Văn chỉ Bát Tràng

Hanoimoi| 22/06/2022 18:31

Văn chỉ là loại hình di tích thờ Khổng Tử cùng các học trò, người sáng lập và phát triển Nho giáo. Tại Hà Nội có nhiều di tích thờ Khổng Tử, tiêu biểu nhất là Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Tại làng Bát Tràng (xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm) có văn chỉ (văn từ) Bát Tràng - nơi thờ Khổng Tử và nhà giáo Chu Văn An. Đây cũng là nơi lưu danh 364 vị đỗ đạt trong các kỳ khoa bảng từ thế kỷ XVI đến thế kỷ XIX, trong đó có Trạng nguyên Giáp Hải (1507 - 1586) và 8 vị tiến sĩ.

Văn chỉ Bát Tràng

Văn chỉ Bát Tràng nằm sau đình làng, đến nay, dân làng không ai còn nhớ chính xác thời gian xây dựng. Văn chỉ quay mặt theo hướng nam. Từ ngoài đi vào là tam quan có lối kiến trúc phảng phất giống Khuê Văn Các trong Văn Miếu - Quốc Tử Giám, theo kiểu “thượng gia hạ môn”, phía trên đề 3 chữ: “Ngưỡng di cao” mang hàm ý nhắc nhở dân làng phải luôn phấn đấu vươn lên trong học hành. Tiếp nối tam quan là một khoảng sân rộng, bên phải đặt một tấm bia trên lưng rùa. Tấm bia này hoàn toàn trắng trơn, không khắc chữ, mang ý nghĩa nhắc nhở người làng luôn phấn đấu học hành, khi thành công cũng không được tự mãn. 

Khu vực chính của văn chỉ có kết cấu theo kiểu chữ “Nhị”, gồm tiền tế và hậu cung. Mỗi tòa được thiết kế theo kiểu 3 gian 2 dĩ, nối liền với sân. Ngoài hệ thống hoành phi, câu đối, vào ngày thường, trong cung chỉ có các bệ thờ với bát hương mà không có long ngai, cỗ kiệu như thường thấy ở đình. Song, vào những ngày tế “đinh” (xưa kia, mỗi tháng được chia thành 3 tuần gồm: Thượng tuần, trung tuần, hạ tuần. Mỗi tuần có 1 ngày “đinh” được gọi là “thượng đinh”, “trung đinh” và “hạ đinh”), trên các bệ thờ sẽ đặt bài vị. Ở vị trí trên cùng là bài vị Khổng Tử, tiếp đến là “tứ phối”, “thập triết”, “thất thập nhị hiền” (các lớp học trò của Khổng Tử). Bên dưới là bài vị Trạng nguyên Giáp Hải và 8 vị tiến sĩ.

Văn chỉ còn là nơi sinh hoạt của hội tư văn. Thành viên của hội phải là người đỗ tú tài trở lên và khao vọng đủ lệ; hoặc phải là con, cháu của một vị tiến sĩ và phải bỏ tiền riêng sửa chữa văn chỉ. Vào ngày “đinh” của tuần đầu trong tháng Hai và tháng Tám, tại văn chỉ, hội tư văn sẽ tổ chức tế lễ cầu mong cho làng có thêm nhiều người đỗ đạt. Đầu thế kỷ XX, văn chỉ là nơi học của trẻ em trong làng. 

Năm 2009, văn chỉ Bát Tràng đã được xếp hạng Di tích lịch sử - nghệ thuật cấp thành phố.

(0) Bình luận
  • Xứ Đoài - miền đất thiêng, vùng đất thơ
    Có những vùng đất chỉ cần thầm nhắc tên đã khơi dậy bao xúc cảm thi ca như sông Hương - núi Ngự, sông Lam - núi Hồng. Và xứ Đoài, với tâm điểm là núi Tản - sông Đà, cũng là một miền đất thiêng, một vùng đất thơ như thế.
  • Phục dựng nghi lễ tế Đinh tại đền Đức Thánh Cả
    Ngày 9/3/2025, nghi lễ tế Đinh đã điễn ra tại đền Đức Thánh Cả, thôn Hữu Vĩnh, xã Bình Lưu Quang, huyện Ứng Hòa, TP. Hà Nội. Việc phục dựng nghi lễ là một phần trong chiến lược bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của địa phương.
  • Tây Hồ – Nơi giao thoa giữa quá khứ và hiện tại trong bảo tồn văn hóa
    Quận Tây Hồ, một trong những quận trung tâm của Thủ đô Hà Nội, không chỉ nổi tiếng với vẻ đẹp tự nhiên mà còn là nơi chứa đựng nhiều giá trị văn hóa lịch sử. Quận Tây Hồ là một khu vực đặc biệt với sự kết hợp hài hòa giữa không gian xanh mát của các hồ, làng nghề truyền thống và các di sản văn hóa phong phú. Những năm qua, Tây Hồ đã và đang thực hiện công tác bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, tạo nên một hình ảnh đầy bản sắc và thu hút du khách.
  • Một thoáng ký ức Hà Nội xưa
    Nếu mang nắng chiều chiếu nghiêng nghiêng vào ngăn ký ức của người Hà Nội, dễ sẽ thấy gói hàng Tết thời xa vắng, thấy chiếc áo chần bông xúng xính chờ cái rét ngọt để diện đi chơi… Thời gian có khả năng diệu kỳ, đôi khi có thể biến những khoảnh khắc tưởng chừng như thiếu thốn, khó khăn nhất trở thành tình cảm nhất, vui vẻ nhất; biến những điều răn dạy khắt khe nay trở thành lời vàng thước ngọc muốn gửi gắm lại cho thế hệ sau…
  • Lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống qua chương trình "Tết Việt - Tết Phố 2025"
    Hòa chung không khí đón chào Xuân mới, Ban Quản lý Hồ Hoàn Kiếm và Phố cổ Hà Nội sẽ tổ chức chương trình hoạt động văn hóa với chủ đề “Tết Việt - Tết Phố 2025” nhằm lan tỏa những giá trị văn hóa độc đáo, kết nối cộng đồng và quảng bá hình ảnh Việt Nam ra thế giới.
  • Xôi cây làng Tây Mỗ
    Phường Tây Mỗ (quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội) có ba thôn là Miêu Nha, Phú Thứ và Tây Mỗ. Nhắc đến Mỗ, người ta nhớ câu “Mỗ, La, Canh, Cót tứ danh hương”. Có danh hương từ bốn làng khoa bảng và hương nếp từ ngày hội thi xôi cây. Đình làng thờ Thủy Hải Long vương, Ả Lã nàng Đê - nữ tướng thời Hai Bà Trưng; đền làng thờ Phúc Vương Tranh - người con của vua Lê Thánh Tông.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Truyện tranh: Khi văn hóa - lịch sử “kết duyên” cùng hội họa
    Sáng 11/5, tọa đàm "Truyện tranh: Khi văn hóa – lịch sử “kết duyên” cùng hội họa" do NXB Kim Đồng phối hợp với Viện Pháp tổ chức đã diễn trong khuôn khổ chuỗi hoạt động của dự án phát triển truyện tranh tại Việt Nam và Những ngày văn học châu Âu 2025. Sự kiện được tổ chức nhân dịp ra mắt hai cuốn truyện tranh "Ký ức kiều bào: Lính thợ – Lao động Việt tại Pháp giữa Thế chiến II" và "Ký ức kiều bào: Chân đăng – Phu mỏ người Việt ở Tân Thế giới". Hai tác phẩm như lát cắt lịch sử sinh động, tái hiện bằng hình họa và màu sắc số phận những người Việt tha hương giữa thế kỷ XX đầy biến động.
  • Cơ hội chiêm ngưỡng những tác phẩm nghệ thuật tạo hình đặc sắc về Chủ tịch Hồ Chí Minh
    Vào sáng ngày 16 tháng 5 năm 2025, tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam sẽ diễn ra lễ khai mạc triển lãm chuyên đề “Hồ Chí Minh trong nghệ thuật tạo hình”. Đây là hoạt động ý nghĩa nhân dịp kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 – 19/5/2025), đồng thời là dịp để công chúng chiêm ngưỡng những tác phẩm nghệ thuật đặc sắc về hình tượng Người - vị lãnh tụ kiệt xuất của dân tộc Việt Nam.
  • Dấu ấn tuổi thơ Bác Hồ qua trang viết của nhà văn Sơn Tùng
    Nhân kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 – 19/5/2025), Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật tái bản lần thứ ba tác phẩm "Bông sen vàng" của nhà văn Sơn Tùng – một trong những cuốn sách tiêu biểu viết về thời niên thiếu của Bác.
  • Sắp diễn ra Diễn đàn “Hợp tác Công nghệ cao và Đổi mới sáng tạo Việt Nam – Áo 2025”
    Diễn đàn “Hợp tác Công nghệ cao và Đổi mới sáng tạo Việt Nam – Áo 2025” đánh dấu một bước tiến chiến lược trong quan hệ hợp tác phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo giữa hai quốc gia.
  • Nhiều cơ hội cho đoàn viên, thanh niên tại phiên giao dịch việc làm lưu động quận Ba Đình
    Ngày 10/5, tại Trường THCS Phan Chu Trinh, Sở Nội vụ thành phố Hà Nội đã phối hợp UBND quận Ba Đình chỉ đạo Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội, Phòng Nội vụ quận Ba Đình tổ chức “Phiên giao dịch việc làm lưu động quận Ba Đình năm 2025”.
Đừng bỏ lỡ
Văn chỉ Bát Tràng
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO