Bị suy thận mãn nhiửu năm, chị N.T.T.N (37 tuổi, ngụ TPHCM) đà nh giao phó mọi công việc, gia đình con cái cho chồng để đến bệnh viện (BV) hằng tuần chạy thận nhân tạo (CTNT). Gần đây, tình trạng sức khửe xấu đi, các bác sĩ khuyên chị N. nên ghép thận. Dù gia đình 2 bên hứa sẽ hỗ trợ chi phí để ghép nhưng niửm vui chị N. vừa chớm thì đã vụt tắt khi nguồn thận cho từ người thân không đáp ứng điửu kiện để ghép.
72.000 ca thận mãn chử ghép
Những trường hợp như chị N. hiện rất nhiửu, sức khửe ngà y cà ng suy kiệt, tốn kém chi phí, bế tắc. Hầu hết các khoa thận ở các BV tại TPHCM đửu quá tải do lượng bệnh nhân có nhu cầu CTNT quá cao. Tại BV Nhân dân 115, theo bác sĩ Tạ Phương Dung, Trưởng Khối Niệu - Ghép thận, gần 60 máy CTNT chạy hết công suất 4-5 ca/ngà y vẫn chưa đáp ứng hết nhu cầu cho khoảng 1.000 ca suy thận mãn thường xuyên điửu trị tại đây. Tình trạng nà y cũng thấy ở BV Chợ Rẫy với hà ng ngà n bệnh nhân. Không chỉ ở BV công, BV quận mà ngay cả các BV tư dù hoạt động hết công suất cũng không đủ máy CTNT để đáp ứng nhu cầu.
Bệnh nhân B. H. N (25 tuổi) bị suy thận mãn, lọc máu, chạy thận nhân tạo 3 năm qua và đã được các bác sĩ Bệnh viện Nhân dân 115 (TPHCM) thực hiện ghép thận từ nguồn cho sống
Các chuyên gia chuyên khoa thận - tiết niệu cho biết đối với người suy thận mãn tính chỉ có 2 giải phaÌp: hoặc ghép thận hoặc phải chạy thận suôÌt đơÌ€i. CTNT thiÌ€ chi phiÌ cao, sức khửe ngà y cà ng giảm sút, ảnh hưởng công ăn việc là m. Ghép thận laÌ€ cách tốt nhất cho người suy thận mãn nhưng chưa kể đử mắt trông chử có nguồn tạng thì việc tìm được tạng phuÌ€ hơÌ£p cũng lắm gian nan. Chính vì vậy, hiện tại các BV tồn đọng hà ng trăm bệnh nhân bị suy thận mãn cần ghép thận đang mửi mòn, ngắc ngoải chử chết vì sự khan hiếm nà y. Hầu hết bệnh nhân cùng một mong muốn là được ghép thận để cải thiện bệnh trạng, thoát khửi cảnh lấy BV là m nhà .
Theo Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế), cả nước hiện có hơn 72.000 ca suy thận mãn giai đoạn cuối, mỗi năm có thêm 8.000 ca suy thận mới cần điửu trị thay thế thận. Trong nhóm bệnh nhân suy thận mãn giai đoạn cuối, có hơn 90% tử vong.
Kử³ vọng và o phương pháp mới
Tại Việt Nam, có nhiửu BV là m chủ hoà n toà n kử¹ thuật ghép thận. Có 2 phương pháp ghép thận được áp dụng lâu nay là ghép thận từ người cho sống (từ năm 1992) và ghép thận từ người cho chết não (từ năm 2008). Nguồn thận hiến chủ yếu là từ người thân và người cho chết não. Tuy nhiên, nguồn thận cho nà y còn hạn chế nên số người được ghép còn quá ít so với nhu cầu. Cả nước có 12 trung tâm ghép thận nhưng 20 năm qua, số người được ghép chỉ khoảng 500, chủ yếu từ người cho sống. Trong khi đó, nguồn tạng từ người cho chết não tại Việt Nam lại rất nhiửu, chủ yếu từ số bệnh nhân bị tai nạn giao thông tử vong do chấn thương sọ não. Chỉ riêng tại BV Chợ Rẫy, mỗi năm có khoảng 1.000-1.500 bệnh nhân chết não vì chấn thương sọ não. Tại BV Việt Đức (Hà Nội), con số nà y cũng khoảng gần 1.000...
Từ thực tế đó, một phương pháp ghép thận mới được Bộ Y tế đặt hà ng cho BV Chợ Rẫy nghiên cứu thực hiện từ cuối năm 2012. Phương pháp nà y được đánh giá sẽ mở ra nhiửu cơ hội sống cho người suy thận mãn. Đó là ghép thận mà nguồn thận từ người cho khi tim ngừng đập. PGS-TS Trần Ngọc Sinh, Trưởng Khoa Tiết niệu BV Chợ Rẫy, cho biết phương pháp ghép tạng từ người cho khi tim ngừng đập đã được nhiửu nước trên thế giới áp dụng từ những năm 1960 và mở ra lối thoát cho người suy thận mãn. Các nước như Nhật Bản, Tây Ban Nha, Anh, àšc... đã áp dụng phương pháp nà y và đang mở ra cơ hội sống cho bệnh nhân suy thận. Hiện BV Chợ Rẫy đã trình Bộ Y tế đử án hoà n chỉnh vử phương pháp ghép thận nà y.
Tại hội nghị khoa học vử hiến thận sau chết tim vừa tổ chức ở TPHCM mới đây, ý kiến khoa học phản biện vử phương pháp nà y cũng được tranh luận, đặc biệt là việc đánh giá chất lượng tạng của người cho chết não và người chết tim... Đại diện Bộ Y tế cho rằng phương pháp nà y mở ra nhiửu kử³ vọng, tăng cơ hội sống cho bệnh nhân suy thận mãn, mở rộng thêm nguồn tạng hiến, đáp ứng tình trạng khan hiếm tạng, đặc biệt góp phần và o việc chống tình trạng buôn bán tạng.
