Những viên bi tuổi thơ

Lê Nguyên Khôi| 18/03/2020 14:45

Thời cổ đại, đã có thời kỳ người ta dùng vỏ sò để trao đổi giao dịch mua bán. Vỏ sò như một thứ tiền. Thưở thơ ấu của tôi, những viên bi cũng đã từng được coi là thứ tiền trao đổi như vây. Trị giá của từng loại bi, lệ thuộc vào chất liệu, độ tròn. Tất nhiên rồi, đã là bi thì phải tròn.

Những năm thập kỷ 70, ta có thể dễ dàng mua được những viên bi đất sét qua lửa, sơn nhiều màu xanh đỏ, được bày ở các hàng xén chợ quê, cho đến các chợ thị thành. Những viên bi được nặn bằng tay, dĩ nhiên có nhiều viên méo xẹo, đó cũng là lý do để những lần tiết kiệm được tiền quà sáng, ta đi mua bi, và ngồi rất lâu trước rổ bi ngoài chợ lựa những viên bi tròn trịa.

Những viên bi tuổi thơ
Ảnh minh họa

Chơi bi có mùa, trên lý thuyết thì vào mùa khô, sân bãi khô ráo thoáng đãng. Nhưng có lẽ với lũ trẻ chúng tôi mùa hè vẫn là mùa của những trò chơi . Bởi vì được nghỉ hè không phải đến trường suốt mấy tháng trời.

Khi những chú ve sầu bắt đầu kêu râm ran dưới những tán lá, báo hiệu một mùa bi bội thu. Lũ trẻ chúng tôi bắt đầu lục tìm những chai thủy tinh đựng bi để dưới gầm giường hoặc xó nhà , ở những vị trí có thể tránh xa con mắt kiểm soát của phụ huynh.

Thế giới của bọn trẻ con sống trong những khu nhà tập thể. Luôn có những tay đầu cơ tích trữ và rất tháo vát trong kinh doanh. Món hàng được đem ra trao đổi và kinh doanh đây chính là những viên bi. Theo tỷ giá mà tôi còn nhớ được vào những năm đó, cứ 50 viên bi đất sơn màu, đổi được một viên bi cái đá trắng. 100 viên bi đất đổi được một viên bi cái bằng đá xanh. Riêng loại bi đặc biệt là bi ve ( bi thủy tinh có trái khế nhiều màu ở giữa) thì thực sự là món đồ xa xỉ. Mỗi viên bi ve đẹp đẽ có thể đổi lấy rất rất nhiều bi con bằng đất, kèm thêm một cuốn truyện tranh cũ, cái nạng giàn thun... nhưng cũng còn tuỳ thuộc vào mối quan hệ thâm giao đến cỡ nào giữa các đối tác.

Trò chơi bi, bắt buộc phải có viên bi cái. Những viên bi con bằng đất nặn sơn xanh đỏ chỉ để chung độ và trả nhau khi thắng thua thôi. Viên bi cái là bi ve thi quá chuẩn rồi, nhưng như đã nói trên, không phải đứa nào cũng sở hữu món luxury đó. Chỉ vì vậy, nên chúng tôi phải tự sản xuất những viên bi cái, bắng chất liệu đá xanh.

Vì sao phải làm bi cái bắng đá xanh ? Đơn giản vì nó bền. Ngày xa xưa, vua chúa sống trong cung điện thành quách xây bằng đá xanh trường tồn vĩnh cửu. Vậy hà cớ gì mà những viên bi của lũ trẻ chúng tôi lại không làm bằng đá xanh nhỉCông đoạn sản xuất bi cái chiếm khá nhiều thời giờ, tất nhiên là vào những lúc nhàn rỗi ko phải học bài và giúp việc nhà. Trước tiên, phải chọn đá để làm bi. Đá xanh được chọn kỹ càng không khác gì ông Michenlangelo chọn đá để tạo hình tác phẩm điêu khắc. Đá phải mịn, ko có thớ, để tránh bị nứt vỡ sau này. Nguồn kiếm đá ở những công trường, hay những đoạn đường đang xây dựng. Lựa kiếm những viên đá kích cỡ bằng phân nửa bao diêm, khối vuông. Sau đó về dùng dao , dùng búa ghè đẽo dần cho ra dạng gần thành hình cầu tròn. Thế rồi mài thô cho nhẵn nhụi những góc cạnh. Còn nhớ cảnh hồi đó, một đám túm năm tụm ba ngồi chổng mông vào nhau ở những đầu hồi nhà tập thể, ngồi xì xoẹt mài bi đá trên nền xi măng , lâu lâu lại có thằng lấy tay áo đưa lên quẹt lau mũi xanh thò lò...

Khi viên đá đã tạm thành hình , bây giờ mới bắt tay vào công đoạn gia công tinh sửa, muốn vậy phải có dụng cụ. Đơn giản nhất là hai cái vỏ con ốc nhồi, đập và mài phẳng đít ốc, đặt viên đá vào giữa hai cái trôn ốc, và hai tay xoáy ngược chiều. Vừa xoáy vừa thổi bụi đá bay trắng cả mi mắt, khổ sai lắm. Cuối cùng thì viên bi đá cũng hình thành , tròn trịa và hoàn hảo. Bạn muốn nó bóng bảy hơn ? Cũng đơn giản thôi, tụi tôi kiếm hai cái vỏ lọ thuốc Peniciclin, bôi chút xíu mỡ ăn vào viên bi đá, rồi dùng hai cái miệng vỏ lọ thuốc đó xoáy viên bi một chập nữa. Xong ! Tiếp tục chặng khổ sai cực hình để sản xuất viên tiếp theo. Xin đừng nản chí, bởi vì mỗi viên bi đá đổi được 100 viên bi con.

Cho đến tận bây giờ tôi vẫn nhớ tiếng xoáy bi đá ken két lẫn trong tiếng ve kêu ram ran, những buổi trưa hè tuổi ấu thơ...

(0) Bình luận
  • Sau bão
    Tiếng ấm đun sôi ùng ục. Chị toan mở nắp, chợt nghe có tiếng bước chân. Lại thế. Bà Thịnh giật lấy quả trứng khỏi tay chị. Bà miết ngón trỏ lên vỏ trứng nhẵn bóng như muốn truyền vào đó một thứ nôn nóng khó tả, rồi đập vỡ bằng cái bực dọc đang hừng hực dâng lên. Chẳng ai được ăn quá hai quả trong tuần. “Mì còn dư, lại muốn trương ra rồi húp?” - bà liếc sắc lẹm, ánh nhìn như lưỡi móc câu thọc thẳng vào miệng cá.
  • Tiếng “tút tút” cuối cùng
    Xóm Tìm nằm nép mình bên dòng sông Trà Lý, nơi bầu trời dường như sà xuống thấp hơn, và mùi bùn non cứ thế quyện vào hơi thở, vào máu thịt của những người dân lam lũ. Ở cái xóm nhỏ ven đê này, mỗi buổi sáng, vào lúc sáu giờ, một chuỗi âm thanh quen thuộc “tút tút…” lại vang lên từ chiếc loa truyền thanh của xã đặt trên đỉnh cột làm từ một cây xoan già.
  • Cuộc phiêu lưu của chì gầy
    Tôi nằm vạ vật ở quầy bán văn phòng phẩm đã lâu mà chẳng cô cậu học sinh nào đoái hoài. Lớp bụi thời gian phủ lên thân thể gầy còm khiến tôi ngứa ngáy, khó chịu. Nhìn các bạn bút chì cùng trang lứa được đón về trong niềm hân hoan, tôi “gato” lắm. Nhiều lần tôi muốn nhào ra khỏi hộp hét lớn “bút chì gầy ở đây nè!” rồi lại thất vọng khi người ta chọn mấy chị bút máy xinh đẹp, anh bút xóa vạm vỡ hay các bạn bút bi sặc sỡ.
  • Phở Đệ Nhất Thanh - Truyện ngắn của Huỳnh Trọng Khang
    Con vàng anh yếm cam nghiêng đầu rỉa cánh. Trong ánh nhập nhoạng của ngày vừa vào sáng, nhúm lông vũ bé bỏng như đốm lửa hoang dã bập bùng trong chiếc lồng treo trước nhà chú Xè.
  • Nghề báo
    Qua sông. Cô phóng viên trả tiền cho người đưa đò và rảo bước. Đường vắng. Hai bên đồng không mông mông quạnh. Khát, chiếc máy đeo trên cổ như cũng nặng hơn chút đỉnh.
  • Trao giải 11 tác phẩm xuất sắc “Truyện ngắn Sông Hương 2024”
    Ban tổ chức đã trao giải 11 tác phẩm xuất sắc cho cuộc thi “Truyện ngắn Sông Hương 2024” do Tạp chí Sông Hương phát động.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Để nghệ thuật biểu diễn Việt Nam “cất cánh” trong kỷ nguyên số
    Trong những năm gần đây, đời sống sáng tạo và thưởng thức nghệ thuật tại Việt Nam đã có nhiều thay đổi. Việc ứng dụng công nghệ 4.0 không chỉ mở rộng không gian biểu diễn, cách thức truyền tải mà còn định hình lại mối quan hệ giữa nghệ sĩ, tác phẩm và công chúng. Tuy nhiên, quá trình này cũng đối diện không ít thách thức, đòi hỏi giải pháp đồng bộ về tư duy, nhân lực và hạ tầng.
  • Phát triển du lịch làng nghề Thủ đô: Kết nối truyền thống với hiện đại
    Hà Nội - mảnh đất ngàn năm văn hiến không chỉ quyến rũ bởi 36 phố phường cổ kính mà còn bởi các làng nghề truyền thống lưu giữ giá trị văn hóa, ký ức cộng đồng. Tuy nhiên, trước quá trình đô thị hóa, các làng nghề gặp khó khăn, hoạt động cầm chừng, không gian làng nghề bị thu hẹp và đứt gãy truyền nghề. Phát triển du lịch làng nghề vì thế trở thành hướng đi chiến lược, vừa góp phần bảo tồn di sản, vừa gắn sản xuất với công nghiệp văn hóa, tạo động lực cho phát triển kinh tế xã hội bền vững.
  • Cơ hội thưởng lãm 36 tác phẩm hội họa về đình Tây Đằng
    Triển lãm tranh – tượng “Ngày xửa ngày xưa – Câu chuyện đình làng – Đình Tây Đằng” do nhóm nghệ sĩ Heritage and Art (H&A) tổ chức sẽ diễn ra tại tầng 2, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam (66 Nguyễn Thái Học, Ba Đình, Hà Nội) từ 25/9 đến hết ngày 29/9/2025. Sự kiện tiếp nối dự án “Di sản văn hóa Việt qua góc nhìn nghệ sĩ đương đại”, khẳng định nỗ lực của các nghệ sĩ trong việc gìn giữ, phát huy và lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống bằng ngôn ngữ nghệ thuật hiện đại.
  • 90 tổ chức, cá nhân đạt giải Cuộc thi, Thiết kế mẫu sản phẩm thủ công mỹ nghệ Hà Nội năm 2025
    UBND Thành phố Hà Nội đã ban hành Quyết định 4811/QĐ-UBND ngày 19/9/2025 về việc công nhận giải thưởng Cuộc thi thiết kế mẫu sản phẩm thủ công mỹ nghệ Hà Nội năm 2025.
  • Bão Ragasa vào Biển Đông, giật cấp 17, Hà Nội mưa lớn
    Hồi 04 giờ ngày 23/9, vị trí tâm siêu bão ở vào khoảng 19,8 độ Vĩ Bắc; 118,8 độ Kinh Đông, trên vùng biển phía Đông Bắc của khu vực Bắc Biển Đông. Sức gió mạnh nhất vùng gần tâm siêu bão mạnh cấp 17 (202-221km/giờ), giật trên cấp 17. Di chuyển theo hướng Tây Tây Bắc với tốc độ khoảng 20km/h.
Đừng bỏ lỡ
Những viên bi tuổi thơ
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO