Trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan khi cấp dưới sai phạm?

Theo thông tin báo chí đưa, thì ông Nguyễn Trường Duy bị khởi tố để điều tra về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi” theo Điều 283 Bộ luật hình sự.

Quá trình khám xét tại nhà của ông Duy, công an thu giữ được hơn 60 phong bì có khoảng 1 tỷ đồng, nghi là tiền các doanh nghiệp "bôi trơn" để thông quan hàng hóa.

Như vậy, nếu quá trình điều tra xác định 1 tỷ đồng nói trên là tiền ông Duy nhận để  dùng ảnh hưởng của mình thúc đẩy người có chức vụ, quyền hạn làm hoặc không làm một việc thuộc trách nhiệm của họ thì hành vi của ông Duy được xác định thuộc trường hợp phạm tội đặc biệt nghiêm trọng.

Đối chiếu với quy định của Bộ luật tố tụng hình sự, thì thời hạn tạm giam phục vụ điều tra đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là không quá bốn tháng. Trong trường hợp vụ án có nhiều tình tiết phức tạp thì có thể được gia hạn tạm giam ba lần, mỗi lần không quá bốn tháng.

Luật sư Giang Quyết.

Thưa luật sư, nếu kết thúc điều tra, hành vi của ông Nguyễn Trường Duy được xác định như đơn tố giác tội phạm. Và số tiền cả tỉ đồng như đã nói ở trên được xác định là tiền ông Duy ép doanh nghiệp cống nạp khi thông quan thì ông Duy sẽ bị truy tố ở khung hình phạt nào theo luật quy định của pháp luật?

Đối với tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi là nhóm tội phạm có cấu thành vật chất. Do đó, khi kết thúc điều tra cơ quan CSĐT sẽ xác định phần giá trị tiền, lợi ích vật chất mà bị can nhận khi thực hiện hành vi phạm tội và căn cứ vào giá trị đó Viện kiểm sát sẽ truy tố bị can ở khung hình phạt nào.

Theo quy định của Bộ luật hình sự năm 1999, sửa đổi bổ sung năm 2009 (vẫn đang có hiệu lực) thì người bị truy tố tộiLợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi mà số tiền trục lợi từ ba trăm triệu đồng trở lên sẽ thuộc khung hình phạt tại khoản 4 Điều 283 với mức hình phạt 20 năm tù hoặc chung thân.

Để xảy ra những sai phạm nghiêm trọng liên quan đến hành vi của ông Nguyễn Trường Duy, theo luật sư trách nhiệm thuộc về ai? và người đứng đầu cơ quan ông Duy có chịu trách nhiệm liên đới như thế nào?

Tôi  cho rằng, trước hết đây là trách nhiệm quản lý. Việc buông lỏng quản lý đã dẫn đến cán bộ tha hóa, biến chất dẫn đến lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi.

Cơ quan điều tra chắc chắn sẽ mở rộng điều tra để làm rõ vai trò đồng phạm và các mắt xích khác trong đường dây này. Theo một lẽ thường thì để thông quan ông Duy không thể làm việc đó một mình mà cần có sự móc nối, hỗ trợ từ phía những người khác.

Riêng đối với người đứng đầu, cần thiết phải triệu tập lấy lời khai để xác định có liên quan, có biết những việc làm của ông Duy hay không? Việc làm này kéo dài một thời gian chứ không phải là trong một hai ngày. Bên cạnh đó, cũng phải xem xét việc thiếu trách nhiệm trong công tác quản lý nhân sự, công tác điều hành công vụ dẫn đến những bức xúc trong doanh nghiệp và tiêu cực trong ngành.

PV: Thưa luật sư, theo phản ánh của cơ quan báo chí, bạn đọc có đặt câu hỏi ông Duy chuyển từ cơ quan Hải quan Kiên Giang lên TP. Hồ Chí Minh trong lúc ông Đinh Ngọc Thắng là trưởng phòng tổ chức cán bộ Cục hải quan TP Hồ Chí Minh và tiếp nhận ông Duy vào đội kiểm soát. Và sau này, khi ông Đinh Ngọc Thắng lên cục phó vẫn quản lý đội ông Duy, vậy ông Đinh Ngọc Thắng có phải chịu trách nhiệm gì trước những hành vi vi phạm pháp luật của thuộc cấp mình.

Theo quy định của Nghị định Nghị định số 107/2006/NĐ-CP, Nghị định 211/2013/NĐ-CP sửa đổi bổ sung một điều tại Nghị định 107 về xử lý trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị khi để xảy ra tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, phụ trách thì ngoài việc thực hiện theo các nguyên tắc xem xét xử lý kỷ luật đối với cán bộ, công chức, viên chức còn cần phải xác định mức độ chịu trách nhiệm trực tiếp hoặc trách nhiệm liên đới.

Nghị định này cũng quy định : Căn cứ vào mối quan hệ công tác giữa trách nhiệm quản lý của người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu với hành vi tham nhũng của người được phân công phụ trách, quản lý để xử lý trách nhiệm.

Do đó, việc xem xét trách nhiệm của người quản lý trực tiếp đối với ông Nguyễn Tường Duy là cần thiết.