Kử³ bí những động chùa trên núi đá Hoa Lư

Các động chùa tiêu biểu ở ở kinh kử³ cổ nà y bao gồm: Hoa Sơn, Thiên Tôn, Bích Động, Địch Lộng, Bái Đính, Linh Cốc... Chùa Hoa Sơn

Hoa Sơn động nằm ở àng Ngũ, xã Ninh Hòa, ở độ cao gần 70 m. Tương truyửn động Hoa Sơn là nơi nuôi áº¤u chúa thời vua Đinh. Tên trước của động là chùa Bà Đẻ, sau vua Tự Đức đến thăm đã đặt lại tên động là Hoa Sơn.

Hoa Sơn động nằm ở àng Ngũ, xã Ninh Hòa, ở độ cao gần 70 m giữa bốn bử núi đá. (Ảnh chụp từ trê

Trước cửa động, ở bên phải có hai pho tượng bằng đá được đánh bóng nhẵn thử hai ông bà có công tu sửa chùa, tên là Nguyễn Hữu Non và Lê Thị Sánh. Văn bia khắc ở vách núi phía bên trái cho biết ông bà sửa chùa năm 1815.

Và o thời Nguyễn, vua Tự àức trong chuyến tuần du ra Bắc Hà , nghe đồn ở đây có "chùa" đẹp đã ghé thăm. Nhà vua và o động lễ Phật, thấy động kử³ ảo nên đã đổi tên động thà nh "Hoa Sơn àộng". Từ đấy động được gọi là "àộng Hoa Sơn" hay "Chùa Hoa Sơn". Nhà vua còn lệnh cho quan sở tại tập hợp lại các ngôi mộ thuộc Hoà ng tộc nhà àinh và những người có công với triửu àinh, cho xây lăng Nghĩa Chủng ở khu đất rộng chừng 3 mẫu. Hiện nay, lăng Nghĩa Chủng xây bằng đá vẫn còn, nằm ở phía đông nam, cách động Hoa Sơn chừng 150m. Nhà vua cũng truyửn cho quan sở tại cấp 2 mẫu ruộng ở phía đông bắc động, giao cho nhân dân địa phương trồng cấy hằng năm, lấy lương thực để cúng tế trong chùa, gọi là ruộng Phù Tự.

Cửa động Hoa Sơn có mây vửn, sương phủ linh thiêng, nước rơi tí tách quanh năm từ các nhũ đá. Cửa tiửn của động, chiửu ngang 12m, chiửu cao khoảng 20m, có cây àa Bà rễ thả trước cửa động. Bên trái cửa tiửn có chiếc khánh đá to, gõ và o nghe trầm bổng âm u như tiếng chiêng. Chiửu dà i của động bằng chiửu ngang của núi, khoảng 100m, xuyên qua núi, có ba hang liửn nhau, tam cấp, từ thấp lên cao là : Hang Hạ, hang Trung và hang Thượng.

Chùa Linh Cốc

Chùa có từ năm Mậu Ngọ, triửu vua Trần Thánh Tông, niên hiệu Thiệu Long thứ nhất, tức là năm 1258.

Chùa Linh Cốc thuộc thôn Gôi Khê, xã Ninh hải, cách chùa Bích Động khoảng 500m vử phía Đông Nam, nằm trong núi chùa Móc (nay gọi là chùa Linh Cốc). Chùa quay hướng Tây, phía trước là một cánh đồng nước, nơi đây đúng là cảnh cao sơn lưu thuỷ khoáng đạt linh thiêng....

Chùa có từ năm Mậu Ngọ, triửu vua Trần Thánh Tông, niên hiệu Thiệu Long thứ nhất, tức là năm 1258. Đến triửu Lê Anh Tông, niên hiệu chính trị năm thứ 9, tức là năm 1556 chùa được tôn tạo. Năm 1996, nhân dân thôn Gôi Khê tu sửa lại.

Sân chùa rộng ở ngay chân núi, hai bên sân có nhà thử tổ. 3 gian quay hướng tây bắc, đặt tượng thử thánh tăng là đức A Nam Đà và đức tổ tây, mũi cao, tóc quăn, râu quai nón là người áº¤n Độ. Nhà trai 5 gian, quay hướng đông nam. Điện Mẫu quay lưng và o sườn núi, hướng tây nam, xây dựng theo kiểu chữ Tam (Hán tự). Hậu cung là một gian thử Tam Toà Thánh Mẫu gồm: Mẫu Thượng Ngà n, Mẫu Thoải, Mẫu Liễu Hạnh. Thiêu hương gồm 3 gian thử Công Đồng Thánh Mẫu, Tiửn Đường 5 gian, gian cuối bên tay trái có treo quả chuông.Lên chùa Linh Cốc du khách phải qua hồi hướng nam của Điện Mẫu, leo lên 83 bậc đá ở sườn núi mới tới. Chùa ở lưng chừng núi, cao hơn so với sân gạch khoảng 30 mét.Con người đã lấy động núi là m chùa. Buồng ngoà i cao đến 20 mét, nửn bằng pháº³ng và rộng, dùng là m Tìên đường của chùa, đặt hai tượng Hộ Pháp, vách đá bên tay phải có treo một quả chuông. Buồng trong thấp là một động nhử ăn sâu và o núi ôm lấy thượng điện của chùa.

Chùa Thiên Tôn

Chùa - động Thiên Tôn là di tích lịch sử văn hóa thuộc khu di tích cố đô Hoa Lư

Chùa - động Thiên Tôn là di tích lịch sử văn hóa thuộc khu di tích cố đô Hoa Lư. Chùa nằm ở thị trấn Thiên Tôn, Hoa Lư, Ninh Bình, Việt Nam. Nếu như núi chùa Bái Đính thử thần Cao Sơn là vị thần núi trấn ngự ở cửa ngõ phía tây và o thà nh trong, hang động Trà ng An thử thần Quý Minh là vị thổ thần trấn ngự ở cửa ngõ phía Nam và o thà nh nam thì động chùa Thiên Tôn là di tích thử thần Thiên Tôn, là vị thiên thần trấn ngự ở cửa ngõ phía đông và o thà nh ngoà i của khu di tích cố đô Hoa Lư.

Động thử thần Thiên Tôn, vị thần trong truyửn thuyết ở kinh đô Hoa Lư thế kỷ 10 Tương truyửn, trước khi đem quân đi dẹp loạn 12 sứ quân, Đinh Bộ Lĩnh đã mang lễ vật và o tế lễ trong động để mong được thần giúp đỡ đánh tan các sứ quân khác. Sau khi lên ngôi vua, Đinh Tiên Hoà ng Đế đóng đô ở Hoa Lư, ông đã cho xây cất nhà Tiửn Tế và Kính Thiên Đà i là nơi tiếp đón các sứ thần nước ngoà i trước khi và o kinh đô.

Chùa Bích Động

Chùa Bích Động là một ngôi chùa cổ được xây dựng trên dãy núi đá vôi Trường Yên.

Chùa Bích Động là một ngôi chùa cổ được xây dựng trên dãy núi đá vôi Trường Yên thuộc xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư tỉnh Ninh Bình. Đây là một di tích lịch sử văn hóa thuộc khu du lịch quốc gia là Tam Cốc - Bích Động. Chùa nguyên có tên "Bạch Ngọc Thanh Sơn Đồng"- ngôi chùa bằng đá đẹp và trong trắng như ngọc ở chốn thâm sơn cùng cốc. Đây là một kiểu động là m chùa phổ biến ở Ninh Bình, động Bích Động là một trong những thắng cảnh nổi tiếng được mệnh danh là "Nam Thiên đệ nhị động", có nghĩa là động đẹp thứ nhì của trời Nam sau động Hương Tích.

Năm Giáp Ngọ 1774, chúa Trịnh Sâm đã đến thăm chùa, nhìn toà n cảnh núi, động, sông nước, đồng ruộng, cây cối đửu xanh tươi, chùa như hội tụ nửn xanh chùa nên đã đặt tên cho chùa là Bạch ngọc thanh sơn động.

Chùa Bích Động được xây dựng theo kiểu chữ "Tam" Hán tự, ba toà không liửn nhau, tam cấp dọc theo sườn núi, dựa và o thế núi từ thấp lên cao thà nh 3 ngôi chùa riêng biệt: Hạ, Trung và Thượng. Điửu độc đáo của chùa Bích Động là núi, động và chùa bổ sung cho nhau, lại ẩn hiện giữa những cây đại thụ xanh biếc, là m cho chùa hoà nhập với cảnh trí thiên nhiên ngoại mục. Toà n cảnh như một bức tranh núi rừng hùng tráng, dát lên một phù điêu gồm 3 ngôi chùa cổ kính, mái ngói rêu phong, có đủ 8 cảnh đẹp mà người xưa đã gọi là Bích sơn bát cảnh, ba chùa lại được xây trên sườn núi cao, dưới gầm lại có động Xuyên Thuỷ.

Chùa Bái Đính

Đây là một siêu chùa nằm trên núi Bái Đính, thuộc huyện Gia Viễn.

Chùa là một quần thể chùa gồm một khu chùa cổ và một khu chùa mới được xây dựng năm 2003. Đây là một siêu chùa nằm trên núi Bái Đính, thuộc huyện Gia Viễn. Chùa nhận bằng Di Tích Lịch Sử - Văn Hóa năm 1997. Chùa nằm cách khu di tích Cố đô Hoa Lư 5km vử phía tây. Đây là ngôi chùa gắn với nhiửu danh nhân Việt Nam như Lý Quốc Sư, Đinh Bộ Lĩnh và Quang Trung.

Chùa Bái Đính cổ nằm cách Điện tam thế của khu chùa mới khoảng 800m. Lên thăm hang động ở núi Bái Đính, bước trên 300 bậc đá, hết dốc là tới ngã ba: bên phải là động thử Phật, bên trái là động thử Tiên. Phía trên cửa động Phật có 4 chữ đại tự khắc trên đá có nghĩa là : Lưu Danh Thơm Cảnh Đẹp. Động dà i 25m, rộng 15m, cao trung bình là 2m, nửn và trần của động bằng pháº³ng.

Tương truyửn rằng nơi đây, à”ng Nguyễn Minh Không đi tìm cây thuốc đã phát hiện ra hang động nà y đã dựng chùa thử phật. Đi tiếp theo ngách đá bên trái cuối động sẽ dẫn tới một cửa hang sáng và rộng, một thung lũng xanh hiện ra. Trở lại ngã ba đầu dốc, theo đường rẽ trái khoảng 50m là tới Động Tiên (Hang Tối). Động Tiên lớn hơn động Phật nhiửu lần, gồm 7 buồng tức là 7 hang, có hang trên cao, có hang ở dưới sâu, các hang đửu thông nhau qua nhiửu ngách đá, có hang nửn bằng pháº³ng, có hang nửn trũng xuống như lòng chảo, có hang trần bằng, có hang được tạo hoá ban tặng cho một trần nhũ đá rủ xuống muôn hình vạn trạng... Bà Chúa Thượng Ngà n được đặt thử giữa hang chính với các tượng bằng đá được sơn son thiếp và ng.

Chùa Địch Lộng

Chùa nằm trên núi Kẽm Trốngcó độ cao so với chân núi khoảng 80m.

Chùa nằm trên núi Kẽm Trống, thuộc xã Gia Thanh, Gia Viễn. Chùa ở lưng chừng núi Địch Lộng, có độ cao so với chân núi khoảng 80m.

Trước cửa chùa có các khối đá giống hình voi chầu, hổ phục, sư tử chầu như đang canh giữ bảo vệ cửa Phật. Ở đây còn có rất nhiửu nhũ đá đẹp lấp lánh như cái dù che, rủ xuống như chuông treo. Trong chùa có bầy nhiửu tượng Phật, các pho tượng phật uy nghiêm, nhân từ do con người tạo dựng hoà nhập với các nhũ đá của thiên nhiên. Tất cả hiện lên linh nghiêm trong ánh đuốc bập bùng và những loé đử của hương trầm phảng phất mùi thơm cõi thiửn.

Hang Tối nằm ở phía trái, và o hang du khách sẽ thấy ngay khối nhũ đá to, tròn, nhẵn lì mọc từ nửn hang nhô lên. Đó là bầu sữa mẹ của tạo hoá, có nhiửu nhũ đá từ trên nóc động chẩy xuống trông giống như những cột chống trời. Mỗi không gian của vách động, trần động là một bức tranh nghệ thuật, những nét trạm khắc tuyệt vời của thiên nhiên, đạt đến mức tinh xảo. Đi hết hang Tối là đến hang Sáng, vì ở trên cao cửa hang Sáng thắt hẹp lại, có khoảng lộ thiên, khi có gió thổi mạn và o trong động phát ra âm thanh của đá nghe như tiếng sáo. Vì vậy động mang tên là Địch Lộng (Địch nghĩa là sáo, Lộng nghĩa là gió).

Điửu độc đáo ở hang Tối và Hang Sáng là các thạch nhũ, lấy đá gõ và o thì lanh lảnh như tiếng chuông. Đó là những thạch cầm của thiên nhiên. Đặc biệt hơn nữa là những rải nhũ đá trong hang lấp lánh bảy sắc cầu vồng và mầu sắc thay đổi theo ánh sáng mặt trời. Chùa Địch Lộng hà ng năm đửu tổ chức lễ hội và o thời gian từ ngà y 6 đến 10 tháng giêng à‚m lịch, kéo dà i đến hết tháng 3.