Đời sống văn hóa

Ly kỳ nét văn hoá độc đáo thờ “chó đá” ở Huế:Kỳ 1 - Làm lễ rước "Thần cẩu"

Hà Oai 29/06/2024 08:18

Nét văn hóa độc đáo thờ “Thần cẩu” hay "Thiên cẩu", dưới dạng chó đá,... đang được người dân ở Thừa Thiên Huế duy trì và gắn liền với cuộc sống cùng nhiều giai thoại ly kỳ chưa lời giải. Thậm chí, nhiều nơi người dân còn lập miếu để thờ chó đá và tôn kính gọi với tên thờ “Ngài”.

Làm lễ rước tượng chó đá và lập miếu thờ

Nhiều nơi người dân kính cẩn gọi tượng chó đá là linh khuyển, thần cẩu, thiên cẩu… Cụ thể, phóng viên Tạp chí Người Hà Nội đã có dịp tìm về những làng quê ở Thừa Thiên Huế như làng Bao La – Đức Nhuận (xã Quảng Phú, huyện Quảng Điền), TDP Trung Đông (phường Phú Thượng, TP Huế) để tìm hiểu về nét văn hóa độc đáo này và trong đó mỗi nơi cũng như mỗi vùng có những hình thức thờ chó đá khác nhau.

z5575669225288_677dce22929cf44c3c0891347df20b3c.jpg
Ngôi miếu thờ "Thẩn Cẩu" của người dân làng Bao La - Đức Nhuận (xã Quảng Phú).

Nằm cách trung tâm TP Huế khoảng 15km về phía Bắc, làng Bao La – Đức Nhuận (xã Quảng Phú, huyện Quảng Điền) không chỉ nức danh xưa nay về nghề đan lát truyền thống mà còn nổi tiếng về thờ “Thần Cẩu” cùng với những giai thoại kỳ bí mà trong suy nghĩ của người dân chỉ biết là thờ "Ngài". Những ai lần đầu đến làng Bao La – Đức Nhuận ắt hẳn sẽ tò mò về một ngôi miếu nhỏ với bề rộng chừng 4m² nằm sát con đường bê tông vào làng rất được người dân trong làng Bao La – Đức Nhuận xem trọng, giữ gìn.

Theo quan sát của PV Tạp chí Người Hà Nội, ngôi miếu nhỏ được dựng lên để thờ “Ngài thần cẩu” ở làng Bao La – Đức Nhuận và con chó được làm bằng đá cao khoảng 70cm, bề ngang khoảng 50cm và nặng trên 20kg, bức tượng chó đá được người dân nơi đây kính cẩn đặt trên bệ cao trong tư thế ngồi uy nghi bệ vệ và mặt hướng ra cánh đồng của làng - nơi con sông Bồ chảy qua. “Thần Cẩu” với dáng ngồi nhổm khoan thai và miếu có ba chữ hán tạm dịch là “Thiên Cẩu Thần”. Người dân làng Bao La – Đức Nhuận (xã Quảng Phú, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế) cũng không ai rõ miếu “Thần Cẩu” có từ bao giờ mà chỉ biết ngôi miếu này đã gắn liền với cuộc sống của dân làng qua rất nhiều thế hệ.

z5575669223651_33a27a2b74570f65087486d38c753ca2.jpg
"Thần Cẩu" có dáng ngồi uy nghi, khoan thai... hướng ra cánh đồng của làng.

Theo lời kể của những vị cao niên trong làng, nguồn gốc của miếu thờ “Thần Cẩu” cũng gắn liền với những giai thoại hết sức kỳ bí. Tương truyền rằng, hơn 500 năm trước làng Bao La – Đức Nhuận từng gặp phải hạn hán kéo dài khiến ruộng vườn khô cạn và mất mùa liên miên, dân làng liên tục đào giếng sâu giữa đồng ruộng tìm, dùng mọi cách nhưng không tìm ra nguồn nước để giải hạn hán.

Tưởng như đã tuyệt vọng thì trong một lần đào giếng dân làng phát hiện một vật bằng đá hình thù giống một chú chó nằm sâu dưới lòng đất, kỳ lạ là khi đưa vật này lên thì mạch nước xuất hiện giúp dân làng thoát khỏi đại hạn hán. Vì vậy, người dân cho rằng bức tượng chó đá là vị thần được phái đến để giúp đỡ, bảo vệ cuộc sống bình an cho làng nên người dân đã lập miếu và làm lễ rước tượng vào miếu để thờ “Ngài thần cẩu”.

Giai thoại kỳ bí về miếu thờ “Ngài”

Trong khi đó, liên quan đến việc thờ “Ngài” thì người dân nơi đây còn kể nhiều câu chuyện linh thiêng chưa lời giải xảy ra sau khi lập ngôi miếu thờ chó đá. Đó là những câu chuyện của ông cha trước đây kể lại cho nhau nghe.

Ông Thái Phước (73 tuổi, trú xã Quảng Phú, huyện Quảng Điền) có nhà gần với miếu “thờ Thần Cẩu” kể cho biết, dân làng cũng truyền tai nhau về giai thoại là có một lần gia súc trong vùng bị dịch bệnh lạ, quá sợ hãi nên ban ngày người dân đến miếu “Thần Cẩu” để khấn vái và ngay trong đêm đó trong làng xuất hiện một con chó trắng có 3 chân vừa chạy vừa sủa quanh làng, sáng hôm sau bệnh dịch bỗng nhiên chấm dứt. Ngày nay, người dân chúng tôi gọi là “Ngài” hoặc “Thần Cẩu” và được ví như vị thần trấn giữ làng nên người dân ở đây rất tôn kính, hàng tháng cứ vào dịp mười bốn, ngày rằm, ngày 30 và mồng 1 (Âm lịch) người dân thay nhau hương khói, quét dọn miếu thờ sạch sẽ.

z5575669225061_ccd3062e75cc5f277f512a4cb35c7906.jpg
Nhiều câu chuyện ly kỳ kể về "Thần Cẩu" ở làng Bao La - Đức Nhuận.

Khi trong làng có lễ cúng gì người dân đều đem một mâm lễ đến dâng miếu “Thần Cẩu”. Mâm lễ người dân làng cúng gì thì cúng "Ngài" như nấy, ví dụ con gà, xôi, cau trầu, rượu… Tuy nhiên, ông Thái Phước cũng kể thêm về một câu chuyện khác liên quan đến việc thờ miếu “Thần Cẩu” ở làng Bao La – Đức Nhuận là trước đây dân làng Bao La (làng Đức Nhuận mới sáp nhập vào mới đây) cực khổ lắm và ra đồng làm việc từ sáng sớm đến tận đêm khuya. Trong những đêm khuya ấy, nhiều người dân thấy có con chó lạ sủa tiếng rất to khiến người đi làm đồng sợ hãi và phải về nghỉ ngơi kẻo mệt. Đó cũng là một lý do để dân tôn thờ “Thần Cẩu”.

Cũng theo người dân làng Bao La – Đức Nhuận kể cho phóng viên chúng tôi nghe một câu chuyện nữa xoay quanh việc thờ “Thần cẩu”, đó là cuộc đối đầu giữa khuyển và hổ của hai làng Bao La – Đức Nhuận và Hạ Lang (xã Quảng Phú). Theo đó, hồi xưa dân làng Hạ Lang trong nhiều năm liền gặp hỏa hoạn cháy nhà mà không biết lý do và có những nhà bị cháy đến hai lần, có nhà vừa mới làm xong đã bị cháy nên người dân hết sức sợ hãi liền mời một vị thầy về giải hạn.

Khi thầy đến giải và phán rằng, những ngôi nhà bị cháy này ở trước mặt “thần cẩu” làm cản trở tầm nhìn của "Ngài" nên ngài nổi giận. Sau đó, làng Hạ Lang cho xây một bức bình phong có hình con hổ lớn phía trước ngôi miếu trên đất của làng Bao La – Đức Nhuận đối diện với miếu “thần cẩu” khoảng vài trăm mét, kể từ đó làng Hạ Lang được yên ổn.

(Còn nữa)...

Bài liên quan
(0) Bình luận
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Tọa đàm: Chất liệu múa đương đại trong nhạc kịch “Lửa từ Đất”
    Sáng 23/5 tại Hà Nội, Hội Nghệ sĩ Múa Hà Nội tổ chức buổi tọa đàm chuyên đề “Chất liệu múa đương đại trong nhạc kịch Lửa từ Đất”. Sự kiện thu hút sự quan tâm của đông đảo nghệ sĩ và giới chuyên môn, cùng trao đổi về vai trò và sức mạnh biểu đạt của múa đương đại trong một tác phẩm mang đậm dấu ấn lịch sử - chính trị.
  • Họa sĩ Đặng Thị Khuê: Người kết nối giá trị văn hóa và thẩm mỹ trong đời sống đương đại
    Với họa sĩ Đặng Thị Khuê, nghệ thuật không chỉ là sáng tạo mà còn là hành trình trở về với cội nguồn văn hóa dân tộc. Gần như cả cuộc đời, bà lặng lẽ theo đuổi một “nghĩa vụ tự thân” - kết nối di sản với đời sống đương đại thông qua tác phẩm cá nhân và các hoạt động cộng đồng. Là một trong những nghệ sĩ thực hành nghệ thuật đương đại đầu tiên tại Việt Nam nhưng thay vì chạy theo xu hướng, bà chọn lối đi ngược dòng: quay về với mỹ cảm bản địa. Chính lựa chọn khác biệt ấy đã tạo nên một Đặng Thị Khuê độc đáo, không hòa lẫn trong đời sống nghệ thuật.
  • Vở kịch “Ngược chiều bình an” khắc họa chân thực hình ảnh người lính cứu hỏa
    Hướng tới kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Công an nhân dân Việt Nam (19/8/1945 - 19/8/2025) và 20 năm Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc (19/8/2005 - 19/8/2025), Công an thành phố Hà Nội; Hiệp hội Phòng cháy, chữa cháy và Cứu nạn, cứu hộ Việt Nam; Nhà hát Kịch Việt Nam tổ chức công diễn và giới thiệu vở kịch “Ngược chiều bình an”.
  • Hà Nội bổ sung diện tích rào chắn phục vụ thi công trên đường Kim Mã
    Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, đơn vị sẽ bổ sung khu vực rào chắn để thi công gia cố nền đất tại khu vực giếng đứng trên đường Kim Mã để ứng phó trong trường hợp khẩn cấp (khu vực ngã tư nút giao Kim Mã - Núi Trúc) trong quá trình thi công khoan hầm đường sắt đô thị Nhổn - Ga Hà Nội.
  • Huyện Thường Tín đề xuất 4 trụ sở xã mới sau sắp xếp, đẩy mạnh tuyên truyền chủ trương lớn của Đảng
    Thông tin UBND huyện Thường Tín (TP. Hà Nội) vừa cho biết, địa phương đã có đề xuất với UBND Thành phố Hà Nội về việc đặt trung tâm hành chính - chính trị, trụ sở Đảng ủy - HĐND - UBND - Ủy ban Mặt trận Tổ quốc cùng các tổ chức chính trị - xã hội của 4 xã mới được thành lập sau sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn huyện.
Đừng bỏ lỡ
Ly kỳ nét văn hoá độc đáo thờ “chó đá” ở Huế: Kỳ 1 - Làm lễ rước "Thần cẩu"
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO