Đời sống văn hóa

Ảnh xuân một thời

Vinh Huỳnh 09/02/2024 14:22

Một chiều cuối năm ngang qua Hồ Gươm, tôi chợt nhận ra thời gian trôi đi thật nhanh. Mới ngày nào đi quanh hồ còn ngước lên ngắm Tháp Rùa, thế mà giờ đây cao ốc san sát, có thể đứng từ khu sân thượng các tòa nhà ven hồ để nhìn xuống ngắm rõ Hồ Gươm. Quán cà phê tấp nập khách ra vào, trên tay mỗi người là một chiếc điện thoại thông minh (smartphone). Góc nọ là nhóm bạn đang selfie bằng chiếc Iphone đời mới, góc kia là một chàng trai vừa khom người vừa giơ chiếc Ipad và căn góc đẹp để chụp ảnh cho bạn gái đang tạo dáng bên giò phong lan…

Thoáng bồi hồi, tôi nhớ về những ngày Tết ngỡ chưa xa mà đã trở thành xưa. Đó là thời chưa có smartphone, những ngày mà người Hà Nội đều kéo nhau lên bờ hồ hoặc vào hiệu ảnh để chụp ảnh Tết…

a2hbhjbj.jpg
Ảnh Tết năm 1991 của gia đình tác giả (người đứng ngoài, hàng sau cùng bên phải).

Nhà tôi có thông lệ chụp ảnh cả gia đình sau bữa cơm tân niên vào chiều mồng một Tết Nguyên Đán ở hiệu ảnh Phương Đông. Bởi “mồng một Tết cha, mồng hai Tết mẹ, mồng ba Tết thầy” nên đây là dịp cả nhà tề tựu đông đủ nhất. Đây cũng là ngày tinh khôi đầu tiên trong năm, là nền tảng cho tương lai cả năm mới. Chụp ảnh gia đình đón chào xuân mới là một cách đánh dấu những trưởng thành, lưu lại những gương mặt thân thiết của cả nhà và cũng như là tấm gương cho cả năm. Khoảnh khắc hiếm hoi và thiêng liêng tụ hội đông đủ mọi người, sẽ trở nên bất tử, nó gần như một hình thức điểm danh bởi chỉ sau thời điểm này ai nấy sẽ tỏa đi thăm thú, du xuân mỗi người một ngả. Chính vì thế, việc chụp ảnh gia đình trở nên đặc biệt và vô cùng có ý nghĩa với gia đình tôi mỗi dịp đầu năm mới.

Nhớ năm đó, anh cả tôi đóng quân ở biên giới Cao Bằng về phép để ăn Tết và dạm ngõ chị hàng xóm. Còn chị gái tôi lúc ấy đã tới tuần cập kê, “dập dìu tài tử giai nhân” nên cũng xúng xính quần áo rồi qua hiệu ảnh làm mấy “pô” lưu giữ tuổi xanh. Ngày 30 Tết năm đó, tôi mới chỉ là chú nhóc còn ham ăn ham chơi. Lúc tôi đang khoái khẩu thưởng thức chiếc bánh nhỏ ngay sau khi vớt bánh chưng trong nồi ra, anh cả tôi đang ngồi bên bếp dầu huơ huơ đôi đũa trên ngọn lửa liền lập tức tóm lấy tôi. Anh bảo tôi giúp uốn tóc anh cho bồng bềnh như nhà thơ Xuân Diệu để anh còn sang thăm nhà chị hàng xóm và đi chụp ảnh Tết cho sang chảnh. Những năm 1980, tôi còn nhớ mấy hiệu ảnh được nhiều người tìm đến như Nắng Xuân ở phố Hàng Bài, Hợp tác xã Quốc Tế ở Hàng Khay, Phương Đông ở góc cuối Hàng Bông đầu Thợ Nhuộm. Và cũng những năm đó, gia đình nào thực khá giả một chút thì mới có thể đều đặn chụp ảnh Tết mỗi năm.

image1.jpg

Sáng mồng một năm ấy, ông tôi mặc ba-đờ-xuy, bố tôi khoác áo vải dù chần bông, mẹ ấm áp trong áo nhung xanh đậm, anh cả diện quần bò, áo Nato, xỏ đôi ghệt đúng tác phong nhà binh. Chị gái tôi thì lượt là quần lụa, áo len thêu hoa hồng. Tôi diện bộ đồ mới nhất, áo poplin màu trứng sáo, quần kaki ống rộng đã là ly sắc như dao lam, đi đôi gò trắng (dép nhựa trắng Tiền Phong). Vừa xúng xính quần áo mới, đẹp, lại đang hân hoan không khí tươi vui cùng đất trời nên sau bữa cơm đầu năm mới, cả nhà tôi kéo nhau ra hiệu ảnh Phương Đông. Hiệu ảnh được trang trí bằng một phông nền là cảnh bình minh, giữa phòng là cành đào và cây quất bonsai lớn. Ở đây có các máy ảnh cao cấp như Praktica hay Leica của Đức thuộc hàng quý hiếm. Bác thợ ảnh là nghệ nhân có kỹ thuật và kinh nghiệm lâu năm, rất tận tâm, bác bảo: “Mỗi lần chụp là một khoảnh khắc, một góc độ khác nhau. Phải tinh tế ngắm vào kính mờ thật kỹ, mở ống kính bắt hình chỉnh đi chỉnh lại cả tiêu cự lẫn hình dáng người chụp sao cho thật chuẩn rồi mới chụp”.

Tốc độ máy chụp thời đó khá chậm nên mỗi nhà dễ mất tới cả nửa tiếng. Vì khách đông và rất nhiều trẻ em nên phải ghi tên xếp hàng chờ đến lượt, chị gái tôi hay lai vãng nên đã hẹn trước với chủ hiệu. Trước khi bấm máy, mọi người chộn rộn, chăm chút lại ngoại hình, chị tôi hết gương lược tóc tai lại đến phấn son kẻ mắt tạo dáng. Vì hiệu ảnh có tới cả hai chục bộ comple nên bác “phó nháy” khuyên bố tôi mặc vào cho đẹp. Bác phải rất vất vả sắp xếp, chỉnh đốn hàng ngũ theo hình tháp đứng ngồi nghiêm cẩn theo nguyên tắc “kính lão đắc thọ”, từ ông nội tới bố mẹ và mấy anh em sao cho ai ai cũng đủ mặt, thoải mái tự tin để chụp hình cho thật tự nhiên. Bác “phó nháy” lắp cuộn phim 36 kiểu vào máy ảnh Praktica và bắt đầu tác nghiệp. Bức ảnh tổng thể sẽ được rửa cho mỗi người một ảnh. Anh cả và chị gái tôi còn muốn chụp riêng để tặng người thương. Hồi đó, giá tiền một cuộn phim bằng cả tháng lương của bố tôi. Dù đã hết sức kiềm chế nhưng bố tôi cũng không thể ngăn cản hai anh chị được. Phải mất cả tuần mới lấy được ảnh, tiếc thay khi chụp do phim lắp chồng lên nhau nên bị mất dăm kiểu, nhưng hầu hết ảnh đều rất đẹp. Chị gái tôi cao hứng còn thuê hiệu ảnh tô màu, dẫu giá đắt gấp rưỡi so với ảnh đen trắng nhưng quả thật nhìn những bức ảnh được thêm màu này thật ấn tượng.

Bức ảnh chung của gia đình tôi được phóng to lồng vào khung treo trang trọng giữa nhà. Mỗi khi có khách đến chơi nhà, việc đầu tiên bố mẹ tôi sẽ chỉ vào ảnh giới thiệu: Cháu nó thế này, cháu nó thế kia thật xiết bao vinh dự, tự hào. Còn quý khách tha hồ mà ngắm nghía, tha hồ mà trầm trồ. Ảnh cả nhà cỡ nhỏ cũng được ép vào sổ tay của mỗi thành viên, hình ảnh những người thân yêu nhất ấy như một hành trang đồng hành với mỗi người. Đôi khi chỉ mở ra xem đỡ nhớ, cũng có khi để khoe khoang bạn bè vì bức ảnh như một bằng chứng hào sảng về người thân của mình… Anh cả tôi lên đơn vị thể nào chả có chuyện khoác lác với đồng đội: “Con em gái tao xinh chưa! Các cậu có muốn tớ dấm cho”.

Thời gian như bóng câu ngang cửa, mới đấy mà nay đã mấy chục năm trôi qua. Người trên ảnh đó mà nay đâu rồi… Thời đại 4.0 khiến người ta dễ dàng tự chụp ảnh và chụp cho nhau bằng smartphone, lưu trữ cũng dễ dàng hơn. Tới tiệm chụp ảnh kỷ niệm gia đình hay bóng dáng những người “thợ nháy” lang thang chụp ảnh Tết ngoài phố đang dần trở nên thưa thớt và đi vào dĩ vãng. Sự phổ biến và dễ dàng ấy phù hợp với nhịp sống nhộn nhịp này, nhưng sao có điều gì khiến lòng tôi rưng rưng. Những người thân yêu trong bức ảnh gia đình tôi năm xưa cũng không được đông đủ để gặp nhau mỗi năm nữa, hiệu ảnh Phương Đông ở góc phố năm xưa cũng không còn… Tiết xuân đang tới, mà sao lòng đầy bâng khuâng hoài niệm nhớ thương…

Bài liên quan
  • "Khoác áo mới" cho nhạc cụ truyền thống
    Tối ngày 20/1, tại Trung tâm Văn hóa nghệ thuật (22 Hàng Buồm, Hoàn Kiếm, Hà Nội) đã diễn ra chương trình hòa nhạc “TRAIECT IV VietNam”. Chương trình thuộc chuỗi dự án quốc tế “TRAIECT” (Traditional Asian Instruments and Electronics) của Hiệp hội Nhạc mới Hanover (HGNM) với sự hợp tác của Đại học Âm nhạc, Kịch nghệ và Truyền thông Hanover và được thực hiện bởi Quỹ Văn hóa Liên bang, Quỹ Lower Saxony và thành phố Hanover, Đức.
(0) Bình luận
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Sông Hồng và con người giữ vai trò quyết định sự phát triển đô thị, tương lai của Hà Nội
    Đó là đánh giá của GS.TS – NGND Nguyễn Quang Ngọc (Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam). Trên thực tế, Luật Thủ đô 2024 cũng như 2 quy hoạch lớn của Thành phố Hà Nội đã xác định vị trí, vai trò và tầm quan trọng của sông Hồng, nguồn lực con người nói riêng đối với việc phát triển Hà Nội trong tương lai tới đích “Văn hiến – Văn minh – Hiện đại”.
  • [Podcast] Chính sách vượt trội đưa Hà Nội trở thành trung tâm của cả nước về giáo dục, đào tạo chất lượng cao
    Một trong những chính sách mới trong Luật Thủ đô (sửa đổi) được nhiều chuyên gia, nhà khoa học đánh giá cao, đó là Luật Thủ đô đã có các chính sách mới, ưu tiên và đặc thù về phát triển giáo dục và đào tạo, từ đó đưa Thủ đô Hà Nội trở thành trung tâm lớn, tiêu biểu của cả nước về giáo dục, đào tạo chất lượng cao, thích ứng với quá trình chuyển đổi số quốc gia, đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế.
  • “Chuyện người Hà Nội”: Phác thảo chân dung người Hà Nội tử tế
    Người Hà Nội từ lâu đã trở thành một danh xưng, tuy nhiên hiểu về danh xưng ấy là một điều không dễ. Đã có nhiều tác phẩm đi sâu khai thác, làm nổi bật khái niệm người Hà Nội từ ngôn ngữ ăn nói, nếp sống thị dân lâu đời, cung cách ăn mặc, ứng xử... “Chuyện người Hà Nội” (NXB Văn học, 2024) là một trong số đó. Qua những câu chuyện, ghi chép nhân văn, cuốn sách góp phần phác họa sắc nét bức chân dung về người Hà Nội tử tế.
  • Hà Nội sử dụng hơn 213 tỷ đồng hỗ trợ nông dân sản xuất cây vụ Đông, khắc phục hậu quả bão số 3
    Tại Kỳ họp thứ XVIII vừa qua, HĐND Thành phố Hà Nội đã thông qua Nghị quyết hỗ trợ phát triển sản xuất cây vụ Đông góp phần khắc phục hậu quả cơn bão số 3 trên địa bàn thành phố Hà Nội năm 2024. Đây là một chính sách lớn, thiết thực để khắc phục thiệt hại, khôi phục sản xuất nông nghiệp sau bão số 3, sớm ổn định đời sống nhân dân.
  • Hà Nội phát động Tháng cao điểm "Vì người nghèo" 2024
    Lễ phát động Tháng cao điểm “Vì người nghèo” và an sinh xã hội năm 2024 sẽ diễn ra vào 19h30 ngày 16/10/2024 tại Cung Văn hoá Hữu nghị Việt Xô (số 91 Trần Hưng Đạo, Hoàn Kiếm, Hà Nội).
Đừng bỏ lỡ
  • Năm Du lịch Quốc gia 2025: “Huế - kinh đô văn hóa sáng tạo” và quảng bá các giá trị văn hóa Việt Nam
    Năm Du lịch Quốc gia 2025 tại tỉnh Thừa Thiên Huế giới thiệu và quảng bá các giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể, tài nguyên và sản phẩm du lịch đặc sắc của Việt Nam.
  • Đề nghị công nhận ấn vàng "Hoàng đế chi bảo" là bảo vật quốc gia
    UBND tỉnh Bắc Ninh đề nghị Bộ VHTT&DL xem xét, báo cáo Hội đồng thẩm định hiện vật trình Thủ tướng Chính phủ công nhận bảo vật quốc gia cho ấn vàng “Hoàng đế chi bảo”.
  • Hà Nội nhận giải thưởng “Thành phố ẩm thực hàng đầu thế giới”
    Giải thưởng Ẩm thực thế giới (World Culinary Awards) lần thứ 5 đã chính thức công bố danh sách giải thưởng năm 2024. Thủ đô Hà Nội giành 2 giải thưởng “Thành phố ẩm thực hàng đầu thế giới” và “Thành phố ẩm thực hàng đầu châu Á”.
  • Hơn 100 nghệ sĩ trong nước và quốc tế tham dự "Tuần lễ Múa Việt Nam 2024"
    Diễn ra từ 13 - 15/10, "Tuần lễ Múa Việt Nam 2024" có sự tham dự của 8 đoàn nghệ thuật với hơn 100 nghệ sĩ, trong đó có cả các nghệ sĩ đến từ Thuỵ Điển, Nhật... đây là sân chơi nhằm tôn vinh nghệ thuật múa trong bối cảnh phát triển chung đa chiều và toàn cầu hóa.
  • Bên cây lộc vừng Hồ Gươm
    Tạp chí Người Hà Nội trân trọng giới thiệu tới quý độc giả bài thơ Bên cây lộc vừng Hồ Gươm của tác giả Nguyễn Thanh Kim nhân dịp kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954-10/10/2024)
  • 70 năm văn học Thủ đô nhìn từ thế hệ và thành tựu
    Hội Nhà văn Hà Nội hiện nay có gần 700 hội viên thuộc các ngành sáng tác thơ, văn, lý luận phê bình, dịch thuật và khảo cứu. Chưa có một thống kê cụ thể và đầy đủ số lượng các nhà văn chuyên môn hóa sáng tác khi lựa chọn thể loại văn học nhưng ước tính thì số người làm thơ và viết văn xuôi là không bên nào áp đảo bên nào. Nói hình ảnh thì thơ và văn xuôi là hai dòng chủ lưu thao thiết chảy tạo nên diện mạo cũng như khí sắc văn học Thủ đô trong vòng bảy thập kỷ qua (1954-2024). Đặc điểm của đội ngũ nhà văn Hà Nội thường là “2 trong 1” (vừa là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam và Hội Nhà văn Hà Nội). Cũng không có gì đáng ngạc nhiên khi Hà Nội là Thủ đô với ưu thế tập trung tinh hoa, hội tụ và lan tỏa các giá trị văn hóa, văn học nghệ thuật của cả nước. Tạo tác nên thành tựu văn học Thủ đô qua các chặng đường văn từ 1954 - 2024 là sự nỗ lực của các thế hệ nhà văn, theo quy luật tre già măng mọc.
  • [Podcast] Ô Quan Chưởng – Cửa ô duy nhất còn lại của kinh thành Thăng Long
    Ô Quan Chưởng là một cửa ô của Hà Nội xưa, nằm ở phía Đông của toà thành đất bao quanh Kinh thành Thăng Long, được xây dựng vào năm Cảnh Hưng thứ 10 (1749), đến năm Gia Long thứ ba (1817) được xây dựng lại và giữ nguyên kiểu cách đến ngày nay. Đây là một trong 21 cửa ô còn sót lại của thành Thăng Long cũ, là di tích đã được xếp hạng năm 1995. Ngày nay hầu hết các cửa ô khác chỉ còn lưu lại địa danh sau này trở thành tên gọi của phường phố như Ô Chợ Dừa, Ô Cầu Giấy ….
  • Chuyện ở hàng nước mắm
    Những năm 1958 - 1959, Hà Nội chưa bước vào nền kinh tế bao cấp, các cửa hàng tư nhân lâu đời vẫn hoạt động buôn bán ở khắp các phố phường. Dạo ấy, tôi đã bảy, tám tuổi nên thường được bà ngoại và mẹ sai đi mua những đồ lặt vặt cho gia đình.
  • “Hồi sinh” ở di tích lịch sử cấp Quốc gia A So Airport
    Sau khi được khắc phục hậu quả chất độc hóa học, khu vực sân bay A So (huyện A Lưới, Thừa Thiên Huế) đã đảm bảo an toàn và tạo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
  • Chiều 14/10, Chủ tịch UBND TP Hà Nội sẽ đối thoại với thanh niên
    Trong các ngày 14 và 15/10 sẽ diễn ra Đại hội đại biểu Hội Liên hiệp Thanh niên Thủ đô Hà Nội lần thứ 8, nhiệm kỳ 2024 - 2029 tại Hà Nội với sự tham dự của 400 đại biểu thanh niên ưu tú đại diện cho các tầng lớp thanh niên.
Ảnh xuân một thời
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO