Tác giả - tác phẩm

Góc nhìn đa chiều về lễ vật trong hội làng Thăng Long - Hà Nội

Yến Ly 23/09/2023 06:27

Từ buổi ban sơ dựng nước đến ngày nay, Thăng Long - Hà Nội mang trong mình bao trầm tích văn hóa, lịch sử. Góp thêm những góc nhìn đa chiều, cuốn sách “Lễ vật trong hội làng Thăng Long - Hà Nội” (Nxb Hà Nội, 2023) giúp người đọc khám phá những giá trị văn hóa truyền thống phong phú, đặc sắc của mảnh đất kinh kỳ.

Lễ vật trong hội làng Thăng Long - Hà Nội do tác giả Trần Văn Mỹ chủ biên, tập hợp 111 bài viết của 45 tác giả hội viên Hội Văn nghệ Dân gian Hà Nội. Như nhan đề cuốn sách, nội dung của các bài viết tập trung vào các lễ vật trong hội làng Thăng Long xưa - Hà Nội ngày nay.

Với bố cục gọn gàng, cuốn sách dẫn người đọc đến với các lễ hội theo trình tự thời gian trong năm. Bắt đầu từ bài viết Lễ phẩm thờ thành hoàng làng của tác giả Đặng Thiêm, cũng là một cách đặt vấn đề, một dẫn luận cho cả cuốn sách… và cuốn sách được khép lại bằng bài viết Miếu Trung Hiền Kẻ Mơ của nhà nghiên cứu Vũ Tuân Sán.

Người đọc sẽ được “tham gia” hội làng Thăng Long - Hà Nội qua từng trang sách, từ các huyện ngoại thành như Mê Linh, Ba Vì, Bắc Từ Liêm, Sóc Sơn, Hoài Đức, Thạch Thất, Đan Phượng, Thanh Trì, Phú Xuyên, Thanh Oai, Đông Anh, Gia Lâm… đến Hoàng Mai, Đống Đa, Tây Hồ.

Điều thú vị là, phần lớn các lễ vật xuất hiện trong các hội làng đều là nông sản, đó là các loại xôi, bánh chưng, bánh dày, cơm nắm muối vừng, cốm, oản…; bên cạnh đó là các sản vật chăn nuôi như lợn, gà, trâu, bò hay là các phong tục rước lợn sống, trống gọi cỗ, đuổi lợn đêm, chạy lợn…; và các loại cây cối gần gũi với đời sống người dân như trầu cau, tre, mía… Qua các lễ vật trong hội làng bạn đọc có thể thấy được sự phong phú của sản vật tại các vùng đất, nền nông nghiệp lúa nước với lịch sử lâu đời...

Quá trình chuẩn bị lễ vật cũng như lễ vật hoàn thiện được dâng lên ban thờ trong hội làng cũng phản ánh sự tinh tế, khéo léo của người Thăng Long hào hoa và thanh lịch.

Xen trong từng câu chuyện kể về các lễ vật là những giai thoại gắn liền với tên tuổi của các vị Thành hoàng. Đó là các nhân vật có công với vùng đất sở tại, những danh nhân lịch sử hay những tên tuổi được tôn thờ chỉ có trong dã sử dân gian, và đôi khi lại là một hình tượng thần thánh trong ước vọng được bảo vệ bình yên của bà con nhân dân…

le-vat-trong-hoi-lang-thang-long-ha-noi.jpg
Cuốn sách "Lễ vật trong hội làng Thăng Long - Hà Nội".

Trong cuốn sách này, các địa phương được đề cập tới chủ yếu thuộc vùng ngoại thành Hà Nội. Có thể đây là một sự cố ý, bởi như trong “Lời mở đầu” của cuốn sách, tác giả Trần Văn Mỹ có đề cập tới bộ sách Lễ hội Thăng Long - Hà Nội do PGS. Lê Trung Vũ khởi xướng năm 1998. Tới năm 2008, sách được bổ sung hội làng thuộc Hà Tây cũ, huyện Mê Linh (tỉnh Vĩnh Phúc) và các xã của tỉnh Hòa Bình khi những vùng này sáp nhập Hà Nội. Và tới năm 2011, sách được Hội Văn nghệ Dân gian Việt Nam in thành 3 tập với tên gọi Hội làng Thăng Long - Hà Nội.

Theo tác giả Trần Văn Mỹ, “252 lễ hội in trong bộ sách Hội làng Thăng Long - Hà Nội được các tác giả miêu tả tỉ mỉ từ sự tích vị thần, kiến trúc đình đền, đội hình rước, tế lễ đến các trò chơi trò diễn trong hội… Nhưng nếu đọc kỹ, bạn đọc thấy phần miêu tả lễ vật trong sách còn ít ỏi. Từ đó, một vấn đề được đặt ra là chúng ta sẽ phải làm một việc gì đó để bổ sung phần còn thiếu của những người đi trước…”.

Như chia sẻ của PGS.TS. Trần Thị An - Chủ tịch Hội Văn nghệ Dân gian Hà Nội thì “Lễ vật, theo cách của các tác giả cuốn sách này, như là một cánh cửa để mở về quá khứ, nhìn vào lịch sử như một dòng sông khi êm đềm khi ghềnh thác, mang chở biết bao phù sa của các trầm tích văn hóa đang chảy vào hiện tại. Với tất cả ý nghĩa đó, bằng cuốn sách này, các hội viên của Hội Văn nghệ Dân gian Hà Nội đang tiếp bước các bậc tiền bối để tiếp tục mở thêm các cánh cửa giúp độc giả hậu thế thêm hiểu về bản sắc văn hóa mà cha ông đã dày công kiến tạo, thêm yêu và thêm tự hào về truyền thống văn hóa mà cha ông đã không ngừng tạo lập cho hôm nay và cho muôn đời sau”./.

