Nghề cói Kim Sơn trở thành Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
Bộ VHTT&DL vừa ban hành Quyết định số 1150/QĐ-BVHTTDL đưa Nghề thủ công truyền thống nghề cói Kim Sơn, huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Kim Sơn là vùng đất được hình thành từ công cuộc khẩn hoang vùng bãi biển đầy lau sậy và sú vẹt dưới sự tổ chức và điều hành của Doanh Điền sứ Nguyễn Công Trứ năm Kỷ Tỵ, 1829. Đây là vùng đất mở, hằng năm tốc độ bồi tụ tiến ra biển từ 80-100m. Chính vì thế Kim Sơn gắn với lịch sử của những cuộc chinh phục đất hoang bồi, quai đê lấn biển.
Thiên nhiên đã ưu đãi cho vùng đất này nhiều loài cây như sú, vẹt, trong đó cây cói đã mang lại rất nhiều sản phẩm độc đáo từ bàn tay khéo léo của người dân ở đây.
Qua hàng trăm năm quai đê lấn biển, Kim Sơn có những bãi sa bồi mênh mông, là xứ sở của cây cói, cung cấp nguồn nguyên liệu dồi dào để nghề chế tác sản phẩm cói không ngừng phát triển.
Cây cói ở Kim Sơn mềm mại, óng ả. Trước đây, sản phẩm bằng cói ở Kim Sơn chủ yếu dùng để dệt chiếu.
Để dệt nên một tấm chiếu cói là một quá trình lao động đầy sáng tạo nhưng cũng rất đỗi vất vả, đòi hỏi người thợ phải cẩn thận, chăm chút trong từng khâu, từ chọn cói, phơi cói, nhuộm cói sao để cói có màu đỏ tươi và bền màu, đặc biệt là khâu dệt cải hoa của chiếu nữa. Người dệt hoa cải đòi hỏi thao tác phải nhanh, uyển chuyển, mềm mại và mắt phải tinh, tay cải phải chính xác, thuộc từng nét cải để khi đan không mắc lỗi.
Các sản phẩm nơi đây vô cùng đa dạng về mẫu mã màu sắc hoa văn vô cùng bắt mắt, các sản phẩm độc, lạ, có giá trị mà hiếm nơi khác có thể bì được, chẳng hạn như thảm, làn, khay, hộp, đĩa, cốc, tách, mũ, dép túi sách...
Đặc biệt với kỹ thuật sử dụng keo polyascera phun phủ lên bề mặt sản phẩm cói, vừa giúp định hình ổn định kiểu dáng công nghiệp, vừa nâng cao khả năng chống mốc, ẩm cho sản phẩm, nhất là trong quá trình xuất khẩu ra nước ngoài.
Nhờ đó mà sản phẩm cói mỹ nghệ của Kim Sơn luôn đảm bảo chất lượng khi tới tay người tiêu dùng, góp phần rất lớn trong việc nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Sản phẩm cói mỹ nghệ Kim Sơn hiện đã được xuất khẩu đến hơn 20 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Đến nay, nghề cói Kim Sơn vẫn được duy trì sản xuất tại hộ gia đình bên cạnh những cơ sở chế biến cói quy mô lớn hơn. Đối với người dân Kim Sơn, nghề chế biến cói là một tài sản quý giá, kết tinh tâm hồn Việt thuần phác./.
