Emagzine

Đền Kim Liên - Cổ kính trấn Nam kinh thành Thăng Long xưa

Phương Anh 28/04/2023 07:03

Thăng Long xưa có 4 ngôi đền được coi là các vị trí trấn yểm giúp long mạch của thủ đô ngàn năm được trường tồn và thịnh vượng. Tứ trấn Thăng Long gồm: đền Quán Thánh – trấn Bắc, đền Bạch Mã – trấn Đông, đền Voi Phục – trấn Tây và đền Kim Liên – trấn giữ phía Nam kinh thành.

dirty-grunge-illustrative-horror-mystery-story-youtube-video-thumbnail-bai-thuyet-trinh-169-1-_page-0001(2).jpg

So với ba ngôi đền còn lại, đền Kim Liên được xây dựng muộn hơn, khoảng thế kỷ 16, 17. Đền Kim Liên tọa lạc tại số 148 phố Kim Hoa, quận Đống Đa, Hà Nội. Ngôi đền được xây dựng trên một gò đất cao ở phía Đông đầm Kim Liên. Đền thờ Cao Sơn đại vương – một nhân vật quan trọng trong Điện Thần Việt cổ.

dsc01270(1).jpg
dirty-grunge-illustrative-horror-mystery-story-youtube-video-thumbnail-bai-thuyet-trinh-169-2-_page-0001(1).jpg

Từ những năm cuối thế kỷ 10, đầu thế kỷ 11, làng Đồng Lâm – tức làng Kim Liên có một khu gò cao, người dân địa phương đã xây một ngôi đền nhỏ, trông về phía Tây Nam của làng để thờ thần Cao Sơn đại vương.

dirty-grunge-illustrative-horror-mystery-story-youtube-video-thumbnail-bai-thuyet-trinh-169-5-_page-0001.jpg
dirty-grunge-illustrative-horror-mystery-story-youtube-video-thumbnail-bai-thuyet-trinh-169-4-_page-0001.jpg

Nội dung bản thần tích cho biết: Khi vua Lê Tương Dực cầm quân dẹp loạn, khôi phục cơ nghiệp của vua Lê Thái Tổ, có ba vị đại thần là Nguyễn Bá Lân, Nguyễn Hoàng Dụ và Nguyễn Văn Lữ cùng đem quân đi chinh phạt. Đến địa phận huyện Phụng Hoá (nay là di tích đền Láo, xã Văn Phương, Nho Quan, tỉnh Ninh Bình) thấy cảnh núi rừng rậm rạp có ngôi đền cổ ghi bốn chữ "Cao Sơn đại vương".

Lấy làm lạ, vua quan bèn khẩn cầu thần phù trợ, quả nhiên sau mười ngày đã thành công. Vì thế, vua Lê Tương Dực cho xây dựng đền thờ thần Cao Sơn được lập ở Phụng Hóa. Sau nhớ ơn thần đã ngầm giúp dẹp loạn ở Đông Đô, năm 1509, vua cho xây dựng lại đền thờ to đẹp hơn ở phường Kim Hoa gần Thăng Long thời bấy giờ.

Sau này, dân làng Kim Liên đã xây thêm cổng tam quan ở phía trước đền, ngay sát đầm Kim Liên và bổ sung thêm một số kiến trúc mới, tạo thành đền Kim Liên. Ngoài Cao Sơn Đại Vương, trong đền - đình Kim Liên còn thờ Tam Phủ, thờ Mẫu và Chủ tịch Hồ Chí Minh.

dirty-grunge-illustrative-horror-mystery-story-youtube-video-thumbnail-bai-thuyet-trinh-169-3-_page-0001(1).jpg

Đền Kim Liên được thiết kế dựa trên hình tượng đầu rồng – một linh vật thần thoại xưa kia, hướng về sông Kim Ngưu – Đê La Thành.

dirty-grunge-illustrative-horror-mystery-story-youtube-video-thumbnail-bai-thuyet-trinh-169-7-_page-0001.jpg

Kiến trúc của đền bao gồm hai phần: phần phía trước gò có một cổng trụ biểu, hai dãy giải vũ hai bên sân gạch rộng, phần kiến trúc chính của di tích nằm trên gò đất cao.

dirty-grunge-illustrative-horror-mystery-story-youtube-video-thumbnail-bai-thuyet-trinh-169-8-_page-0001.jpg

Đi hết khoảng sân trên thì qua chín bậc được xây bằng những viên gạch vồ theo lối kiến trúc lớn của thời Lê Trung Hưng, nối kết bộ phận phía ngoài với phần chính ở trên gò.

dsc01258.jpg

Đền chính được xây dựng theo lối chữ Đinh (T) gồm Nghi môn, Đại bái và Cung cấm.

dsc01259.jpg

Đi lên hết các bậc thềm, ta gặp nghi môn đền Cao Sơn, đó là 1 nếp nhà 3 gian mái lợp ngói ta, xây kiểu tường hồi bít đốc, có hai ông tướng gác đình là ông văn và ông võ. Trên các cột trước và sau đều có câu đối ca ngợi công đức của thần Cao Sơn.

dsc01264.jpg

Tòa bái đường, qua thời gian dài tồn tại, đến nay chỉ còn dấu vết để lại, là một nền đất cao và những hàng đá tảng kê chân cột to, dầy.

Hậu cung xây gạch trần mái lợp ngói ta, trong nhà xây vòm cuốn. Gian cuối cùng của hậu cung là nơi thờ Cao Sơn đại vương và hai nữ thần phối hưởng (là “Thủy tinh đệ tam tôn nữ Đông hổ trưng vương mẫu” và “Huệ minh phu nhân”).

dsc02487.jpg
dsc02484.jpg
dsc02494(1).jpg

Long ngai thờ thần Cao Sơn có kích thước lớn, chạm khắc tinh vi, được làm theo kiểu chân quì dạ cá, các lớp trên chạm thủng hoa dây, là một hiện vật quý, hiếm.

dsc02490.jpg
dirty-grunge-illustrative-horror-mystery-story-youtube-video-thumbnail-bai-thuyet-trinh-169-6-_page-0001.jpg

Trên các bộ phận kiến trúc, các họa tiết trang trí được thể hiện sinh động mang phong cách nghệ thuật thời Nguyễn.

dsc02576.jpg
dsc02568.jpg
dsc02563.jpg

Nhà đại bái gồm 5 gian, được thành phố tôn tạo trong dịp Kỷ niệm 990 năm Thăng Long- Hà Nội, với kiểu dáng truyền thống.

dirty-grunge-illustrative-horror-mystery-story-youtube-video-thumbnail-bai-thuyet-trinh-169-(1).jpg
dirty-grunge-illustrative-horror-mystery-story-youtube-video-thumbnail-bai-thuyet-trinh-169-10-_page-0001.jpg

Đến nay, đền Kim Liên còn lưu giữ 39 đạo sắc phong cho thần Cao Sơn Đại Vương, trong đó có hai sáu đạo thời Lê Trung Hưng, mười ba đạo thời nhà Nguyễn; sớm nhất trong số đó là sắc phong có niên đại Vĩnh Tộ năm thứ hai (1620).

Đền Kim Liên được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng danh mục di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia từ năm 1990.

dirty-grunge-illustrative-horror-mystery-story-youtube-video-thumbnail-bai-thuyet-trinh-169-13-_page-0001.jpg
dirty-grunge-illustrative-horror-mystery-story-youtube-video-thumbnail-bai-thuyet-trinh-169-11-_page-0001-1-.jpg

Phần hội được tổ chức vào ngày 14,15. Trong hai ngày này sẽ diễn ra các hoạt động dân gian đặc sắc của địa phương, thi đấu các môn thể thao như cờ tướng, bóng bàn, cầu lông,…

dirty-grunge-illustrative-horror-mystery-story-youtube-video-thumbnail-bai-thuyet-trinh-169-12-_page-0001.jpg

Phần lễ diễn ra vào ngày 16, bao gồm các nghi thức tế lễ, dâng hương, rước kiệu,…

Ông Nguyễn Quốc Hùng chia sẻ thêm: “Đền - đình Kim Liên từ xưa đến nay luôn gìn giữ, phát huy và tổ chức lễ hội truyền thống đều đặn hàng năm. Chỉ riêng dịp Tết Nguyên đán, trung bình lượng khách tham quan, hành hương từ khắp mọi miền đổ về đền lên tới khoảng 9000 người.”

Tuy nhiên, do quá trình đô thị hóa và vị trí nằm ngay trên mặt đường Kim Hoa đông đúc xe cộ, hiện nay đền Kim Liên còn gặp một số bất cập, ví dụ như khu vực để xe. Người dân khi đến lễ bái, hành hương tới đền Kim Liên ngoài lưu ý một số nội quy được đặt tại các khu vực của đền, nên hạn chế tối đa các phương tiện cá nhân, chủ động sử dụng các phương tiện công cộng, để khu vực để xe được thông thoáng, đảm bảo an toàn, tránh ùn tắc giao thông và những trường hợp đáng tiếc xảy ra.

Thực hiện: Phương Anh - Ngân Hà

28/04/2023 07:03

Bài liên quan
  • Đền Quán Thánh - Nét đẹp tứ trấn trong lòng thủ đô
    Đền Quán Thánh hay còn gọi là Trấn Vũ Quán, một địa danh nổi tiếng trấn Bắc trong “Thăng Long tứ trấn” của vùng đất kinh kỳ. Đây là nơi thờ Huyền Thiên Trấn Vũ – một vị thần trấn giữ phương Bắc kinh thành Thăng Long. Tồn tại và chứng kiến dáng vẻ đất nước sau hơn 10 thế kỳ, hiện ngôi đền vẫn được mệnh danh là Bắc Kỳ đệ nhất danh (tức là Danh thắng đứng nhất Bắc Kỳ).
(0) Bình luận
  • Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả
    Tổng Bí thư Tô Lâm gần đây đã có bài viết “Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả” với những yêu cầu, giải pháp cấp bách thực hiện cuộc cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy hệ thống chính trị. Bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhận được sự quan tâm và đồng tình của các cán bộ, đảng viên trên khắp cả nước, kỳ vọng chủ trương của Đảng và sự quyết liệt của người đứng đầu trong thực hiện sẽ làm bộ máy thực sự tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
  • Cột cờ Hà Nội: Chứng nhân lịch sử ngày tiếp quản Thủ đô
    Nằm trong khuôn viên của Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam trên đường Điện Biên Phủ, quận Ba Đình, Hà Nội, Cột cờ Hà Nội là di tích lịch sử thời Nguyễn còn tương đối nguyên vẹn nhất trong khu vực Hoàng thành Thăng Long kể từ đầu thế kỷ XIX đến nay. Nơi đây, đúng vào ngày 10/10/1954, lần đầu tiên lá cờ đỏ sao vàng của nước Việt Nam độc lập được kéo lên đỉnh Cột cờ, tung bay trên bầu trời Hà Nội.
  • Dấu son ngoại giao văn hóa Thăng Long – Hà Nội
    Hà Nội với vị thế là Thủ đô – trái tim của Việt Nam, đã thể hiện được vai trò đầu tàu, dẫn dắt trong hầu hết các lĩnh vực kể từ khi thành lập nước (2/9/1945), đến ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954), tới ngày thống nhất non sông (1975) và hiện tại. Trong đó, Hà Nội đạt được nhiều thành tựu nổi bật về ngoại giao, nhất là ngoại giao văn hóa, trở thành điểm sáng và hình mẫu của cả nước.
  • Chờ đợi sự bứt phá và sáng tạo
    Xây dựng Thủ đô thời kỳ đổi mới là một trong số những đề tài đã được các tác giả phản ánh trong nhiều tác phẩm mỹ thuật đương đại. Là một đề tài mũi nhọn, được nhiều công chúng và giới chuyên môn kỳ vọng, nhưng thực tế mảng sáng tác này vẫn còn “thiếu” và “yếu” đòi hỏi cần có sự dấn thân, đột phá và sáng tạo của cá nhân mỗi nghệ sĩ.
  • Góc nhìn lịch sử mới mẻ, lãng mạn và hào hoa
    Sau gần 3 tháng phát động, Cuộc thi Sáng tác tranh cổ động kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024) đã khép lại với Lễ trao giải thưởng và khai mạc triển lãm được tổ chức tại Nhà triển lãm 45 Tràng Tiền, Hà Nội (từ 10/8 đến 31/8). Những tác phẩm được giới thiệu tại triển lãm góp phần tuyên truyền đậm nét về mốc son và ý nghĩa của Ngày Giải phóng Thủ đô, đồng thời mang đến những góc nhìn mới mẻ về lịch sử hào hùng của Thành phố nghìn năm văn hiến.
  • Kỷ niệm về bức bích họa chào mừng Ngày Giải phóng Thủ đô
    Tháng 10 năm 1978, học xong chương trình cao học ở Sophia, nước CHND Bungari, chuyên khoa tranh hoành tráng, tôi về làm việc ở Xưởng Mỹ thuật Quốc gia - nơi tập trung các họa sĩ có tên tuổi để sáng tác và thực hiện những bức tranh và những bức tượng đài có tầm vóc lớn cả về nội dung tư tưởng và hình thức mà các họa sĩ đơn lẻ không thể thực hiện được.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • [Podcast] Đậm nét thanh lịch trong Tết Nguyên tiêu của người Hà Nội
    Người xưa có câu "Cúng cả năm không bằng rằm tháng Giêng" để nói về tầm quan trọng của Tết Nguyên tiêu – một ngày lễ trọng trong năm của văn hóa truyền thống Việt. Chính vì vậy, vào Rằm tháng Giêng hầu hết các gia đình đều chuẩn bị chu đáo để làm lễ. Đi lễ đền, chùa ngày rằm không chỉ là việc gìn giữ nét đẹp truyền thống của người Việt mà còn của người Tràng An – Hà Nội nói riêng. Sự thanh lịch văn minh của người Hà Nội được thể hiện qua những nét ứng xử đẹp khi đến lễ chùa, hay sắp mâm cỗ cúng vào ngày Rằm tháng Giêng. Trong chuyên mục “Chuyện người Hà Nội” ngày hôm nay cúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về phong tục ăn Tết nguyên tiêu của người Hà Nội.
  • Tân binh Thị xã Sơn Tây lên đường nhập ngũ với ý chí, hành trang của Thủ đô anh hùng
    Đại diện cho hơn 100 tân binh thị xã Sơn Tây lên đường làm nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc và thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an Nhân dân năm 2025, công dân Nguyễn Duy Long đã hứa: Tiếp tục phát huy truyền thống quê hương Sơn Tây – Thủ đô anh hùng, luôn sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ Đảng, Nhà nước, Quân đội, Công an và nhân dân giao phó.
  • Bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc thiểu số luôn được quan tâm
    Đó là khẳng định của Bộ trưởng Bộ VH-TT&DL Nguyễn Văn Hùng về việc cử tri kiến nghị cần tiếp tục quan tâm, nghiên cứu có quy định, định mức các chính sách hỗ trợ kinh phí để địa phương thực hiện nhiệm vụ bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc; các chính sách đối với nghệ nhân ở các địa phương vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa…
  • VPBank tặng loa thông báo biến động số dư – lì xì đầu xuân, rước lộc may mắn cho chủ hộ kinh doanh
    Trong tháng 2/2025, VPBank triển khai chương trình tặng 200 loa thông báo biến động số dư cho các khách hàng thay cho lời chúc năm mới 2025 phát tài, phát lộc đến các chủ cửa hàng, hộ kinh doanh.
  • Hà Nội đẩy mạnh dịch vụ công trực tuyến gắn với thực hiện Đề án 06 của Chính phủ
    UBND thành phố Hà Nội vừa ban hành Kế hoạch số 40/KH-UBND về thông tin tuyên truyền đẩy mạnh dịch vụ công trực tuyến gắn với thực hiện Đề án 06 của Chính phủ trên địa bàn thành phố Hà Nội năm 2025.
Đừng bỏ lỡ
Đền Kim Liên - Cổ kính trấn Nam kinh thành Thăng Long xưa
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO