 1.255 tỷ đồng để thực hiện 89 dự án thành phần tại 14 xã vùng DTTS và miền núi. Các dự án hướng đến nâng cao nhóm tiêu chí xây dựng NTM, đặc biệt là thiết chế hạ tầng phát triển kinh tế - xã hội như giao thông, thủy lợi, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa...

Nhờ nguồn đầu tư lớn xuyên suốt từ năm 2013 đến năm 2020 mà đến thời điểm này, 13/14 xã vùng đồng bào DTTS và miền núi đã về đích NTM. Đó là các xã Yên Bình, Yên Trung, Tiến Xuân (huyện Thạch Thất), Trần Phú (huyện Chương Mỹ), Đông Xuân, Phú Mãn (huyện Quốc Oai) và Ba Trại, Minh Quang, Yên Bài, Vân Hòa, Tản Lĩnh, Khánh Thượng, Ba Vì (huyện Ba Vì). Chỉ còn duy nhất xã An Phú thuộc huyện Mỹ Đức đang hoàn thiện nốt tiêu chí về cơ sở vật chất trường học đạt chuẩn. Tuy nhiên, hòa cùng nhịp điệu xây dựng đời sống mới đang lan tỏa khắp vùng ngoại thành Hà Nội, An Phú đang hối hả hướng đến mục tiêu đạt chuẩn NTM ngay trong năm 2021 này.

Không thể phủ nhận, nhờ Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, đời sống đồng bào DTTS được cải thiện rõ rệt, bộ mặt thôn bản khác hẳn những tháng năm xưa. Dẫu vậy, như ông Nguyễn Tất Vinh chia sẻ, địa bàn vùng dân tộc miền núi rất rộng, nhiều nơi bị chia cắt nên công suất đầu tư xây dựng lớn, nhu cầu nguồn lực cũng lớn mà việc xã hội hóa đầu tư còn hạn chế... Vì thế, trong giai đoạn từ nay đến năm 2025, Hà Nội phấn đấu đưa 100% xã vùng đồng bào DTTS và miền núi về đích NTM, trong đó có ít nhất 3 xã đạt chuẩn NTM nâng cao. Để hiện thực hóa mục tiêu trên, Thành phố sẽ lồng ghép, tích hợp các chính sách, chương trình, dự án nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư, trong đó ưu tiên đầu tư có trọng tâm, trọng điểm. Cùng với đó là mở rộng vốn tín dụng ưu đãi đối với các dự án phát triển kinh tế tại vùng đồng bào DTTS và miền núi; thu hút và phát huy tốt các nguồn lực xã hội để phát triển sinh kế, nâng cao đời sống cho đồng bào nơi đây.

Cán đích sớm

Đến cuối năm 2020, vùng DTTS Thủ đô vẫn còn 5 xã thuộc 2 huyện Ba Vì và Mỹ Đức chưa đạt các tiêu chí về NTM. Thế nhưng, tháng 7-2021, đoàn thẩm định xã đạt chuẩn NTM của thành phố đã tổ chức kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện các tiêu chí xây dựng NTM ở xã Vân Hòa và xã Ba Vì của huyện Ba Vì. 19/19 tiêu chí đều hoàn thành và được ghi nhận đủ điều kiện trình UBND Thành phố công nhận đạt chuẩn trong năm 2021. Ngày 16-10 vừa qua, đoàn thẩm định của thành phố tiếp tục kiểm tra, đánh giá và ghi nhận 19/19 tiêu chí đạt chuẩn NTM của hai xã Tản Lĩnh và Khánh Thượng - 2/7 xã còn lại thuộc vùng đồng bào DTTS và miền núi của huyện Ba Vì chưa về đích NTM. Chỉ còn xã An Phú (huyện Mỹ Đức), như ông Ngọ Văn Ngôn, Phó Chánh Văn phòng điều phối xây dựng NTM Hà Nội cho biết: “Riêng xã An Phú đang nỗ lực để hoàn thành tiêu chí cơ sở vật chất trường học đạt chuẩn”. Các dự án nâng cấp, cải tạo trường học ở An Phú được UBND huyện Mỹ Đức quan tâm đầu tư, dù trong điều kiện dịch bệnh đang diễn biến phức tạp. Mục tiêu mà họ đặt ra cho An Phú là hoàn thiện hồ sơ trình Hội đồng thẩm định đánh giá trong năm 2021 này.

Quả thật, hành trình hơn 10 năm đi để đến đích NTM đã làm những thôn bản nghèo ở 5 xã vốn có xuất phát điểm thấp nhất trong 14 xã vùng DTTS của Thủ đô thay da đổi thịt rõ nét. Đến An Phú hôm nay thấy khác hẳn dạo nào khi đường làng, ngõ xóm được bê tông hóa khang trang, bà con không còn tự ép mình sống nhọc nhằn, tằn tiện như trước. Đến Vân Hòa, Khánh Thượng, Ba Vì, Tản Lĩnh cũng vậy, thênh thang một không khí mới khi 99% người dân xã bày tỏ sự hài lòng với kết quả xây dựng NTM của địa phương. Bắt đầu từ điểm xuất phát với đầy rẫy khó khăn, đến nay, các xã đã huy động được từ 210,5 tỷ đồng đến 305 tỷ đồng để nâng cấp, hoàn thiện các tiêu chí. Dù đời sống kinh tế còn khó khăn nhưng bà con vẫn tình nguyện đóng góp cho mục tiêu chung. Như ở Vân Hòa, toàn xã đã huy động được gần 4 tỷ đồng từ nguồn xã hội hóa trong nhân dân. Trên nền tảng cơ sở vật chất ấy, nhiều mô hình phát triển kinh tế đã phát huy hiệu quả, mang lại thu nhập bình quân đầu người đến hôm nay đạt trên 50 triệu đồng/năm, thôn bản cũng không còn nhà tạm, nhà ở dột nát... Có lẽ, hành trình xây dựng NTM của các xã DTTS đúng như Chủ tịch UBND xã Vân Hòa Nguyễn Gia Tuệ chia sẻ: “Thành quả có được là do địa phương đã nghiêm túc tiếp thu ý kiến đóng góp của người dân, đồng thời xây dựng kế hoạch và đề ra giải pháp để khắc phục hạn chế đã được chỉ ra, tiếp tục hoàn thiện các tiêu chí cơ bản đạt, duy trì và nâng cao thành quả đã đạt được”.

“Điểm hẹn” năm 2022 không còn xa và đích đến 14/14 xã vùng DTTS Thủ đô đạt chuẩn NTM đã ở gần. Đây là thành tích rất đáng khích lệ, đặc biệt là trong bối cảnh chịu những tác động không thể tránh khỏi của kinh tế và dịch bệnh những năm gần đây. Từ nền tảng này, các địa phương sẽ tiếp tục vươn mình để nâng cao các tiêu chí, hướng đến mục tiêu xa hơn mà Thành phố đã đặt ra là xây dựng xã đạt NTM nâng cao.