Thực hư về nguồn gốc tháp Rùa

ĐVO| 09/03/2011 09:35

(NHN) Vẫn còn nghi ngử vử nguồn gốc của tháp Rùa, song ai cũng phải thừa nhận đây là  công trình kiến trúc đẹp, có giá trị lâm linh trong lòng bao thế hệ người Việt.

Theo Bách khoa toà n thư mở, tháp Rùa vốn được xây trên gò Rùa, nơi xưa, từ thời vua Lê Thánh Tông đã dựng Аiếu Аà i ở đó để nhà  vua ra câu cá. Sang thời Lê Trung Hưng (khoảng thế kỷ 17- 18), chúa Trịnh cho xây đình Tả Vọng trên gò, nhưng đến thời nhà  Nguyễn thì không còn dấu tích gì nữa.

Tháp Rùa vốn là  tháp Bá hộ Kim?

Năm 1886, thấy huyệt đất trên gò Rùa hợp phong thủy, Bá hộ Kim (tên thật là  Nguyễn Ngọc Kim, chức dịch là ng Tự Tháp, được cử­ là m trung gian giữa quân Pháp và  người Việt), đã xuất tiửn xây tháp trên gò với ý định chôn hà i cốt của cha.  Аể lừa bịp dư luận, Bá Kim nói trệch ra là  muốn xây dựng ở gò một ngọn tháp để là m "gối đằng sau" cho chùa Báo à‚n (lúc đó chưa bị Pháp phá).

Tuy việc không thà nh, nhưng ngọn tháp ba tầng vẫn được hoà n tất. Vì vậy, ban đầu Tháp nà y có tên là  tháp Bá hộ Kim. Vì vị trí đẹp giữa hồ, tháp nghiễm nhiên biến thà nh thắng tích Hà  Nội.

Thực hư về nguồn gốc tháp Rùa
Toà n bộ Tháp Rùa được nằm trọn vẹn trong vòng tròn thể hiện hình sao năm cánh. Ảnh:TTVNOL.Com.

Theo cuốn Lịch sử­ thủ đô Hà  Nội, vử thời gian xây dựng tháp rùa, căn cứ và o tà i liệu của một kiến trúc sư người Pháp thì lần đầu ông sang Việt Nam năm 1886, đã thấy một tòa tháp ở giữa hồ tại Hà  Nội, tồn tại khoảng 10 năm rồi nên thời gian xây dựng được phửng đoán từ năm 1875 - 1876 .

Miếu nhử thử ai? 

Một số tác giả gần đây cho rằng, câu chuyện nà y chỉ có thể xem là  truyửn thuyết dân gian, chứ chưa thể coi là  sự thật lịch sử­. Nhà  Hà  Nội học Nguyễn Vinh Phúc trong cuốn Hồ Hoà n Kiếm và  Đửn Ngọc Sơn đã chỉ ra những điểm còn thiếu sót:

- Bảo rằng Bá hộ Kim xây tháp để là m hậu chẩm (tức cái gối) cho chùa Báo à‚n thì sai. Bởi lẽ chùa nà y nhìn ra hồ. Trong bà i thơ vịnh của người đương thời vử chùa Báo à‚n (chùa Quan Thượng) có câu: Khen ai khéo họa địa đồ/ Sau lưng Аồn Thủy, trước hồ Hoà n Gươm. Như vậy, gò Rùa chỉ có thể là m minh đường, là m án mà  thôi.

- Hoặc như sách chép rằng tới thăm hồ, đứng xa trông ngắm ba chữ Tả Vọng Аình vẫn ẩn hiện cũng là  không đúng. Vì khắp bốn mặt tháp, cả ngoà i lẫn trong đửu không có 3 chữ nà y. Chỉ ở mặt Аông, trên tầng đỉnh có 3 chữ Quy Sơn Tháp nhấn trên tường vôi.

- Trên tầng thứ ba của Tháp Rùa có một cử­a hình tròn ở mặt phía đông, đường kính 0,68m. Sát tường phía tây có một ban thử nhưng không rõ thử ai và  có từ lúc nà o? bà i vị không đử tên ai.

Các tà i liệu bằng tiếng Việt tuyệt nhiên không hử đử cập đến việc trên gò Rùa đã từng là  nơi có miếu thử. Những tà i liệu sớm nhất đử cập đến gò Rùa ghi tại nơi đây ,xưa vua Lê Thánh Tông đã dựng Аiếu Аà i để ra câu cá. Các tà i liệu tiếng Pháp lại đử cập đến một miếu thử nhử thần hồ. Tập sách Les pagodes de Hanoi của G.Dumoutier in năm 1887 trong mục hồ Hoà n Kiếm và  đửn Ngọc Sơn có ghi: ở giữa hồ...là  một công trình bé nhử, có nhiửu tầng, các vòm cử­a hình cánh cung nhọn. Công trình nà y mới có khoảng chục năm nay. Nó được xây dựng trên vị trí một ngôi đửn nhử trước đó thử thần hồ.

Trong Le vieux Tonkin (Bắc kử³ cổ) của Bourrin (2 tập in năm 1935, 1941) thì viết: Tháp Rùa chính tên là  Quy Sơn tháp, xây khoảng 1877 (...); công trình nà y thay cho một ngôi miếu nhử thử thần hồ. Vậy thần hồ trong các tà i liệu là  ai? Liệu có thể là  thần Kim Quy hay không? Nhà  Hà  Nội học Nguyễn Vinh Phúc cho rằng, rất ít khả năng tháp Rùa thử thần Kim Quy nhưng cụ thể thử ai thì ông cũng chưa có câu trả lời thấu đáo.

Mang kiến trúc phương Tây và  à Đông

Hiện, còn nhiửu ý kiến chưa thống nhất vử kiến trúc của tháp Rùa. Cách đây không lâu từng có tác giả cho rằng nên đập bử do không có ý nghĩa lịch sử­ và  thiếu giá trị vử mặt kiến trúc.

Tuy nhiên, hầu hết đửu thống nhất cho rằng, tháp Rùa là  một sự kết hợp giao duyên giữa kiến trúc phương Tây và  kiến trúc à Đông. Có người đã phân tích tháp Rùa theo tỷ lệ và ng và  cho ra những kết quả khá bất ngử. Toà n bộ tháp được nằm trọn vẹn trong vòng tròn thể hiện hình sao năm cánh. Khuê Văn Các, đình Аình Bảng, Ngọ Môn, Аiện Thái Hòa (Huế)...cũng từng được phân tích theo kiểu nà y.

Một điửu khiến không ít người ngạc nhiên nữa là : tháp Rùa hình chữ nhật chữ không phải hình vuông như nhiửu người vẫn tưởng. Ở tầng thứ nhất, chiửu dà i là  6,28m trong khi chiửu rộng là  4,54m. Tương tự ở tầng hai có kích thước là  4,8à—3,64m. Họa sĩ Bùi Xuân Phái lúc sinh thời đã rất tinh ý khi thể hiện tháp Rùa một chiửu 3 cử­a, một chiửu hai cử­a mà  không phải ai cũng nhận ra...

(0) Bình luận
  • Hà Nội vận hành chính quyền hai cấp: Cải cách hành chính vì dân, đặt sự hài lòng làm thước đo
    Từ ngày 1/7/2025, thành phố Hà Nội chính thức hoàn tất việc sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp xã. Toàn thành phố hiện còn 126 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 51 phường và 75 xã. Đây không chỉ là bước đi mang tính kỹ thuật về địa giới, mà là quyết sách hành chính lớn, đánh dấu bước chuyển quan trọng trong việc xây dựng nền hành chính phục vụ hiện đại, tinh gọn, hiệu quả – nơi người dân, doanh nghiệp được đặt ở vị trí trung tâm.
  • Xã Phú Nghĩa (mới): Tổ chức bộ máy hoạt động hiệu quả, cùng Thủ đô vững bước trong kỷ nguyên giàu mạnh
    Ngay sau khi đi vào hoạt động tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 1/7/2025, xã Phú Nghĩa (thành phố Hà Nội) đã triển khai các công việc, nhiệm vụ Thành phố giao, đảm bảo mọi hoạt động diễn ra thông suốt, hiệu quả. Qua đó, xã Phú Nghĩa góp sức cùng thành phố Hà Nội thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ chính trị Trung ương giao, vững bước trong kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.
  • Phường Sơn Tây (mới) ngày đầu thực hiện tổ chức chính quyền 2 cấp: Vì Nhân dân phục vụ
    Từ ngày 1/7/2025, cùng với cả nước, phường Sơn Tây (thị xã Sơn Tây cũ - thành phố Hà Nội) thực hiện hoạt động chính quyền 2 cấp. Từ đầu giờ sáng nay, 1/7, toàn bộ cán bộ, công chức Phục vụ hành chính công phường Sơn Tây đã có mặt đầy đủ, đã bắt tay ngay vào thực hiện nhiệm vụ.
  • Kỳ họp thứ Nhất HĐND phường Cửa Nam: Không để đứt gãy công việc khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp
    Thực hiện Luật Tổ chức chính quyền địa phương, sáng 1/7, HĐND phường Cửa Nam (Thành phố Hà Nội) khóa I, nhiệm kỳ 2021-2026 tổ chức kỳ họp thứ nhất để xem xét, quyết định công tác nhân sự và thực hiện các nội dung quan trọng thuộc thẩm quyền. Đây là kỳ họp đặc biệt của phường Cửa Nam để hoàn thiện tổ chức bộ máy, vận hành chính quyền địa phương 2 cấp hiệu lực, hiệu quả góp phần xây dựng và phát triển Thủ đô Văn hiến – Văn minh – Hiện đại.
  • Lời cảm ơn của Hội Nhà báo Thành phố Hà Nội
    Ngày 25/6/2025, Hội Nhà báo Thành phố Hà Nội tổ chức trang trọng hội nghị Gặp mặt tri ân các thế hệ nhà báo Thủ đô và khen thưởng tập thể, cá nhân hội viên nhà báo các cơ quan báo chí Hà Nội, nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025).
  • Tôn vinh 80 gia đình văn hóa tiêu biểu Thủ đô
    Hướng tới kỷ niệm 24 năm Ngày Gia đình Việt Nam (28/6/2001 – 28/6/2025), sáng 26/6 tại Hội trường Bảo tàng Hà Nội, Sở Văn hóa Thể thao Hà Nội đã tổ chức Hội nghị tuyên dương gia đình văn hóa tiêu biểu Thủ đô năm 2025. Sự kiện góp phần tôn vinh những mái ấm gương mẫu, giàu trách nhiệm với cộng đồng, góp phần lan tỏa các giá trị văn hóa trong đời sống xã hội.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Ra mắt sách “Trở về từ hỗn loạn” của tác giả Trần Nhật Minh
    Công ty TNHH Sách và Truyền thông Việt Nam (Tri Thức Trẻ Books) phối hợp cùng NXB Thông tin và Truyền thông vừa ra mắt độc giả cuốn sách “Trở về từ hỗn loạn” của tác giả Trần Nhật Minh. Cuốn sách thuộc thể loại tâm lý ứng dụng, tập trung giải mã các biểu hiện tâm lý cực đoan, các hội chứng rối loạn thường gặp và hướng dẫn người đọc thực hành phương pháp Inner Role Therapy – Trị liệu nội vai.
  • Khởi dựng hai chương trình nghệ thuật đặc biệt Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9
    Ngày 9/7, tại Hà Nội, Nhà hát Kịch Việt Nam khởi dựng chương trình nghệ thuật “Bác Hồ một tình yêu bao la” và vở nhạc kịch “Café bánh mì” có sự tham gia của nhiều nghệ sĩ Hàn Quốc.
  • Nhiều hoạt động văn hóa - nghệ thuật kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9
    Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa ban hành Kế hoạch số 3283/KH-BVHTTDL ngày 7/7/2025 về việc tổ chức các hoạt động kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
  • Nhiều chính sách ưu đãi đối với hoạt động tái chế rác thải
    Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 25, HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI, sáng 10/7, với tỷ lệ tán thành cao, HĐND Thành phố Hà Nội đã thông qua Nghị quyết quy định biện pháp hỗ trợ, ưu đãi đối với hoạt động tái chế rác thải sử dụng kỹ thuật hiện có tốt nhất trên địa bàn Thành phố Hà Nội (thực hiện điểm d khoản 2 Điều 28 của Luật Thủ đô).
  • HĐND Thành phố Hà Nội: Những dấu ấn 6 tháng đầu năm 2025 (Bài cuối)
    Trong 6 tháng đầu năm 2025, Thường trực HĐND Thành phố Hà Nội đã bám sát các quy định của luật, Quy chế làm việc, nguyên tắc tập trung dân chủ, phát huy tinh thần đoàn kết, trí tuệ, tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động, đảm bảo chủ động, khoa học, linh hoạt, thiết thực, tăng cường phối hợp hoạt động giữa các cấp HĐND và giữa HĐND với các cơ quan trong hệ thống chính trị thường xuyên và chặt chẽ hơn.
Đừng bỏ lỡ
  • Hà Nội thông qua Nghị quyết về khu phát triển thương mại và văn hóa
    Sáng 10/7, tại kỳ họp thứ 25, HĐND TP. Hà Nội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về khu phát triển thương mại và văn hóa trên địa bàn thành phố Hà Nội. Nghị quyết được thông qua nhằm cụ thể hóa quy định tại khoản 8 Điều 21 Luật Thủ đô, mở đường cho mô hình phát triển kinh tế - văn hóa gắn với bảo tồn di sản, gìn giữ bản sắc Thủ đô.
  • Hà Nội: Quan tâm chăm lo chu đáo gia đình chính sách, người có công
    Hướng tới Kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2025), Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô thực hiện những hoạt động thiết thực, ý nghĩa để thể hiện tình cảm, trách nhiệm, sự tri ân sâu sắc đối với những người có công với cách mạng.
  • Phường Cửa Nam sử dụng Robot AI hỗ trợ người dân thực hiện thủ tục hành chính
    Phó Chủ tịch UBND phường Cửa Nam (Thành phố Hà Nội) Trịnh Ngọc Trâm vừa chia sẻ: “Từ ngày 10/7, phường Cửa Nam sử dụng Robot AI áp dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo để nhằm hỗ trợ tự động hoá trong việc hướng dẫn, hỗ trợ người dân thực hiện các thủ tục hành chính”.
  • Hà Nội lắp màn hình LED phục vụ Nhân dân theo dõi Lễ diễu binh, diễu hành Quốc khánh 2/9
    Ngày 9/7/2025 UBND Thành phố Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 82/KH-UBND Lắp đặt màn hình LED và hệ thống loa truyền thanh Cách mạng Tháng Tám thành công (19/8/1945 - 19/8/2025) phục vụ Lễ kỷ niệm, diễu binh, diễu hành 80 năm và Quốc khánh nước Cộng hoà XHCN Việt Nam (2/9/1945-2/9/2025) trên địa bàn Thành phố Hà Nội.
  • Phường Láng tổ chức chương trình nghệ thuật chào mừng chính quyền địa phương 2 cấp
    Tối 9/7, tại Di tích cách mạng Pháo đài Láng, Đảng ủy – HĐND – UBND – Ủy ban MTTQ Việt Nam phường Láng (Hà Nội) tổ chức chương trình nghệ thuật, chào mừng sáp nhập địa giới hành chính, xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp.
  • Hà Nội thông qua Đề án kiện toàn Quỹ Phát triển đất phục vụ tiến trình vươn mình
    Tại ngày làm việc thứ hai, kỳ họp thứ 25, HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI, nhiệm kỳ 2021 - 2026 đã thông qua Nghị quyết Đề án kiện toàn Quỹ Phát triển đất thành phố Hà Nội, từ đó phục vụ tiến trình vươn mình, phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô.
  • Cam kết mạnh mẽ của Hà Nội trong bảo đảm an sinh xã hội, không để ai bị bỏ lại phía sau
    Việc HĐND thành phố Hà Nội khóa XVI thông qua Nghị quyết quy định nội dung, mức hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, bảo hiểm y tế cho các đối tượng chính sách xã hội của thành phố (thực hiện điểm a, điểm b khoản 3, khoản 4 Điều 27 Luật Thủ đô 2024) tại kỳ họp thứ 25, đã khẳng định cam kết mạnh mẽ của Hà Nội về việc đảm bảo an sinh xã hội, không để ai bị bỏ lại phía sau.
  • “Cho muôn đời sau” - Đêm nhạc tôn vinh nhạc sĩ Hoàng Vân
    Nhiều tác phẩm nổi bật trong bộ sưu tập của nhạc sĩ Hoàng Vân – bộ sưu tập đã được UNESCO ghi danh là Di sản tư liệu thế giới, sẽ được giới thiệu đến người yêu âm nhạc trong chương trình nghệ thuật “Cho muôn đời sau”, sự kiện diễn ra tại Nhà hát Hồ Gươm (Hà Nội) vào tối 24/7 tới đây.
  • Xã Nội Bài (Hà Nội): Điểm sáng trong triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp
    Ngay trong ngày đầu triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp 1/7/2025; điểm phục vụ hành chính công xã Nội Bài đã đi vào hoạt động, với không khí làm việc diễn ra khẩn trương, nền nếp, tinh thần phục vụ nhân dân thân thiện, nghiêm túc và hiệu quả, với khẩu hiệu: “Khoa học - Hiệu quả - Hiện đại – Sẵn sàng – Thân thiện”; trong khuôn khổ mô hình chính quyền địa phương hai cấp.
  • Vừa phát hành “Totto-chan bên cửa sổ” phần 2 lập tức tái bản
    Sau hơn bốn thập kỷ kể từ khi “Totto-chan bên cửa sổ” ra đời và trở thành hiện tượng xuất bản toàn cầu, tác giả Kuroyanagi Tetsuko đã hoàn thành phần tiếp theo mang tên “Totto-chan bên cửa sổ: Những chuyện tiếp theo”. Ngay khi ra mắt tại Việt Nam, tác phẩm đã tạo nên cơn sốt với 3.000 bản in đầu tiên được bán hết chỉ trong ba ngày, cho thấy sức hút bền vững của một trong những nhân vật văn học thiếu nhi được yêu thích nhất thế giới.
Thực hư về nguồn gốc tháp Rùa
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO