Những viên bi tuổi thơ

Lê Nguyên Khôi| 18/03/2020 14:45

Thời cổ đại, đã có thời kỳ người ta dùng vỏ sò để trao đổi giao dịch mua bán. Vỏ sò như một thứ tiền. Thưở thơ ấu của tôi, những viên bi cũng đã từng được coi là thứ tiền trao đổi như vây. Trị giá của từng loại bi, lệ thuộc vào chất liệu, độ tròn. Tất nhiên rồi, đã là bi thì phải tròn.

Những năm thập kỷ 70, ta có thể dễ dàng mua được những viên bi đất sét qua lửa, sơn nhiều màu xanh đỏ, được bày ở các hàng xén chợ quê, cho đến các chợ thị thành. Những viên bi được nặn bằng tay, dĩ nhiên có nhiều viên méo xẹo, đó cũng là lý do để những lần tiết kiệm được tiền quà sáng, ta đi mua bi, và ngồi rất lâu trước rổ bi ngoài chợ lựa những viên bi tròn trịa.

Những viên bi tuổi thơ
Ảnh minh họa

Chơi bi có mùa, trên lý thuyết thì vào mùa khô, sân bãi khô ráo thoáng đãng. Nhưng có lẽ với lũ trẻ chúng tôi mùa hè vẫn là mùa của những trò chơi . Bởi vì được nghỉ hè không phải đến trường suốt mấy tháng trời.

Khi những chú ve sầu bắt đầu kêu râm ran dưới những tán lá, báo hiệu một mùa bi bội thu. Lũ trẻ chúng tôi bắt đầu lục tìm những chai thủy tinh đựng bi để dưới gầm giường hoặc xó nhà , ở những vị trí có thể tránh xa con mắt kiểm soát của phụ huynh.

Thế giới của bọn trẻ con sống trong những khu nhà tập thể. Luôn có những tay đầu cơ tích trữ và rất tháo vát trong kinh doanh. Món hàng được đem ra trao đổi và kinh doanh đây chính là những viên bi. Theo tỷ giá mà tôi còn nhớ được vào những năm đó, cứ 50 viên bi đất sơn màu, đổi được một viên bi cái đá trắng. 100 viên bi đất đổi được một viên bi cái bằng đá xanh. Riêng loại bi đặc biệt là bi ve ( bi thủy tinh có trái khế nhiều màu ở giữa) thì thực sự là món đồ xa xỉ. Mỗi viên bi ve đẹp đẽ có thể đổi lấy rất rất nhiều bi con bằng đất, kèm thêm một cuốn truyện tranh cũ, cái nạng giàn thun... nhưng cũng còn tuỳ thuộc vào mối quan hệ thâm giao đến cỡ nào giữa các đối tác.

Trò chơi bi, bắt buộc phải có viên bi cái. Những viên bi con bằng đất nặn sơn xanh đỏ chỉ để chung độ và trả nhau khi thắng thua thôi. Viên bi cái là bi ve thi quá chuẩn rồi, nhưng như đã nói trên, không phải đứa nào cũng sở hữu món luxury đó. Chỉ vì vậy, nên chúng tôi phải tự sản xuất những viên bi cái, bắng chất liệu đá xanh.

Vì sao phải làm bi cái bắng đá xanh ? Đơn giản vì nó bền. Ngày xa xưa, vua chúa sống trong cung điện thành quách xây bằng đá xanh trường tồn vĩnh cửu. Vậy hà cớ gì mà những viên bi của lũ trẻ chúng tôi lại không làm bằng đá xanh nhỉCông đoạn sản xuất bi cái chiếm khá nhiều thời giờ, tất nhiên là vào những lúc nhàn rỗi ko phải học bài và giúp việc nhà. Trước tiên, phải chọn đá để làm bi. Đá xanh được chọn kỹ càng không khác gì ông Michenlangelo chọn đá để tạo hình tác phẩm điêu khắc. Đá phải mịn, ko có thớ, để tránh bị nứt vỡ sau này. Nguồn kiếm đá ở những công trường, hay những đoạn đường đang xây dựng. Lựa kiếm những viên đá kích cỡ bằng phân nửa bao diêm, khối vuông. Sau đó về dùng dao , dùng búa ghè đẽo dần cho ra dạng gần thành hình cầu tròn. Thế rồi mài thô cho nhẵn nhụi những góc cạnh. Còn nhớ cảnh hồi đó, một đám túm năm tụm ba ngồi chổng mông vào nhau ở những đầu hồi nhà tập thể, ngồi xì xoẹt mài bi đá trên nền xi măng , lâu lâu lại có thằng lấy tay áo đưa lên quẹt lau mũi xanh thò lò...

Khi viên đá đã tạm thành hình , bây giờ mới bắt tay vào công đoạn gia công tinh sửa, muốn vậy phải có dụng cụ. Đơn giản nhất là hai cái vỏ con ốc nhồi, đập và mài phẳng đít ốc, đặt viên đá vào giữa hai cái trôn ốc, và hai tay xoáy ngược chiều. Vừa xoáy vừa thổi bụi đá bay trắng cả mi mắt, khổ sai lắm. Cuối cùng thì viên bi đá cũng hình thành , tròn trịa và hoàn hảo. Bạn muốn nó bóng bảy hơn ? Cũng đơn giản thôi, tụi tôi kiếm hai cái vỏ lọ thuốc Peniciclin, bôi chút xíu mỡ ăn vào viên bi đá, rồi dùng hai cái miệng vỏ lọ thuốc đó xoáy viên bi một chập nữa. Xong ! Tiếp tục chặng khổ sai cực hình để sản xuất viên tiếp theo. Xin đừng nản chí, bởi vì mỗi viên bi đá đổi được 100 viên bi con.

Cho đến tận bây giờ tôi vẫn nhớ tiếng xoáy bi đá ken két lẫn trong tiếng ve kêu ram ran, những buổi trưa hè tuổi ấu thơ...

(0) Bình luận
  • Trao giải 11 tác phẩm xuất sắc “Truyện ngắn Sông Hương 2024”
    Ban tổ chức đã trao giải 11 tác phẩm xuất sắc cho cuộc thi “Truyện ngắn Sông Hương 2024” do Tạp chí Sông Hương phát động.
  • Thiền đào
    Chàng vẫn âm thầm dõi theo những bài viết của nàng và không bỏ sót bất kỳ phóng sự nào về nàng. Đôi mắt nàng khi bảy tuổi hay của bây giờ vẫn vậy. Xoáy xiết, ám ảnh. Nhấn chàng xuống đỉnh vực. Vẫy vùng. Ngộp thở. Toàn thân không trọng lượng. Đôi vực sâu đồng tử đã xoáy chàng đến một nơi quen thuộc. Là dinh đào, khi ấy chàng đang ở tuổi mười ba.
  • Ăn Tết nay yêu Tết xưa
    Đợt rét ngọt đầu tiên của tháng Chạp đã luồn qua khe cửa, bà Ngân thoáng rùng mình khi trở dậy vào sáng sớm. Loẹt quẹt đi xuống bếp, rót đầy một cốc nước gừng nóng sực đã ủ sẵn trong bình, bà vừa xuýt xoa uống vừa nhẩm tính xem Tết năm nay nên sắm sửa những thức gì. Kỳ thực, quanh đi quẩn lại, năm nào bà cũng bày biện từng ấy món quen thuộc. Nhưng cái việc nôn nao nghĩ suy về cái Tết sắp đến mới ngọt ngào làm sao, nhất là khi năm nay gia đình bà có thêm cô con dâu mới.
  • Lễ phạt vạ
    Ba ngày nữa là đến giao thừa mà Cầm Bá Cường chưa thể về nhà. Đã vậy anh còn mắc vạ trưởng bản, phải chịu phạt. Ký túc xá giáo viên ở Mường Lôm giờ đây còn mỗi mình anh. Ôi chao là buồn! Cầm Bá Cường nhìn ra khoảng sân ký túc xá.
  • Họp lớp
    Tôi bước vào lớp, có lẽ tôi là người đến cuối cùng, bởi trong lớp đã kín gần hết chỗ ngồi, chỉ còn trống một chỗ ở cuối dãy bàn bên phải. Hơi ngượng vì đến muộn nên tôi ngần ngừ trước cửa mấy giây.
  • Sen quán
    Loay hoay mãi chị mới cởi nổi bộ khuy áo. Cái áo cánh nâu bà ngoại để lại. May sao áo của bà không chỉ vừa mà như muốn vẽ lại những đường cong đẹp nhất của chị. Chị là người Hà Nội. Mẹ không biết cụ tổ đến Hà Nội từ bao giờ mà chỉ biết và kể chuyện từ đời ông bà ngoại. Rằng ông ngoại từng là nhà buôn vải lụa còn bà là ca nương ca trù nổi tiếng ở đất kinh kỳ.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
Đừng bỏ lỡ
  • Tự hào Hoàn Kiếm - Nối mạch nguồn xưa, tri ân và tiếp bước
    Tối 13/6/2025, UBND quận Hoàn Kiếm tổ chức chương trình “Tự hào Hoàn Kiếm – Nối mạch truyền thống, tri ân và tiếp bước” tại Trung tâm Giao lưu Văn hóa Phố cổ Hà Nội (số 50 Đào Duy Từ, phường Hàng Buồm), nhân kỷ niệm 64 năm Ngày thành lập quận. Sự kiện nhằm tri ân các tổ chức, cá nhân tiêu biểu đã có nhiều đóng góp trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa trên địa bàn.
  • Ra mắt bản dịch cuốn tiểu thuyết “Đôi mắt của Mona” của Thomas Schlesser
    Tái bản chỉ một tuần sau khi phát hành, “Đôi mắt của Mona” – bản dịch tiếng Việt do Nhã Nam ấn hành đang trở thành một hiện tượng mới trên thị trường sách nghệ thuật. Tác phẩm của nhà sử học nghệ thuật Pháp Thomas Schlesser gây ấn tượng bởi cấu trúc 52 chương tương ứng với 52 tuần, nội dung dung hòa giữa văn chương và hội họa. Đây là một trong số ít những ấn phẩm vừa mang tính nghệ thuật cao, vừa chạm tới những giá trị nhân văn thiết thực.
  • Kế hoạch sử dụng đất 5 năm của Hà Nội: Cụ thể hóa Quy hoạch Thủ đô, đáp ứng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp
    Tại họp thứ 23 (kỳ họp chuyên đề) diễn ra sáng 13/6, HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 đã biểu quyết thông qua Kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2021-2025) của Thành phố. Đây là quyết định mang tính đột phá của Thành phố Hà Nội nhằm cụ thể hóa Quy hoạch Thủ đô và điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, từ đó xây dựng và phát triển Hà Nội trong kỷ nguyên mới.
  • Thành lập Ban soạn thảo xây dựng “Đề án chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa”
    Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa ban hành Quyết định số 1737/ QĐ-BVHTTDL ngày 9/6/2025 về việc thành lập Ban soạn thảo xây dựng “Đề án chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa”.
  • [Podcast] Đền Bạch Mã – Nơi lưu giữ hồn Thăng Long xưa
    Hà Nội 36 phố phường vừa đậm nét cổ kính với sự rêu phong của kiến trúc cổ, vừa hiện đại với các công trình mới quy mô, nhưng cũng có địa điểm cất giữ cả chiều sâu của nghìn năm lịch sử Thăng Long – Đông Đô – Hà Nội. Khi chúng ta đi qua phố Hàng Buồm nhộn nhịp, náo nhiệt sẽ cảm nhận được đây từng là một trong những vùng đất linh thiêng nhất của Thăng Long xưa mà sự hiện diện của đền Bạch Mã là minh chứng cụ thể. Di tích đền Bạch Mã không chỉ là một ngôi đền cổ, mà còn là một biểu tượng trấn giữ phía Đông kinh thành xưa, nơi giao thoa giữa văn hóa tâm linh và lịch sử, giữa đô thị hiện đại và cội nguồn văn hóa truyền thống.
  • Hội diễn nghệ thuật quần chúng "Câu hò nối những dòng sông" khu vực Bắc Trung bộ
    Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa có Quyết định 1742/QĐ-BVHTTDL ngày 10/6/2025 về việc tổ chức Hội diễn nghệ thuật quần chúng “Câu hò nối những dòng sông” khu vực Bắc Trung bộ.
  • Ra mắt sách "Sự thật, Lẽ phải và Ngọn bút"
    Nhân kỷ niệm 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025), sáng 12/6, Thư viện Quân đội phối hợp Nhà xuất bản Hà Nội tổ chức lễ ra mắt cuốn sách "Sự thật, Lẽ phải và Ngọn bút" của nhà báo, nhà văn Hồ Quang Lợi.
  • Hà Nội: Thêm 9 di tích được xếp hạng cấp thành phố
    Ngày 10/6, UBND Thành phố Hà Nội ban hành Quyết định số 2859/QĐ-UBND về việc xếp hạng di tích lịch sử-văn hóa và danh lam thắng cảnh trên địa bàn Thành phố Hà Nội.
  • Công nhận hội Lim ở Bắc Ninh là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
    Hội Lim là nơi các giá trị lịch sử, tín ngưỡng và đặc biệt là Dân ca Quan họ Bắc Ninh được thực hành, bảo tồn và lan tỏa, thể hiện tính gắn kết bền chặt và tinh tế giữa các làng Quan họ.
  • Tây Hồ: Trao giải cuộc thi chính luận bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
    Ngày 11/6, Quận uỷ Tây Hồ đã tổ chức Hội nghị Tổng kết Cuộc thi chính luận về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng lần thứ Năm – năm 2025 trên địa bàn.
Những viên bi tuổi thơ
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO