Thực hư về nguồn gốc tháp Rùa

ĐVO| 09/03/2011 09:35

(NHN) Vẫn còn nghi ngử vử nguồn gốc của tháp Rùa, song ai cũng phải thừa nhận đây là  công trình kiến trúc đẹp, có giá trị lâm linh trong lòng bao thế hệ người Việt.

Theo Bách khoa toà n thư mở, tháp Rùa vốn được xây trên gò Rùa, nơi xưa, từ thời vua Lê Thánh Tông đã dựng Аiếu Аà i ở đó để nhà  vua ra câu cá. Sang thời Lê Trung Hưng (khoảng thế kỷ 17- 18), chúa Trịnh cho xây đình Tả Vọng trên gò, nhưng đến thời nhà  Nguyễn thì không còn dấu tích gì nữa.

Tháp Rùa vốn là  tháp Bá hộ Kim?

Năm 1886, thấy huyệt đất trên gò Rùa hợp phong thủy, Bá hộ Kim (tên thật là  Nguyễn Ngọc Kim, chức dịch là ng Tự Tháp, được cử­ là m trung gian giữa quân Pháp và  người Việt), đã xuất tiửn xây tháp trên gò với ý định chôn hà i cốt của cha.  Аể lừa bịp dư luận, Bá Kim nói trệch ra là  muốn xây dựng ở gò một ngọn tháp để là m "gối đằng sau" cho chùa Báo à‚n (lúc đó chưa bị Pháp phá).

Tuy việc không thà nh, nhưng ngọn tháp ba tầng vẫn được hoà n tất. Vì vậy, ban đầu Tháp nà y có tên là  tháp Bá hộ Kim. Vì vị trí đẹp giữa hồ, tháp nghiễm nhiên biến thà nh thắng tích Hà  Nội.

Thực hư về nguồn gốc tháp Rùa
Toà n bộ Tháp Rùa được nằm trọn vẹn trong vòng tròn thể hiện hình sao năm cánh. Ảnh:TTVNOL.Com.

Theo cuốn Lịch sử­ thủ đô Hà  Nội, vử thời gian xây dựng tháp rùa, căn cứ và o tà i liệu của một kiến trúc sư người Pháp thì lần đầu ông sang Việt Nam năm 1886, đã thấy một tòa tháp ở giữa hồ tại Hà  Nội, tồn tại khoảng 10 năm rồi nên thời gian xây dựng được phửng đoán từ năm 1875 - 1876 .

Miếu nhử thử ai? 

Một số tác giả gần đây cho rằng, câu chuyện nà y chỉ có thể xem là  truyửn thuyết dân gian, chứ chưa thể coi là  sự thật lịch sử­. Nhà  Hà  Nội học Nguyễn Vinh Phúc trong cuốn Hồ Hoà n Kiếm và  Đửn Ngọc Sơn đã chỉ ra những điểm còn thiếu sót:

- Bảo rằng Bá hộ Kim xây tháp để là m hậu chẩm (tức cái gối) cho chùa Báo à‚n thì sai. Bởi lẽ chùa nà y nhìn ra hồ. Trong bà i thơ vịnh của người đương thời vử chùa Báo à‚n (chùa Quan Thượng) có câu: Khen ai khéo họa địa đồ/ Sau lưng Аồn Thủy, trước hồ Hoà n Gươm. Như vậy, gò Rùa chỉ có thể là m minh đường, là m án mà  thôi.

- Hoặc như sách chép rằng tới thăm hồ, đứng xa trông ngắm ba chữ Tả Vọng Аình vẫn ẩn hiện cũng là  không đúng. Vì khắp bốn mặt tháp, cả ngoà i lẫn trong đửu không có 3 chữ nà y. Chỉ ở mặt Аông, trên tầng đỉnh có 3 chữ Quy Sơn Tháp nhấn trên tường vôi.

- Trên tầng thứ ba của Tháp Rùa có một cử­a hình tròn ở mặt phía đông, đường kính 0,68m. Sát tường phía tây có một ban thử nhưng không rõ thử ai và  có từ lúc nà o? bà i vị không đử tên ai.

Các tà i liệu bằng tiếng Việt tuyệt nhiên không hử đử cập đến việc trên gò Rùa đã từng là  nơi có miếu thử. Những tà i liệu sớm nhất đử cập đến gò Rùa ghi tại nơi đây ,xưa vua Lê Thánh Tông đã dựng Аiếu Аà i để ra câu cá. Các tà i liệu tiếng Pháp lại đử cập đến một miếu thử nhử thần hồ. Tập sách Les pagodes de Hanoi của G.Dumoutier in năm 1887 trong mục hồ Hoà n Kiếm và  đửn Ngọc Sơn có ghi: ở giữa hồ...là  một công trình bé nhử, có nhiửu tầng, các vòm cử­a hình cánh cung nhọn. Công trình nà y mới có khoảng chục năm nay. Nó được xây dựng trên vị trí một ngôi đửn nhử trước đó thử thần hồ.

Trong Le vieux Tonkin (Bắc kử³ cổ) của Bourrin (2 tập in năm 1935, 1941) thì viết: Tháp Rùa chính tên là  Quy Sơn tháp, xây khoảng 1877 (...); công trình nà y thay cho một ngôi miếu nhử thử thần hồ. Vậy thần hồ trong các tà i liệu là  ai? Liệu có thể là  thần Kim Quy hay không? Nhà  Hà  Nội học Nguyễn Vinh Phúc cho rằng, rất ít khả năng tháp Rùa thử thần Kim Quy nhưng cụ thể thử ai thì ông cũng chưa có câu trả lời thấu đáo.

Mang kiến trúc phương Tây và  à Đông

Hiện, còn nhiửu ý kiến chưa thống nhất vử kiến trúc của tháp Rùa. Cách đây không lâu từng có tác giả cho rằng nên đập bử do không có ý nghĩa lịch sử­ và  thiếu giá trị vử mặt kiến trúc.

Tuy nhiên, hầu hết đửu thống nhất cho rằng, tháp Rùa là  một sự kết hợp giao duyên giữa kiến trúc phương Tây và  kiến trúc à Đông. Có người đã phân tích tháp Rùa theo tỷ lệ và ng và  cho ra những kết quả khá bất ngử. Toà n bộ tháp được nằm trọn vẹn trong vòng tròn thể hiện hình sao năm cánh. Khuê Văn Các, đình Аình Bảng, Ngọ Môn, Аiện Thái Hòa (Huế)...cũng từng được phân tích theo kiểu nà y.

Một điửu khiến không ít người ngạc nhiên nữa là : tháp Rùa hình chữ nhật chữ không phải hình vuông như nhiửu người vẫn tưởng. Ở tầng thứ nhất, chiửu dà i là  6,28m trong khi chiửu rộng là  4,54m. Tương tự ở tầng hai có kích thước là  4,8à—3,64m. Họa sĩ Bùi Xuân Phái lúc sinh thời đã rất tinh ý khi thể hiện tháp Rùa một chiửu 3 cử­a, một chiửu hai cử­a mà  không phải ai cũng nhận ra...

(0) Bình luận
  • Phường Cửa Nam: Triển lãm ảnh mở ra không gian chiêm nghiệm về di sản, đẩy mạnh công nghiệp văn hóa
    Hướng tới Đại hội đại biểu Đảng bộ phường Cửa Nam lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030, sáng 26/7, UBND phường Cửa Nam (TP. Hà Nội) đã khai mạc triển lãm ảnh với chủ đề “Cửa Nam giao hòa: Cửa ngõ văn hóa kết nối di sản, đổi mới sáng tạo” tại khuôn viên Trường THCS Trưng Vương (26 phố Hàng Bài, phường Cửa Nam).
  • Đảng bộ, chính quyền, nhân dân phường Sơn Tây dâng hương viếng các anh hùng liệt sĩ
    Kỷ niệm 78 năm ngày Thương binh – Liệt sĩ (27/7/1947-27/7/2025), sáng 25/7, Đảng ủy - HĐND - UBND - Ủy ban MTTQ Việt Nam phường Sơn Tây (TP. Hà Nội) long trọng tổ chức Lễ dâng hương viếng các anh hùng liệt sĩ tại 3 khu Nghĩa trang liệt sĩ: Sơn Tây, Trung Hưng và Đường Lâm.
  • Phường Tùng Thiện trao Bằng “Tổ quốc ghi công”, làm “Mâm cơm tri ân” anh hùng liệt sỹ
    Kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2025), ngày 23/7, Đảng ủy - HĐND - UBND - Ủy ban MTTQ Việt Nam phường Tùng Thiện (TP. Hà Nội) đã tổ chức Lễ công bố quyết định và trao Bằng “Tổ quốc ghi công” đối với liệt sỹ Lê Văn Minh. Đồng thời, Hội LHPN phường Tùng Thiện làm “Mâm cơm tri ân” tại gia đình bà Lê Thị Kết (vợ liệt sỹ Trương Văn Vị) để ghi nhớ sâu sắc sự hy sinh to lớn của các liệt sĩ đã đấu tranh, hy sinh trong sự nghiệp giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc.
  • Ấn tượng triển lãm “Phát triển Hoàn Kiếm số - Văn minh, hiện đại, đậm đà bản sắc”
    Triển lãm “Phát triển Hoàn Kiếm số - Văn minh, hiện đại, đậm đà bản sắc” do Đảng ủy - HĐND - UBND - Ủy ban MTTQ Việt Nam phường Hoàn Kiếm (Hà Nội) tổ chức ngày 23/7 chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ phường Hoàn Kiếm lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030. Triển lãm khẳng định phường Hoàn Kiếm đã tiên phong trong việc thực hiện các chủ trương, định hướng lớn của Đảng, đồng chí Tổng Bí thư và Thành ủy Hà Nội về đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, phát triển khoa học công nghệ để vững bước vào kỷ nguyên vươn mình.
  • Phường Sơn Tây tổ chức hoạt động tri ân các gia đình người có công dịp 27/7
    Nhân dịp kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sỹ (27/7/1947 – 27/7/ 2025), sáng ngày 21/7, Đảng ủy – HĐND – UBND - Ủy ban MTTQ phường Sơn Tây (TP. Hà Nội) đã tổ chức 3 đoàn đi thăm, tặng quà 16 gia đình chính sách, người có công tiêu biểu trên địa bàn.
  • Phường Tùng Thiện: Lan tỏa truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”
    Nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 27/7/2025), Đảng ủy – HĐND – UBND - Ủy ban MTTQ Việt Nam phường Tùng Thiện (TP. Hà Nội) đã, đang tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa, tri ân người có công với cách mạng, các đối tượng chính sách, qua đó lan tỏa truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
Đừng bỏ lỡ
Thực hư về nguồn gốc tháp Rùa
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO