Trong suốt buổi chuyện trò, khi nói vử đời nghệ sĩ, ông cứ nhắc đi nhắc lại hai câu trong một ca khúc của nhà văn Hữu Ước - một người bạn của ông. à”ng bảo: "Đợt ra Hà Nội lần nà y, việc chính của mình là dự giải thưởng Cánh diửu và ng. Nhưng việc quan trọng không kém là mình đưa tiễn một người bạn nghệ sĩ tuổi đời còn kém mình vử nơi an nghỉ cuối cùng. Đời nghệ sĩ nó mong manh lắm. Niửm vui thì ít mà nỗi buồn thì nhiửu. Đằng sau tấm mà n nhung khép mở và tiếng vỗ tay của khán giả là rất nhiửu cay đắng, cực nhọc. Cho nên khi đến thăm bạn Hữu Ước ở tòa soạn Báo CAND, mình vẫn bảo, cậu viết vử đời những kẻ là m nghệ thuật sao mà trúng quá đi: "Vinh quang và cay đắng/ Cứ đè nặng hai vai".
NSND Đoà n Dũng và NSND Thế Anh thường hay "cặp kè" với nhau, mỗi khi hai ông có dịp cùng ra Hà Nội. Họ là bạn thân thiết từ khi còn là sinh viên khóa đầu tiên trường Sân khấu điện ảnh. Trong nghử diễn, NSND Thế Anh gắn bó với điện ảnh nhiửu hơn sân khấu, còn NSND Đoà n Dũng lại đính tên mình và o nhiửu vai diễn nổi tiếng trong sân khấu hơn. Không những thế, ông còn là một người thầy đáng kính của không ít nghệ sĩ danh tiếng. Cuộc đời ông đã đi qua nhiửu khúc quanh, với đủ ngọt ngà o, sướng khổ mà nghệ thuật mang lại. Và cũng chỉ có hai chữ nghệ thuật mới đủ sức nặng để neo ông với mọi câu chuyện, mọi đử tà i.
Thoạt nhìn, NSND Đoà n Dũng có vẻ ngoà i của một "ông tướng" hơn là một diễn viên. à”ng có dáng người thấp đậm, một chút gai góc trong cảm nhận của người đối diện, không hà o nhoáng, bắt mắt như thông thường ta vẫn gặp ở người diễn viên. Nhưng khi ông cười, hay nghe ông nói chuyện, mới hay đằng sau cái vẻ thô nhám ấy là một tâm hồn sâu sắc và vô cùng lãng mạn. Và ăm ắp trải nghiệm của người đã đi phần lớn đường đời của mình bằng trái tim luôn đau đáu vì những giá trị thật, những vẻ đẹp thật mà hôm nay đang bị rất nhiửu cái giả trùm lấp.
Đoà n Dũng tên thật là Nguyễn Anh Dũng. Cái nghệ danh Đoà n Dũng của ông là dấu ấn vử một mối tình thời học trò thoảng qua nhưng chưa bao giử nguôi ngoai trong ông. à”ng kể: "Hồi tôi học phổ thông, là học sinh giửi. Buổi lên nhận phần thưởng, cùng với tôi có một cô bé rất xinh đẹp, để mái tóc dà i đen thướt tha. Cô đứng cạnh tôi và tên cô là Đoà n Quế Hương. Tôi cảm thấy mình phải lòng cô ngay từ giây phút ấy. Lớn lên chút nữa, tham gia và o đoà n kịch thanh niên, tôi lấy nghệ danh của mình Đoà n Dũng, là cách ghép cái họ Đoà n của người con gái xinh đẹp cùng trường mình thầm yêu trộm nhớ và o tên mình".
|
Từ trái qua: NSND Đoà n Dũng, nhà văn Hữu Ước, NSND Huy Thà nh và NSND Thế Anh. Ảnh: Trang Dũng. |
Đoà n Dũng trở thà nh một trong những cái tên nổi trội trên sân khấu Việt
Đoà n Dũng sinh ra và lớn lên ở là ng Thanh Miện, là ng ven đô Hà Nội. Lúc nhử ông được cha mẹ dạy theo nửn nếp gia phong của một gia đình Hà Nội gốc. Trọng nghĩa tình hơn tiửn bạc là bà i học lớn mà ông mang theo từ truyửn thống gia đình. Là người yêu văn chương nghệ thuật, Đoà n Dũng tham gia các đội văn nghệ của trường, của Đoà n thanh niên từ rất sớm. Rồi ông chọn thi và o khoa văn Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. Chuyện không thà nh, ông tình nguyện và o bộ đội pháo binh. Hết thời gian tại ngũ, ông có ý định đi học sĩ quan pháo binh. Nhưng từ thẳm sâu, tình yêu nghệ thuật trong ông vẫn cháy. Nó kéo ông ra khửi đời quân ngũ. Và ông trở thà nh sinh viên khóa đầu tiên Trường Sân khấu điện ảnh, cùng với những tên tuổi lớn sau nà y như Trà Giang, Thế Anh, Doãn Hoà ng Giang, Lâm Tới...
Tốt nghiệp thủ khoa Trường Sân khấu - Điện ảnh, Đoà n Dũng vử công tác tại Nhà hát kịch Việt
Và Đoà n Dũng và o Sà i Gòn. à”ng vẫn tiếp tục với các vai diễn trên sân khấu cũng như điện ảnh. Cà ng lao động cà ng tửa sáng.
Đoà n Dũng và o vai chính diện hay phản diện đửu đạt cả. à”ng rất hợp với vai các tướng quân, nhưng cũng rất điển hình khi và o vai...tướng cướp. Vai diễn điện ảnh ấn tượng nhất của ông phải kể đến vai Đử Thám trong phim "Thủ lĩnh áo nâu". Đó là vai diễn thà nh công đến nỗi ông đi đâu khán giả cũng gọi ông là Đử Thám, khiến ông rất hạnh phúc.
Sau hà o quang của nhiửu vai diễn, NSND Đoà n Dũng lui vử, dà nh phần lớn thời gian cho công việc của một nhà giáo, một nhà sư phạm. à”ng từng là Hiệu trưởng Trường Sân khấu Điện ảnh thà nh phố Hồ Chí Minh và có những học trò nổi tiếng "không kém thầy" như Lý Hùng, Quyửn Linh, Ngọc Hiệp, Thanh Mai. Có thời điểm, sân khấu và điện ảnh rơi và o khủng hoảng trầm trọng. Người yêu nghử mai một dần đi. Nghệ thuật không đủ sức nuôi sống người nghệ sĩ. Những người còn gắn bó với nghử thì hoặc là cam chịu phận sống nghèo khổ, hoặc là "chân trong chân ngoà i" để lo kiếm ăn, mưu sinh, nên chất lượng của nhiửu tác phẩm nghệ thuật kém đi. Đoà n Dũng rất ưu tư trước thực trạng nà y. à”ng gần như từ chối các lời mời là m phim, và sân khấu thì cũng thảng hoặc một và i vai diễn. à”ng chăm chút và o công việc đà o tạo các diễn viên trẻ. Theo ông, muốn "phục hưng" nửn sân khấu điện ảnh nước nhà phải bắt đầu từ khâu đà o tạo. Một khi các diễn viên trẻ còn xem nghử đóng phim diễn kịch như là trò cườ¡i ngựa xem hoa, chút son phấn cho tuổi trẻ của chính họ, thì chúng ta sẽ không thể nà o có các vai diễn dấu ấn và các tác phẩm hay. Đoà n Dũng chia sẻ: "Tôi rất lo là hiện nay nhiửu em diễn viên trẻ nhìn nghệ thuật nó dễ quá. Nghệ thuật chưa bao giử là việc dễ. Để đạt được một thà nh công nà o đó anh phải học hà nh cho tử tế, phải nghiửn ngẫm sách vở và quan sát cuộc đời, và quan trọng là phải có gu thẩm mử¹. Gu thẩm mử¹ chính là thước đo văn hóa của người nghệ sĩ. Anh không có một thẩm mử¹ tốt, là m sao anh có thể tạo nên cái đẹp và mang đến cái đẹp cho cuộc đời, cho công chúng".
Hơn 70 tuổi đời, đã có lúc tưởng chừng như căn bệnh thận đã đánh gục ông, nhưng NSND Đoà n Dũng vẫn luôn vui vẻ với cuộc đời. Để dà nh trọn tình yêu cho nghệ thuật mà vẫn có thể nuôi nấng vợ con cho bằng người, ông từng phải là m thêm rất nhiửu việc để kiếm sống. Những trải nghiệm quý giá đó cũng chính là chất liệu để mỗi khi có cơ hội hóa thân và o một vai diễn nà o đó, ông có thể là m cho nhân vật của mình trở nên đầy đặn hơn.
Đoà n Dũng khoe, sắp tới đây ông sẽ và o vai một ông bố có tính cách độc đoán trong bộ phim dà i tập "Chân trời cử biếc" của đạo diễn Quốc Hưng - một học trò của ông. Lâu lắm ông mới gặp một kịch bản phù hợp, và lại được thửa sức với niửm đam mê nghệ thuật của mình.
Hơn nửa thế kỷ là m nghử, biết bao thử thách đã phải vượt qua. Và ông lại nhắc đến hai câu của bạn ông - nhà văn Hữu Ước: "Vinh quang và cay đắng/ Cứ đè nặng hai vai". Song, sau những "cay đắng đè nặng" ấy, ông lại gật gù bảo: "Phải biết quên hết những gì là mất mát đi, chỉ giữ lại những ấm áp, ngọt ngà o thôi. Là m được như vậy thì mỗi ngà y mới thực sự trở thà nh một niửm vui, một niửm thanh thản..."
.jpg "Tiếng hát trong vỏ ốc")
.jpg "Đôi mắt xuyên bão")