Bài liên quan
  • "Va đập" văn hóa trong tập truyện "Tỏ giăng tỏ đèn"
    Đời sống và sự phát triển của nông thôn là câu chuyện chưa bao giờ cũ trong văn chương. Đó cũng là đề tài tập trung trong tập truyện ngắn “Tỏ giăng tỏ đèn” của nhà văn Trần Chiến. Sách do Nxb Trẻ ấn hành, vừa ra mắt độc giả vào tháng 6/2023.
(0) Bình luận
  • Thêm một công trình chuyên khảo về Cách mạng Tháng Tám
    Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật ra mắt cuốn Cách mạng Tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam: Khi toàn dân tộc quyết “đem sức ta mà tự giải phóng cho ta” do GS.TS. Phạm Hồng Tung biên soạn. Đây là công trình chuyên khảo công phu, dựa trên phương pháp luận sử học hiện đại, tiếp cận liên ngành, khai thác nhiều nguồn tư liệu trong và ngoài nước.
  • “Chuyện ba người lính”: Ký ức chiến tranh từ góc nhìn của người cựu chiến binh
    Ra mắt bạn đọc tháng 8/2025, tiểu thuyết “Chuyện ba người lính” của tác giả Vũ Công Chiến do NXB Trẻ phát hành là cuốn sách mới nhất trong hành trình cầm bút của một cựu chiến binh gắn bó với văn chương. Nếu trong tiểu thuyết tự truyện “Hồi ức lính”, Vũ Công Chiến ghi lại trải nghiệm cá nhân của mình thì ở “Chuyện ba người lính” người kể chuyện đứng ở vị thế của một nhân chứng, tái hiện số phận của những đồng đội đã cùng ông đi qua chiến tranh.
  • “Hồi ức Quảng Trị”: Nguồn sử liệu quý về cuộc chiến 81 ngày đêm Thành cổ
    Trong lịch sử chống Mỹ cứu nước, trận chiến 81 ngày đêm bảo vệ Thành cổ Quảng Trị mùa hè năm 1972 được xem là một trong những trang sử bi tráng nhất. Đó là thử thách khốc liệt của dân tộc, đồng thời trở thành biểu tượng về ý chí độc lập, khát vọng tự do của dân tộc Việt Nam. Cuốn sách “Hồi ức Quảng Trị” của tác giả Nguyễn Thụy Kha do NXB Chính trị quốc gia Sự thật ấn hành đã tái hiện sự kiện ấy qua những trang nhật ký, hồi ký của những người lính ở cả hai bên chiến tuyến.
  • Nhạc sĩ Phạm Tuyên trao tặng ca khúc 'Như có Bác trong ngày đại thắng' cho Báo Nhân Dân
    “Như có Bác trong ngày đại thắng” - bài hát thân thuộc của nhạc sĩ Phạm Tuyên đã được trao tặng cho Báo Nhân Dân để tiếp tục lan tỏa trong đời sống đương đại.
  • Ra mắt sách “Đồng chí Hoàng Anh trọn đời phục vụ Tổ quốc, phụng sự Nhân dân”
    Nhà xuất bản Thuận Hóa cùng gia đình cố Phó Thủ tướng Hoàng Anh tổ chức ra mắt sách “Đồng chí Hoàng Anh trọn đời phục vụ Tổ quốc, phụng sự Nhân dân” tại TP Huế.
  • Ra mắt tập thơ "Bốn mùa cờ bay" của tác giả Huỳnh Mai Liên
    “Bốn mùa cờ bay” của tác giả Huỳnh Mai Liên ra mắt đúng dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9, là một hải trình đến Trường Sa bằng thơ đầy rung cảm, như một con sóng nhỏ, hòa vào tình yêu lớn của dân tộc trong dấu mốc thiêng liêng của Tổ quốc.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Lễ kỷ niệm trọng thể 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
    Sáng 2/9, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Thành phố Hà Nội đã tổ chức trọng thể Lễ Kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công (19/8/1945 - 19/8/2025) và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (02/9/1945 - 02/9/2025).
  • Thêm một công trình chuyên khảo về Cách mạng Tháng Tám
    Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật ra mắt cuốn Cách mạng Tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam: Khi toàn dân tộc quyết “đem sức ta mà tự giải phóng cho ta” do GS.TS. Phạm Hồng Tung biên soạn. Đây là công trình chuyên khảo công phu, dựa trên phương pháp luận sử học hiện đại, tiếp cận liên ngành, khai thác nhiều nguồn tư liệu trong và ngoài nước.
  • “Hà Nội - Sáng mãi khát vọng Việt Nam”: Tôn vinh những giá trị văn hóa lịch sử đặc sắc của Thủ đô
    Chào mừng kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công (19/8/1945 - 19/8/2025) và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025), tối 31/8, tại Trung tâm Triển lãm Quốc gia (Đông Anh, Hà Nội) đã diễn ra chương trình nghệ thuật đặc biệt "Hà Nội - Sáng mãi khát vọng Việt Nam".
  • [Podcast] Nức tiếng cá trắm kho tộ Đường Lâm
    Đường Lâm – ngôi làng cổ đá ong nằm ở phía Tây Hà Nội, không chỉ là “bảo tàng sống” của kiến trúc cổ, nơi sinh ra hai vị vua Phùng Hưng và Ngô Quyền, cùng nhiều danh nhân, khoa bảng hiền tài, mà còn là vùng đất có văn hóa ẩm thực truyền thống đa dạng, phong phú. Trong đó, cá trắm kho tộ Đường Lâm giản dị, mộc mạc nhưng ẩn chứa sự tinh tế, sáng tạo và giàu giá trị của người dân vùng đất xứ Đoài.
  • Điện và Thư mừng 80 năm Quốc khánh Việt Nam của lãnh đạo các nước
    Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2-9-1945 - 2-9-2025), lãnh đạo các nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, Vương quốc Campuchia, Cộng hòa Cuba, Liên bang Nga, Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên, Cộng hòa Ấn Độ, Mông Cổ đã có điện và thư mừng gửi lãnh đạo Đảng, Nhà nước Việt Nam.
Đừng bỏ lỡ
Góc nhìn đa chiều về lễ vật trong hội làng Thăng Long - Hà Nội
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO